BIO
Urodzony 19 sierpnia 1893 w Grybowie pod Nowym Sączem; syn Teofila Giżyckiego, urzędnika, i Konstancji z domu Schimscheimer. Ukończył Gimnazjum oo. Jezuitów w Bąkowicach pod Chyrowem, po czym od 1911 studiował na wydziale technologicznym politechniki w Monachium, gdzie uzyskał dyplom. Zmobilizowany w 1914, walczył w armii austriackiej w stopniu podporucznika saperów. Ranny, dostał się do niewoli rosyjskiej i zimą 1914 został wywieziony na Syberię. W 1918 walczył przeciw Armii Czerwonej w oddziałach polskiej 5. Dywizji Syberyjskiej pod dowództwem płk. Waleriana Czumy, a po jej kapitulacji, nie mogąc przedostać się do Polski, podążył na wschód śladem korpusu czeskiego. Przez pewien czas ukrywał się w Minusińsku w pobliżu Szuszenskoje nad Jenisejem, gdzie prowadził fabrykę narzędzi rolniczych. Zagrożony aresztowaniem przez bolszewików, zbiegł do tajgi w Kraju Urianchajskim. Utworzył tam mały oddział partyzancki i kontynuował walkę z oddziałami Armii Czerwonej. Po rozbiciu oddziału przedarł się do Mongolii; tam został zmobilizowany do Azjatyckiej Dywizji Konnej barona Romana Ungerna von Sternberga. Po rozbiciu Dywizji w 1921, był instruktorem w armii Czang Tso-linga w Mandżurii, a po jego śmierci uciekł do Annamu (Wietnam). Następnie przebywał w Indiach, Oceanii i Afryce Zachodniej. Do kraju powrócił w 1924 i zamieszkał we Lwowie. W tymże roku debiutował fragmentem wspomnień pt. W gościnie u maga Sojotów, drukowanym w lwowskim „Słowie Polskim” (nr 109). W 1925-26 uczestniczył w zorganizowanej przez Ferdynanda Ossendowskiego podróży po Afryce zachodniej (brał w niej udział także drugi przyszły pisarz, Jerzy Giżycki). Rozwijał twórczość literacką publikując opowiadania i wspomnienia m.in. nadal w „Słowie Polskim”. Współpracował też z Polskim Radiem jako autor audycji o tematyce podróżniczej i przyrodniczej. Wyjeżdżał jeszcze kilkakrotnie do Afryki, gdzie w 1934 w Liberii założył plantację rycynusu (zbankrutowała po kilku latach). Prowadził badania folkloru szczepów Afryki Równikowej, był opiekunem wyprawy afrykańskiej prof. Jana Hirschlera. W 1934-39 współpracował z instytutami tropikalnymi w Hamburgu i Liverpoolu. W lutym 1939 powrócił do Lwowa. Krótko przed wybuchem wojny jego bogate zbiory etnograficzne oraz rękopisy spłonęły w pożarze domu. Po wybuchu II wojny światowej i zajęciu Lwowa przez Armię Czerwoną przedostał się do Warszawy. Brał udział w pracy konspiracyjnej; jako oficer Armii Krajowej walczył w powstaniu warszawskim. Ranny, przebywał w szpitalach w Komorowie, Grodzisku i Ząbkowicach Śląskich. Ożenił się z Marią Aliną z Gawińskich, wnuczką Józefa Ignacego Kraszewskiego. Po wojnie zamieszkał we Wrocławiu, gdzie w 1951 był współzałożycielem Oddziału Wrocławskiego Związku Literatów Polskich, a następnie wieloletnim członkiem jego zarządu. Zajmował się pracą literacką i twórczością popularnonaukową. W 1964 wyjeżdżał do Afryki. Opowiadania, reportaże i artykuły publikował m.in. w „Słowie Polskim” (1947-48, 1955-60), „Zwierciadle” (1948-49), „Sygnałach” (1956-57), „Nowych Sygnałach” (1957; tu też pod pseudonimem Cagan Tołogoi), „Płomyczku” (stale w 1957-62), „Wrocławskim Tygodniku Katolickim” (1957-59), „Odrze” (1958-59, 1963, 1967-68). W 1955 otrzymał nagrodę literacką miasta Wrocławia, a w 1960 nagrodę Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu i nagrodę Dolnego Śląska. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1956). Zmarł 19 kwietnia 1968 we Wrocławiu; pochowany tamże na cmentarzu św. Wawrzyńca.
Twórczość
1. Polowania egzotyczne. [Opowiadania]. Lwów: Wydawnictwo Ossolineum 1927, VII, 74 s. Wyd. 2 z posłowiem Z. Kubikowskiego tamże 1977.
Zawartość
2. Przez Urianchaj i Mongolię. [Wspomnienia]. Lwów: Wydawnictwo Ossolineum 1929, 240 s.
3. Przez knieje i stepy. Przygody chłopców polskich na Syberii i Mongolii. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha 1930, 370 s. Wyd. nast. tamże 1938.
4. Ze Wschodu na Zachód. Listy z podróży. Warszawa: Księgarnia Polska 1930, 190 s.
5. Wężowa góra. Opowieści z puszczy liberyjskiej. Druk fragmentów: „Słowo Polskie” 1947 nr 292-317. Wyd. osobne Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1958, 276 s. Wyd. 2 tamże 1975.
Zawartość
6. Kauczuk! Kauczuk! [Opracowanie popularnonaukowe]. Powst. 1948-49. Druk „Słowo Polskie” 1954 nr 224-310, 1955 nr 4-149.
7. Wielkie czyny szympansa Bajbuna Mądrego, nadwornego doradcy króla jegomości lwa Samby Mocnego. Baśnie murzyńskie. Warszawa: R. Wegner 1949, 102 s. Wyd. 2 Warszawa: Instytut Wydawniczy „Nasza Księgarnia” 1960.
Zawartość
Przekłady
niemiecki
8. Na samotnym atolu. [Powieść dla młodzieży]. „Słowo Polskie” 1955 nr 177-312, 1956 nr 2-27. Wyd. osobne Warszawa: Nasza Księgarnia 1958, 349 s.
Przekłady
niemiecki
9. Lwica Uanga i inne opowiadania. [Dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1959, 301 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1963, wyd. 3 1969, wyd. 4 1980.
Zawartość
Przekłady
litewski
10. Hebanowa miłość i inne opowiadania afrykańskie. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1960, 230 s.
Zawartość
11. Hevea płacze kauczukiem. [Opracowanie popularne]. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk” 1962, 197 s.
12. Nil, rzeka wielkiej przygody. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1963, 226 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1972, wyd. 3 1983.
13. W pogoni za mwe. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1966, 210 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1973, wyd. 3 1983.
14. Listy z Archipelagu Salomona. [Powieść]. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1969, 267 s.
Przekłady
rosyjski
15. W puszczach i sawannach Kamerunu. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1970, 159 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1975, wyd. 3 1986.
Omówienia i recenzje
• Ankieta dla IBL PAN 1950, 1951, 1956.
