BIO

Born on 4 November 1934 in Pruszków; son of the administrator Henryk Głowiński and Felicja, née Rozenowicz. During the German occupation, he and his family were initially held in the Pruszków ghetto and then, following its liquidation, in the Warsaw ghetto. In June 1943, following his escape from the ghetto (which was assisted by Irena Sendler), he hid together with his mother in Radziwiłłów near Skierniewice. He was subsequently housed in the Convent of the Felician Sisters in Otwock. He also spent a short period in a convent home in Czersk, near Góra Kalwaria, and in the Father Boduen Children's Home in Warsaw, from where he was taken to an orphanage in Turkowice, near Hrubieszów, which was run by the Sister Servants of Mary Immaculate. He returned to Pruszków in 1945, where he completed his advanced secondary education at the Henryk Sienkiewicz Secondary and Grammar School. He studied Polish philology at the University of Warsaw (UW) from 1951, graduating with a master's degree in 1955. He made his debut in 1954 with a review of the Adolf Rudnicki's drama Manfred that appeared in the literary periodical "Życie Literackie" (no. 38). Between 1955 and 1958, he received a grant from UW to conduct research at the Chair of Literary Theory, which was held by Prof. Kazimierz Budzyk. At the same time, he continued to develop as a literary critic, largely reviewing volumes of poetry for "Życie Literackie" as well as "Twórczość" (1955-62). In 1958, he was appointed assistant at the Institute of Literary Research of the Polish Academy of Sciences (IBL PAN). In 1961, he was awarded a doctorate in humanities for his study Poetyka Tuwima a polska tradycja literacka (Tuwim's Poetics and Polish Literary Tradition), which was supervised by Prof. K. Budzyk. From 1962, he was a lecturer at the Department of the History of Artistic Forms in Polish Literature (which in 1967 became the Department of Historical Poetics). He joined the Polish Writers' Union in 1963, remaining a member until its dissolution in 1983. In his research, he focused on literary theory, including questions of the contemporary roles of literary tradition, narration in novels, poetic language, literary communication, and modes of reception, while in the later part of his career, he also explored communist propaganda and newspeak. He also worked on the history of twentieth-century literature. He was awarded a habilitation degree in 1967 for his study Cykl studiów z historii i teorii polskiej powieści (A Cycle of Studies on the History and Theory of Polish Novels), before being appointed senior lecturer in 1969. That year he was appointed to the editorial committee of the literary journal "Pamiętnik Literacki", serving as editor of the translation section and publishing articles there intermittently from 1967. Between 1971 and 1991, he was head of the Department of Historical Poetics at IBL PAN. In 1972, he chaired the Editorial Committee of the Committee on Literary Studies of the Polish Academy of Sciences' publication series Rozprawy Literackie (Literary Research). He published studies, articles and reviews in periodicals including "Literatura" (1972-76), "Nurt" (1973-78) and "Teksty" (from 1973). From 1973 to 2016, he was involved in the work of the Main Committee of the Olympiad in Polish Literature and Language at IBL PAN. He was a lecturer at the University of Amsterdam in 1973/74. He gave seminars as part of the Doctoral Programme at IBL PAN from 1974. He was appointed associate professor in 1976. He served on the editorial council of the IBL publication "Literary Studies in Poland" from 1977 to 1990. In 1978, he became a member of the Committee on Literary Studies of the Polish Academy of Sciences (KNoL PAN). The same year, he co-founded the Society for Scientific Courses (TKN), serving as a member of this unofficial organization until 1981. He wrote an introductory essay, Nowomowa – rekonesans (Newspeak – An Overview), that was published anonymously in the TKN publication series Język propagandy (The Language of Propaganda; Warsaw, 1979), while in 1978/79 he gave courses for TKN on subjects including Nowomowa – język propagandy (Newspeak: The language of propaganda) and Życie społeczne a scentralizowana struktura władzy (Social life and centralized structures of power). In August 1980, he signed the Appeal of 64 intellectuals, writers and journalists that was addressed to Poland's communist authorities, imploring them to enter into dialogue with the striking dockyard workers. Between September 1980 and 1990, he was a member of the IBL PAN branch of the Independent Self-Governing Trade Union Solidarity (NSZZ Solidarność). He was a member of the Society for the Support and Propagation of Science between 1980 and the dissolution of the organization in 2010. In 1980, he supported the student strike at UW. Throughout the 1980s, he was involved in the Weeks of Christian Culture, offering an informal seminar on contemporary literature for students of Polish philology at UW. He served on the Scientific Council of IBL from 1981, acting as deputy chair between 1981 and 1987, before refusing a nomination for the 1987-89 term. He rejoined the Council in 1990, serving as its chairs between 1990 and 2006. He published in periodicals that appeared outside the reach of state censorship in what was known as the second circulation, including "Almanach Humanistyczny" (1984-89; including some texts as J.M.T.), "Kultura Niezależna" (1984-90; including articles using the pseudonyms: G.M., J.M. Tomir, Erazm Łojewski), and "Krytyka" (1985). In 1986, he received the prize of the New York-based Alfred Jurzykowski Foundation. He published articles, reviews, memoir pieces, short stories and excerpts of prose works in periodicals including the Catholic weekly Tygodnik Powszechny (1988-90, 1993-94, 1996-2003, 2007, and 2009; including in 1999-2001 the cycle "Małe szkice" [Minor sketches]), the daily Gazeta Wyborcza (1990-2003, 2006, 2008-09, and 2019), and the periodicals Teksty Drugie (from 1990; as a regular contributor), Dekada Literacka (1991, 1997, and 2002-03), Tytuł (1991-2000; here the cycle "Małe szkice" [Minor sketches]), Kwartalnik Artystyczny (1994-2003, 2007-2015; here in 2000-03 and 2013-17 the cycle "Małe szkice" [Minor sketches]; regular contributor), Przegląd Polityczny (1995, 1998, 2001, 2003, 2006-07, and 2010), "Akcent" (1996-99, 2003, and 2007), Pogranicza (2007-08), Odra (2010-11), "Nauka" (2011), Wielogłos (2014), Teatr (2015), Tekstualia” (2015), Konteksty (2016), Kwartalnik Historyczny (2016), Kamerton (2017), and Czytanie Literatury (2017). In 1991, he became a corresponding member of the Polish Academy of Arts and Sciences (PAU) in Krakow, later becoming an active member. In 1992, he was awarded the Jan Strzelecki prize of the Polish PEN Club. In 1994, he was appointed deputy editor-in-chief of "Pamiętnik Literacki". That year, he was appointed a corresponding member of the Polish Academy of Sciences (PAN), becoming a full member in 2004. He also became a member of the Warsaw Learned Society, the Polish Writers' Association (SPP), and Collegium Invisibile. He was a member of the editorial board of the periodical "Polska 1944/45-1989", published by the Institute of History of the Polish Academy of Sciences from 1995. In the late 1990s, he started writing memoir-based prose. In 2004, he established at IBL PAN the Research Group "Literature and Contexts", which he led until 2007, beyond his retirement in 2005. He was awarded an honorary doctorate from the Jagiellonian University in Krakow in 2000, the Adam Mickiewicz University, Poznan, in 2001, the University of Opole in 2003, and the Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz in 2018. In 2002, he received the Kazimierz Wyka prize in recognition of his work as a literary critic, the J.G. Herder prize of the Hamburg-based Alfred Toepfer Foundation in 2004 in recognition of his entire research career, the Jan Parandowski Prize literary prize of the Polish PEN Club in 2008, and the Julian Tuwim Lodz Literary Prize in 2016 in recognition of his "engagement in world affairs". He was awarded the Meritorious Activist of Culture honour, the Medal for Merit to Culture – Gloria Artis in 2007, and the Officer's Cross of the Order of Polonia Restituta in 2013 in recognition of his "outstanding achievements in research on, documenting and commemorating the history of the events of March 1968". He lives in Warsaw.

Twórczość

1. Wiadomości z teorii literatury. [Współautor:] A. Okopień, J. Sławiński. Red.: K. Budzyk. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych  1957, 311 s.

2. Poetyka Tuwima a polska tradycja literacka. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1962, 247 s. Polska Akademia Nauk Instytut Badań Literackich.

3. Zarys teorii literatury. [Współautor:] A. Okopień-Sławińska, J. Sławiński. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych  1962, 507 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 zmienione 1967. Z prac Katedry Teorii i Historii Literatury Uniwersytetu Warszawskiego i Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, wyd. 3 1972; wyd. 4 Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1975, tamże wyd. 5 1986, wyd. 6 poprawione 1991.

Przekłady

hiszpański

rozdziału Epika: El cuento: genero epico. [Przeł.] D. Navarro. La Habana 1978.

4. Gatunek literacki i problemy poetyki historycznej. Warszawa 1965, 26 s. powielone. Przedruk w: Proces historyczny w literaturze i sztuce. Materiały konferencji naukowej, maj 1965. Warszawa 1967 s. 31-60, 81-115.

Przekłady

hebrajski

[Przeł.] D. Weinfeld. Hasifrut. Quaterly for the Study of Literature”, Tel Awiw 1969 nr 1.

niemiecki

[Przeł.] W. Kroll. W: Formalismus, Strukturalismus und Geschichte. Kronberg/Taunus 1974.

serbsko-chorwacki

[Przeł.] G. Chamat-Čulig. Umjetnost Riječi”, Zagrzeb 1974 nr 2-4.

słowacki

fragmentu: [Przeł.] P. Wincer. Slovenská Literatúra”, Bratysława 1970 z. 3, przedruk w: Slovo, význam, dielo. Antologia poľskej literárnej vedy. [Oprac., wstęp i przypisy:] A. Popovič. Bratislava 1972.

5. Porządek, chaos, znaczenie. Szkice o powieści współczesnej. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1968, 254 s.

Zawartość

Wstęp; Powieść i autorytety; „Nouveau roman” — problemy teoretyczne; Powieść jako metodologia powieści; Lucien Goldman i socjologia powieści; Anachronizm i konstrukcja czasu. (Z problematyki poetyki Żeromskiego); Drwiące requiem dla historii. (O „Weselu hrabiego Orgaza” Romana Jaworskiego); Trzy poetyki niecierpliwych; Panorama powieściowa. (O „Murach” Jerycha i „Niebie i ziemi” T. Brezy).

Przekłady

serbsko-chorwacki

rozdziałów: Wstęp; Powieść i autorytety; „Noveau roman” — problemy teoretyczne; Powieść jako metodologia powieści: [Przeł.] P. Vujičić. Izraz,” Sarajewo 1969 nr 2-6.
Red, haos, značenje. [Przeł.] P. Vujičič. Beograd 2003.

6. Powieść młodopolska. Studium z poetyki historycznej. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1969, 287 s. Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. Przedruk zob. poz. (t. 1).

Nagrody

Nagroda naukowa im. T. Mikulskiego przyznana przez Radę Naukową Instytutu Badań Literackich w 1969.

Zawartość

Gatunek literacki i problemy poetyki historycznej; Prąd literacki jako kategoria poetyki historycznej; Sytuacja powieści młodopolskiej; Przekształcenia powieści realistycznej. (Poezja narratora); Przekształcenia powieści realistycznej. (Powieść jako zespół scen); Od dokumentu do wyznania. (O powieści w pierwszej osobie); Konstrukcja i destrukcja; Powieść młodopolska — miejsce w historii.

7. Wiersze Bolesława Leśmiana. Interpretacje. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych  1971 [właśc. 1972], 116 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1987, wyd. 3 tamże 1992.

Zawartość

Wstęp; Jak czytać wiersze Leśmiana; „Urszula Kochanowska”; O toposie odwróconym; „Zmierzch bezpowrotny”; O wielogłosowości poezji; „Zwoływali się surmąM. Głowiński. Notatka poetycka; „Fala”. Wiersz symboliczny; „Ballada bezludna”. Opowieść o tym, czego nie było; „Wyruszyła duma w drogę”... O rytmie i stylizacji; „Aleaban”. O grotesce w poezji; „Zamyślenie”. Poezja o poezji.

8. Gry powieściowe. Szkice z teorii i historii form narracyjnych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1973, 346 s.

Zawartość

Cz. I. Między monologiem a dialogiem: Powieść i prawda; Dialog w powieści; O powieści w pierwszej osobie; Powieść a dziennik intymny; Narracja jako monolog wypowiedziany. — Cz. II. Narracje wielkie i małe: Wokół „Powieści” Norwida; Anioł wśród fałszywych języków. (O „Emancypantkach” Prusa); Konstrukcja a recepcja. (Wokół „Dziejów grzechu” Żeromskiego); Witkacy jako pantagruelista; Parodia konstruktywna. (O „Pornografii” Gombrowicza); Stanisława Pigonia relacja o Sachsenhausen; Małe narracje Mirona Białoszewskiego.

