BIO

Urodzony 25 listopada 1900 w Bieżuniu pod Ciechanowem w rodzinie chłopskiej; syn Franciszka Gołębiowskiego i Franciszki z Budzichów. Do szkół uczęszczał w Płocku, początkowo do rządowego gimnazjum rosyjskiego (1913-14), a następnie do Gimnazjum Polskiego Męskiego (od 1918 Gimnazjum im. Króla Władysława Jagiełły). W 1921-25 studiował filologię polską na Uniwersytecie Warszawskim. Po uzyskaniu w 1925 dyplomu nauczyciela szkół średnich pracował do 1939 w gimnazjum męskim w Przasnyszu. W 1927 ożenił się z Henryką z Kozłowskich, nauczycielką (rozwód 1932). Debiutował w 1936 wierszem pt. Odjazd, ogłoszonym na łamach „Skamandra” (z. 71/73). Wiersze publikował też w 1936-39 w „Gazecie Polskiej”, „Okolicy Poetów” i „Tygodniku Ilustrowanym”. W czasie okupacji niemieckiej przebywał w Bieżuniu i zajmował się tajnym nauczaniem. Po wojnie był do 1965 dyrektorem Liceum Ogólnokształcącego im. W. Orkana w Bieżuniu. Wznowił twórczość poetycką, drukując początkowo pod pseudonimem Jan Smutek („Odrodzenie1944-48, „Twórczość1947-48, „Nowiny Literackie1947-48, „Tygodnik Powszechny1947-48, „Kuźnica1949). W 1947 rozpoczął pracę społeczną w Gromadzkiej, a następnie w Wojewódzkiej Radzie Narodowej (do 1961). W 1953 został członkiem Związku Literatów Polskich. Ogłaszał w 1957-58 wiersze i artykuły w piśmie „Pięć Rzek”. Od 1957 był przez dwie kadencje posłem na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (PRL). W 1965 przeszedł na emeryturę i poświęcił się wyłącznie pracy literackiej. Wiersze, prozę i artykuły publikował m.in. w „Tygodniku Kulturalnym” (od 1966), „Poezji” (1968-72), „Życiu Literackim” (od 1970). Zajął się także pod koniec lat sześćdziesiątych przekładami utworów Horacego. W 1975 został członkiem honorowym Towarzystwa Naukowego Płockiego. Za twórczość literacką otrzymał wiele nagród, m.in.: nagrodę Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie (1960), nagrodę Ministra Kultury i Sztuki (1973), Nagrodę Honorową Warmii i Mazur (1980), nagrodę im. J. Chałasińskiego w dziale upowszechniania kultury przyznawaną przez „Tygodnik Kulturalny” (1982), nagrodę im. dr F. Rajkowskiego przyznawaną przez Towarzystwo Miłośników Ziemi Ciechanowskiej (1987). Odznaczony Krzyżem Oficerskim (1959) i Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą (1985) Orderu Odrodzenia Polski, Orderem Sztandaru Pracy II klasy (1974) i I klasy (1980) oraz tytułem honorowym Zasłużony Nauczyciel Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej (1963) i Złotą Odznaką Tajnej Organizacji Nauczania Związku Nauczycielstwa Polskiego (1985). Zmarł 13 czerwca 1991 w Bieżuniu.

Twórczość

1. Kłos słońca. [Wiersze]. Warszawa: J. Mortkowicz 1937, 48 s.

2. Trud. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1953, 69 s.

Zawartość

Cykle: 1. Szkice węglem; 2. Strofy wrześniowe; 3. Pamiętnik.

3. Gwiazdy kwitną. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1956, 90 s.

Zawartość

Cykle: Powołanie; Pióro małej ręki; Nowa wiosna; Szkice wierszem.

4. Ziarno życia. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1960, 169 s.

Na karcie tytułowej autor też podpisany: Jan Smutek.

5. Zamysły. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1963, 95 s.

6. Alter ego. [Wiersze]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1964, 77 s.

Zawartość

Cykle: Mieszkanie; Senilia; Octavia; Małe sonety; Farbowane maski; Alter ego.

7. Butki samociszki. Warszawa: Nasza Księgarnia 1964, [6] s.

8. Owoc światła. [Wiersze]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1965, 77 s.

9. Obraz głosu. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1967, 109 s.

Zawartość

Cykle: Wokacja; Obraz głosu; Zimorodek; Biała kropka.

10. Bez opamiętania. [Wiersze]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1969, 106 s.

Zawartość

Inskrypcja [oraz cykle:] Trzecie jutro; Dobrze; Białoskórnik; Wiersze sabińskie; Wiersze sobińskie; Pamiętam.

11. Do dnia białego. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1971, 221 s.

Zawartość

Zawiera wybór z wcześniej wydanych tomów oraz cykle: Druga zieleń; Brzegiem nocy; Znaki ognia.

12. Stworzenie. Opowiadania. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1972, 225 s.

Zawartość

Stworzenie; Opowieść wiatraczna; Wilcze doły; Zgubne zjawisko; Sądny dzień; Fortunat; Doktor Faustyn.

13. Małe poematy. [Wiersze]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1973, 34 s.

Zawartość

Cykle: Septet mazowiecki; Alter ego. [poz. ]; Małe fugi.

14. Wilgotna gwiazda. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1974, 93 s.

Zawartość

Cykle: Ostatki; Dzień pierwszy; Dzień drugi; Dzień trzeci; Tryptyk domowy; Zdrowy z urojenia.

15. Utwory poetyckie. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1975, 478 s.

Zawartość

Zawiera wybór z wcześniej wydanych tomów oraz wiersze nowe.

