BIO

Urodzony 25 marca 1925 w Wołkowysku; syn Antoniego Golińskiego, urzędnika kolejowego, i Władysławy z domu Wywiał. Uczęszczał do Gimnazjum im. Stefana Batorego w Wołkowysku. Po wybuchu II wojny światowej w 1939 i zajęciu Wołkowyska przez Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich uczył się przez pewien czas w szkole z polskim językiem wykładowym, a następnie po kilkumiesięcznym kursie pracował jako technik kreślarz. W czasie okupacji niemieckiej znalazł zatrudnienie kolejno jako robotnik w firmie zbożowej, robotnik rolny i konduktor kolejowy. W 1945 przyjechał w ramach tzw. akcji repatriacyjnej do Gdańska, gdzie w 1947 zdał maturę w liceum dla dorosłych. Następnie studiował polonistykę na Uniwersytecie Wrocławskim. W 1948 zawarł związek małżeński z Haliną Sienkiewicz, nauczycielką (rozwiedzeni). Od tegoż roku pracował w Bibliotece Ossolineum kolejno w różnych działach bibliotecznych, m.in. w dziale rękopisów. Debiutował w 1952 artykułem pt. Krasicki w pamiętnikach Lehndorffa w „Zeszytach Wrocławskich” (nr 1). W tymże roku ukończył studia i w styczniu 1953 podjął pracę jako asystent we wrocławskiej Pracowni Historii Literatury Okresu Oświecenia Instytutu Badań Literackich (IBL). Zajmował się badaniami twórczości I. Krasickiego, a także problemami tekstologii i edytorstwem. W 1961 uzyskał doktorat na podstawie pracy Studia nad tekstologią dzieł Ignacego Krasickiego (promotor prof. Konrad Górski). W tymże roku zamieszkał w Warszawie, gdzie kontynuował pracę w Pracowni Historii Literatury Oświecenia IBL PAN. W 1963-83 był w kolejnych kadencjach członkiem Rady Naukowej IBL oraz w 1966-80 Komitetu Nauk o Literaturze Polskiej PAN (później Komitetu Nauk o Literaturze; 1972-74 zastępca przewodniczącego). W 1965 został członkiem komitetu redakcyjnego serii IBL „Archiwum Literackie”; od 1972 pełnił funkcję sekretarza, od 1979 redaktora naczelnego. W 1968 habilitował się w IBL na podstawie pracy Tekstologia. Przekrój problematyki i uzyskał stanowisko docenta. W 1968-71 pełnił funkcję zastępcy dyrektora do spraw ogólnych, a następnie do lipca 1973 dyrektora IBL. Od 1968 kierował Zakładem Historii Literatury Oświecenia (później Zakład Historii Literatury Staropolskiej i Oświecenia). W tymże roku ożenił się z Aliną z domu Bielawa, etnografką. W 1976-85 uczestniczył w pracach Komitetu Głównego Olimpiady Literatury i Języka Polskiego przy IBL. W 1978-88 kierował Zakładem Tekstologii i Leksykografii Literackiej IBL, po czym przeszedł do Pracowni Literatury Oświecenia. W 1980 został redaktorem krytycznej edycji Pism zebranych S. Żeromskiego. W 1990-95 był ponownie członkiem Rady Naukowej IBL i Komitetu Nauk o Literaturze Polskiej PAN (w 1991-93 zastępca przewodniczącego, od 1993 przewodniczący). W 1992 otrzymał tytuł naukowy profesora. W 1995 przeszedł na emeryturę w IBL PAN; kontynuował pracę naukową. Zmarł 27 października 2008 w Warszawie.

Twórczość

1. Nad tekstami Krasickiego. Studia. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1966, 316 s. Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.

Zawartość

Zagadnienie autoryzacji druków; „Monachomachia”; „Pan Podstoli”; Wydanie zbiorowe; Problematyka tekstu podstawowego; Bibliografia druków: I. Druki ogłoszone za życia autora, II. Wydania zbiorowe.

2. Edytorstwo — tekstologia. Przekroje. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1969, 98 s. Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.

Zawartość

Od autora. — I. Terminologia; II. Edytorstwo — Tekstologia. (Pojęcie dyscypliny); III. Tekst kanoniczny.

3. Ignacy Krasicki. [Biografia]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1979, 440 s. [Wyd. 2] pt. Krasicki. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 2002, 385 s.

Nagrody

Nagroda Sekretarza Naukowego Polskiej Akademii Nauk w 1980.