Przekłady

angielski

szkicu O powieści w pierwszej osobie: [Przeł.] R. Stone. New Literary History”, Charlottesville, WV 1977/1978 vol. 9 nr 1.
szkicu Parodia konstruktywna: Literary Studies in Poland”, Wrocław T. 7: 1981.

czeski

szkicu O powieści w pierwszej osobie: [Przeł.] M. Červenka. Česka Literatura”, Praga 1968 nr 3.

francuski

szkicu Narracja jako monolog wypowiedziany: Narration en tant que monologue énoncé. [Przeł.] A. Tyńska. Literary Studies in Poland”, Wrocław T. 12: 1984.
szkicu O powieści w pierwszej osobie: Sur lé roman à la première personne. [Przeł. z języka angielskiego] A. Bony. Poétique,” Paryż 1987 nr 72, przedruk w: Estétique et poétique. Paris 1992.

hindi

szkicu O powieści w pierwszej osobie: Gangeo Patro”, Bombaj 1989.

niemiecki

szkicu Dialog w powieści: [Przeł.] P. Lachmann. Poetica”, Monachium 1974 z.1.
szkicu Powieść i prawda: [Przeł.] P. Lachmann. W: Literaturtheoretische Modelle und kommunikatives System. Kronberg/Taunus 1974.

9. Słownik terminów literackich. [Autorzy:] M. Głowiński, T. Kostkiewiczowa, A. Okopień-Sławińska, J. Sławiński, Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1976, 577 s. Opracowane w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 poszerzone i poprawione 1988, 656 s., dodruk 1989, wyd. 3 poprawione i rozszerzone 1998, 706 s., dodruk 2000, wyd. 4 bez zmian 2002, dodruk 2007. Vademecum Polonisty.

Nagrody

Nagroda Sekretarza Naukowego Polskiej Akademii Nauk w 1977.

10. Style odbioru. Szkice o komunikacji literackiej. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1977, 258 s.

Zawartość

Komunikacja literacka jako sfera napięć; Odbiór, konotacje, styl; Wirtualny odbiorca w strukturze utworu poetyckiego; O konkretyzacji; Świadectwa i style odbioru; Studium lektury: Słowacki czytany przez Kleinera; O stylizacji; Kanony poetyckości i style historyczne; Grupa literacka a model poezji. (Przykład Skamandra); Wieża Babel? (Wokół antologii Henryka Markiewicza).

Przekłady

angielski

szkicu O konkretyzacji: On concretization. [Przeł.] U. Niklas. W: Roman Ingarden and contemporary Polish aesthetics. Warszawa 1975. Przedruk w: Language, literature and meaning. I. Problems of literary theory. Amsterdam 1979; w: Linguistics and Literary Studies in Eastern Europe. Vol. 1. Amsterdam 1979.

francuski

szkicu Świadectwa i style odbioru: [Przeł.] K. Błoński. Literary Studies in Poland”, Wrocław T. 9: 1983.

hiszpański

szkicu Świadectwa i style odbioru: [Przeł.] R. Novarro. Criterios”, Hawana 1983/1984.

niemiecki

szkicu Grupa literacka a model poezji: [Przeł.] R. Fieguth. W: Literarische Kommunikation. Kronberg/Taunus 1975.
szkicu Wirtualny odbiorca w strukturze utworu poetyckiego: [Przeł.] E. Szarszewska. Weimar Beiträge”, [Berlin] 1975 z. 6.
szkicu Wirtualny odbiorca w strukturze utworu poetyckiego: [Przeł.] R. Fieguth. W: Literarische Kommunikation. Kronberg 1975.

serbsko-chorwacki

szkicu O konkretyzacji: [Przeł.] S. Subotin. Kniževnost”, Belgrad 1974 nr 7.
szkicu Odbiór, konotacje, styl: [Przeł.] B. Raičić. Polja”, Nowy Sad 1986 nr 933.

włoski

szkicu Świadectwa i style odbioru: [Przeł.] L. Marinelli. Strumenti Critici”, Turyn 1986.

11. Zaświat przedstawiony. Szkice o poezji Bolesława Leśmiana. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1981, 331 s. Przedruk zob. poz. (t. 4).

Zawartość

Leśmian, czyli poeta jako człowiek pierwotny; Słowo i pieśń. (Leśmiana poezja o poezji); O języku poetyckim Leśmiana; Poezja przeczenia; Leśmianowskie pytania i zagadki; Uniezwyklenia, narracja i czas; Od poznania do epifanii. (O poezji opisowej Leśmiana); Leśmian — sen; Elegie autobiograficzne Leśmiana; Poezja śmierci; Don Juan żywy i martwy; Zaświat przedstawiony. „Otchłań”; Pierwsza monografia.

12. Opis papieskiej podróży. (Z problemów manipulacji językowej). [Warszawa:] Biblioteka „Tygodnika Wojennego”* [1983], [16] s. Przedruk w: Manipulacja i obrona przed manipulacją. Sesja na Uniwersytecie Warszawskim 1981. Warszawa* [1984] s. 17-29. Przedruk zob. poz. .

Informacja redakcyjna: Wydane bez wiedzy i zgody autora.

13. Mity przebrane: Dionizos, Narcyz, Prometeusz, Marchołt, Labirynt. [Eseje]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1990, 241 s. Wyd. nast. [przejrzane i poprawione] tamże 1994.

Nagrody

Nagroda im. J. Iwaszkiewicza przyznawana przez wydawnictwo Czytelnik w 1991.

Zawartość

Maska Dionizosa; Narcyz i jego odbicie; Ten śmieszny Prometusz; Portret Marchołta; Labirynt, przestrzeń obcości; Aneks: Ryszard III i Prometeusz.

Przekłady

angielski

Myths in disquise. [Przeł.:] G. Czemiel, S. Bill. Berlin 2018, wyd. też jako e-book.

francuski

eseju Ryszard III i Prometeusz: [Przeł.] A. Tyńska. „Russian Literature”, [Hague] 1987 R. 22.

niemiecki

Mythen in Verkleidung. Dionysos, Narziss, Prometheus, Marchołt, Labyrinth. [Przeł.] J. Conrad. Frankfurt am Main 2005.

14. Nowomowa po polsku. [Szkice]. Warszawa: PEN 1990, 146 s., dodruk 1991. Wyd. nowe zob. poz. .

Zawartość

I. Nowomowa. (Rekonesans); Nowomowa — rekonesansu ciąg dalszy; Peryfrazy współczesne; Język marksizmu-leninizmu w komunikacji społecznej; Literatura wobec nowomowy. – II. Figura wroga. (O propagandzie marcowej); Opis papieskiej podróży [poz. ]; Nowomowa tuż po sierpniu; Wokół trzeciej wizyty; Nowomowa po polsku (w roku 1988); Wielka przebieranka; Nowa epoka, stary język.

Przekłady

czeski

szkicu Nowomowa po polsku: [Przeł.] J. Hlauškova. Tvar”, Praga 1990 nr 37.
szkicu Język marksizmu-leninizmu w komunikacji społecznej: [Przeł.] K. Bartů. „Klub”, Brno 1992 nr 2.

słowacki

szkicu Nowomowa po polsku: [Przeł.] J. Pašteková. Slovenské Pohlady”, Bratysława 1991 nr 10.

15. Ferdydurke” Witolda Gombrowicza. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1991, 118 s. Biblioteka Analiz Literackich. Wyd. 2 tamże 1995.

16. Marcowe gadanie. Warszawa: PoMost 1991, 340 s.

Zawartość

Zawiera krótkie szkice i notatki dot. języka komunistycznej propagandy pisane w okresie 11 VIII 1966-24 IV 1971.

Przekłady

czeski

fragmentu: [Przeł.] J. Hlauškova. Tvar”, Praga 1992 nr 18.

słowacki

fragmentu: [Przeł.] P. Wincer. Slovenské Pohlady”, Bratysława 1991 nr 10.

17. Poetyka i okolice. [Szkice]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1992, 333 s.

Zawartość

Od autora; Od metod zewnętrznych i wewnętrznych do komunikacji literackiej; Literatura i nos Kleopatry; Poetyka i socjolingwistyka; Poetyka wobec tekstów nieliterackich; O intertekstualności; Mimesis językowa w wypowiedzi literackiej; Cztery typy fikcji narracyjnej; Lektura dzieła a wiedza historyczna; Metafora, demetaforyzacja, konteksty; Przestrzenne tematy i wariacje; Wartościowanie w badaniach literackich a język potoczny; Czy literatura może być wzorem mowy?; Dokument jako powieść; Muzyka w powieści; Literackość muzyki — muzyczność literatury.

Przekłady

angielski

szkicu Dokument jako powieść: [Przeł.] U. F. Gabara. New Literary History”, Charlottesville, WV 1987.

francuski

szkicu Poetyka a socjolingwistyka: Revue de Littérature Comparée”, Paris 1982 nr 221.
szkicu Mimesis językowa w wypowiedzi literackiej: „Acta Universitatis Wratislaviensis. Romanica Wratislaviensis1983 nr 20.
szkicu Cztery typy fikcji narracyjnej: „Acta Universitatis Wratislaviensis. Romanica Wratislaviensis1984 nr 22.
szkicu Od metod zewnętrznych i wewnętrznych do komunikacji literackiej: [Przeł.] M. Szypowska-Guyot. Literary Studies in Poland,” Wrocław T. 17: 1987.

serbsko-chorwacki

szkicu Dokument jako powieść: [Przeł.] B. Rajčič. Kniževna Reč”, Zagrzeb 1984 nr 249.
szkicu Od metod zewnętrznych i wewnętrznych do komunikacji literackiej: [Przeł.] P. Vujičić. W: Teorija istorije kniževnosti. Beograd 1986.

włoski

szkicu Lektura dzieła a wiedza historyczna: [Przeł.] F. Cetaluccio. W: Testi letterari e conscenza storica. Milano 1986.

18. Rytuał i demagogia. Trzynaście szkiców o sztuce zdegradowanej. Warszawa: Open 1992, 180 s.

Studia drukowane w czasopismach w 1981-1991.

Zawartość

Od autora; Realizm i demagogia; Narracja, nowomowa, forma totalitarna; „Nie puszczać przeszłości na żywioł”. „Krótki Kurs WKP(b)” jako opowiadanie mityczne; Jak czekista z czekistą. („Kłopoty pani Doroty” Tadeusza Borowskiego); Powieść na miarę naszych czasów. („Obywatele” Kazimierza Brandysa); Niby – groteska. („Wojna skuteczna” Jerzego Andrzejewskiego); Artysta na totalitarnym dworze. („Świadectwo” Dymitra Szostakowicza); Pochwała bohaterskiego oportunizmu. Epizod socrealistyczny w biografii Andrzeja Panufnika; Poezja i rytuał (wiersze na sześćdziesiąte urodziny Bolesława Bieruta); Fabryczne dymy i kwitnąca czeremcha (scenariusz Adama Ważyka); Wokół „Poematu dla dorosłych” [A. Ważyka]; Socparnasizm; Kierunek: Wielka nomenklaturowa chałtura.

Przekłady

angielski

szkicu Realizm i demagogia pt. Realism and demagoguery. W: Studies on socialist realism. Frankfurt am Main 2016.
szkicu „Nie puszczać przeszłości na żywioł. „Krótki Kurs WKP(b)” jako opowiadanie mityczne pt.Don’t let the past run wild”. The history of the communist party of the Soviet Union (Bolsheviks). Short course as mythical narrative. W: Studies on socialist realism. Frankfurt am Main 2016.

bułgarski

szkicu Realizm i demagogia: [Przeł.] J. Milcakov. Vek”, Sofia 1991 nr 38.

19. Peereliada. Komentarze do słów 1976-1981. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1993, 398 s.

20. Podręczny słownik terminów literackich. [Autorzy:] M. Głowiński, T. Kostkiewiczowa, A. Okopień-Sławińska, J. Sławiński. Pod red. J. Sławińskiego. Warszawa: Open 1993, 285 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2-9 1994-1996, wyd. 10 zmienione 1997, 350 s., wyd. 11 zmienione 1998 wyd. 12 zmienione 1999, wyd. 13 2000, wyd. 14 poprawione 2001, wyd. nowe poprawione 2002, [wyd. 16] 2005.

21. Pismak 1863” i inne szkice o różnych brzydkich rzeczach. Warszawa: Open 1995, 206 s.

Nagrody

Nagroda miesięcznika „Odra” w 1995.

Zawartość

Pismak 1863 [dot. J.A. Miniszewskiego]; Mowa i zło; LTI totalitarny język ideologiczny. (Wokół książki Victora Klemperera) [dot.: LTI. Notatnik filologa]; Marcowe fabuły. (Rzecz o propagandzie roku 1968); Zbrodnia z indoktrynacji; Pawiany z Monachium. (PRL-owska propaganda wokół Wolnej Europy); Humanistyka najmniejszego wysiłku; Życie po życiu. (Mowa komunistyczna w postkomunistycznym społeczeństwie); Styl bycia, style mowy. (Notatki z lat 1977-1985).

Przekłady

niemiecki

szkicu Życie po życiu. (Mowa komunistyczna w postkomunistycznym społeczeństwie): W: Die Sprache der Diktaturen und Diktatoren. Heidelberg 1995.

