BIO

Born on 28 April 1971 in Krakow; son of the technician Ryszard Franaszek and the civil servant Irena Gurgul. He was a pupil at the Stanisław Wyspiański Grammar School (No. 8) in Krakow. He completed his advanced secondary education in 1990 and began studying Polish philology at the Jagiellonian University (UJ) in Krakow. He made his debut in 1992 with a review of K. Koehler's Wiersze (Poems), which appeared in the periodical "NaGłos" (no. 7) under the title Droga w kamienne serce blasku… (The way to the stone heart of the light). He continued to publish reviews and articles in this periodical until 1996. As a student, he also published in the bi-weekly "Dekada Literacka" (1992–95), while in 1994 he started collaborating with the Catholic weekly "Tygodnik Powszechny". He soon joined its editorial team and in later years occasionally used the by-line A.F.. Likewise in 1994 he made his debut (with an interview) in "Gazeta Wyborcza", where he later mainly published reviews and articles (in 1996, 1998 and intermittently from 2001). He also contributed to the newspaper's literary supplements "Gazeta o Książkach" and "Książki"). In 1995, he graduated with a master's degree from UJ. He continued to write literary criticism, focussing primarily on contemporary literature (in particular the work of Zbigniew Herbert) and on literary anthropology. In 2001, he began collecting material for a biography of Czesław Miłosz which was commissioned by the Znak publishing house. He could complete the work thanks to a year-long grant awarded by the publishers in 2010. In 2011 the work won an award from the Kościelski Foundation in Geneva. In 2004/05, he was a member of the jury of the prestigious Nike Literary Prize. Beyond the texts written for the periodicals and supplements where he was employed, namely: "Kontrapunkt" (intermittently 1996–2000), the local supplement "Gliwice" and the cultural supplements: "Kwartalnik Chopinowski", "Miłosz jak świat", "Europejski Poeta Wolności", „Nagroda Poetycka Silesius”, "Książki w Tygodniku", "Brave Festival", "Radość pisania", "Angelus" and many others, he also published in the periodicals and newspapers "Nowy Nurt" (1996), "Rzeczpospolita" (1996–98; likewise in the "Plus Minus" supplement), "Twórczość" (individual articles in 1997 and 2000, and using the by-line A.F. in 2009 and 2015), "Znak" (1998, 2002, 2004, and 2011), "Zeszyty Literackie" (individual articles in 1993, 2001 and 2007, with further contributions intermittently from 2009), "Polityka" (2006–07), and "Bliza" (2016). He has written (and co-authored) scripts for documentary films commissioned by TVP (Polish Television) on cultural personalities. He was a regular guest on shows on the station TVP Kultura including "Czytelnia" (Reading Room;around 2009–12), "Czytanie to awantura" (Arguments on Reading; 2012) and "Sztuka czytania" (The Art of Reading; around 2013–14). In 2010, he became an employee at the Zbigniew Herbert Foundation before becoming secretary of the International Prize named after the poet that was first awarded in 2013, He was awarded a doctoral degree in 2011 for his dissertation Kategorie negatywne w literaturze polskiej po roku 1989. Rekonesans (Negative Categories in Polish Literature after 1989: A reconnaissance), which was supervised by Prof. Paweł Marek Próchniak. He defended his thesis at the Pedagogical University of Krakow (Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej [UP]). He was appointed lecturer at the Chair of Contemporary Literature and Literary Criticism at the Institute of Polish Philology at UP. He became a member of the Polish PEN Club in 2011. He has worked as a host or co-host of the following literary programmes on Polish Radio 2: Rozmowy po zmroku (Talk after Dark; since 2012), Życie na miarę literatury (Life worthy of Litearature; since 2012) and Dwukropek (Colon; since 2014). In 2016, he was appointed to the Council of the Adam Mickiewicz Museum of Literature, Warsaw.

He is divorced. His daughter Antonina was born in 2001. She lives in Krakow.

Twórczość

1. Ciemne źródło. (O twórczości Zbigniewa Herberta). [Esej]. Londyn: Puls 1998, 246 s. Proza i Eseistyka, 121. Wyd. 2 z podtytułem: Esej o cierpieniu w twórczości Zbigniewa Herberta. Kraków: Społeczny Instytut WydawniczyZnak2008, 274 s.

Nagrody

Nominacja do Nagrody Literackiej Nike w 1999.