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

Papiery Franciszka Wężyka w rękopisach ossolińskich. Ze Skarbca Kultury 1953 nr 1 s. 51-77.
Nie autoryzowane wydania pism Krasickiego. Pamiętnik Literacki 1959 z. 3/4 s. 215-259.
Metryka „Pana Podstolego” [I. Krasickiego]. W: Miscellanea z doby Oświecenia. Wrocław 1960 s. 215-245.
Prolegomena filologiczne do „Monachomachii. Pamiętnik Literacki 1963 z. 2 s. 313-337.
Wybrane problemy tekstologiczne w pracach radzieckich. Pamiętnik Literacki 1967 z. 3 s. 230-241.
Perspektywy rozwoju nauki o literaturze. Pamiętnik Literacki 1968 z. 2 s. 95-108.
Stanisław Pigoń, wydawca naukowy i tekstolog. W: Stanisław Pigoń, człowiek i dzieło. Kraków 1972 s. 234-263.
O badaniu czytelnictwa w dobie stanisławowskiej. W: Problemy kultury literackiej polskiego Oświecenia. Wrocław 1978 s. 33-48.
O badaniach twórczości i życia Ignacego Krasickiego (po 1945). Pamiętnik Literacki 1980 z. 2 s. 3-24.
Les illustrations de Norblin pour „La Souriade” de Krasicki. Les Cahiers de Varsovie 1982 z. 9 s. 175-188.
L'expression en prose des idées politiques et sociales en Pologne dans la deuxiéme moitié du XVIIIe siécle. (Formes et aspects). W: Les lumières en Pologne et en Hongrie. Budapest 1988 s. 170-181.
Konarski — Krasicki. Spotkania. W: Wkład pijarów do nauki i kultury w Polsce XVII-XIX wieku. Kraków 1993 s. 51-60.
Problemy publicystyki doby stanisławowskiej. W: Materiały do studiów nad epoką Oświecenia. Gdańsk 1993 s. 214-234.
Hugo Kołłątaj (1750-1812). W: Pisarze polskiego Oświecenia. T. 2. Warszawa 1994 s. 557-613.
Edytorstwo naukowe tekstów literackich. Stan obecny i potrzeby. W: Wiedza o literaturze i edukacja. Warszawa 1996 s. 803-818.
Krasicki jako adresat literacki. Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza 1997 s. 89-112.
O „Zbiorze potrzebniejszych wiadomości” [I. Krasickiego] — od początku. Wiek Oświecenia 2002 t. 18 s. 11-34.

Prace edytorskie i redakcyjne

1. I. Krasicki: Pisma wybrane. Oprac.: Z. Goliński, M. Klimowicz, R. Wołoszyński pod red. T. Mikulskiego. T. 1-4. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1954, 304 + 314 + 432 + 430 s. Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.
2. I. Krasicki: Satyry i listy. Wybór. Oprac. Z. Goliński. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1954, 140 s.
3. I. Krasicki: Korespondencja. Z papierów L. Bernackiego wyd. i oprac.: Z. Goliński, M. Klimowicz, R. Wołoszyński. Red.: T. Mikulski. T. 1-2. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1958, 443 + 796 s. Polska Akademia Nauk Instytut Badań Literackich.
W t. 1 także Z. Goliński. : Kronika życia i twórczości I. Krasickiego; Bibliografia prac o I. Krasickim.
4. I. Krasicki: Satyry i listy. Oprac. [i wstęp]: Z. Goliński. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1958, CXIV, 175 s. Biblioteka Narodowa I, 169. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 zmienione. Wstęp: J.T. Pokrzywniak. Oprac. tekstów i komentarze: Z. Goliński. 1988, wyd. 3 poprawione 1999.
5. Miscellanea z doby Oświecenia. [T. 1], 4-6. Redakcja naukowa Z. Golińskiego. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1960, 1973, 1978, 1982, 589 + 564 + 447 + 445. Polska Akademia Nauk Instytut Badań Literackich. Archiwum Literackie.
6. I. Krasicki: Monachomachia i Antymonachomachia. Wstęp i oprac.: Z. Goliński. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1969, CII, 151 s. Biblioteka Narodowa I, 197. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 zmienione 1977, [wyd. 3] tamże; Warszawa: De Agostini Polska 2003.
7. S. Graciotti, J. Rudnicka: Inwentarz Biblioteki Ignacego Krasickiego z 1810 r. Redakcja naukowa Z. Golińskiego. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1973, 191 s.
8. Problemy literatury polskiej okresu Oświecenia. Praca zbiorowa pod red. Z. Golińskiego. [Seria 1]-2. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1973, 1977, 326 + 346 s. Polska Akademia Nauk Instytut Badań Literackich.
9. I. Krasicki: Bajki. Oprac. [i wstęp]: Z. Goliński. Kraków: Wydawnictwo Ossolineum 1975, LXXXI, 146 s. Biblioteka Narodowa I, 220.
10. I. Krasicki: Monachomachia. Bajki i przypowieści. Podobizny autografów i pierwodruków. Reprodukcje autografów oprac. Z. Goliński. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1976, 80 + 77 + 70 + 117 s.
4 vol. w obwolucie. Druk bibliofilski.
11. I. Krasicki: Pisma poetyckie. Oprac.: Z. Goliński. T. 1-2. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1976, 687 + 643 s.
12. Stefan Żeromski. W pięćdziesiątą rocznicę śmierci. Studia i szkice pod red. [oraz ze wstępem] Z. Golińskiego. Warszawa: Czytelnik 1977, 433 s.
13. I. Krasicki: Poezje wybrane. Wybór i wstęp: Z. Goliński. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1979, 130 s.
14. I. Krasicki: Utwory wybrane. Oprac.: Z. Goliński. [T. 1-2]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1980, 443 + 379 s.
15. Świat poprawiać — zuchwałe rzemiosło. Antologia poezji polskiego Oświecenia. Oprac.: T. Kostkiewiczowa i Z. Goliński. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1981, 591, XXIV s. Wyd. 2 przejrzane Kraków: Zielona Sowa 2004.
16. S. Żeromski: Pisma zebrane. Pod red. [i ze wstępem] Z. Golińskiego. Seria 1 [T.] 1-4. Seria 2. T. 6-11, 14, 15. Warszawa: Czytelnik 1981-1993. Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. Seria 2 t. 19. Seria 3 t. 20. Seria 6 t. 34-36. Tamże 1996, 1999, 2001, 2003. Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.

