BIO

Urodzony 6 stycznia 1920 w miejscowości Króglik na Grodzieńszczyźnie w rodzinie chłopskiej; syn Jana Góreca i Ewy z Rosińskich. Po wybuchu II wojny światowej i zajęciu Grodzieńszczyzny przez Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich przebywał początkowo u rodziców, a następnie w Wołkowysku, gdzie w 1941 ukończył szkołę średnią. W czasie okupacji niemieckiej pracował w gospodarstwie ojca, następnie został wywieziony na przymusowe roboty do Prus Wschodnich. Po wyzwoleniu zamieszkał w 1945 w Toruniu i rozpoczął pracę jako korespondent Polskiej Agencji Prasowej Polpress, ale wkrótce został oddelegowany do Wąbrzeźna, gdzie redagował „Głos Pomorza” (1945). W 1945 został członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej (od 1948 członek Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej; PZPR). Od 1946 pracował w spółdzielczości i równocześnie studiował prawo na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, w 1952 uzyskał dyplom magistra. Jako poeta debiutował w 1955 wierszem Portret matki, opublikowanym w dodatku kulturalnym do „Gazety Pomorskiej” pt. „Nowy Tor” (nr 44; pod pseudonimem Jan Rosiński). W 1954-57 kierował sektorem kultury w Komitecie Wojewódzkim PZPR w Bydgoszczy. W 1957-58 pracował w Polskim Radiu w Bydgoszczy. Równocześnie był członkiem i sekretarzem redakcji czasopisma „Pomorze”. We wrześniu 1958 założył dwutygodnik „Fakty i Myśli” z dodatkiem literackim „Wiatraki” i został jego redaktorem naczelnym; w piśmie tym ogłaszał też liczne wiersze i felietony (m.in stały cykl Nie dajmy się zwariować pod pseudonimem Jotgeer). W 1960 założył grupę poetycką Wiatraki; w almanachu tej grupy wydał w 1961 pierwszy wybór swoich wierszy pt. Spowiedź Don Kichota. W 1958-73 działał aktywnie w Towarzystwie Krzewienia Kultury Świeckiej. W 1964 Ożenił się z Marią Barbarą Dobrzalską. W tymże roku został członkiem Związku Literatów Polskich (ZLP), a w 1965-81 pełnił nieprzerwanie funkcję prezesa Oddziału Bydgoskiego ZLP, w 1970-81 był członkiem Zarządu Głównego ZLP. W 1969-83 przewodniczył Komisji Kultury Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Bydgoszczy. Po zlikwidowaniu „Faktów i Myśli” w 1972 był od 1973 do 1 lipca 1987 redaktorem naczelnym tygodnika „Fakty” (w piśmie tym prowadził m.in. stałą rubrykę pod pseudonimami: Jot., (Jot.)). W 1983-86 był członkiem Narodowej Rady Kultury. W 1983 został członkiem nowego ZLP i prezesem Oddziału Bydgoskiego, w 1989 członkiem Zarządu Głównego ZLP. W 1986 otrzymał nagrodę im. K. Janickiego za całokształt twórczości literackiej, a w 1987 nagrodę literacką Międzynarodowego Listopada Poetyckiego w Poznaniu. W 1987 wycofał się z życia politycznego i działalności społecznej. W 1989 założył kwartalnik literacko-artystyczny „Metafora” wraz z „Biblioteczką Poetycką” i objął jego redakcję. Otrzymał nagrodę im. prof. T. Kotarbińskiego (1989). Odznaczony odznaką Zasłużony Działacz Kultury, Krzyżem Kawalerskim (1971) i Krzyżem Komandorskim (1978) Orderu Odrodzenia Polski, Orderem Sztandaru Pracy II klasy (1986), Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2002). Zmarł 1 września 2012 w Bydgoszczy; pochowany tamże na cmentarzu Starofarnym przy ul. Grunwaldzkiej.

Twórczość

1. Jarmark arlekinów. Wiersze 1950-1960. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry 1963, 102 s.

Zawartość

Cykle: Życiorys; Zaułek snów; Natura; Herezje; W ciemności; Wiatraki; Kamienny las; Jarmark arlekinów.

Adaptacje

teatralne

Jarmark arlekinów. Widowisko poetyckie. Układ tekstów: W. Nowicki. Wystawienie na Spotkaniach Literackich w Grudziądzu w 1988.

2. Ucieczka z wieży Babel. Wiersze 1955-1962. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1964, 74 s.

Zawartość

Cykle: Smakowanie jabłek; Rozważania motyla; Wędrówki; Oślepianie światła; Posypanie popiołem; Wieża Babel; Sagi o nadziei.