2. Zbigniew Herbert. [Szkic]. [Przeł.] A. Rosenau. Kraków: Villa Decius. Arbeitsgruppe Literatur Polska 2000, 2000, 31 s.

Tekst w języku niemieckim; tu też wiersze Z. Herberta.

3. Przepustka z piekła. 44 szkice o literaturze i przygodach duszy. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak 2010, 530 s.

Zawartość

Krótki wstęp, w którym autor przyznaje się do swych staroświeckich przekonań. – Dusza i ciało: Czysta czarna czerń [dot. twórczości poetyckiej Aleksandra Wata]; Lewa ręka Boga [dot.: S. Chwin: Hanemann]; Kamień i wino [wokół pisarstwa S. Chwina]. – Zimny świat: „Nic bardziej jasnego od śniegu i śmierci” [dot.: S. Barańczak: Wiersze zebrane. Kraków 2006]; Być niczyim dreszczem [dot.: A. Szlosarek: Popiół i miód]; Korespondencja pośmiertna [dot.: J. Stefko: Papier; J. Stefko: Po stronie niczyjej]; Muszla [dot. twórczości M. Świetlickiego]; Przepustka z piekła [dot.: M. Świetlicki: Muzyka środka]; Podróż pośmiertna [dot.: R. Honet: Baw się]; Pod Ścianą Płaczu [dot.: R. Krynicki: Wiersze wybrane. Kraków 2009]. – Bóg i diabeł: Cień Ojca [dot.: T. Różewicz: Nauka chodzenia]; Obręcz [dot.: G. Herling-Grudziński: Gorący oddech pustyni; G. Herling-Grudziński: Don Ildebrando]; Iskry na wietrze [dot.: P. Huelle: Pierwsza miłość i inne opowiadania]; Oczy Olgi T. [dot. pisarstwa O. Tokarczuk]; Wezwanie niepokoju [dot.: O. Tokarczuk: Bieguni]; Szeherezada Auschwitz [dot.: D. Grosman: Patrz pod: Miłość]; Portret Diabła [dot.: D. Czaja: Lekcje ciemności]. – Pamięć i sztuka: Supły pamięci [dot.: J. Szuber: Pianie kogutów]; Pamięć obłoków [dot.: J. Hartwig: Nie ma odpowiedzi]; Zęby tygrysa [dot.: J. Hartwig: To wróci]; Ariel z kwiatem krwawnika [dot.: K.A. Jeleński: Chwile oderwane]. – Kurz: Żarłoczna modlitwa kurzu [dot.: J. Polkowski: Cantus]; Sen o wódce i śmierci [dot.: J. Pilch: Tysiąc spokojnych miast]; Inne udręki [dot.: J. Pilch: Moje pierwsze samobójstwo i dziewięć innych opowieści]; SMS od Szatana [dot.: J. Pilch: Marsz Polonia]. – Kres: Śmierć Pana Cogito [o starości w literaturze, głównie na przykładzie twórczości Z. Herberta i T. Różewicza]; Zapatrzony w jeden jasny punkt [dot.: Cz. Miłosz: Druga przestrzeń]; Ucieczka Prospera [dot.: Z. Herbert: Wiersze zebrane. Kraków 2008]; Zawołać po imieniu [dot.: J. Baczak: Zapiski z nocnych dyżurów]; Zapatrzony w serce światła [dot.: M. Bieńczyk: Przezroczystość]; „To będzie zupełnie jak w tem życiu było” [o zaświatach w poezji Z. Herberta, T. Różewicza i Cz. Miłosza]. – „… Co słońce porusza i gwiazdy”:Róża w czarnych włosach [o twórczości Z. Herberta]; Wapno pościeli [dot.: Z. Herbert: Wiersze zebrane. Kraków 2008]; Płacz odwilży pod śniegiem [dot.: P. Larkin: Zebrane]; Pod obłokami [dot. reżysera M. Antonioniego]; Wydrążenie [dot.: L. Durrell: Kwartet aleksandryjski]; Piotruś [dot. książek dla dzieci, głównie: J.M. Barrie: Przygody Piotrusia Pana; Piotruś Pan w Ogrodach Kensingtońskich; Piotruś Pan i Wendy]; Księga zdarzeń [dot. późnej twórczości C. Miłosza i Z. Herberta]; Rekruci Persefony [dot.: J. Iwaszkiewicz: Panny z Wilka, T. Mann: Śmierć w Wenecji]; Dotknięty do żywego [dot.: M.P. Markowski: Nieobliczalne]; Kropla, kamień, płomień [dot.: M.B. Kielar: Monodia]; Spróbuj być Bogiem [dot.: J. Podsiadło: Wiersze zebrane. Warszawa 1998]; Włócznia anioła [dot. śladów Z. Herberta w Sienie]; Zielony płomień [dot. ujęcia problematyki miłości w polskiej poezji współczesnej].