Tu także w serii 1 [t.] 3. Duma o hetmanie i inne utwory epickie. Oprac.: Z. Goliński. 1987, 313 s.

17. P. Cazin: Książę biskup warmiński Ignacy Krasicki 1735-1801. Tłumaczył M. Mroziński. Posłowiem, oprac. i bibliografią dopełnił Z. Goliński. Olsztyn: Pojezierze 1983, 464 s. Wyd. 2 tamże 1986.
18. I. Krasicki: Prawdziwa powieść o kamienicy narożnej w Kukurowcach. Red.: Z. Goliński, M. Bizan. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1983, 21, [2], [39] s.
Faksymile rękopisu i pierwodruk z 1794; druk bibliofilski.
19. Abyśmy o Ojczyźnie naszej radzili. Antologia publicystyki doby stanisławowskiej. Oprac.: Z. Goliński. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1984, 434 + XXIV s.
20. I. Krasicki: Monachomachia czyli Wojna mnichów. Oprac.: Z. Goliński. Warszawa: Czytelnik 1984, 94 s.
21. J. Kitowicz: Opis obyczajów za panowania Augusta III. Wstęp: M. Dernałowicz. Redakcja naukowa, komentarz i wybór ilustracji: Z. Goliński. Oprac. tekstu: A. Skarżyńska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1985, 436 s. Wyd. 2 tamże 1999.
22. I. Krasicki: Poematy heroikomiczne. Wstęp: W. Pusz. Komentarz i wybór ilustracji: Z. Goliński. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1985, 180 s.
23. F. Karpiński: Historia mego wieku i ludzi, z którymi żyłem. Oprac.: R. Sobol. [Wyd. przygotowali E. Aleksandrowska i Z. Goliński]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1987, 294 s.
24. S. Grzeszczuk, D. Hombek: Książka polska w ogłoszeniach prasowych XVIII wieku. Cz. 1. Źródła. Pod red. Z. Golińskiego. T. [0]-4. Wrocław: Biuro Koordynacyjne Centralny Program Badań Podstawowych 08.05 „Polska kultura narodowa, jej tendencje rozwojowe i percepcja 1989[t. 0]; Wrocław: Wydawnictwo „Wiedza o Kulturze” 1992 (t. 1); Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas” 1995, 1996, 2000 (t. 2-4).

[T. 0]. Zeszyt próbny. „Gazeta Warszawska” 1782. 1989, 71 s.

