BIO

Urodzona 11 lipca 1928 w Poznaniu; córka Stanisława Nowaka, stolarza, i Józefy z domu Rożek. W czasie okupacji niemieckiej uczyła się na tajnych kompletach w Poznaniu. Po zakończeniu wojny przebywała nadal w Poznaniu i kontynuowała naukę w humanistycznym Liceum im. K. Potockiej (1944-46), a następnie w przyrodniczym Liceum im. Generałowej Zamojskiej (1947-48). Pracowała zawodowo najpierw od 1949 jako pielęgniarka, a następnie w 1961-81 jako urzędniczka w administracji państwowej. W 1950 wyszła za mąż za Michała Gordzieja, oficera. Debiutowała w 1973 wierszem pt. Dla ciebie miasto, opublikowanym w „Gazecie Poznańskiej” (nr 124), w której ogłaszała wiersze także w następnych latach. Nadto wiersze drukowała m.in. w pismach „Głos Wielkopolski” (1974-76, 1983-84), „Gazeta Zachodnia” (1975-81), „Miesięcznik Literacki” (1977, 1979-88), „Nurt” (1979, 1982-88), „Tygodnik Kulturalny” (1981-86). Od 1976 była wiceprzewodniczącą Koła Młodych Pisarzy przy Oddziale Poznańskim Związku Literatów Polskich (ZLP), w 1984 została członkiem Związku, w 1987 weszła w skład zarządu Oddziału Poznańskiego (od 1984 współorganizowała Międzynarodowe Listopady Poetyckie). W 1976 należała do grona założycieli Stowarzyszenia Artystycznego Ochrony Środowiska, przekształconego następnie w Ekologiczne Stowarzyszenie Środowisk Twórczych; w 1988 objęła funkcję wiceprezesa tegoż Stowarzyszenia. W 1992-2005 była sekretarzem Oddziału Poznańskiego ZLP. W 1992 otrzymała nagrodę XV Międzynarodowego Listopada Poetyckiego, w 1996 nagrodę poetycką im. J. Kasprowicza. Odznaczona m.in.: Odznaką Honorową miasta Poznania (1968), Odznaką Honorową Za Zasługi w Rozwoju Województwa Poznańskiego (1987), odznaką Za Zasługi dla Województwa Leszczyńskiego (1988), Odznaką Honorową Za Zasługi dla Województwa Konińskiego (1989), odznaką Zasłużony Działacz Kultury (1989). Zmarła 7 marca 2023 w Poznaniu; pochowana tamże na Cmentarzu Sołackim parafii Św. Jana Vianneya.

Twórczość

1. Odchodzące pejzaże. [Wiersze]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1979, 102 s.

Zawartość

Zawiera cykle: Z jednego lęgu; Wierzyli w cudowną moc szkaplerza...; Jutrznia pojednania; Narodziny dnia; Bezpłatna pieczęć.

2. Między nowiem a pełnią. [Wiersze]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1983, 116 s.

Zawartość

Zawiera cykle: Między nowiem a pełnią; W czterech ścianach.

3. Sercem przy ziemi. [Wiersze]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1985, 94 s.

Zawartość

Zawiera cykle: Pochwalona pamięć; W żuchwach czasu.

4. Spragnione źródła. [Wiersze]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1985, 103 s.

Zawartość

Zawiera cykle: Smak przestrzeni; Pisane pod stogiem; Wzbieranie oddechów.

5. Wierność wahadła. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1987, 85 s.

Zawartość

Zawiera cykle: Zza miedzy potu; Pod zapaską nocy; Z namowy źrenic.

6. Zegarynka. [Opowiadanie dla dzieci]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1987, 18 s.

7. Siejba milczenia. [Wiersze]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1988, 80 s.

Nagrody

Nagroda Funduszu Literatury w 1989.

8. Sługi rozdroży. [Wiersze]. Poznań: Związek Literatów Polskich 1990, 34 s.

9. Kredą i cierniem. [Wiersze]. Poznań: Związek Literatów Polskich 1991, 35 s.

10. Po stronie słońca. [Wiersze]. Poznań: Związek Literatów Polskich 1991, 35 s.

11. Szczony i pindy od Chwaliszewa do Wildy. [Fraszki]. Poznań: SAWW 1991, 116 s.

Zawartość

Zawiera cykle: Pindy i mele; Szczony i juchty.

12. Kształty chwil. [Wiersze]. Poznań: Związek Literatów Polskich 1992, 34 s.

13. Przedsionek milczenia. [Wybór wierszy]. [Posłowie:] D.T. Lebioda. Poznań: Związek Literatów Polskich 1993, 117 s.

14. Wchodzę w wiersz. [Wiersze]. Poznań: Związek Literatów Polskich 1993, 34 s.

15. Chodaczek i Truchcik. [Proza dla dzieci]. Poznań: Zysk i S-ka 1994, 15 s.

16. Narastanie krzyku. [Wiersze]. Poznań: Związek Literatów Polskich 1994, 39 s.

17. Tętnice wiosen. [Wiersze]. Poznań: Związek Literatów Polskich 1995, 37 s.

18. W obecności gwiazd. [Wiersze]. Leszno: Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich 1995, 45 s.

19. Dojrzewaniem czerni. [Wiersze]. Poznań: Związek Literatów Polskich 1996, 39 s.

20. Sławni w wierszach. [Wiersze]. Poznań: Związek Literatów Polskich 1996, 41 s.

21. Witraże godzin. (Wybór wierszy). Kościan: Przedsiębiorstwo AGA 1996, 103 s.

22. Koleiną czasu. [Wiersze]. Warszawa: IBiS 1997, 79 s.

23. Dekalog jutra. [Wiersze]. Poznań: G&P [1998], 65 s.

24. Liturgia samotności. [Wiersze]. Poznań: Związek Literatów Polskich 1999, 76 s.

25. Ładny pogrzeb. [Powieść]. Poznań: Poeticon 2000, 158 s.