3. Bluźnierstwo garncarza. 1959-1964. Poezje. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1965, 74 s.

4. Społeczna funkcja literatury a problemy upowszechniania. Bydgoszcz: Wydawnictwo Poznańskie 1966, 43 s. IX Zjazd Pisarzy Ziem Zachodnich i Pólnocnych. Bydgoszcz-Toruń 26-29 maja 1966.

5. Zaprzeszłe horyzonty. [Wiersze]. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik 1968, 127 s.

Zawartość

Cykle: Zaprzeszłe horyzonty; Szare komórki; Antywyobraźnia; Punkt wyjścia; Odkrywanie człowieka; Motywy dalmatyńskie; Narastanie słojów; Horyzont ostateczny; Manifest łąki; Innowacja.

6. Czas odnajdywania. [Wiersze]. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie 1970, 106 s.

Zawartość

Cykle: Otwieranie horyzontu; W labiryncie; Próba ocalenia; Wołanie burzy; Czas odnajdywania; Toczenie perły; Pieśni Prometeusza; Traktat filozoficzny o poezji.

7. Żywa gałąź. Wiersze wybrane. Wybór: P. Kuncewicz. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1971, 152 s.

Zawartość

Cykle: Prolegomena do poezji; Próba definicji; Zaułek wyobraźni; Żywa gałąź; W kamieniu; Poematy.

8. Mity i rzeczywistość literacka. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Książka i Wiedza 1973, 285 s. Wyd. 2 rozszerzone pt. Wolność odmówiona, tamże 1984.

Zawartość

Od autora; Mistrzyni życia; Miejsce i czas pisarza; Status pisarza; Pisarz i tradycja literacka; Narodowa czy uniwersalna ?; Twórcze agregaty; Wehikuły literatury; Snobizm czy uprawa kultury?; Każdy mur bramą; Zaangażowana czy ideowa; Sztuka i filistrzy; Obszary otwarte; Stan oblężenia; Twierdze do rozbiórki; Koń a sprawa literatury; Kultura: Mity i Rzeczywistość; Czym jest literatura; Koniec wieku metafizyki; Krytycy i pisarze; Wolność odmówiona; Idź swoją drogą. — W wyd. 2 nadto: Iść za marzeniem; Rzeczpospolita kulturalna; Godziny prawdy; Gdybym był królem; Uroki donkiszoterii; Ukryty wymiar; Siła literatury; Uniwersum – magiczne czy realne; Segui il tuo corso.

9. W kamieniu. [Wiersze]. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie 1973, 113 s.

Zawartość

Cykle: Wędrówki, Kuranty, Kamienny las; Motywy dalmatyńskie; Bukiet seraju; Muzeum człowieka; Forum Romanum; Thélamos.

10. Z nie domkniętych okien. Opowiadania. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie 1975, 190 s.

Zawartość

Szklana ściana: Szklana ściana; Siedem dni tworzenia; Pamięć. — Z nie domkniętych okien: Lustra; Czarcia studnia; Z nie domkniętych okien. — Beczka Diogenesa: Miasto; Zamknięcie Diogenesa; Tempi passati.

11. Poezje wybrane. [Wstęp] P. Kuncewicz. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie 1976, 340 s.

Zawartość

Zawiera wiersze z poz. , , , , , oraz Życiorys [faksymile autografu] i cykle: Zamiast manifestu; Wiatraki; Przechodzień róż; Płaszcz Prospera; Lichtarze; Eroica.

12. Ulica Sokratesa. [Wiersze]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1978, 75 s.

Zawartość

Cykle: Monolog Sokratesa; Lichtarze; Wieże z wygasłych latarń; Podróże do źródeł; Znaki; Cykuta.

13. Mężczyzna i miłość. [Opowiadania]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1979, 270 s. Wyd. 2 poprawione Bydgoszcz: Wydawnictwo Poznańskie 1984, 224 s.

Zawartość

Mężczyzna i miłość; Cztery śmierci Zbawiciela; Judasz w Kanie Galilejskiej.

14. Eroika. Wiersze. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1980, 155 s.

Zawartość

Cykle: Eroika; Prześwity; Pierwsi rycerze; Urbi et orbi; Elegie; Wróżby; Bieg do nieskończoności; Z naszej krwi; Princ Boljer.

15. Sen Syzyfa. [Wiersze]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1982, 93 s.

Zawartość

Cykle: Psalm; Znaki czasu; Ułamki reguł; Dyliżansem; Sen Syzyfa; Rana i pieśń.

16. Wzejście słońc. Wiersze. Wstęp: P. Kuncewicz. Bydgoszcz: Kujawsko-Pomorskie Towarzystwo Kulturalne 1985, 61 s.

Zawartość

Cykle: Gwiazda; Ballada o Quetzalcoatlu; Trzynaście trzcin; Przepowiadania.