T. 1. „Gazeta Warszawska” 1774-1785. Cz. 2. 1992, 279 s.

T. 2. Gazeta Warszawska” 1786-1792.1995, 506 s.

T. 3. Gazeta Warszawska” 1793-1800; Aneks 1774-1793. 1996, 389 s.

T. 4. Od „Nowin Polskich” do „Wiadomości Warszawskich” 1729-1773. Cz. 1. Od „Nowin Polskich” do „Kuriera Warszawskiego” 1729-1764; Cz. 2. „Wiadomości Warszawskie” 1765-1773. Aneks 2. 1774-1795. 2000, 292 + 367 s.

25. I. Krasicki: Dzieła wybrane. Oprac. Z. Goliński. T. 1-2. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1989, 837 + 815 s.
26. I. Krasicki: Poezje. Wybrał i wstępem poprzedził Z. Goliński. Warszawa: Czytelnik 1989, 432 s.
27. Pisarze polskiego Oświecenia. Pod red.: T. Kostkiewiczowej i Z. Golińskiego. T. 1-3. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1992, 1994, 1996, 834 + 792 + 947 s. Polska Akademia Nauk Instytut Badań Literackich.
28. Świadomość literacka w Polsce. Antologia. [T. 1] Oświeceni o literaturze. [Cz. 1]. Wypowiedzi pisarzy polskich. 1740-1800; [Cz. 2]. Wypowiedzi pisarzy polskich. 1800-1830. Oprac.: T. Kostkiewiczowa, Z. Goliński. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1993, 1995, 555 + 477 s.
29. Wiedza o literaturze i edukacja. Księga referatów Zjazdu Polonistów, Warszawa 1995. Pod red. T. Michałowskiej, Z. Golińskiego i Z. Jarosińskiego. Warszawa: Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, Towarzystwo Literackie im. A. Mickiewicza 1996, 984 s.
30. Europejskie źródła myśli estetyczno-literackiej polskiego Oświecenia. Antologia wypowiedzi pisarzy francuskich, niemieckojęzycznych i angielskich. 1674-1810. Oprac.: T. Kostkiewiczowa i Z. Goliński. Warszawa: Semper 1997, 671 s.
31. I. Krasicki: Poematy. Oprac. Z. Goliński. (Dzieła zebrane. Seria 1. Pisma literackie. T. 1). Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1998, 590 s.
32. S. Żeromski: Dziennik z wiosny 1891 roku. Oprac.: Z.J. Adamczyk i Z. Goliński. Kielce: Akademia Świętokrzyska 2000, 64 s.
33. Ignacy Krasicki. Nowe spojrzenia. Redakcja naukowa: Z. Goliński, T. Kostkiewiczowa, K. Stasiewicz. Warszawa: DiG 2001, 372 s.
Materiały z konferencji 16-19 maja 2001, Olsztyn, Lidzbark Warmiński.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1993, 2005.

Słowniki i bibliografie

Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (I. Jarosińska).

Nad tekstami Krasickiego

Z. Libera. Nowe Książki 1967 nr 10.
A.K. Guzek. Przegląd Humanistyczny 1969 nr 9.

Ignacy Krasicki. 1979

S. Achremczyk. Komunikaty Mazursko-Warmińskie 1980 nr 2.
B. Kryda: Krasicki, czyli pochwała moderacji. Kultura 1980 nr 26.
Z. Libera. Pamiętnik Literacki 1980 z. 2.
S.J. Buksiński. Rocznik Przemyski 1983.
Z. Libera: Ignacy Krasicki, czyli cnota moderacji. (Refleksje nad książką Zbigniewa Golińskiego). W tegoż: Wiek oświecony. Warszawa 1986.

I. Krasicki: Korespondencja

R. Sobol. Pamiętnik Literacki 1960 z. 4.

I. Krasicki: Pisma poetyckie

Z. Libera. Nowe Książki 1977 nr 4.

Świat poprawiać – zuchwałe rzemiosło

J. Snopek. Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza 1984.

Abyśmy o Ojczyźnie naszej radzili

J. Snopek. Twórczość 1985 nr 11.
A. Grześkowiak-Krwawicz. Kwartalnik Historyczny 1986 nr 3.
J.T. Pokrzywniak. Życie i Myśl 1986 nr 9/10.

Pisarze polskiego Oświecenia

B. Wolska. Pamiętnik Literacki 1994 z. 3 [dot. t. 1].
Z. Libera. Wiek Oświecenia 1996 t. 12 [dot. t. 2].

Świadomość literacka w Polsce

P. Matuszewska. Pamiętnik Literacki 1996 z. 4 [dot. t. 1 cz. 1-2].
T. Chachulski. Wiek Oświecenia 1998 t. 13 [dot. t. 1 cz. 1-2].