4. Miłosz. Biografia. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak 2011, 959 s., [32] s. tabl.

Nagrody

W 2011 Nagroda Fundacji im. Kościelskich w Genewie, w 2012 nominacja do finału Nagrody Literackiej Nike i Nagroda Nike Publiczności, przyznana w plebiscycie czytelników „Gazety Wyborczej” oraz nagroda „Kulturalne Odloty” przyznana w kategorii Artysta Roku przez krakowską redakcję „Gazety Wyborczej”, w 2013 Nagroda im. K. Wyki , Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Nominacja do Nagrody Naukowej im. J. Giedroycia.

Przekłady

angielski

Miłosz. A biography. [Przeł.] A. i M. Parker. Cambridge, MA; London 2017.

białoruski

Mìlaš. Bìâgrafìâ. [Przeł.:] M. Kazloŭskaâ, M. Puškìna, M. Šoda, A. Hadanovìč. Vìl'nâ 2014 .

chiński

Miwoshi zhuan. 1911-1951. [Przeł.:] Lan Wu, Jiangyi Li, Jia Li. Guilin 2023.

litewski

Miłoszas. Biografija. [Przeł.] V. Dekšnys. Vilnius 2015.

5. Herbert. Biografia. T. 1-2. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak 2018.

Nagrody

Nominacja do finału konkursu o Nagrodę im. Pierwszego Rektora Uniwersytetu Łódzkiego Profesora Tadeusza Kotarbińskiego w 2019, nominacja do Nagrody Naukowej im. J. Giedroycia w 2019 .

T. 1. Niepokój, 860, [32] s.

T. 2. Pan Cogito, 958, [32] s.

6. Gwiazda Piołun. Opowieści o poezji, podróżowaniu i przyjaźni. [Eseje]. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak 2022, 665 s.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak” 2022, pliki w formacie EPUB, MOBI.

Zawartość

Wstęp. Serce się nie starzeje. – Przed tajemnicą. O wędrówkach autora biografii; Pocałunek w Vence. O zmaganiach Czesława Miłosza z Witoldem Gombrowiczem; „Broniłem i bronię polskości innej”. Czapskiego i Miłosza listy o Polsce; „Tobie właściwie chodzi o zbawienie świata”. Czapskiego i Miłosza listy o duszy; „Siódmy anioł”. Kilka myśli o Józefie Czapskim; „Inne życie”. O trudnej przyjaźni Czesława Miłosza i Jarosława Iwaszkiewicza; Starszy brat. O trudnej przyjaźni Czesława Miłosza i Tadeusza Różewicza; „Pątnik Zbigniew”. Józef Czapski i Zbigniew Herbert o Bogu, Polsce i sztuce; Turkawki, synogarlice, gołębie. Herbert, Krynicki i przyjaźń zapisana w wierszach; „Rok jagnięcia”. Miłosz i Herbert: pasmo miłości, pasmo bólu; Oprawcy śpią spokojnie. Zbigniewa Herberta myślenie o historii; „Cały ten kram życia”. W archiwach Herberta; „Porwane akordy”. O dramatycznych losach autora „Pana Cogito”; „Światła tej ziemi”. Jedna z podróży Zbigniewa Herberta; Królestwo Boże. Józefa Czapskiego podróż do Hiszpanii; „Byłem szczęśliwy”. Jarosława Iwaszkiewicza, Czesława Miłosza, Zbigniewa Herberta oraz kilku innych pisarzy wędrówki do San Gimignano, Orvieto i Sieny; „I świeciło to miasto...”. Paryż Czesława Miłosza; „Maison de retraite”. Aleksandra Wata, Jarosława Iwaszkiewicza i Józefa Czapskiego drogi do śmierci; Czerń. Cierń. Cień. Bóg Tadeusza Różewicza. – Posłowie. „Tendresse”.