22. Mowa w stanie oblężenia. 1982-1985. Warszawa: Open 1996, 337 s.

Kontynuacja cyklu książek dot. języka propagandy PRL. – Zawiera szkice na temat tekstów propagandowych i charakterystycznych dla nich metod budowy dyskursu.

Nagrody

Nominacja do finału Nagrody Literackiej Nike w 1997.

23. Ekspresja i empatia. Studia o młodopolskiej krytyce literackiej. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1997, 408 s.

Zawartość

Młodopolska krytyka literacka — wprowadzenie: Uwagi wstępne; Punkty wyjścia i ewolucje; Młodopolski ekspresywizm; Od impresjonizmu do hermeneutyki; Reguła minimum terminologicznego; Problem gatunków; Portret literacki; Wobec nowych form kultury; Kształtowanie kanonu. — Intertekstualność w młodopolskiej krytyce literackiej: Ustalenia ogólne; Mowa pozornie zależna w krytyce; Utożsamienie i aktualizacja; Intertekstualność a wartościowanie; Intertekstualność jako problem interpretacji. – Wartościowanie w młodopolskim dyskursie krytycznoliterackim: Krytyka — domena ocen; Trzy typy wartościowania; Ekspresja a wartościowanie; Wartościowanie bezpośrednie i pośrednie; Miejsce wartościowania w dyskursie krytycznym. — Analizy: A. Stanisław Brzozowski: Leopold Staff „Skarb” — tragedia w trzech aktach”; B. Ignacy Matuszewski: Wacław Berent „Próchno”; C. Bolesław Leśmian: Leon Choromański „Zuzanna”. – Wartościowanie wobec tendencji epoki. — Trzy młodopolskie manifesty literackie: Wyznaczniki manifestu jako gatunku; „Confiteor” Przybyszewskiego; „My młodzi” Brzozowskiego; „Pieśń mocarza” Jellenty. — Wielka parataksa. O budowie dyskursu w „Legendzie Młodej Polski” Stanisława Brzozowskiego: Jak to dzieło interpretować?; Pierwsze lektury „Legendy”; Zestawienia, pierwsze plany, narastanie; Aforyzmy, monologi wewnętrzne, retoryka; Nauczyciel, pamflecista, hermeneuta; Dzieło w wiecznym toku. – Konstelacja „Wyzwolenia” [S. Wyspiańskiego]: Jedno dzieło — kilkadziesiąt omówień; Od Chmielowskiego do Lacka; Tęsknota za jednoznacznością; Krytycy i maski; Kim jest Konrad?; Wobec romantyzmu, wobec Młodej Polski; Kategorie formalne w interpretacji „Wyzwolenia”; Monografie, broszury, recenzje; Konstelacja „Wyzwolenia” – konstelacja „Oziminy”. — Portret krytyka: Ostap Ortwin: Wokół Ibsena i Wyspiańskiego; Teoretyk powieści; Interpretator liryki; „Krytyka problematyzuje literaturę”.

24. Prace wybrane. Pod red. R. Nycza. T. 1-5. Kraków: Universitas 1997-2000.

T. 1. Powieść młodopolska. Studium z poetyki historycznej. 1997, 333 s. Zob. poz. .

T. 2. Narracje literackie i nieliterackie. 1997, 312 s.

Zawartość

I: z poz. : Powieść i prawda; Dialog w powieści; O powieści w pierwszej osobie; Powieść a dziennik intymny; Narracja jako monolog wypowiedziany; Stanisława Pigonia relacja o Sachsenhausen; Małe narracje Mirona Białoszewskiego, – z poz. : Mimesis językowa w wypowiedzi literackiej; Czy literatura może być wzorem mowy?; Dokument jako powieść, — nadto: „Tak jest dziwnie, tak jest inaczej”; Białoszewskiego gatunki codzienne. — II: z poz. : Literackość muzyki — muzyczność literatury; Muzyka w powieści, – nadto: Gatunki literackie w muzyce. — III: z poz. : Literatura wobec nowomowy; Peryfrazy współczesne, — z poz. : Poetyka wobec tekstów nieliterackich; Poetyka a socjolingwistyka, — z poz. : Realizm i demagogia, — nadto: Mowa: cytaty i aluzje; Aforyzm a slogan.

T. 3. Dzieło wobec odbiorcy. Szkice z komunikacji literackiej. 1998, 423 s.

Zawartość

I: z poz. : Konstrukcja a recepcja. (Wokół „Dziejów grzechu” Żeromskiego), — z poz. : Komunikacja literacka jako sfera napięć; Wirtualny odbiorca w strukturze utworu poetyckiego; O konkretyzacji; Odbiór, konotacje, styl; Świadectwa i style odbioru; Grupa literacka a model poezji. (Przykład Skamandra), — z poz. : Od metod zewnętrznych i wewnętrznych do komunikacji literackiej; Lektura dzieła a wiedza historyczna, — nadto: Gatunki literackie. — II: z poz. : Powieść i autorytety, — z poz. : Cztery typy fikcji literacyjnej; Metafora, demetaforyzacja, konteksty; Przestrzenne tematy i wariacje; Literatura a nos Kleopatry; Wartościowanie w badaniach literackich a język potoczny. — III: z poz. : Studium lektury: Słowacki czytany przez Kleinera, — nadto: Próba opisu tekstu krytycznego; Język krytyczny Ignacego Matuszewskiego; Młodopolska lektura Słowackiego: Cezary Jellenta; Juliusza Kleinera młodopolska historia literatury; Wacław Borowy – artyzm i umysłowość.

T. 4. Zaświat przedstawiony. Szkice o poezji Bolesława Leśmiana. 1998, 362 s. Zob. poz. .

Zawartość

Dodano szkice: Leśmian, Poe, Baudelaire; „Spotykam go codziennie... Bolesława Leśmiana – trzy kategoryzacje świata; Jak ustalić w niebycie – byt ekonomiczny. (O „Pejzażu współczesnym” Bolesława Leśmiana); Cieśla – demiurg. (O „Chałupie” Bolesława Leśmiana). – Usunięto szkic: Zaświat przedstawiony. „Otchłań”.

T. 5. Intertekstualność, groteska, parabola. Szkice ogólne i interpretacje. 2000, 502 s.

Zawartość

I: z poz. : Tradycja literacka. Próba zarysowania problematyki, – z poz. : „Nouveau roman” – problemy teoretyczne; Powieść jako metodologia powieści, – z poz. : O stylizacji; Kanony poetyckości i style historyczne, – z poz. : O intertekstualności. – II: z poz. : Drwiące requiem dla historii. O „Weselu hrabiego Orgaza” Romana Jaworskiego, – z poz. : Witkacy jako pantagruelista; Parodia konstruktywna. O „Pornografii” Gombrowicza, – nadto: Groteska we współczesnej literaturze polskiej; Sztuczne awantury [dot.: R. Jaworski: Historia maniaków]. – III: z poz. : Wokół „Powieści” Norwida, – nadto: Norwida wiersze-przypowieści; Ciemne alegorie Norwida; Gorzkie kalambury. O „Purytanizmie” Cypriana Norwida; Norwidowska druga osoba; Odpowiednie dać rzeczy słowo. – IV: z poz. : Anachronizm i konstrukcja czasu. Z problemów poetyki Żeromskiego; Trzy poetyki „Niecierpliwych” [Z. Nałkowskiej], – z poz. : Anioł wśród fałszywych języków, – nadto: „Cham” [E. Orzeszkowej], czyli Pani Bovary nad brzegami Niemna; Proza Bronisławy Ostrowskiej; Kunszt wieloznaczności [dot. twórczości J. Czechowicza]; Aforyzmy, fraszki, liryki [dot. twórczości S.J. Leca]; Przyboś: najwięcej słów; „Przedmieście” Czesława Miłosza. Próba interpretacji; Poeta przemawia do Naczelnika [dot. wiersza Cz. Miłosza pt. „Do Lecha Wałęsy”].

25. Czarne sezony. [Opowieści wspomnieniowe]. Warszawa: Open 1998, 183 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1999; wyd. 3 Kraków: Wydawnictwo Literackie 2002, tamże: [wyd. 4] 2018.

Wspomnienia z dzieciństwa autora w czasach okupacji niemieckiej, kiedy musiał ukrywać się z rodziną z racji żydowskiego pochodzenia.

Przekłady

angielski

The black seasons. [Przeł.] M. Shore. Evanston, IL 2005.

czeski

Černe sezony. [Red.:] V. Burian. [Przeł.] I. Kolda [i in.] Olomouc 2002.

niemiecki

Schwarze Jahreszeiten. [Przeł.] P.O. Loew. Darmstadt 2018, wyd. też jako ebook w formacie PDF. .

szwedzki

En svart tid. [Przeł.:] E.F. Josephson, P. Zettinger. Stockholm 2001.

włoski

Tempi bui. Un'infanzia braccata. [Przeł.] C. Madonia. Firenze 2004.

Wyd. osobne rozdziału pt. Czarna godzina. Warszawa: Otwarta Rzeczpospolita – Stowarzyszenie przeciw Antysemityzmowi i Ksenofobii 2011, 15 s. Wyd. nast. tamże 2018.

26. Przywidzenia i figury. Małe szkice 1977-1997. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1998, 147 s.

Druk w latach 80-tych i 90-tych m.in. na łamach pism: „Arkusz”, „Teatr”, „Teksty”, „Tytuł”.

27. Końcówka. (Czerwiec 1985-styczeń 1989). [Zapiski]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1999, 417 s.

28. Dzień Ulissesa i inne szkice na tematy niemitologiczne. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2000, 267 s.

Zawartość

Od autora. — Polska literatura współczesna i paradygmaty symboliczne (1945-1995); Dzieło literackie wobec demokracji; O dyskursie totalitarnym; O mówieniu cynicznym; Kanony literackie: od socrealizmu do pluralizmu; Notatki o kwadraturze koła; PRL-owskie mity i realia; Władza ludowa przemawia do pisarzy; Stalin-czarodziej. (O baśni totalitarnej); Kijem go i marchewką; Marcowe sploty; Aneks: Władysław Gomułka jako krytyk teatralny; Marzec po marcu; Dzień Ulissesa; My z lat trzydziestych. (Rozważania aż nadto subiektywne); Polonistyczne drogi do niezależności; Pięciu: próba portretu zbiorowego [dot. J. Kwiatkowskiego, J.J. Lipskiego, S. Treugutta, R. Zimanda, J. Ziomka]; Aneks: Jan Józef w Pałacu Staszica [dot. J.J. Lipskiego]; Dobosz warszawski [dot.: A. Dobosz: Pustelnik z Krakowskiego Przedmieścia]; Antyfona, czterdzieści cztery i towary zwyczajne [dot. wiersza A. Ziemianina pt. „Antyfona do kiełbasy zwyczajnej”]; Krytyka, towarzyszka literatury; O krytyce prekursorskiej; Szymborska i krytycy.

29. Magdalenka z razowego chleba. [Opowieści wspomnieniowe]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2001, 215 s.

Przekłady

niemiecki

Eine Madelaine aus Schwarzbrot. [Przeł.] M. Pollack. Frankfurt am Main 2003.

30. Gombrowicz i nadliteratura. [Szkice]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2002, 284 s.

Zawartość

Gombrowiczowska nadliteratura; Straszny piątek w domu hrabiny. (O „Biesiadzie u hrabiny Kotłubaj”); Między obcością a swojskością; Parodia konstruktywna. (O „Pornografii”) [poz. ]; Komentarze do „Pornografii”; Komentarze do „Ślubu”; Gombrowicz jako młody krytyk; Gombrowicz a Brzozowski; Gombrowiczowska diatryba; Gombrowicz poprawia Dantego; Między dziełem a biografią, na marginesie książek Rity Gombrowicz [Gombrowicz w Argentynie] i Rajmunda Kalickiego [Tango Gombrowicz]; Aneks. Jest i właśnie go nie ma.

Przekłady

francuski

Gombrowicz ou la parodie constructive. [Przeł.] M. Laurent. Montricher 2004.

niemiecki

artykułu Jest i właśnie go nie ma: W: Polnische Erinnerungen. [Przeł.] R. Fieguth. München-Wien 1985.

31. Historia jednej topoli i inne opowieści. [Wspomnienia]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2003, 253 s.

32. Skrzydła i pięta. Nowe szkice na tematy niemitologiczne. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2004, 262 s.

Zawartość

Starszy człowiek na przełomie wieków; Kryzys dyskursu patriotycznego; Wielkie zderzenie [dot. literatury o Holocauście]; Mowa agresji; Pamiątka z lat odwilży [dot. książki zbiorowej „Rachunek pamięci”, zatrzymanej przez cenzurę w 1957]; Inspiratorzy. (O spiskowej kategoryzacji świata w okresie marcowym); Rosjanin, Niemiec, Żyd. (O nazwach narodowości w PRL-owskim wysłowieniu); Język jako bariera; Co to za dziwne zwierzę? (O literaturze XX wieku); Skrzydła i pięta [dot. poezji polskiej XX wieku]; Nauka o literaturze, integracja, dyskurs partnerski; Dzienniki z minionych lat; Świat jak ciasne buty. (O „Dzienniku 1960-1969” Zygmunta Mycielskiego); Victor Klemperer: dziennik czasu Zagłady [dot.: Chcę dawać świadectwo aż do końca. Dzienniki 1933-1945]; Casus: Dobraczyński; Francja: trochę wspomnień i refleksji; Mój Kraków; Przemówienie poznańskie [na uroczystości mianowania doktorem honoris causa Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu w 2001]; Wyznania agnostyka.