17. Czyje będzie królestwo. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1987, 109 s.

Zawartość

Cykle: Ideał; Lichtarze; Przbliżanie Apokalipsy; Czyje będzie królestwo; Wzejście słońc; i wiersze zob. poz. .

18. Kredowy Bóg. Wiersze. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1987, 102 s.

Zawartość

Cykle: Orfeusz zamordowany; Kredowy Bóg; Ty który jesteś; Na podczerwonym śniegu; Czarnopis.

19. Człowiek podzielony. Wiersze. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1988, 102 s.

Zawartość

Cykle: Prawda jest jak rana; Skargi; Rozpacz; Droga; Alef, człowiek podzielony.

20. Czarnopis. Poezje wybrane. Wyboru dokonał [i wstępem opatrzył] P. Kucewicz. Bydgoszcz: Pomorze 1989, 602 s.

Zawartość

Zawiera też: Przedsłowie: L. Żuliński: Orfeusz w Piekle Tajemnicy. Posłowie: F. Fornalczyk: Alchemia poezji światowej.

21. Siedem wieczerników. Wiersze 1987-1990. Bydgoszcz: Biblioteka „Metafory 1990, 132 s.

Zawartość

D.T. Lebioda: Słowo [Wstęp]. — Cz.I: Nova; Wieczernik; Pierwszy dzień drugiego; Drugi dzień trzeciego; Trzeci dzień czwartego; Czwarty dzień piątego; Piąty dzień szóstego; Szósty dzień siódmego; Siódmy dzień pierwszego; — Cz. II: Cherem.

22. Krzyczeć będą kamienie. 1987-1991. [Wiersze]. Kraków: Miniatura 1991, 94 s.

Zawartość

Cykle: Prometeusz skazany; Ziarnko gorczycy; Czarny wiatr; Bezbronność człowieka, — oraz: L. Żuliński: Posłowie.

23. Czarna perła. [Wiersze]. Kraków: Miniatura 1992, 79 s.

24. Słoneczny splot. 1990-1993. Wybór. [Wiersze]. Kraków: Miniatura 1993, 125 s.

25. Demony. [Wiersze]. Posłowie: L. Żuliński. Łódź: Oficyna Bibliofilów 1994, 78 s.

26. Przechodzień róż. Erotyki, liryki i poematy miłosne. (Wybrane, poprawione i nowe). Wyboru dokonał i wstępem poprzedził L. Żuliński. Słowo dopisał P. Kuncewicz. Bydgoszcz: Progres 1995, 235 s.

27. Rajska Jabłoń. [Wiersze]. Bydgoszcz: Tanan 1996, 88 s. Wyd. nast. łącznie z przekł. białoruskim: Rajskaja jablyna. [Przeł.] S. Zakonnikava. Minsk: Knigazbor 2006, 149 s.

28. Przychodzący; Sacrum et Profanum. Poezje i traktaty. Wstęp: L. Żuliński. Bydgoszcz: Margrafsen 1997, 128 s.

Zawartość

Zawiera traktaty: Genesis, czyli wyjście z nicości; Rajski ogród; Na własny rachunek; Rebelia anioła Lucyferusa; Spektakl nieustający; Kto człowiekiem wiary; Profanum; De profundis clamavi; Próba osobności; Sacrum; Przychodzący.

29. Mesjasz zbuntowany. Dramat mistyczny. Bydgoszcz: Margrafsen 2001, 492 s.

Wielki Laur XII Międzynarodowej Jesieni Literackiej Pogórza 2002.

Wybory utworów literackich w przekładach

angielski

Departures. [Przeł.:] Z. Reszelewski, N. Simms. [Nowa Zelandia] 1985.

macedoński

Molitva za Dobrina. [Przekł.:] A. Aleksiev: Skopje 1968.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1967, 1974, 1989, 2005.

Wywiady

Tu się łatwo rządzi, ale ciężko żyje... Rozm. D.T. Lebioda. Życie Literackie 1988 nr 1.
Wierzę w możliwość sprawiedliwości. Rozm. G. Sokołowska. Warmia i Mazury 1988 nr 15.
Proch i cień. Rozm. D.T. Lebioda. W: D.T. Lebioda: Przedsionek wieczności. Bydgoszcz 1998.
Iść swoją drogą. Rozm. A. Baszkowski. Metafora 2000 nr 41-43.