Przekłady

Artykułu: Tobie właściwie chodzi o zbawienie świata”. Czapskiego i Miłosza listy o duszy: Tu veux en fait sauver le monde. Les propos sur l'âme dans la correspondance entre Józef Czapski et Czesław Miłosz. [Przeł.] A. Ciesielska-Ribard. W: Penser la démocratie et agir en exil. Les leçons de Jerzy Giedroyc et de Kultura, 1947-2000. Piaseczno; Paris 2023 s. 199-214 .

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

Róża w czarnych włosach. W: Poznawanie Herberta. 2. Kraków 2000 s. 189212.
Nie miałem prawa tak mówić o tobie, Robercie. Czesław Miłosz i poeci amerykańscy. „Przekładaniec2011 nr 25 s. 81-92 .
Czesław Miłosz et ses liens avec Paris. W: Miłosz et la France. Paris 2013 s. 17-36 .
W równoległych dwu otchłaniach. (O wierszach Stanisława Barańczaka i Czesława Miłosza). „Zeszyty Literackie2013 nr 124 s. 137-143 .
Wszystkie piekła i raje. Esej biograficzny. W: Miłosz w szkole. Szkice interpretacyjne. Warszawa 2013 s. 7-17 .
Ostatnia Aleksandria. Lwów Zbigniewa Herberta. „Świat i Słowo2017 nr 2 s. 11-31 .
Moim pokarmem jest zwątpienie. Kilka przypuszczeń na temat religijności Pana Herberta i Pana Cogito. „Pamiętnik Literacki”, Londyn 2018 t. 56 s. 29-50 .
Kuferek z Drewnicy [dot.: Cz. Miłosza]; Osobliwy oddział”, czyli Zbigniew Herbert sopocki. W: Sopot w literaturze literatura w Sopocie. Gdańsk; Sopot 2019 s. 17-34; 35-64.
«Morir ante un cuadro de Goya o Velázquez». El Herbert trágico. „Turia”, Teruel 2019 nr 132 s. 170-182 .
To look until your head starts spinning. „Werkwinkel”, Poznań 2019 vol. 14 [nr] 1-2 s. 9-36. Dostępny w Internecie: Zob. link [dostęp 28 marca 2024] [Z. Herbert i recepcja kultury holenderskiej] .
Płacz Anioła Stróża. W: Religijność Czesława Miłosza. Gdańsk 2020 s. 71-83.
Sein Engel. Über die Beziehung zu Angelika Hauff-Nagl. [Przeł.] J. Ziemska. W: Zbigniew Herbert und Österreich. Berlin 2020 s. 31-42, wyd. jako dokument elektroniczny tamże 2020, plik w formacie PDF, EPUB.
Zbigniew Herbert o powołaniu artysty. W: Prawda i prawdziwość sztuki. Rozważania. Kraków [2021] s. 74-83.
Bezcenne rany. O „Dzienniku wojennym” Józefa Czapskiego. „Konteksty2022 nr 4 s. 239-263.
Straszne obłoki. O dwóch wierszach Jarosława Iwaszkiewicza i Czesława Miłosza. W: Poezja polska ostatnich dwustu lat. Kraków 2022 s. 261-278 [dot.: J. Iwaszkiewicz: Lato 1932; Cz. Miłosz: Obłoki].
Harpun zachwytu. Józef Czapski i Adam Zagajewski w sporze o naturę świata. „Konteksty2023 nr 1-2 s. 412-421 .

Scenariusze filmów dokumentalnych

Scenariusze filmów dokumentalnych dla Telewizji Polskiej

Zwyczajna dobroć. O Jerzym Turowiczu. Scenariusz: A. Franaszek, P. Mucharski, A. Szostkiewicz. Reżyseria: M. Zmarz-Koczanowicz. 1998.
Czarodziejska góra. Amerykański portret Czesława Miłosza. Scenariusz: A. Franaszek, J. Illg. Reżyseria: M. Zmarz-Koczanowicz. 2000.
Pokolenie’89. Scenariusz: A. Franaszek, M. Zmarz-Koczanowicz. Pomysł filmu: A. Franaszek, M. Okoński. Reżyseria: M. Zmarz-Koczanowicz. 2002.
Profesor. O Leszku Kołakowskim. Scenariusz: A. Franaszek. Reżyseria: M. Zmarz-Koczanowicz. 2005.
Miłosz. Scenariusz: A. Franaszek. Reżyseria: K. Gondek. 2013.
Herbert. Barbarzyńca w ogrodzie. Scenariusz: A. Franaszek, R. Lewandowski. Reżyseria: R. Lewandowski. Telewizja Polska (koproducent) 2021.