16. Poezje wybrane. Wyboru dokonał i wstępem opatrzył autor. Nota biograficzna: J. Bandrowska-Wróblewska. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1976, 149 s.

Zawartość

Zawiera debiutancki wiersz Odjazd oraz cykle: Dwa testamenty; Pieśni drzewa; Elegie [1939], — z poz. : Pióro małej ręki; Szkice wierszem, — z poz. : Dobrze; Wiersze sabińskie; Wiersze sobińskie, — z poz. : Znaki ognia, — z poz. : Septet mazowiecki; Małe fugi.

17. Do Ariadny. Wiersze wybrane. Warszawa: Czytelnik 1979, 64 s.

Zawartość

Cykle: Do Ariadny; Labirynt; Białe oczy; Ruiny; Wieków powieki; Obraz głosu [poz. ]; Wiersze sabińskie [poz. ]; Z labiryntu.

18. Powołania. [Wiersze]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1979, 83 s.

Zawartość

Cykle: Dar powołania; Przerywniki; Ewangelia.

19. Sierpienie. [Wiersze]. Sierpc: Towarzystwo Naukowe Płockie, Oddział w Sierpcu 1979, [8] s.

Druk bibliofilski wydany z okazji X rocznicy utworzenia Oddziału Towarzystwa Naukowego Płockiego w Sierpcu 1969-1979.

20. Na odwiecznym wzgórzu. [Wiersze]. [Przygotował do druku:] B. Werbanowska. Płock: Towarzystwo Naukowe Płockie Nakład Wydawnictw Akcydensowych 1980, 14 s.

Druk bibliofilski.

21. Do nieznajomej. [Wiersze]. Olsztyn: Pojezierze 1981, 89 s.

Zawartość

Cykle: Do nieznajomej; Do niepowrotnej; Do niezawodnej; Do nieboskiej; Do domowej; Do niepodległej.

22. Fraszki na Wety. Ciechanów: Ciechanowskie Towarzystwo Naukowe 1982, 72 s.

23. Klęska zwycięska. Poema. Ciechanów: Ciechanowskie Towarzystwo Naukowe 1984, 19 s.

24. Daję słowo. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1985, 71 s.

Nagrody

Nagroda Funduszu Literatury w 1986.

Zawartość

Cykle: Człowiek; Daję słowo; Jan Smutek.

25. Drzewieniec. [Wiersze]. Olsztyn: Pojezierze 1985, 79 s.

Zawartość

Cykle: Białodrzew, Śpiewodrzew; Pieśni drzewne; Zadrzewienie; Drzeworyty; Echa drzewne.

26. Kłos słońca: 1937-1987. [Wiersze]. Olsztyn: Pojezierze 1989, 56 s.

Przekłady

1. Horacy: Poezje wybrane. Wyboru dokonał, przeł. i oprac. S. Gołębiowski. Nota biograficzna: J. Bandrowska-Wróblewska. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1971, 146 s.
2. Horacy: Pieśni. Przeł. S. Gołębiowski. Przypisy i skorowidz oprac.: G. Pianko i L. Winniczuk. [Warszawa:] Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1972 [właśc. 1973], 485 s.
Tekst polski i łaciński.
3. Horacy: Dzieła = Opera. Przekł. i wstęp: S. Gołębiowski. T. 1-2. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1980, 261 + 388 s.
Tekst polski i łaciński.
4. Horacy: Dzieła. Pieśni, epody, satyry, listy. Przekł., wstęp i Horacjańskie imiona własne: S. Gołębiowski. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1986, 267 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1958, 1966, 1976.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 1. Warszawa 1963.
Z. Dobrowolska: Stefan Władysław Gołębiowski. Bibliografia podmiotowo-przedmiotowa. Ciechanów: Wojewódzka Biblioteka Publiczna 1990, 77 s.
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (Redakcja).

Ogólne

Artykuły

A. Kamieńska. Tygodnik Kulturalny 1965 nr 48.
S. Czernik: O Stefanie Gołębiowskim. Teatr Ludowy 1966 nr 5.
J.Z. Jakubowski: O Stefanie Gołębiowskim. Poezja 1968 nr 4, przedruk w tegoż: Porozmawiajmy o poezji. Warszawa 1979.
A. Kamieńska: Dom poety. Twórczość 1976 nr 3.
Z. Trziszka: Bieżuńskie Sabinum. W tegoż: Podróże do mojej Itaki. Warszawa 1980.
L. Rola: Ars Vitae. Tygodnik Kulturalny 1981 nr 2.
Z. Trziszka: Prymitywny mit kreatorski. W tegoż: Korzenie plebejusza. Warszawa 1984.
J.Z. Brudnicki: Dom kmiecy i królewski. Tygodnik Kulturalny 1985 nr 50.
P. Wągiel: Daruję wam ojcowiznę. W tegoż: Pług, pióro i pędzel. Warszawa 1988.
J. Chojnacki: Stefan Gołębiowski nie żyje. Notatniki Płockie 1991 nr 2.
W. Mieszkowski: Bieżuń w dorobku literackim Stefana Gołębiowskiego. Bieżuńskie Zeszyty Historyczne 1995 nr 5.
M. Domeradzka: W poszukiwaniu autorytetów. Bieżuńskie Zeszyty Historyczne 1996 nr 10.
J. Siedlecka: Historia domu poety Stefana Gołębiowskiego; W. Mieszkowski: Przedwojenne wiersze Stefana Gołębiowskiego na tle poezji skamandryckiej. Bieżuńskie Zeszyty Historyczne 2000 nr 17.