Słowniki i bibliografie

S. Melkowski: Jan Górec-Rosiński. Pomorze 1971 nr 12.
Słownik współczesnych pisarzy polskich. Seria 2. T. 1. Warszawa 1977 (F. Lichodziejewska).
J. Długosz: Jan Górec-Rosiński. W tegoż: Słownik pisarzy regionu pomorsko-kujawskiego. Bydgoszcz 1988.
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (Redakcja).

Ogólne

Artykuły

D.T. Lebioda: Kosmogonia. O poezji Jana Górca-Rosińskiego. W tegoż: Przedsionek wieczności. Bydgoszcz 1998, przedruk w tegoż: Marmur i blask. Bydgoszcz 2000.
W.P. Szymański: Gdzie wyjście z pozorów. W tegoż: Między ciemnością a świtem. Kraków 2005.

Jarmark arlekinów

K. Nowicki: Jarmark przekorny. Pomorze 1963 nr 15.
A. Słucki: Jarmark arlekinów czyli przyczynek do poezji kompletnej. Fakty i Myśli 1963 nr 17.
B. Biernacka: Nie ma zgody — z maskami. Twórczość 1964 nr 3, przedruk w tejże: Style i postawy. Poznań 1968.

Ucieczka z wieży Babel

P. Kuncewicz: Strefa codziennej Apokalipsy. Współczesność 1964 nr 174.
K. Nowicki: Jasna tonacja nadziei. Pomorze 1964 nr 14.
B. Biernacka: Poetyka przekorna. Twórczość 1966 nr 1.

Bluźnierstwo garncarza

[N. Chadzinikolau] N.Ch. Świadomość przemijania. Nurt 1966 nr 6.
T. Kłak: Obiecujące zjawisko. Kamena 1966 nr 17.
Z. Pędziński: Potykając się z mitami. Pomorze 1966 nr 6.
A. Słucki: Bluźnierstwo garncarza. Współczesność 1966 nr 17.

Zaprzeszłe horyzonty

B. Biernacka: Świat wywołany. Poezja 1968 nr 12.
J. Kotlica: Czas przeszły dokonany. Litery 1969 nr 2.

Czas odnajdywania

B. Biernacka: Czas odnajdywania. Nowe Książki 1971 nr 11.

Żywa gałąź

Z. Jankowski: Sens w kamieniu. Fakty i Myśli 1972 nr 16.
S. Melkowski: Trud Prometeusza. Tygodnik Kulturalny 1972 nr 11.

Mity i rzeczywistość

B.S. Kunda: Mity i rzeczywistość literacka. Miesięcznik Literacki 1974 nr 9.
S. Melkowski: Próba rozpoznania. Tygodnik Kulturalny 1974 nr 6.

W kamieniu

M. Krassowski: Poezja i historia. Nowe Książki 1974 nr 12.

Z nie domkniętych okien

T.J. Żółciński: Przekleństwo pamięci. Nowe Książki 1976 nr 6.

J. Prevért: Poezje wybrane

F. Fornalczyk: Alchemia poezji świadomej. Fakty 1977 nr 25.
P. Kuncewicz: Słowo i świat. Życie Literackie 1977 nr 13.
T. Polanowski. Poezja prawd zbyt ogólnych... Nadodrze 1977 nr 15.

Ulica Sokratesa

R. Matuszewski: Wśród uniwersaliów. Nowe Książki 1980 nr 3.

Mężczyzna i miłość

G. Łatuszyński: I poleciałem ptakiem okrakiem. Miesięcznik Literacki 1980 nr 12.
B. Rogatko: Tęsknota do wolności. Życie Literackie 1980 nr 17.

Wzejście słońc

D.T. Lebioda: Tropem pierzastego węża. Fakty 1985 nr 15.

Kredowy Bóg

S. Fryc: W kategoriach sumienia. Życie Literackie 1988 nr 40.
P. Michałowski: Metafizyka i ideologia. Nowe Książki 1988 nr 7/8.
K. Sławiec: Spotkanie rzeczy ostatecznych. Fakty 1988 nr 8.

Człowiek podzielony

A. Kzyżtoforski: Skarga i rozpacz. Nowe Książki 1989 nr 2.

Czarnopis

Z. Jędrzyński: Kalejdoskop poetycki Jana Górca-Rosińskiego. Gazeta Pomorska 1990 nr 40.

Przechodzień róż

M. Krassowski: Płomień i popiół. Wiadomości Kulturalne 1995 nr 10.

Mesjasz zbuntowany

S. Melkowski: Wokół Mesjasza. Metafora 2002/2003 nr 51-55.
A. Nowicki: Dialogi więzienne agnostyka. Uwagi o polskim współczesnym dramacie filozoficznym. Wolnomularz Polski 2003 nr 37.
W. Sadkowski: Widziane z historycznej perspektywy. Metafora 2005 nr 56-57.