Nagrody

Nagroda Specjalna Przewodniczącego Komitetu Organizacyjnego Festiwalu Filmu Polskiego w Ameryce, przyznana w Chicago w 2021; wyróżnienie Dyrektora Artystycznego Festiwalu Form Dokumentalnych "Nurt" w Kielcach w 2022.

Prace redakcyjne

1. Cz. Miłosz: Traktat moralny; Traktat poetycki. Lekcja literatury z Czesławem Miłoszem, A. Fiutem i A. Franaszkiem. Przypisy sporządził A. Fiut. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1996, 100 s. Lekcja Literatury Wyd. nast. tamże 1998.

Zawartość

Tu także: Pokochać sprzeczności. Z Czesławem Miłoszem rozmawiają A. Fiut i A. Franaszek, s. 5–32.
2. Poznawanie Herberta. [Szkice]. Wybór i wstęp: A. Franaszek. Red.: M. Rola. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1998, 440 s.
Tu także wiersze Z. Herberta.
Wstęp A. Franaszka, s. 5–18.
3. Poznawanie Herberta. 2. Wybór i wstęp: A. Franaszek. Red.: M. Rola. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2000, 476 s.
4. Poeci czytają Herberta. Zebrał i oprac. A. Franaszek. Kraków: Wydawnictwo a5 2009, 180 s.
Antologia szkiców powstała w ramach obchodów Roku Zbigniewa Herberta w Krakowie w 2008.
5. Cz. Miłosz: Ziemia Ulro. Przypisy i bibliografia: A. Franaszek. (Dzieła zebrane). Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak 2013, 356 s.
6. Zbigniew Herbert. Ludzie; People. [Katalog wystawy]. Red.: A. Franaszek. Przeł.: R. Bialy, P. Łopatka. Kraków: MOCAK Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie 2015, 111, [97] s.
Tekst w językach polskim i angielskim, dot. wystawy zorganizowanej w Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie, 26 VI–13 IX 2015.
Tu także szkic A. Franaszka: Nieprzenikniony jak kamień = Impenetrable as a stone, s. 8–21 oraz wywiad z R. Krynickim pt. Wehikuł pamięci = Memory vehicle, s. 82–93.
7. Piękno rzeczy. Ze szkicami autorstwa Tessy Capponi-Borawskiej, Jacka Dehnela, Grzegorza Piątka i Marcina Wichy oraz cytatami z twórczości 22 polskich pisarek i pisarzy – od Stefana Chwina do Adama Zagajewskiego. Układ tekstów: J. i A. Franaszek. Wstęp: A. Franaszek. Zdjęcia: M. Urbaniak. Kraków; Budapeszt; Syrakuzy: Wydawnictwo Austeria; Poznań: partner wydania Studio Forma 96 2021, 212, [7] s.
8. M. Stala: Patrzący jasno. 25 szkiców o niezbędności czytania poezji. Wybór i wstęp: A. Franaszek. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak 2022, 404, [9] s.
9. A. Zagajewski: Najwyższy człowiek świata. O Józefie Czapskim. Redakcja, oprac., [wybór] i posłowie: A. Franaszek. Kraków: Wydawnictwo a5 2023, 252 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 2015, 2024.

Autor o sobie

Krytyka i jej kryteria. Znak 1998 nr 7 [wypowiedź w ankiecie redakcyjnej].
Książka w mediach – ostatnia deska ratunku czy niebezpieczne związki?Tygodnik Powszechny2004 nr 50 [głos w debacie].
Pisanie biografii. „Dekada Literacka2010 nr 4/5 [wypowiedź w ankiecie redakcyjnej].
Inne języki, inne cierpienia. Zeszyty Literackie 2011 nr 4 [podziękowanie za Nagrodę Fundacji Kościelskich, przyznaną za: Miłosz. Biografia].
Serce się nie starzeje. Tygodnik Powszechny 2013 nr 6 dod. „Książki w Tygodniku” [w związku z Nagrodą im. K. Wyki].