33. Kładka nad czasem. Obrazki z Miasteczka. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2006, 216 s.

Proza wspomnieniowa.

34. Monolog wewnętrzny Telimeny i inne szkice. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2007, 421 s.

Zawartość

Cz. I: Nauka o literaturze wśród innych dyscyplin; Wiedza o literaturze wobec nauk o kulturze; Jak się nazywa nasza dyscyplina?; Literatura wobec symboliki; Kilka słów o strukturalizmie; Sto la minęło, jak...; Co się stało z teorią dramatu (w Polsce)?; Narratologia dzisiaj i nieco dawniej; Narracja historyczna — narracja w powieści historycznej; Ironia jako akt komunikacyjny; O liryce pieśniowej; Norwid i Jakobson. (O granicach lingwistycznej analizy poezji). — Cz. II: Sztuka mówienia do władców. (O „Pieśni XIV” z „Ksiąg wtórych” Jana Kochanowskiego); Monolog wewnętrzny Telimeny; „Nad miastem chmury apokaliptyczne...”. (O wierszu Zygmunta Krasińskiego z roku 1848); Prus — parodysta: „Ze wspomnień cyklisty”; Świat ptasi w poezji Bolesława Leśmiana; Oswajanie Akteona [dot. wiersza B. Leśmiana „Akteon”]; Trzy wiersze o Mickiewiczu. (Staff — Lechoń — Jastrun); Tuwim po latach; O „Wolności tragicznej” [K.] Wierzyńskiego; Muza zmyślonych podróży [dot.: noweli G. Herlinga-Grudzińskiego]; Paweł Hertz jako historyk literatury; „Póki słowa nie kłamią, nie światu nie grozi”. (O twórczości Zbigniewa Bieńkowskiego); Miłosz turpistyczny; „Pająk” Czesława Miłosza; Wisławy Szymborskiej ballada o Zagładzie; Obrazek z wakacji i wielkie znaczenia. (O wierszu Wisławy Szymborskiej „Ze wspomnień”; Scena podwórkowa i parodia kiczu. (O wierszu, Białoszewskiego „pretensjonale”; Anty-oda współczesna. (O „Odzie negatywnej” Konstantego Puzyny); Nad „Castorpem” [P. Huelle].

Przekłady

czeski

szkicu Kilka słów o strukturalizmie: [Przeł.] V. Forkova. Slovo a Smysl 2005 nr 1.

francuski

szkicu Narracja historyczna — narracja w powieści historycznej: W: La littérature face a l'histoire. Paris 2005.

35. Fabuły przerwane. Małe szkice 1998-2007. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2008, 196 s. Kontynuacja poz. .

36. Nowomowa i ciągi dalsze. Szkice dawne i nowe. Kraków: Universitas 2009, 266 s.

Zawartość

Wznowienie poz. , zawierające szkice pisane w latach 70. i 80., uzupełnione o tekst „Aforyzm i slogan”, – nadto: 4 teksty, powstałe w latach 2006-2007, dot. głównie oficjalnego języka ówczesnej ekipy rządzącej.

37. Kręgi obcości. Opowieść autobiograficzna. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2010, 534 s. Dodruk tamże 2011.

38. Realia, dyskursy, portrety. Studia i szkice. Kraków: Universitas 2011, 452 s.

Zawartość

I. Sprawa Dzierżyńskiego; Jak pisać o Polsce Ludowej (Odpowiedź na ankietę); Październik 1956. Wielkie otwieranie; Mówić jak oni. (Glosy do XXVIII rozdziału „LTI” Victora Klemperera); Dzieje romantyzmu w PRL. (Najkrótszy kurs); Dwie nogi; Trzy dni z „Naszym Dziennikiem” ; Gombrowicz źle widziany; Postać literacka jako symbol polityczny: Nikodem Dyzma. – II. Swoistości dyskursu antysemickiego; Aneks: Dyskurs antysemicki w epoce poprawności politycznej; Poetyka falsyfikatu politycznego; Zawsze to samo (Wokół książki Sergiusza Kowalskiego i Magdaleny Tulli „Zamiast procesu. Raport o mowie nienawiści”); Prokuratorska aprobata dla mowy nienawiści; Aneks: Pięć lat później; Jak ich postrzegano. (Wokół tomu zbiorowego „Kwestia żydowska w XIX wieku”); Czy nowy martwy język?; Nienawidzić siebie; O konieczności nie-bycia sobą; Esej Błońskiego po latach ; Literatura polska wobec Zagłady. (Rozważania wstępne); Od strony kata. (O „Łaskawych” Jonathana Littella); Czy w cieniu Zagłady? . – III. O Kazimierzu Truchanowskim; O Wojciechu Wyganowskim; O Janie Józefie Lipskim; O Romanie Zimandzie; O Mirosławie Puchalskiej.

Przekłady

angielski

artykułu Esej Błońskiego po latach pt. Błoński’s essay years later. W: Holocaust. Warszawa 2008 s. 23-30.

39. Rozmaitości interpretacyjne. Trzydzieści szkiców. Warszawa: Fundacja Akademia Humanistyczna; Instytut Badań Literackich PAN. Wydawnictwo 2014, 287 s.

Nagrody

Nagroda im. J. Długosza w 2015.

Zawartość

Zawiera m.in.: Wokół Źródła Arteuzy. (Iwaszkiewicz – Przyboś) [dot. sonetu J. Iwaszkiewicza pt. „Źródło Arteuzy” oraz wiersza J. Przybosia „Nienapisany wiersz”]; Eros i przemijanie. (Wokół poematu Józefa Czechowicza „Hildur, Baldur i czas”); Trzy poematy o języku. (Tuwim – Jastrun – Bieńkowski) [dot.: J. Tuwim: Zieleń, M. Jastrun: Poemat o mowie polskiej, Z. Bieńkowski: Oda do słownika]; Poezja a dyskurs publiczny. (Wokół dwóch wierszy Czesława Miłosza) [dot.: „Campo di Fiori” oraz „Biedny chrześcijanin patrzy na getto”]; Kapuściński: reportaż jako sztuka [opinia napisana z okazji przyznania R. Kapuścińskiemu tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Śląskiego]; Odpoczciwić literaturę polską! [dot. m.in. poglądów M. Dąbrowskiej]; Naśladująca wyobraźnia. (Rzecz o eseju Kazimierza Wyki „Obrona van Meegerena”); Wielki krytyk [dot. J. Błońskiego]; Pani Mayenowa – próba portretu [dot.: M.R. Mayenowej]; O rozstaniu z teorią literatury.

40. Carska filiżanka. Szesnaście opowieści. Warszawa: Wielka Litera 2016, 237 s.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Warszawa: Wielka Litera 2016, plik w formacie PDF, Epub.

Zawartość

Epifania; Kaszanka i śnieg; Zabójczy chleb; Pokutnik; Carska filiżanka i inne truwaje; Rusycysta Mordechaj; Najstarszy; Helmut. (Z opowieści Dawida W.); Rysunek; Mariusz; Rapsodia rumuńska; I ja miałem stracone noce; Bar Ganimed; Wędrówka; Śpiewaczka Klementyna; Pani nie ma w domu.

41. Zła mowa. Jak nie dać się propagandzie. Warszawa: Wielka Litera 2016, 412 s.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Warszawa: Wielka Litera 2016, plik w formacie PDF, Epub.
Teksty powstałe przed 1989, dotyczące języka propagandy.

42. Czas nieprzewidziany. Długa rozprawa bez pana, wójta i plebana. Rozmowa – rzeka. [Rozm.] G. Wołowiec. Warszawa: Wielka Litera 2018, 494 s.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Warszawa: Wielka Litera 2018, plik w formacie PDF.

43. Papuga i ratlerek. Opowiadania i małe szkice. Warszawa: Wielka Litera 2019, 389 s.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Warszawa: Wielka Litera 2019, plik w formacie PDF.

Zawartość

Cz. I. Opowiadania wybrane [z poz. , ]. – Cz. II [kontynuacja poz. oraz , zawierających różnego rodzaju miniatury (małe szkice)]. – Cz. III [teksty drukowane wcześniej w „Kwartalniku Artystycznym”].

44. Tęgie głowy. 58 sylwetek humanistów. Warszawa: Wielka Litera 2021, 527 s.

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

Narracja jako monolog wypowiedziany. (Z problemów dynamiki odmian gatunkowych). W: Z teorii i historii literatury. T. 1. Wrocław 1963 s. 227-257.
Język krytyczny Ignacego Matuszewskiego. (Uwagi w związku z publikacją wyboru pism). Pamiętnik Literacki 1967 z. 2 s. 469-491.
Tradycja literacka. (Próba zarysowania problematyki). W: Problemy teorii literatury. Wrocław 1967 s. 344-359, przedruk w: Teoria literatury. Materiały pomocnicze. Łódź 1978 s. 423-441, przekł.: słowacki: P. Wincer. „Slovenské Pohlady”, Bratysława 1971 nr 7.
Krytyka literacka Ostapa Ortwina. W: O. Ortwin: Pisma krytyczne. T. 2. Żywe fikcje. Warszawa 1970 s. 5-42.
Kunszt wieloznaczności. Pamiętnik Literacki 1970 z. 3 s. 129-141 [dot. J. Czechowicza].
Norwida wiersze — przypowieści. W: Cyprian Norwid. W 150-lecie urodzin. Warszawa 1973 s. 72-109.
Theoretical foundations of historical poetics. [Przeł.] B. Braunrot. New Literary History”, Charlottesville,WV 1975/76 vol. 7 s. 237-245.
Literary communication and literary history. Neohelicon”, Budapeszt 1976 z. 3/4 s. 219-228.
Deux critiques littéraires sur Ibsen. (Ortwin — Brzozowski). W: Swedish-Polish literary contacts. Stockholm 1979 s. 61-72.
La théorie du langage poétique chez Bolesław Leśmian. Russian Literature,” Haga 1979 s. 391-408.
The grotesque in contemporary Polish literature. W: Fiction and drama in Eastern and South-Eastern Europe. Los Angeles 1980 s. 177-189.
Ciemne alegorie Norwida. Pamiętnik Literacki 1984 z. 3 s. 103-114.
Komentarze do Ślubu. W: Gombrowicz i krytycy. Kraków 1984 s. 640-653, przekł. angielski: Commentaires on „Ślub” („The marriage”). [Przeł.:] A. Kukulska, M. B. Fedewicz. „Literary Studies in Poland”, Wrocław T. 10: 1983 s. 35-77.
Leśmian, Poe, Baudelaire. W: Wielojęzyczność literatury i problemy przekładu artystycznego. Wrocław 1984 s. 158-169.
Próba opisu tekstu krytycznego. W: Badania nad krytyką literacką. Wrocław 1984 s. 74-85.
Straszny piątek w domu hrabiny. O „Biesiadzie u hrabiny Kotłubaj” Witolda Gombrowicza. W: Prace ofiarowane Henrykowi Markiewiczowi. Kraków 1984 s. 282-296, przedruk w tegoż: Gombrowicz i nadliteratura. Kraków 2002.
Pismak 1863. Krytyka* 1985 nr 19/20 s. 165-190, przedruk „Znak” 1989 nr 10/12 s. 46-75 [dot. J. A. Miniszewskiego].
Przedmieście” Czesława Miłosza. Próba interpretacji. Pamiętnik Literacki 1987 z. 1 s. 203-215, przekł. angielski pt. Outskirts. [Przeł.] G. Czemiel. W: „Miłosz like the world”. Frankfurt am Main 2015.
Literatura wobec nowomowy. W: Ars philologica slavica. Monachium 1988 s. 135-148.
Intertekstualność w młodopolskiej krytyce literackiej. Pamiętnik Literacki 1989 z. 4 s. 47-76.
Les genres littéraires. W: Théorie littéraire. Paris 1989 s. 81-94.
Konstelacja „Wyzwolenia. Pamiętnik Literacki 1990 z. 2 s. 35-77.
Nie puszczać przeszłości na żywioł. (O „Krótkim kursie” jako opowiadaniu mitycznym). Res Publica 1991 nr 11/12 s. 42-56.
Wielka parataksa. O budowie dyskursu w „Legendzie Młodej Polski” Stanisława Brzozowskiego. Pamiętnik Literacki 1991 z. 4 s. 43-70.
Cham”, czyli pani Bovary nad brzegami Niemna. W: Lalka” i inne. Warszawa 1992 s. 129-143.
Style bycia, style mowy. (Notatki z dawnych czasów). Teksty Drugie 1992 nr 6 s. 83-102.
Białoszewskiego gatunki codzienne. W: Pisanie Białoszewskiego. Warszawa 1993 s. 144-151.
Cztery szkice o propagandzie stanu wojennego: Walki symboliczne; Podmiot niewiarygodny; Władza mówi o sobie; Sztuka insynuacji. W: Primum philosophari. Warszawa 1993 s. 405-417.
Groteska jako kategoria estetyczna. W: Groteska. Gdańsk 2004 s. 5-15.
Retoryka nienawiści. Nauka 2007 nr 2 s. 19-27, przedruk w: W: Etyka słowa. 1. Wybór opracowań. Lublin 2017 s. 147-155 (łącznie z tekstem:) Nowomowa (rekonesans), s. 77-93.
Glosy do rozważań Johna M. Ellisa. Znak 2009 nr 10 s. 55-61.
Leśmianowska mgła – nierozeznawka. W: Słowa i metody. Księga dedykowana profesorowi Jerzemu Święchowi. Lublin 2009 s. 157-163.
Sacrum zlaicyzowane. (Wokół wiersza Leśmiana „Dzień skrzydlaty”). W: Album gdańskie. Gdańsk 2009 s. 683-690.
Widzieć siebie z – czasu minionego. („Tamten” Leśmiana i „Kilkunastoletnia” Wisławy Szymborskiej. Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka 2009 t. 16 s. 63-69.
Awangarda i mity romantyczne. W: A. Stankowska: „Wizja przeciw równaniu”. Wokół popaździernikowego sporu o wyobraźnię twórczą. Poznań 2013 s. 117-129.
Mordechaj Chaim Rumkowski – postać rzeczywista i bohater legend. Zagłada Żydów 2013 nr 9 s. 551-555.
Wokół „Źródła Aretuzy. (Iwaszkiewicz – Przyboś). W: Różne głosy. Kraków 2013 s. 169-178.
Literary studies and cultural studies. W: From modern theory to a poetics experience. Frankfurt am Main 2014.
Oczy donosiciela. W: „Zagłada Żydów2014 t. 2 s. 853-860 [dot. tematyki Holocaustu w literaturze].
Wie wurde deutsche Musik unmittelbar nach dem Zweiten Weltkrieg in Polen gehört? [Przeł.] W. Bialik. W: Ungeduld der Erkenntnis. Frankfurt am Main 2014 s. 65-71.
Między „Lalką” a „Ferdydurke. (O paradoksach „Oziminy” Wacława Berenta). W: Dynamika Wacława Berenta. Warszawa 2016 s. 13-24.
O Jerzym [Ziomku] trochę luźnych wspomnień. W: Miejsca wspólne – reaktywacja. Poznań 2016 s. 45-57.
Poezja i wielkie gadanie. (Norwid, Szymborska, Barańczak). W: Wśród ludzi, wśród znaków. Warszawa 2016 s. 539-548.
Sylwy współczesne a dziennik intymny. W: Projekt na daleką metę. Warszawa 2016 s. 163-167.
Trzy broszury antysemickie księdza profesora Józefa Kruszyńskiego. Kwartalnik Historii Żydów 2016 nr 2 s. 367-379.
Kilka słów o strukturalizmie w nauce o literaturze. Konteksty Kultury 2018 z. 2 s. 158-162.
Niedostrzeżony wiersz Leśmiana. Teksty Drugie 2018 nr 5 s. 320-328 [dot.:Dwaj skazańcy].
O Zofii Trojanowiczowej. W: Nie kłaniać się okolicznościom. Poznań 2018 s. 83-86.
Idzie żołnierz borem, lasem, podskakując sobie czasem […]. Teksty Drugie 2020 nr 5 s. 26-36 [dot. wierszy: B. Leśmian: Żołnierz; T. Różewicz: Zaraz skoczę szefie].

