BIO
Urodzona 4 maja 1898 w Warszawie; córka Zygmunta Endelmana, lekarza ginekologa, i Czesławy z domu Braude, literatki (pseudonim Czesław Halicz). Po rozwodzie rodziców i wyjeździe matki do Belgii w 1905, wychowywała się przy ojcu. Pierwsze nauki pobierała na tajnych kompletach pod kierunkiem Stefanii Sempołowskiej, a następnie uczęszczała do gimnazjum przyrodniczo-matematycznego Anieli Wereckiej w Warszawie, które ukończyła w 1918. Już jako uczennica pracowała w świetlicach dla młodzieży robotniczej na Powiślu oraz w Polskiej Partii Socjalistycznej. W 1921 wyjechała do matki do Brukseli, gdzie ukończyła socjologię na Université Nouvelle. W 1923 wyszła za mąż za Mariana Górskiego, byłego działacza socjaldemokratycznego. Po powrocie w 1924 do kraju zamieszkała we Lwowie i rozpoczęła pracę literacką. Debiutowała w 1925 utworem Mam mieszkanie, opublikowanym w „Kurierze Lwowskim” (nr 283). Od 1930 pracowała w Rozgłośni Lwowskiej Polskiego Radia, prowadząc m.in. stałe audycje na tematy społeczne i etyczne dla młodzieży pt. Skrzynka Błękitnych Rycerzy, które doprowadziły do utworzenia się przy radiu, mającego cele charytatywne, Związku Błękitnych. Zorganizowała akcję pomocy społecznej Radio — Dzieciom. Publikowała m.in. w „Przeglądzie Społecznym” (1932-36). Wespół z Tadeuszem Hollendrem i Karolem Kurylukiem założyła w 1933 miesięcznik „Sygnały” i była jego współredaktorką (1933-34, 1936-39). Od 1933 należała do oddziału lwowskiego grupy literackiej Przedmieście. Była aktywnym członkiem Ligi Obrony Praw Człowieka i Obywatela. Uczestniczyła w akcjach Frontu Ludowego i w 1936 brała udział w zorganizowaniu Zjazdu Pracowników Kultury we Lwowie. W 1937 jej artykuł o S. Sempołowskiej pt. Nauczyciel życia spowodował konfiskatę „Sygnałów”, a następnie proces polityczno-prasowy. Po wybuchu II wojny światowej i zajęciu Lwowa przez Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich pracowała jako kierowniczka sierocińca. W 1940 została członkiem Związku Radzieckich Pisarzy Ukrainy. Była delegatką Zgromadzenia Ludowego do spraw plebiscytu. Kontynuowała twórczość literacką i publicystyczną, współpracując z „Czerwonym Sztandarem” i „Nowymi Widnokręgami”. Rozpoczęła pisanie powieści W państwie Groedlów, przełożyła z rosyjskiego Matkę M. Gorkiego. Po wkroczeniu wojsk niemieckich w czerwcu 1941 do Lwowa ukrywała się przez parę tygodni, ale z powodu nieuleczalnej choroby męża wróciła do domu. 19 września 1941 została aresztowana przez gestapo w związku żydowskim pochodzeniem oraz działalnością polityczno-społeczną i osadzona w więzieniu na Łąckiego. Zginęła 4 czerwca 1942 rozstrzelana na Piaskach Łyczakowskich pod Lwowem.
Twórczość
1. O księciu Gotfrydzie, rycerzu gwiazdy wigilijnej. Dwanaście cudownych opowieści przez mistrza Johannesa Sarabandusa, astrologa króla jegomości spisanych. Lwów: Książnica-Atlas 1930, 172 s. Wyd. nast.: Warszawa: Wiedza 1948 [właśc. 1947]; wyd. 2 [!] Warszawa: Nasza Księgarnia 1958, tamże: wyd. 3 1971, wyd. 4 1978.
Przekłady
angielski
rosyjski
Adaptacje
teatralne
radiowe
telewizyjne
2. Nad czarną wodą. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Rój 1931, 213 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1935, wyd. 3 1936, wyd. 4 1937, wyd. 5 1939; [Łódź:] Książka 1945, wyd. 3 [!] tamże 1946; wyd. 4 Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Książka i Wiedza” 1949; wyd. 5 z posłowiem D. Bieńkowskiej Warszawa: Nasza Księgarnia 1985.
Przekłady
hebrajski
Adaptacje
teatralne
radiowe
3. Chłopcy z ulic miasta. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Gebethner i Wolff 1934, 88 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1936, wyd. 3 1936, wyd. 4 1937, wyd. 5 1938; Warszawa: Książka [1947], tamże 1948; wyd. 2 [!] Warszawa: Nasza Księgarnia 1956, tamże: wyd. 3 1958, wyd. 4 1960, wyd. 5 1965, wyd. 7 1969, wyd. 8 1970, wyd. 9 1973, wyd. 10 ze wstępem K. Kuryluka 1975, toż wyd. 11 1978, [wyd. 12] 1985, [wyd. 13] 1986.
Przekłady
jidysz
Adaptacje
radiowe
4. Druga brama. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Rój 1935, 245 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1936, wyd. 3 1939; Warszawa: Książka 1946, wyd. 2 tamże 1948; wyd. 3 Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Książka i Wiedza” 1949, wyd. 4 tamże 1951; wyd. 5 ze wstępem H. Boguszewskiej Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry” 1955, toż wyd. tamże: 1961, wyd. 3 1964; wyd. 4 z posłowiem A. Kamieńskiej Warszawa: Nasza Księgarnia 1972, toż [wyd. 5] tamże 1988; ze wstępem M. Ziółkowskiej-Sobeckiej Katowice: Wydawnictwo „Śląsk” 1989; [wyd. 14] Wrocław: Siedmioróg 1995.
Przekłady
niemiecki
Adaptacje
radiowe
5. Barak płonie. [Cykl powieściowy]. Warszawa: Rój 1937-1939.
Cz. 1. Ślepe tory. Powieść. 1937, 247 s. Wyd. nast. ze wstępem J.Z. Białka. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Książka i Wiedza” 1958.
Cz. 2. Ucieczki. [Powieść]. 1939, 297 s.
6. My samotni, zbłąkani ludzie... Opowiadania, artykuły, fragmenty. Oprac. i wstęp: J. Rurawski. Warszawa: Czytelnik 1967, 251 s.
Zawartość
Przekłady
Adaptacje
teatralne
Wyd. osobne fragmentów:.
Matka. (Z powieści M. Gorkiego „Matka” w przekł. H. Górskiej wybrał i oprac. J. Rychlewski. Warszawa: Prasa Wojskowa 1949, 138 s.
W walce. Z powieści „Matka” w przekł. H. Górskiej wybrała i oprac. M. Jurgielewicz. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Książka i Wiedza” 1950, 160 s. Wyd. 2 tamże 1950.