Wywiady

Powaga jest mi bliższa. Rozm.: Ł. Grodziński, M. Larek. Arkusz 2002 nr 4.
Miłosz – instrukcja obsługi. Rozm. A. Papieska. Nowe Książki 2011 nr 7.
Miłosz do czyśćca. Rozm. R. Kurkiewicz. Wprost 2011 nr 19.
Miłosza jazdy w dół. I w górę. Rozm. D. Subbotko. Gazeta Wyborcza 2011 nr 103 dod.Duży Formatnr 17.
Mistrz pokonanej rozpaczy. Rozm. K. Janowska. Przekrój 2011 nr 16/17 [dot. Cz. Miłosza].
Wielki nieznajomy. Rozm. J. Topolewski. Twój Styl 2011 nr 5 [dot. Cz. Miłosza].
Andrzej Franaszek in conversation with Piotr Florczyk. „Notre Dame Review”, Notre Dame, IN 2017 nr 43.
2000 stron z Herbertem. Rozm. D. Subbotko. „Gazeta Wyborczadod. Książki 2018 nr 2.
Głód prawdziwej opowieści. Rozm. M. Wąs. „Commentarii Academici” [on-line] 2018 nr 3-4. Dostępny w Internecie: Zob. link [dostęp 28 marca 2024] [o Z. Herbercie] .
Herbert był kotem. Rozm. A. Król. W Drodze 2018 nr 5.
Jesteśmy stróżami naszych braci. Z Andrzejem Franaszkiem, autorem biografii Zbigniewa Herberta, rozmawiają Krystyna i Stefan Chwinowie. „Przegląd Polityczny”, Gdańsk 2018 nr 150.
Poeta cierpiący. Rozm. J. Sobolewska. Polityka 2018 nr 1 [dot. Z. Herberta].
Porządkowanie życia. Rozm. M. Okoński. Tygodnik Powszechny 2018 nr 20 [dot. głównie: Herbert. Biografia].
Zbigniew Herbert – poeta sprawy przegranej. Rozm. J. Zalesiński. Polska. Metropolia Warszawska 2018 nr 57.
Zbigniewa Herberta podróże na południe. Z Francesco Cataluccio i Andrzejem Franaszkiem rozm. K. Pietrych. „Arterie”, Łódź 2020 nr 1, przekł. na język angielski: Zbigniew Herbert’s journeys to the South. „Czytanie Literatury” 2019 nr 8 .
Cheslav Milosh i Yosif Brodski mezhdu polyusite. Rozm. M. Bodakov. W tegoż: Oŝe ne e zaginala. Razgovori s polski intelektualci. Sofiâ 2021 .
Ścigani przez okrutną historię. Rozm. A. Hudzik. „Newsweek Polska2022 nr 20.
W pewnym wieku. Rozm. M. Ochędowska. „Tygodnik Powszechny2022 nr 39 [wokół tomu: Gwiazda Piołun].

Ogólne

Artykuły

M. STALA: Przyciąganie ciemności. Tygodnik Powszechny 1998 nr 26, przedruk z podtytułem: Na marginesie książek Andrzeja Franaszka w tegoż: Przeszukiwanie czasu. Kraków 2004 [szerzej o książce: Ciemne źródło].
J. KORNHAUSER: Postscriptum. Notatnik krytyczny. Kraków 1999 [tu o twórczości A. Franaszka w rozdziale 30].
M. STALA: Krytyk nieobojętny. Pochwała Andrzeja Franaszka. Nowa Dekada Krakowska 2013 nr 1/2 [laudacja wygłoszona podczas wręczania Nagrody im. K. Wyki].
• [Polemika z artykułami A. Franaszka: Poezja jak bluza z kapturem („Gazeta Wyborcza2014 nr 68) oraz Nie wejdziem do królestwa, gdzie poezja czysta („Gazeta Wyborcza” 2014 nr 142):] J. FIEDORCZUK: A gdzie poetki?Gazeta Wyborcza2014 nr 74; M. SENDECKI: Andrzeja Franaszka widzenia przy bębnie. „Gazeta Wyborcza2014 nr 84; G. TOMICKI: Franaszek i „oburzeni. „Twórczość2014 nr 7; M. ZALESKI: Coś więcej. „dwutygodnik.com” [on-line] 2014 nr 131. Dostępny w Internecie: Zob. link [dostęp 25 marca 2024].