Wybory tekstów w przekładach

Totalitarian speech. [Przeł.] S. Bill. Frankfurt am Main2014. Studien zur Kulturellen und Literarischen Kommunismusforschung, 1.
Wybór prac z l. 1973-2011.

Przekłady tekstów w antologiach zagranicznych

niemiecki

Der Holocaust in der polnischen Erinnerungskultur. Frankfurt am Main 2012.

ukraiński

• Teoriâ literaturi v Pol’ŝì. Kiïv 2008.

włoski

La Polonia tra identità nazionale e appartenenza europea. [Oprac.:] L. Marinelli. Roma 2007.

Prace redakcyjne

1. J. Tuwim: Wiersze wybrane. Oprac.: M. Głowiński. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1964, 311 s. Biblioteka Narodowa I, 184. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1969, wyd. 3 zmienione 1973, wyd. 4 rozszerzone 1986.
2. Studia z teorii i historii poezji. Seria 1-2. Red.: M. Głowiński. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1967, 1970, 220 + 455 s. Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, Katedra Teorii Literatury Uniwersytetu Warszawskiego.
3. Studia o Leśmianie. Red.: M. Głowiński i J. Sławiński. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1971, 425 s. Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.
4. Studia o Stanisławie Ignacym Witkiewiczu. Red.: M. Głowiński i J. Sławiński. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1972, 320 s. Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.
5. W. Berent: Ozimina. Oprac.: M. Głowiński. Kraków: Wydawnictwo Ossolineum 1974, 315 s. Biblioteka Narodowa I, 213. Wyd. nast. inne: Tekst i przyp. oprac. M. Głowiński. Wstęp: W. Bolecki. Warszawa: Alfa 1988, 238 s.
6. Literatura wobec wojny i okupacji. Studia pod red. M. Głowińskiego i J. Sławińskiego. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1976, 312 s. Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.
7. G. Poulet: Metamorfozy czasu. Szkice historyczne. Wybór: J. Błoński i M. Głowiński. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1977, 578 s.
8. Studia z teorii literatury. Archiwum przekładów „Pamiętnika Literackiego”. [T.] 1-2. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1977-1988.

[T.] 1. [1968-1974]. Red.: M. Głowiński, H. Markiewicz, 1977, 379 s.

[T.] 2. [1976-1981]. Red.: K. Bartoszyński, M. Głowiński, H. Markiewicz, 1988, 453 s.

9. Znak, styl, konwencja. Wybór i wstęp: M. Głowiński. Warszawa: Czytelnik 1977, 326 s.
10. Przestrzeń i literatura. Studia. Red.: M. Głowiński i A. Okopień-Sławińska. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1978, 333 s. Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.
11. Język i społeczeństwo. Wybór i wstęp: M. Głowiński. Warszawa: Czytelnik 1980, 388 s.
12. Wypowiedź literacka a wypowiedź filozoficzna. Studia. Red.: M. Głowiński i J. Sławiński. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1982, 234 s. Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.
13. Studia o metaforze. Cz. 2. Red.: M. Głowiński i A. Okopień-Sławińska. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1983, 267 s.
14. Badania nad krytyką literacką. Seria 2. Red.: M. Głowiński i K. Dybciak. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1984, 174 s.
15. Poezja polska okresu międzywojennego. Antologia. Wybór i wstęp: M. Głowiński i J. Sławiński. Cz. 1-2. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1987, CIX, 702 s. Biblioteka Narodowa I, 253. Wyd. 2 przejrzane tamże 1997.
16. Symbole i symbolika. Wybrał i wstępem opatrzył M. Głowiński. Warszawa: Czytelnik 1990, 375 s.
17. B. Leśmian: Ballady. [Wybór i posłowie:] M. Głowiński. Szczecin: Glob 1991, 129 s.
18. Lalka” i inne. Studia w stulecie polskiej powieści realistycznej. Pod red. J. Bachórza i M. Głowińskiego. Warszawa: Wydawnictwo IBL 1992, 200 s. Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.
19. Pisanie Białoszewskiego. Szkice. Pod red. M. Głowińskiego i Z. Łapińskiego. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich 1993, 272 s.
20. Psychoanaliza i literatura. Wybór, red. i oprac.: P. Dybel, M. Głowiński. Gdańsk: słowo/obraz terytoria 2001, 311 s.
21. Ironia. Pod red. M. Głowińskiego. Gdańsk: słowo/obraz terytoria 2002, 208 s.
22. Groteska. Pod red. M. Głowińskiego. Gdańsk: słowo/obraz terytoria 2003, 193 s.
23. Narratologia. Pod red. M. Głowińskiego. Gdańsk: słowo/obraz terytoria 2004, 300 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1966, 1973, 1989, 1992.

Autor o sobie

M. Głowiński: Mój Chopin. Zeszyty Literackie 2010 nr 1.
M. Głowiński: O rozstaniu z teorią literatury. W: Pogranicza teorii. Wałbrzych 2010, przedruk w: M. Głowiński: Rozmaitości interpretacyjne Warszawa 2014 s. 253-258.

Zob. też Twórczość poz..

Wywiady

PRL – świat nie opisany. Rozm. J. Leociak. Nowe Książki 1991 nr 7.
Strukturalizm był domeną wolności. Rozm.: S. Chojnacki, P. Rodak. Arka 1991 nr 5.
Niewolnicy nowomowy. Rozm. W. Kot. Wprost 1992 nr 13.
Fundamentalista nie rozmawia. Rozm. A. Herman. Magazyn Literacki 1993 nr 2 (6).
Między piórem a pałką. Rozm.: S. Chojnacki, P. Rodak. Rzeczpospolita 1993 dod. „Plus Minus” nr 7.
Język jest poza kłamstwem. Rozm. P. Szewc. Rzeczpospolita 1994 nr 287.
Rytuały demagogów. Rozm. A. Świetlik. Przegląd Artystyczno-Literacki 1994 nr 9/10.
Strukturalizm, modernizm i cień marksizmu. Rozm. A. Nasiłowska. Teksty Drugie 1994 nr 5/6.
Przełom nie nastąpił. Rozm. T. Markiewka. Forum Akademickie 1995 nr 7.
Pokazaliśmy języki nowomowie. Rozm. M. Karłowski. Życie 1996 nr 41 [dot. języka publicznego po 1989].
Martwy język. Rozm. M. Cichy. Gazeta Wyborcza 1997 nr 241.
Między nowym totalizmem a nihilizmem aksjologicznym. Rozm. A. Magdziak-Miszewska. Więź 1997 nr 2.
Jaka piękna ta Romka. Rozm. W. Staszewski. Gazeta Wyborcza 1998 nr 93, nawiązanie: „Rrom p-o Drom” 1998 nr 11.
Nielegalni, ale nie obcy. Rozm. D. Wielowieyska. Gazeta Wyborcza 1998 nr 255 [dot. deportacji cudzoziemców].
O kłamstwie w języku. W: K. Janowska, P. Mucharski: Rozmowy na koniec wieku. T. 2. Kraków 1998.
Jestem beneficjentem zmian. Rozm.: A. Bikont, J. Szczęsna. Gazeta Wyborcza 1999 nr 195 [m.in. o wpływie przemian politycznych w latach 80. na naukę o literaturze].
Komunistyczne gadanie. Język totalitarny był homofoniczny, język demokracji jest polifonią. Rozm. P. Ratyński. Życie 1999 nr 98.
Pamięć i charaktery. Rozm. S. Bereś. Oprac.: P. Fiodorow, S. Bereś. Odra 2001 nr 4.
Zapisywanie Zagłady. Rozm. A. Grupińska. „Tygodnik Powszechny2001 dod. Kontrapunkt nr 1/2 [dot. przeżyć wojennych oraz książki „Czarne sezony”].
Jesteśmy fajni!. Rozm. F. Gawryś. Rzeczpospolita 2002 nr 303 [dot. języka współczesnej polityki].
Ornitolog w ptaka przemieniony. Rozm. P. Szewc. W tegoż: Wolność i współczucie. Rozmowy z pisarzami. Kraków 2002.
Schreiben über den Holocaust. Rozm. A. Grupińska. Ansichten 2002 [t.] 13 [wywiad dot. m.in. obrazu zagłady Żydów w Polsce w czasie II wojny światowej].
[Wywiad]. Rozm.: K. Janowska, P. Mucharski. Novaja Pol'ša 2002 nr 2.
Czy pan jest nowoczesny. Rozm. R. Koziołek. Świat i Słowo 2005 nr 1.
Polskie gadanie. Rozm. T. Torańska. „Gazeta Wyborcza2005 nr 19 dod. „Duży Format” .
Moja kładka wznoszona nad czasem różne ma wymiary…. Rozm.: Ż. Nalewajk, K. Krowiranda. Tekstualia 2006 nr 4 [dot. głównie: Kładka nad czasem].
Takie zwyczajne podwarszawskie miasteczko. Rozm. B. Kęczkowska. Gazeta Wyborcza 2006 nr 40 dod.Stołeczna” [dot. głównie: Kładka nad czasem].
Rewolucja antymoralna. O stryczkach, pedofilach ideologicznych i innych brzydkich rzeczach. Rozm. J. Strzałka. Tygodnik Powszechny 2007 nr 7.
• [Wywiad w:] . Rozm. T. Torańska. Warszawa 2007, przedruk w wyd. nast. Cz. 1. Wywiady Teresy Torańskiej tamże 2012.
Jak Błoński zmienił polską moralność. Ukazało się wznowienie słynnego eseju „Biedni Polacy patrzą na getto”. Rozm. J. Sobolewska. Dziennik. Polska, Europa, Świat 2008 nr 94.
Lalki” nie można czytać na skróty. Rozm. J. Sobolewska. Dziennik. Polska, Europa, świat 2008 nr 161.
O antyinteligenckiej fobii. Rozm. C. Michalski. Dziennik. Polska, Europa, Świat 2008 nr 291 dod.Europanr 50.
Degeneracja, wulgaryzacja. Mowa publiczna i jej deformacje. Rozm. A. Leszczyński. Gazeta Wyborcza 2009 nr 267.
Amator kwaśnych jabłek. Księgi obcości. Homoseksualizm, klaustrofobia, żydostwo. Rozm. D. Zaborek. Gazeta Wyborcza 2010 nr 255 dod.Gazeta na Święto” [dot. m.in.: Kręgi obcości].
Autobiografia musi być kompromisem. Rozm. J. Leociak. Kwartalnik Artystyczny 2010 nr 2 [dot.: Kręgi obcości].
Lęk przed zamknięciem. Rozmowa o tożsamości. Rozm. K. Kubisiowska. Tygodnik Powszechny 2010 nr 20.
Nowomowa nie wyparuje szybko z języka polskiego. Michał Głowiński o fenomenie drugiego obiegu wydawniczego w PRL-u oraz państwowej cenzurze. Rozm. M. Wapińska. Dziennik Gazeta Prawna 2010 nr 18.
Podwójne milczenia. Rozm. J. Podgórska. Polityka 2010 nr 43 [dot. tematu żydowskiego].
Procesja i parada. Rozm. D. Wilczak. Newsweek Polska 2010 nr 28.
[Wywiad w:] Śmierć spóźnia się o minutę. Trzy rozmowy Teresy Torańskiej. Warszawa 2010 [tu też wywiady z M. Bristigerem i A.D. Rotfeldem].
Bohaterstwo, przyzwolenie, współudział. Rozm. T. Machała. Wprost 2011 nr 2.
Retoryka PiS. Krótki kurs samoobrony. Rozm. A. Leszczyński. Gazeta Wyborcza 2011 nr 89.
Pokłosie” jak wyrzut sumienia. Rozm. R. Kim. Newsweek Polska 2012 nr 48 [dot. filmu w reżyserii W. Pasikowskiego związanego z kwestią żydowską].
Zapamiętałem getto w szarości. Rozm. W. Karpieszuk. Gazeta Wyborcza 2013 nr 92 dod.Gazeta Stołeczna”.
Zrobieni w Gombrowicza. Rozm. A. Gromnicka. Wprost 2013 nr 26.
Pisanie jest ze swej natury niemoralne. O narracji i Zagładzie z Michałem Głowińskim rozmawiają M. Tomczok i P. Wolski. Narracje o Zagładzie 2015 nr 1.
Agresywne rymowanki. Rozm. K. Błażejowska. Tygodnik Powszechny 2016 nr 24.
Język siecze. Rozm. K. Czarnecka. Polityka 2016 nr 38.
Mowa publiczna dawniej i dzisiaj. Rozm. W. Łuka. Res Humana 2016 nr 4.
Postęp to piękne złudzenie. Rozm. D. Wodecka. Książki 2016 nr 3.
Słownik poprawnej pisczyzny. Rozm. A. Gumkowska. Newsweek Polska 2016 nr 4.
[Wywiad w:] Hortus (In)Conclusus Polska i Ukraina. Rozm. A. Marczyński. Warszawa 2017.
Marcowe słowa wracają dziś jak bumerang. Rozm. A. Willma. Polska. Metropolia Warszawska 2018 nr 20.
O polskim strukturalizmie. Rozm. G. Wołowiec. Nauka 2018 nr 3.
Wokół intertekstualności. Sprawy powieści. Rozm. G. Wołowiec. Kwartalnik Artystyczny 2018 nr 3.
Jacy jesteśmy naprawdę. Rozm. D. Karpiuk. Newsweek Polska 2020 nr 26.