26. Skazani na mrok. [Wiersze]. Poznań: Poeticon; Związek Literatów Polskich 2000, 73 s.

27. W obnażonym sadzie. [Wiersze]. Poznań: G&P [2000], 47 s.

28. Zanim zgaśnie dzień. [Wiersze]. Poznań: Poeticon; Związek Literatów Polskich 2001, 62 s.

29. Czciciele nowiu. [Wiersze]. Posłowie: D.T. Lebiopada. Poznań: Poetycon 2002, 110 s.

30. Dzień w kolorze piasku. [Wiersze]. Poznań: Poeticon 2002, 70 s.

31. W matni horyzontu. [Wiersze]. Poznań: Poeticon; Związek Literatów Polskich 2003, 55 s.

32. Wariacje schodzącej planety. [Wiersze]. Poznań: Poeticon; Związek Literatów Polskich 2003, 54 s.

33. Mszał widnokręgu. [Wiersze]. Poznań: Poeticon; Związek Literatów Polskich 2004, 55 s.

34. Bramy czasu. [Powieść]. Poznań: Poeticon 2005, 118 s.

35. Ponaglanie świtów. [Wiersze]. Poznań: [Nakład autorki] 2005, 50 s.

36. Trzeźwy ból. [Wiersze]. Poznań: G&P 2005, 60 s.

37. Wokanda sumień. [Wiersze]. Poznań: Nakład autorki 2006, 55 s.

38. Piołunowe rozłogi. [Wiersze]. Poznań: Nakład autorki 2007, 71 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1988, 2005.

Wywiady

Jestem konkretna. Rozm. Z. Rola. Trybuna 1998 nr 19.

Ogólne

Artykuły

S. Melkowski: O poezji Heleny Gordziej. PAL Przegląd Artystyczno–Literacki 1998 nr 12, toż „Poezja Dzisiaj” 1999 nr 5.
D.T. Lebioda: Między siejbą a kośbą. O poezji Heleny Gordziej. W tegoż: Marmur i blask. Bydgoszcz 2000.

Odchodzące pejzaże

J.K. Adamkiewicz: Jak łatwo, jak przyjemnie. Nowy Wyraz 1979 nr 10.
J. Marx: Kadź z fermentującą metaforą. Poezja 1979 nr 10.

Między nowiem a pełnią

D.T. Lebioda: Sanktuarium pamięci. Fakty 1985 nr 10.

Sercem przy ziemi

L. Żuliński: Powrót w tętnice ziemi. Kultura 1986 nr 32.

Spragnione źródła

T. Lebioda: Poezja pięknej perspektywy. Przegląd Tygodniowy 1985 nr 45.
M. Obarski: Jasełka na miedzy i słomie. Nurt 1985 nr 10.

Wierność wahadła

T. Cugow: Krew z krwi. Pieśń z pieśni. Nurt 1989 nr 4.
M. Olchowska: Wygnanie z raju — temat aktualny. Nowe Książki 1989 nr 2.

Narastanie krzyku

D.T. Lebioda: Jesteś potrzebny światu; Małomówna, cicha sława; Tajemnica; Ziarno i plewy. W tegoż: Przedsionek wieczności. Bydgoszcz 1998 [dot. też Sławni w wierszach; W obecności gwiazd; Koleiną czasu].

W obecności gwiazd

D.T. Lebioda: Jesteś potrzebny światu; Małomówna, cicha sława; Tajemnica; Ziarno i plewy. W tegoż: Przedsionek wieczności. Bydgoszcz 1998 [dot. też Sławni w wierszach; Narastanie krzyku; Koleiną czasu].

Sławni w wierszach

D.T. Lebioda: Jesteś potrzebny światu; Małomówna, cicha sława; Tajemnica; Ziarno i plewy. W tegoż: Przedsionek wieczności. Bydgoszcz 1998 [dot. też W obecności gwiazd; Narastanie krzyku; Koleiną czasu].

Koleiną czasu

D.T. Lebioda: Jesteś potrzebny światu; Małomówna, cicha sława; Tajemnica; Ziarno i plewy. W tegoż: Przedsionek wieczności. Bydgoszcz 1998 [dot. też Sławni w wierszach; W obecności gwiazd; Narastanie krzyku].
S. Franczak: Dlaczego piszę wiersze. Koniec Wieku 1999 nr 12/13.

Liturgia samotności

I.S. Fiut: Nadzieja i samotność. (O poezji Heleny Gordziej i Hanny Wietrzny). Koniec Wieku 2000 nr 14/15.