Ciemne źródło

J. DRZEWUCKI: Solidarność cierpiących. Rzeczpospolita 1998 nr 190 dod.Plus Minusnr 33.
T. GARBOL: Ciemne źródło”, ­czyli pytanie o cierpienie. Kresy 1998 nr 36.
P. SZEWC: Kamyk krytyczny. Nowe Książki 1998 nr 8.
M. CYRANOWICZ: Poezja jako antidotum na analgezję?Odra1999 nr 7/8.
A. CZACHOWSKA: Według jednego klucza. Res Publica Nowa 1999 nr 3.

Zob. też Ogólne.

Przepustka z piekła

J. HNIDIUK: Pan od poezji i prozy. Nowe Książki 2010 nr 10.
M. SABINIEWICZ: Poeta miłości. Zeszyty Literackie 2010 nr 4.
M. STALA: Lekcja współczującej wyobraźni. Tygodnik Powszechny 2010 nr 41.
A. SASINOWSKI: Inna wrażliwość. Pogranicza 2011 nr 1.
R. WINNICKI: Światłocienie Franaszka. Twórczość 2011 nr 1.

Miłosz. Biografia

K. BURNETKO: Poeta drugiej Europy. „Nowa Europa Wschodnia2011 nr 5, przekład angielski: The poet of the other Europe. [Przeł.] T. Gąssowski. „New Eastern Europe”, Kraków 2011 nr 1.
S. CHWIN: Nieczułe dziecko. Portret Miłosza. „Tygodnik Powszechny2011 nr 24.
M. CIELECKI: Latarnia i ciemność. „W Drodze2011 nr 6.
M. CIELECKI: Nagi król. „Przegląd Powszechny2011 nr 12.
P. DAKOWICZ: Noty o książce „Miłosz. Biografia” Andrzeja Franaszka. „Topos2011 nr 5.
I. GRUDZIŃSKA-GROSS: Rentgen nie zna litości. „Książki2011 nr 1.
A. HORUBAŁA: (Auto)biografia Miłosza. „Uważam Rze2011 nr 14.
G. KALINOWSKI: Nieobjęta ziemia – o biografii „Miłosz. „Kwartalnik Artystyczny2011 nr 3.
P. KĘPIŃSKI: Rekonstrukcja poety. „Twórczość2011 nr 7.
K. MASŁOŃ: Miłosz ci nic nie wybaczy. „Rzeczpospolita2011 nr 95.
B. ROGATKO: Wędrówki z Miłoszem. „Dekada Literacka2011 nr 1/2.
P. ŚLIWIŃSKI: Miłosz hardy i bliski. „Gazeta Wyborcza2011 nr 119.
T. TOMASIK: Opowieść o życiu skorupiaka. „Bliza2011 nr 3.
B. TORUŃCZYK: Kilka wypowiedzi pro i contra. Na marginesie książki Andrzeja Franaszka „Miłosz. Biografia”. „Zeszyty Literackie2011 nr 4.
M. WOJAK: Z Heraklitem za pan brat. „Wyspa2011 nr 3.
K. ALICHNOWICZ: Portret wielokrotny. „Odra2012 nr 3.
C. CAVANAGH: Clare Cavanagh o biografii Czesława Miłosza napisanej przez Andrzeja Franaszka. Przeł. U. Jachimczak. „Znak2012 nr 1.
E. KIŚLAK: Zdobycie góry Miłosz. „Teksty Drugie2012 nr 5.
P. KULAS: Pomiędzy życiem prywatnym a publicznym. Domosławski vs Franaszek. „Opcje2012 nr 1 [dot. także: A. Domosławski: Kapuściński non-fiction].
A. ŁUCKI: Niedosiężna nuta. „Ethos2012 nr 1/2.
Ł. MARCIŃCZAK: Rozmowy Miłosza z Bogiem, czyli Hiob-Poeta. „Akcent2012 nr 2.
A.M. WIERZBICKI: Pościg za rzeczywistością. „Więź2012 nr 2/3.
B. MIĄZEK: Czesława Miłosza portret pytaniami. „Orbis Linguarum2013 vol. 39.

Zob. też: Autor o sobie i Wywiady.