Zob. też Twórczość poz. .

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. Seria 2. T. 1. Warszawa 1977 (B. Winklowa).
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (Redakcja).
A.G. Kister: Michał Głowiński. W: „Encyklopedia Solidarności” [on-line] [dostęp 28 listopada 2020]. Dostępny w Internecie: encysol.pl/wiki/Michał_Głowiński.

Ogólne

Artykuły

J. Paluszewski. Polonistyka 1968 nr 1.
J. Maćkiewicz: Wycieczka do muzeum, czyli o najnowszych książkach Michała Głowińskiego. Tytuł 1991 nr 4.
M. Pąkciński: Michał Głowiński. Nowe Książki 1991 nr 7.
Teksty Drugie 1994 nr 5/6 [tu artykuły dotyczące M. Głowińskiego: A. Makowski: Archeologia języka [dot. prac M. Głowińskiego o nowomowie]; R. Nycz: Michał Głowiński i duch nowoczesności; Z. Stefanowska: Były, dawny, tak zwany; W. Tomasik: Źródła i ujścia modernizmu. O historycznoliterackich zainteresowaniach Michała Głowińskiego; S. Wysłouch: Summa Michała Głowińskiego [recenzja: Poetyka i okolice]].
Nowi członkowie korespondenci Polskiej Akademii Nauk (wybrani na sesji Zgromadzenia Ogólnego PAN 16 XII 1994 r.). Nauka 1995 nr 4.
J. Łukasiewicz: Michała Głowińskiego obszar nowoczesności. Odra 1996 nr 4.
R. Wasita. „Słowo Żydowskie = Dos Jidisze Wort1997 nr 9 [nota].
M. Zaleski: Kronikarze naszego losu. Charaktery 1997 nr 10 [sylwetka z okazji nominacji do nagrody „Nike”].
L. Szaruga: Musiało minąć pół stulecia. Rzeczpospolita 1998 dod. „Plus Minus” nr 16 [o stosunku Polaków do Żydów na podstawie relacji literackich i opracowań o Holocauście; m.in. dot. też A. Szczypiorskiego].
W. Zawistowska: Analiza Holocaustu z perspektywy czasu. Słowo Żydowskie = Dos Jidisze Wort 1998 nr 25/26 [dot. spotkania autorskiego w Klubie Oddziału Warszawskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce].
F. Mazurkiewicz: Zagłada i życie. Śląsk 2000 nr 5 [dot. tematu Zagłady też m.in. w utworach H. Krall, L. Lipskiego, D. Rubinowicza].
J. Święch: Michał Głowiński, czyli o literaturoznawstwie bez granic i uprzedzeń. Akcent 2000 nr 4.
S. Wysłouch: Michała Głowińskiego drogi niezależności. Polonistyka 2000 nr 10.
B. Przymuszała: Opis Zagłady – „opowieść negatywna. Polonistyka 2001 nr 10 [dot. też twórczości H. Krall i I. Amiel].
A. Ubertowska: Aporie, skandale, wyrwy w tekście. Etyka opowieści o Zagładzie. Teksty Drugie 2002 nr 1/2 [dot. m.in.].
J. Kurkiewicz: Punkty pamięci. Lektura miesiąca. O prozie wspomnieniowej Michała Głowińskiego. Tygodnik Powszechny 2003 nr 23 [dot.: „Czarne sezony”, „Magdalenka z razowego chleba”, „Historia jednej topoli”].
K. Masłoń: Trudna sztuka narracji. Rzeczpospolita 2003 nr 51 dod.Rzecz o Książkachnr 3.
A. Madaliński: Pochwała fikcji. Twórczość 2006 nr 10.
Poetyka, polityka, retoryka. Warszawa 2006 [księga pamiątkowa dla M. Głowińskiego].
W. Tomasik: Pisomowa, czyli Walka na słowa. (Na marginesie prac Michała Głowińskiego). Zeszyty Literackie 2007 nr 3.
K. Jakowska: O narracjach autobiograficznych Michała Głowińskiego i Andy Rottenberg. Białostockie Studia Literaturoznawcze 2010 t. 1.
J. Leociak: Laudacja dla Michała Głowińskiego. Kwartalnik Artystyczny 2010 nr 2 [wygłoszona podczas jubileuszu literackiego].
Analizować nienawiść. Dyskurs antysemicki jako tekstowe wyzwanie. Prace dedykowane profesorowi Michałowi Głowińskiemu. Pod red. P. Kucińskiego i G. Krzywca. Warszawa: Fundacja Akademia Humanistyczna; Wydawnictwo. IBL PAN 2011, 198 s.
K. Sokołowska: Metonimia w pamiętnikach o Zagładzie. Michał Głowiński i Felicja Nowak. W: Strony autobiografizmu. Warszawa 2012.
E. Balcerzan: Zarysy nowej przyjaźni. W tegoż: Pochwała poezji. Z pamięci, z lektury. Mikołów 2013 [dot. M. Głowińskiego, A. Okopień-Sławińskiej, J. Sławińskiego, autorów „Zarysu teorii literatury”].
A. Całek: Biografia naukowa. Od koncepcji do narracji. Interdyscyplinarność, teorie, metody badawcze. Kraków 2013, passim.
K. Kuczyńska-Koschany: Głowiński. Tożsamość prozą (od początku). Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka 2013 t. 22 [dot. tematyki Holokaustu].
D. Karpiuk: Kaprysy pamięci. Newsweek Polska 2016 nr 9.
M. Sawa: Indywidualne doświadczenie przestrzeni kryjówek w prozie Michała Głowińskiego, Wilhelma Dichtera i Henryka Grynberga. W: Rozliczanie” przeszłości. Relacje polsko-żydowskie w tekstach kultury XX i XXI wieku. Słupsk 2016.
M. Krawiel: Michał Głowiński. Literaturoznawca i pisarz Zagłady. Białostockie Studia Literaturoznawcze 2017 nr 10.
M. Okupnik: Staroświeccy mieszczanie. Intymistyka Michała Głowińskiego w perspektywie kulturowej. Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka 2017 t. 30.
K.K. Pilichiewicz: Kilka uwag na temat wiary w prozie Michała Głowińskiego. W: Żydzi wschodniej Polski. Seria 5. W kręgu judaizmu. Białystok 2017.
K. Szkaradnik: Okruchy lustra w zaułkach Miasteczka. O wspomnieniach Michała Głowińskiego. Konteksty Kultury 2017 z. 2.
J. Błażejowska: Opozycja antyreżimowa w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk w latach 1956-1989. Warszawa 2018, passim.
A. Hellich: Wypowiedź literaturoznawcza jako tekst literata. (Na przykładzie twórczości Michała Głowińskiego). W: Literaturoznawca literatem czyli Rzecz o akademii i kreatywnym pisaniu. Gdańsk; Sopot 2018.
[Inc.:] Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Wydział Humanistyczny – prof. dr hab. Michał Głowiński, Doktor Honoris Causa. 25 kwietnia 2018 r. Bydgoszcz: UKW [Uniwersytet Kazimierza Wielkiego] 2018, [4] s. [Druk ulotny].
K.K. Pilichiewicz: W poszukiwaniu ironii i groteski nowoczesnej. Michał Głowiński i Roman Jaworski. W: Ironia modernistów. Białystok 2018.
A. Jasińska: O języku politycznej manipulacji i jej konsekwencjach. [J.] Bralczyk, [M.] Głowiński, [J.] Bartmiński, [I.] Čolović. W: „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura2019 t. 11 nr 1.
K. Ludwik: Język nauki dąży do ścisłości. Antropocentryzm w stylu naukowym a kategoria ścisłości. W: Komunikacja specjalistyczna w edukacji, translatoryce i językoznawstwie. T. 3. Rzeszów 2019 [dot. też J. Puzyniny].
K.K. Pilichiewicz: Recepcja twórczości Gałczyńskiego jako wyzwanie. Kazus Michała Głowińskiego = Reception of Gałczyński’s works as a challenge. Case of Michał Głowiński. Bibliotekarz Podlaski 2019 nr 3.
A. Poprawa: Krytyka literacka Michała Głowińskiego z lat 1954-1962.Pamiętnik Literacki2019 z. 4.
A. Skrendo: Hermeneutyka i okolice. Od znużenia do nowego wigoru. Pamiętnik Literacki 2019 z. 4 [dot. też H.U. Gumbrechta, F.A. Kittlera].
K. Uniłowski: Nieustanna aktualizacja. O wątku metakrytycznym w pismach Michała Głowińskiego. Pamiętnik Literacki 2019 z. 4.
K. Trybuś: Norwid w badaniach Michała Głowińskiego – kilka uwag. Pamiętnik Literacki 2021 z. 3.
J. Tomczuk : O sobie jak najmniej. „Newsweek2023 nr 41.
Teksty Drugie 2024 nr 1.

Zawartość

tu artykuły dotyczące M. Głowińskiego: T. Kostkiewiczowa: Wspomnienie o Michale Głowińskim; M. Czermińska: Obecność Michała; J. Leociak: Pożegnanie Michała Głowińskiego; G. Wołowiec: Wspomnienie o Profesorze Michale Głowińskim (1934-2023); P. Rodak: Michał, magisterium, miasteczko; A. Hellich: Profesor Głowiński w Amsterdamie; J. Kopciński: Drogi nieobecny, czyli partytura dramatu; P. Rams: Wspomnienie o Michale Głowińskim z przyrodą i elektroniką w tle .

Wiadomości z teorii literatury

S. Makowski. Polonistyka 1958 nr 3 .

Poetyka Tuwima a polska tradycja literacka

J. M. Rymkiewicz: Czym jest klasycyzm? Współczesność 1963 nr 8, przedruk w tegoż: Czym jest klasycyzm? Warszawa 1967.
[J. Prokop] J.P. Ruch Literacki 1963 nr 5/6.
J. J. Lipski. Pamiętnik Literacki 1964 z. 4.

Zarys teorii literatury

T. Bujnicki, S. Jaworski. Pamiętnik Literacki 1964 z. 2.
J. Paluszewski. „Polonistyka1968 nr 1.

Porządek, chaos, znaczenie

K. Mętrak: Powieść – Królestwo świadomości. Twórczość 1968 nr 10.
T. Baer. The Polish Review”, Nowy Jork 1969 t. 14 nr 25.

Powieść młodopolska

J. T. Baer. The Polish Review”, Nowy Jork 1971 nr 1.
K. Bartoszyński. Pamiętnik Literacki 1972 z. 3.
A. Lipatov. Sovetskoe Slavânovedenie”, Moskwa 1973 nr 2.
R. Nycz. Literary Studies in Poland”, Wrocław T. 7: 1981.

Gry powieściowe

S. Sterna-Wachowiak: Monolog wypowiedziany. Twórczość 1974 nr 10.
S. Gawliński, K. Kłosiński. Pamiętnik Literacki 1975 z. 2.

Słownik terminów literackich

B. Pięczka, H. Pustkowski. „Zagadnienia Rodzajów Literackich1982 nr 1.
J. Wawrzyńczyk. „Opuscula Polonica et Russica1999 t. 8.
M. Adamski, M. Gorczyński. „Pamiętnik Literacki2000 z. 2 [rec. wyd. 3 z 1998].

Style odbioru

W. Bolecki. Literary Studies in Poland”, Wrocław T. 2: 1978.
P. Liba. Slavenska Literatura”, Bratysława 1979 nr 6.

Zaświat przedstawiony

E. Balcerzan: Meblowanie zaświata. Twórczość 1983 nr 1, przedruk w tegoż: Przygody człowieka książkowego. Warszawa 1990.

Mity przebrane: Dionizos, Narcyz, Prometeusz, Marchołt, labirynt

M. Kozielski: Nie przewidywalny Głowiński. Tygodnik Powszechny 1991 nr 44.
J. Łukasiewicz: Głowiński po dwakroć. Odra 1991 nr 6 [dot. też: Nowomowa po polsku].
R. Twardoń. Twórczość 1992 nr 3.
J. Łukasiewicz: Krytyczne życiorysy: Powieść o mitach. W tegoż: Rytm, czyli powinność. Wrocław 1993 [dot. też: Nowomowa po polsku].
J. Łukasiewicz: Romanse z nowomową. W tegoż: Rytm, czyli powinność. Wrocław 1993 [dot. też: Nowomowa po polsku].

Nowomowa po polsku

Z. Bieńkowski: Pobojowisko. Tygodnik Literacki 1991 nr 20.
G. Borkowska: Postawiono na sekretariacie. Potop 1991 nr 1.
M. Chojan: Badacz nowomowy i nowomowa badacza. Dziś 1991 nr 6.
M.E. Cybulska: Nowomowa. Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza Tydzień 1991 nr 47.
Z. Kloch: Słowa reglamentowane. Życie Warszawy 1991 dod.Ex Librisnr 8.
J. Liberek: Zanegowany budulec polszczyzny. Czas Kultury 1991 nr 28.
J. Łukasiewicz: Głowiński po dwakroć. Odra 1991 nr 6 [dot. też: Mity przebrane].
J. Maćkiewicz: Wycieczka do muzeum? czyli o najnowszych książkach Michała Głowińskiego. Tytuł 1991 nr 4.
J. Paszek. „Ruch Literacki1991 z. 4, polemika: M. Głowiński: List do redakcji. „Ruch Literacki” 1991 z. 6.
J. Pieszczachowicz: Słowa ukradzione znaczeniom. (Nowomowa i neomowa). Przekrój 1991 nr 2396.
W. Rybakówna: Laurka. Tygodnik Literacki 1991 nr 13/14.
M. Skarżyński: Notatnik filologa – M. Głowiński „Nowomowa po polsku. Język Polski w Szkole Średniej 1991 z. 1.
D. Ulicka: Jak się to robi po polsku?. Nowe Książki 1991 nr 7.
M. Kisiel: Nawet bydlęta używają nie tylko bełkotu. Twórczość 1992 nr 7/8.
A. Kublik. „Pamiętnik Literacki1992 z. 3.
J. Rokoszowa: Pamiętnik Literacki1992 z. 1.
Z. Stefanowska: Michał Głowiński jako badacz nowomowy. Teksty Drugie 1992 nr 4 [dot. też: Marcowe gadanie].
A. Zagrodnikowa: Zeszyty Prasoznawcze1992 nr 1/2.
T. Zgółka: Oni nami mówią. Teksty Drugie 1992 nr 4.
J. Łukasiewicz: Krytyczne życiorysy. Powieść o mitach. W tegoż: Rytm, czyli powinność. Wrocław 1993 [dot. też: Mity przebrane].
J. Łukasiewicz: Romanse z nowomową. W tegoż: Rytm, czyli powinność. Wrocław 1993 [dot. też: Mity przebrane].
M. Piekara: Aut Caesar au nihil. FA-art 1993 nr 1.

Marcowe gadanie

S. Balbus: Powtórka z nowomowy. Tygodnik Powszechny 1991 nr 47.
Z. Bieńkowski: Kur wie lepiej. Wokanda 1991 nr 20.
T. Bogucka: Samoobrona człowieka myślącego. Gazeta Wyborcza 1991 nr 87.
M.E. Cybulska: Nowomowa. „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn 1991 nr 47 dod. Tydzień.
J. Eisler: Gadanie nie tylko marcowe. Tygodnik Solidarność 1991 nr 30.
[T. Fiałkowski] Lektor: Tygodnik Powszechny1991 nr 24 [nota].
J. Liberek: Zdemaskować kłamstwo. Czas Kultury 1991 nr 31.
A. Lis: Marcowego gadania” ciąg dalszy. Trybuna 1991 nr 164.
J. Maćkiewicz: Wycieczka do muzeum? czyli o najnowszych książkach Michała Głowińskiego. Tytuł 1991 nr 4.
H. Markiewicz: Czytając „Marcowe gadanie. Polityka 1991 nr 21.
D. Ulicka: Jak się to robi po polsku?. Nowe Książki 1991 nr 7.
E.Z. Wichrowska: Marcowe gadanie. Potop 1991 nr 12.
L. Żuliński: Gadu, gadu.... Literatura 1991 nr 8/9.
J. Rokoszowa. Pamiętnik Literacki 1992 z. 1.
Z. Stefanowska: Michał Głowiński jako badacz nowomowy. Teksty Drugie 1992 nr 4 [dot. też: Nowomowa po polsku].
A. Zagrodnikowa. „Zeszyty Prasoznawcze1992 nr 1/2.
T. Zgółka: Oni nami mówią. Teksty Drugie 1992 nr 4.

Poetyka i okolice

B. Faron. W tegoż: Spotkania i powroty. Kraków 1995.

Rytuał i demagogia

M. Fik: Czy warto pisać o socrealizmie? Puls 1992 nr 6.
A. Bagłajewski: Czy warto być Herostratesem? Kresy 1993 z. 15.
J. Kornhauser: Literatura na telefon. Dekada Literacka 1993 nr 9.
A. Kurnik. Ruch Literacki 1993 nr 4.
M. Łukaszewicz: Straszny dziadunio socrealizm. Nowe Książki 1993 nr 3.
W. Tomasik: Ubizm. Teksty Drugie 1993 nr 2.

Peereliada

P. Bratkowski: Pośmiertne życie nowomowy. Język komunistycznej propagandy odżywa dziś w sytuacjach konfliktów społecznych. Gazeta Wyborcza 1993 dod. „Gazeta o Książkach” nr 6.
R. Kupiecki. „Wiadomości Historyczne1993 nr 6.
A. Marianowicz: Peereliada – nowomowa, czyli noga postępu. Życie Warszawy 1993 nr 172.
M. Pieczara: Pieśń o PRL. Życie Warszawy 1993 nr 37.
J. Pilch: Rzecz wielka jak rewolucja. Gazeta Wyborcza 1993 dod.Gazeta. Magazynnr 17.
Z. Romek: Przeciw zorganizowanemu kłamstwu. Nowe Książki 1993 nr 10.
B. Faron: Poetyka i okolice. Twórczość 1994 nr 4.
W. Tomasik. Pamiętnik Literacki 1994 z. 2.

„Pismak 1863” i inne szkice o różnych brzydkich rzeczach

A. Makowski: Archeologia języka. Teksty Drugie 1994 nr 5/6, sprostowanie: Sprostowanie. „Teksty Drugie” 1995 nr 1 [dot. błędów w druku].
Z. Bauer: Pojedynku z PRL-em ciąg dalszy. Twórczość 1995 nr 10.
G. Borkowska: Brzydkie sprawy. Polityka 1995 nr 4 dod.Kultura”.
J. Drzewucki: Między mową a światem. Rzeczpospolita 1995 nr 78.
J. Jedlicki: Filolog w składzie makulatury. Tygodnik Powszechny 1995 nr 22.
K. Kofta: Zabić pismaka?. Nowe Książki 1995 nr 6.
A.S. Kowalczyk: Norma i sens. Res Publica Nowa 1995 nr 11.
M. Piasecki: Same brzydkie rzeczy. Gazeta Wyborcza 1995 nr 44.

Mowa w stanie oblężenia

Z. Stefanowska: Były, dawny, tak zwany. Teksty Drugie 1994 nr 5/6 [recenzja książki w maszynopisie].
[T. Fiałkowski] Lektor: Mowa zdeprawowana. Tygodnik Powszechny 1996 nr 25.
A. Michnik: Zapiski z martwego czasu. Gazeta Wyborcza 1996 dod.Książki. Gazetanr 8.
K. Myszkowski: Zamiast powieści. Tygodnik Powszechny 1996 nr 29.
M. Piasecki: Noc wronomowy. (Nowa książka Michała Głowińskiego). Gazeta Wyborcza 1996 nr 170.
D. Ulicka: Zapiski z oblężonej mowy. Nowe Książki 1996 nr 10.
[T. Fiałkowski] TF: Nagroda Nike – finaliści. Tygodnik Powszechny 1997 nr 39.
J. Jastrzębski: Na wszelki wypadek. Odra 1997 nr 12.

Ekspresja i empatia

W. Gutowski: Nowa lektura krytyki literackiej Młodej Polski. Kwartalnik Artystyczny 1997 nr 2.
M. Strzyżewski: Przekrój i zbliżenia młodopolskiej krytyki literackiej. Twórczość 1997 nr 10.
W. Gutowski: Świat młodopolskiej krytyki. Teksty Drugie 1998 nr 4.
M. Strzyżewski: O młodopolskiej (i nie tylko) krytyce literackiej. Tytuł 1998 nr 3.