Herbert. Biografia

K. BIEDRZYCKI: Nitka mięśni i chrząstki sumienia. „Więź2018 nr 4.
J. DRZAZGA: Kwestie trudne i geniusz poezji. „Znak2018 nr 10.
K. DZIKA-JUREK: Jak pachnie marmur. „Fraza2018 nr 2.
Ł. GARBAL: Mozaika Pana Cogito. „Nowa Dekada Krakowska2018 nr 2/3.
R. GORCZYŃSKA: Potęga Herberta. „Kwartalnik Artystyczny2018 [nr] 4.
D. KARPIUK: Ofiara Pana Cogito. Newsweek Polska 2018 nr 18/19.
P. KĘPIŃSKI: Nie-pokój Herberta. „Twórczość2018 nr 7/8.
A.S. KOWALCZYK: Życie jest bardziej zawiłe, bardziej tajemnicze, bardziej skomplikowane.... „Zeszyty Literackie2018 nr 3.
R. KOZIOŁEK: Herbert i jego pan. Tygodnik Powszechny 2018 nr 33.
J. ŁUKASIEWICZ: Rok Herberta. Odra 2018 nr 9.
K. MASŁOŃ: Klucz do Herberta. Do Rzeczy. Tygodnik Lisickiego 2018 nr 24.
A. PAPIESKA: W zapasach ze światem. „Nowe Książki2018 nr 10.
R. SABO: O biciu głową w mur. Na marginesie „Herberta” Andrzeja Franaszka. „Fraza2018 nr 3/4.
J. SOBOLEWSKA: Ponad wszystko. Polityka 2018 nr 15.
W. STANISŁAWSKI: Czytanie jako sport ekstremalny. Nieuładzony życiorys. Sieci 2018 nr 22.
J. ZACH: Rekonstrukcja poety. Na marginesie „Biografii” Zbigniewa Herberta. „Konteksty Kultury2018 [nr] 15 z. 1.
J. ŻARNOWSKI. „Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych2018 t. 79 .
K. KOSIŃSKI: Warianty biografii Zbigniewa Herberta (1924–1998). „Dzieje Najnowsze2020 nr 2 [dot. też: J. Siedlecka: Pan od poezji. O Zbigniewie Herbercie].

Zob. też Wywiady.

Gwiazda Piołun

A.SZOSTKIEWICZ: Przeciw obojętności. „Polityka2022 nr 10 .
K. DZIKA-JUREK: Planeta literatura. „Znak2022 nr 11.
[T. FIAŁKOWSKI] Lektor: Pochwała czułej podróży. Lektor o książce Andrzeja Franaszka „Gwiazda Piołun”. „Tygodnik Powszechny2022 nr 18-19 dod. „Kultura.
J. GORZKOWICZ: Gwiazda Piołun” Andrzeja Franaszka – po stronie rzeczywistości, a nie zmyślenia. „Pamiętnik Literacki”, Londyn 2022 t. 54 .
I. GRUDZIŃSKA-GROSS: Nareszcie czułość. Nowa książka Andrzeja Franaszaka. „Gazeta Wyborcza2022 nr 162.
A. KRÓL: Życie wzajemne. „W Drodze2022 nr 6.

Zob. też Wywiady.

Czarodziejska góra. Amerykański portret Czesława Miłosza

M. CZUBAJ: Amerykański Miłosz. Polityka 2001 nr 14.
T. FIAŁKOWSKI: Zdobycie Ameryki. Z punktu widzenia dokumentu. Tygodnik Powszechny 2001 nr 14.
A. KWIECIEŃ: Poeta, obywatel świata. Rzeczpospolita 2001 nr 84.
C. POLAK: Nie mój ten ich świat. Gazeta Wyborcza 2001 nr 82.

Poznawanie Herberta

A. BUDZYŃSKI: Twarze Herberta. Trybuna 1998 nr 121.
W. PYCZEK: Kształty obecności. Kresy 1998 nr 3.
P. ŚLIWIŃSKI: Oswajanie Herberta. Nowe Książki 1998 nr 8.
A. BAGŁAJEWSKI: Pisarze i krytycy. Język Polski w Szkole – Gimnazjum 1999/2000 nr 3.
A. BESZTOCHA: Czytanie Herberta. Nowa Polszczyzna 1999 nr 1.
W. PYCZEK: Próby poznawania Herberta. Ethos 2000 nr 4 [dot. także: Poznawanie Herberta. 2].

Poznawanie Herberta. 2

E. KOŁODZIEJCZYK: Herbert w stanie podejrzenia?Teksty Drugie2000 nr 3.
W. PYCZEK: Próby poznawania Herberta. „Ethos2000 nr 4 [dot. także: Poznawanie Herberta. Wyd. 1998].
M. WYKA: Krytycy i dzieło. „Nowe Książki2000 nr 3.