Czarne sezony

M. Cichy: Targowisko nowości. Gazeta Wyborcza 1998 nr 120.
[T. Fiałkowski] Lektor: Dzieciństwo, wojna, Zagłada. Tygodnik Powszechny 1998 nr 27.
A.S. Kowalczyk: Adres po tamtej stronie. Res Publica Nowa 1998 nr 7/8.
D. Krawczyńska: Nie zajmują mnie światy możliwe.... Midrasz 1998 nr 9.
J. Leociak: Wyjście z piwnicy. Rzeczpospolita 1998 dod.Plus Minusnr 22.
J. Łukasiewicz: Wielkie i mniejsze prozy Głowińskiego. Nowe Książki 1998 nr 9.
J. Madejski: Muszę opowiedzieć.... Pogranicza 1998 nr 4, przedruk w tegoż: Zamieszanie. Kraków 2003.
R. Matuszewski. „Więź1998 nr 8, przedruk w tegoż: Zapiski świadka epoki. Warszawa 2004.
K. Szczuka: Gruda traumy. Gazeta Wyborcza 1998 dod.Książki. Gazetanr 6.
W. Tomasik: Obowiązek pamięci. Kwartalnik Artystyczny 1998 nr 3.
P. Wilczek: Gorzkie świadectwo. Śląsk 1998 nr 8.
T.Z. Zapert: Po obu stronach muru. Życie 1998 nr 122.
T.J. Żółciński: Przemyśleniami powracając do lat dzieciństwa. Słowo Żydowskie = Dos Jidisze Wort 1998 nr 12.
A. Dobosz. „Tygodnik Powszechny1999 nr 23.
J. Rostropowicz Clark: Czarne sezony. „Nowy Dziennik”, Nowy Jork 1999 nr z 22 I dod. Przegląd Polski .
P. Kajewski: Odpowiedzialność – odpowiedniość. Odra 1999 nr 7/8.
F. Mazurkiewicz: Psychoanaliza i literackość. (O „Formach pamięci” Marka Zaleskiego i „Czarnych sezonach” Michała Głowińskiego). Teksty Drugie 1999 nr 1/2.
L. Nowak: Zagłada w świetle rozumu chłopięcego. Czas Kultury 1999 nr 3.
R. Rżany: Tożsamość i pamięć. Nowa Okolica Poetów 1999 nr 2.
J. Święch: Najważniejsze doświadczenie życia. Arkusz 1999 nr 2.
G.C. Rappaport. „Acta Sueco-Polonica2000 nr 8/9.
G.C. Rappaport. „Polin2001 t. 14.
H. Grynberg: Pokolenie Szoa. Odra 2002 nr 4, polemika J. Leociak: Grynberg o Głowińskim. „Odra” 2002 nr 6 [dot. m.in.: Czarnych sezonów].
T.J. Żółciński: Spisywanie z okruchów pamięci. Słowo Żydowskie = Dos Jidisze Wort 2003 nr 16/17.
E. Dąbrowska: Czarne sezony” Michała Głowińskiego – tekst egzystencji. Język Artystyczny 2007 t. 13.
J. Waligóra: Pamięć i tekst. Wypowiadanie Zagłady w „Czarnych sezonach” Michała Głowińskiego. Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria 2009 nr 9.
B. Krupa: Dzieci Holocaustu wspominają. Późne świadectwa Wilhelma Dichtera, Michała Głowińskiego i Romy Ligockiej. W tegoż: Opowiedzieć zagładę. Polska proza i historiografia wobec Holocaustu (1987-2003). Kraków 2013 [dot. też: W. Dichter: Koń Pana Boga; R. Ligocka: Dziewczynka w czerwonym płaszczyku].

Zob. też Wywiady.

Przywidzenia i figury

M. Cichy: Uwalniająca samotność. Gazeta Wyborcza 1998 nr 149.
J. Łukasiewicz: Wielkie i mniejsze prozy Głowińskiego. Nowe Książki 1998 nr 9.
A. Rogala. Akcent 1998 nr 4.
P. Krupiński: Jak jest zrobione „Wilcze futro. O małych szkicach onirycznych Michała Głowińskiego. Studium mikrologiczne. Pamiętnik Literacki 2019 z. 4.

Końcówka

M. Wyka: Język i śmietnik. Nowe Książki 1999 nr 9.

Dzień Ulissesa i inne szkice na tematy niemitologiczne

J. Zięba: Literatura a paradygmaty kulturowe. Teksty Drugie 2000 nr 5.
R. Koziołek: Głowiński z marginesów. FA-art 2001 nr 2.
P. Majerski: Tematy niemitologiczne. Kwartalnik Artystyczny 2001 nr 2.
A. Poprawa: Jeszcze daleko do Itaki. Odra 2001 nr 2.

Magdalenka z razowego chleba

A. Budzyński: Ze studni pamięci. Trybuna 2001 dod. „Aneks” nr 171.
D.J. Cirlić: Polski Proust. Nowa książka Michała Głowińskiego. Gazeta Wyborcza 2001 nr 194.
[T. Fiałkowski] Lektor: W poszukiwaniu Peerelu. Tygodnik Powszechny 2001 nr 40.
M. Frątczak: Królestwo niepamięci. Topos 2001 nr 4/5.
M. Młodkowska: Ćwiczenia z pamięci. Midrasz 2001 nr 7/8.
L. Szaruga: Lekturnik (2). Kwartalnik Artystyczny 2001 nr 3.
P. Śliwiński: Świat z pamięci. Nowe Książki 2001 nr 9.
• [P. Śliwiński] [P.Ś.]: „Polonistyka2001 nr 9.
W. Zawistowska: Powroty do przeszłości. Słowo Żydowskie = Dos Jidisze Wort 2001 nr 17.
A. Stankowska: Pamięć jest podróżą. Arkusz 2002 nr 1.
A. Fitas: Anatomia pamięci. Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 2003 nr 3/4.
M. Szulc: Michała Głowińskiego Księga Pamięci. Pogranicza 2003 nr 4.
T.J. Żółciński: Spisywanie z okruchów pamięci. Słowo Żydowskie = Dos Jidisze Wort 2003 nr 16/17.

Gombrowicz i nadliteratura

Ł. Garbal: Midas: Gombrowicz Michała Głowińskiego. Kresy 2003 nr 2-3.

Historia jednej topoli i inne opowieści

J. Beczek: Miasteczko i inne czasy. Nowe Książki 2003 nr 5.
A. Bielik-Robson: Nie krzywdzić nikogo. Teksty Drugie 2003 nr 2/3.
M. Broda: W cieniu pamięci: był plac, był dom, była topola... Kwartalnik Artystyczny 2003 nr 4.
M. Kuś: Rekomendacje. Znak 2003 nr 7.
K. Masłoń: Trudna sztuka narracji. Rzeczpospolita 2003 dod.Rzecz o Książkachnr 3.
M. Szulc: Michała Głowińskiego księga Pamięci. Pogranicza 2003 nr 4 [dot. też: Magdalenka z razowego chleba].
K. Więcławska: Została tylko topola. Akcent 2003 nr 3.
T.J. Żółciński: Spisywanie z okruchów pamięci. Słowo Żydowskie = Dos Jidisze Wort 2003 nr 16/17.
M. Dernałowicz: Archeologia pamięci. Twórczość 2004 nr 4.

Kładka nad czasem

S. Buryła: Przywołane miasteczko. Fraza 2006 nr 1/2.
[T. Fiałkowski] Lektor: Nad Utratą. Tygodnik Powszechny 2006 nr 8.
W. Lewandowski: Z diabłem po Miasteczku. Kwartalnik Artystyczny 2006 nr 2.
P. Łuszczykiewicz: Przeżyć i pisać. Nowe Książki 2006 nr 6.
A. Madaliński: Pochwała fikcji. Twórczość 2006 nr 10.
M. Radziwon: Ostra rozprawa z nieznośną pamięcią. Gazeta Wyborcza 2006 nr 32.
M. Okupnik: Promenady i obrazki. O muzyczności dzieła literackiego (na przykładzie „Kładki nad czasem”) Michała Głowińskiego. Zeszyty Naukowe Centrum Badań im. Edyty Stein 2012 nr 8.

Zob. też Wywiady.

Monolog wewnętrzny Telimeny i inne szkice

W. Gruchała: Starszy pan” i „uboga krewna”, czyli opowieść o wierności. Kwartalnik Artystyczny 2007 nr 2.
P. Łuszczykiewicz: Ironia i empatia. Nowe Książki 2007 nr 6.
J. Szczęsna: Pająk w wannie poety. Gazeta Wyborcza 2007 nr 200.
T. Mizerkiewicz. „Pamiętnik Literacki2010 z. 2.

Fabuły przerwane

S. Buryła: Wędrówki w czasie. Pogranicza 2008 nr 2.
[T. Fiałkowski] Lektor: Sny, przypowieści, charaktery. Tygodnik Powszechny 2008 nr 9.
Z. Król: Pańska skórka. Kwartalnik Artystyczny 2008 nr 1.
A. Morawiec: Zapiski z upływającego czasu. Nowe Książki 2008 nr 6.

Nowomowa i ciągi dalsze

M. Bednarek: Świetna lekcja historii i noc żywych trupów. Czas Kultury 2010 nr 5.
P. Kaliszuk: Potyczki z nowomową. Akcent 2010 nr 2.

Kręgi obcości

W. Browarny: W kręgu Głowińskiego. Odra 2010 nr 12.
[T. Fiałkowski] Lektor: Inność, wolność. Tygodnik Powszechny 2010 nr 20.
Głosy o „Kręgach obcości” Michała Głowińskiego. Kwartalnik Artystyczny 2010 nr 2 [zawiera: J. Hartwig: Niezwykła autobiografia; W. Gutowski: Porządek, trauma, elegancja; W. Ligęza: Odsłonięcia, ujawnienia; J. Łukasiewicz: Doświadczenie autobiografii; A. Morawiec: „Należy dbać o to, by być sobą”; K. Myszkowski: Kręgi życia; A. Skrendo: Linia, koło. [Przedruk w tegoż: Falowanie nowoczesności. Szczecin-Bezrzecze 2013.]; L. Szaruga: Dochodzenie do siebie (notatki z lektury); P. Szewc: „Jestem skazany na własną pamięć”; W. Tomasik: Autobiografia bez skreśleń].
M. Jagiełło: Oswajanie obcości. Przegląd Powszechny 2010 nr 7/8.
J. Katz: Długa pełnia życia. Znak 2010 nr 11.
E. Kuźma: Poszukiwanie prawdy o sobie i o świecie. Pogranicza 2010 nr 4.
P. Łuszczykiewicz: Uporządkowana całość. Nowe Książki 2010 nr 7.
J. Majcherek: Czas oswojony. Zeszyty Literackie 2010 nr 3.
M. Szlachetka: Humanista godzi się sam ze sobą. Akcent 2010 nr 4.
A. Werner: Rozmowa z pamięcią. Przegląd Polityczny 2010 nr 101.
M. Klecel. „Glaukopis2011/2012 nr 23/24.
T. Torańska: Ostatni mur do zburzenia. Finaliści Nagrody im. Moczarskiego 2011. „Gazeta Wyborcza2011 nr 261.
A. Ubertowska: Kręgi obcości”, podwójne wyjście. Projekt autobiograficzny Michała Głowińskiego. Teksty Drugie 2011 nr 4.
K. Wóycicki. „Należy dbać o to, by być sobą”. Polscy uczeni wobec PRL-u. Kwartalnik Historii Nauki i Techniki 2013 nr 4 [dot. też: A. Walicki: Idee i ludzie. Próba autobiografii].
A. Hellich: Autobiografia i ekspresja. „Kręgi obcości” Michała Głowińskiego. Pamiętnik Literacki 2017 z. 1.

Zob. też Wywiady.

Realia, dyskursy, portrety

M. Jagiełło: Czytelnik i twórca. Nowe Książki 2012 nr 6.
G. Krzywiec: Realia, dyskursy, portrety. Teksty Drugie 2012 nr 5.

Rozmaitości interpretacyjne

G. Gazda. „Zagadnienia Rodzajów Literackich2014 z. 1.
T. Mizerkiewicz: Literacka energia rozmaitości. Nowe Książki 2015 nr 1.
B. Żyłko: Poezja, teoria czas. Odra 2015 nr 6 [dot. też: E. Balcerzan: Pochwała poezji].

Carska filiżanka

[T. Fiałkowski] Lektor: Sploty pamięci. Tygodnik Powszechny 2016 nr 13.
J. Leociak: Pamięć o zapomnieniu. Tygodnik Powszechny 2016 nr 15.
P. Łuszczykiewicz: Bezdenność przeszłości. Kwartalnik Artystyczny 2016 nr 2.
D. Nowacki: Poruszanie sznurkami pamięci. Opowiadania intymne. Gazeta Wyborcza 2016 nr 68.
M. Orski: Spod „dna pamięci. Elewator 2016 nr 2.
K. Pietrych: Archeologia pamięci. Nowe Książki 2016 nr 7/8.
M. Tomczok: Medaliony przeciw milczeniu. Narracje o Zagładzie 2016 nr 2.

Zła mowa

K. Alichnowicz: Długie trwanie „złej mowy. Odra 2017 nr 5.
M. Bańko. „Poradnik Językowy2017 z. 2.
P. Kępiński: Czarna skrzynka z wytrychami. Twórczość 2017 nr 1.
K. Zych. „Kwartalnik Artystyczny2017 nr 1.

Czas nieprzewidziany

A. Fiut: Potrzeba niuansowania. Kwartalnik Artystyczny 2019 nr 1.
G. Gazda: Kręgi obecności. (O rozmowie-rzece pt.Czas nieprzewidziany” Grzegorza Wołowca z Michałem Głowińskim). Zagadnienia Rodzajów Literackich 2019 z. 1.
M. Tomczok: Historia spełnienia. Nowe Książki 2019 nr 6.

Papuga i ratlerek

M. Dobosz: Czułe spojrzenie Michała Głowińskiego. Miasteczko Poznań 2020 nr 1.
K. Lisowski: Kartografia pamięci. Kwartalnik Artystyczny 2020 nr 1.
A. Zagórska: Uwagi o życiu. „artPapier” [on-line] 2020 nr 2 [dostęp: 22 grudnia 2020]. Dostępny w Internecie: http://artpapier.com/index.php?page=artykul&wydanie=386&artykul=7712.