BIO

Urodzony 13 stycznia 1928 w Zawadowie pod Piotrkowem Trybunalskim, w rodzinie chłopskiej; syn Stanisława Gaworskiego i Zofii z domu Książek. Do szkoły uczęszczał w Piotrkowie. W 1939 zamieszkał w Warszawie, gdzie też w czasie okupacji niemieckiej kontynuował naukę na tajnych kompletach. Brał udział w powstaniu warszawskim w szeregach Armii Krajowej. Wywieziony po upadku powstania do Niemiec, przebywał kolejno w obozach Altegrabow, Pirmasens, Wetzlar i Giessen. W 1945 powrócił do Warszawy. Debiutował w 1947 wierszem Droga z kryształu, opublikowanym w tygodniku „Na tropie” (nr 5). Po zdaniu w 1947 matury w liceum dla dorosłych studiował polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim; w 1952 uzyskał magisterium. Studiował też w Akademii Nauk Politycznych. Równocześnie w 1948-51 pracował jako dziennikarz w redakcji „Życia Warszawy”, „Trybunie Literackiej” oraz w Polskim Radiu. Wiersze, artykuły, recenzje i przekłady publikował m.in. w czasopismach: „Nowa Kultura” (1950-55), „Nowa Wieś” (1950-52), „Pokolenie” (1951-53), „Sztandar Młodych” (1951-55), „Świat Młodych” (1951-54), „Żołnierz Polski” (1952-55), „Przegląd Kulturalny” (1953-55). W 1951 został członkiem Związku Literatów Polskich (ZLP). W 1968-82 był redaktorem naczelnym miesięcznika „Barwy”; w piśmie tym, a także w „Kraju Rad” (1971-78) oraz „Nike” (1980-82) publikował liczne wiersze, artykuły, felietony oraz przekłady. Należał do nowego ZLP. Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1968), medalem Za Zasługi w Rozwoju Współpracy Kulturalnej PRL i ZSRR (1974). Zmarł 7 sierpnia 2002 w Warszawie; pochowany tamże na Cmentarzu Północnym na Wólce Węglowej.

Twórczość

1. Przed nami życie. [Wiersze]. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik 1951, 76 s.

2. Przyjechali. [Publicystyka społeczna]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Nasza Księgarnia 1952, 16 s.

3. Rytm serca. [Wiersze]. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik 1953, 73 s.

4. Księżyców dwadzieścia osiem. [Wiersze]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry 1956, 109 s.

5. Właśnie róża. [Wiersze]. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik 1957, 70 s.

6. Odwiedziny. Opowiadania. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik 1964, 174 s.

Zawartość

Na drodze; Dziewczyna; Jutro przeprowadzka; Odwiedziny; Decyzja; Cholerny szczeniak; Szydlarz.

7. Kto kogo pierwszy. [Utwór dramatyczny w 3 aktach]. Powst. ok. 1967.

Informacja: „Biuletyn Ministerstwa Kultury i Sztuki1967 nr 3.

8. Oczarowani. [Powieść]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1967, 199 s.

9. Pierwszy przy ołtarzu. Farsa historyczna w 3 aktach. Powst. Warszawa 1968.

Tekst złożony w Teatrze Polskim w Warszawie (informacja autora).

10. Fotografia mówi prawdę. [Powieść]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry 1969, 42 s.

11. Rodowód. [Powieść]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry 1969, 298 s. Wyd. 2 Warszawa: Wydawnictwo Spółdzielcze 1984, 145 s.

Przekłady

białoruski

Radasloǔnaâ. [Przeł.] P. Stefanovič. W: Zamežny dètèktyǔ. Mìnsk 1991.

12. Gorące barwy. [Wiersze]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1970, 63 s.

13. Ogólnie i osobiście. Wybór felietonów z lat 1968-73. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1974, 165 s.

14. Nasz dom. [Szkic]. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Książka i Wiedza 1977, 93 s.

15. Nazwanie życia. [Poematy]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1977, 89 s.

Zawartość

Pomorski marsz; Żołnierska rota; Żegnaj, Boże; Twarze.

16. Jelenie jedzą klejnoty. [Powieść]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry 1978, 205 s. Wyd. 2 Warszawa: Varsovia 1989, 143 s.

Przekłady

łotewski

Briezi ed darglietas. [Przeł.] S. Brice. W: Polu detektīvs. Rīga 1990.

17. Na ostrzu brzytwy. [Opowiadania]. Warszawa: Wydawnictwo Spółdzielcze 1986, 142 s.

Zawartość

z poz. 6: Cholerny szczeniak; Jutro przeprowadzka; Szydlarz; Decyzja, — nadto: Fundamenty; Chrystus i cygan; Profesor Raszka; Jutrzenka świeci codziennie; Przyjaciel; Daleko; Na ostrzu brzytwy.

18. Skrzydła i kamienie. Wybór wierszy. Warszawa: Wydawnictwo Spółdzielcze 1986, 163 s.

19. Skrzaty z wiejskiej chaty. [Wiersze dla dzieci]. Warszawa: Wydawnictwo Spółdzielcze 1988, 58 s.

20. Zielone ludziki. [Dla dzieci]. Warszawa: Wyraz 1991, 23 s.

Wydania osobne tekstów piosenek z nutami, m.in.

Serce lotnika. Piosenka młodzieżowa. Muzyka: K. Sierocki. Warszawa: Zarząd Główny Związku Młodzieży Polskiej [1952], [2] s. wyd. 2 [Warszawa:] Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik 1953, [2] s.
Zmartwienie maszynisty. [Muzyka:] W. Szpilman. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik 1952, 3 s. Wyd. nast. [Warszawa:] Zarząd Główny Związku Młodzieży Polskiej 1952, [2] k.
Pieśń o dzieciństwie. [Muzyka:] S. Pruszyński. [Warszawa:] Instytut Wydawniczy „Nasza Księgarnia 1953 kolumn 10 na 1 karcie.
Sto koni. [Muzyka:] W. Szpilman. [Warszawa:] Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik 1953, 2 k.
Leśna marszruta. Piosenka żołnierska. [Muzyka:] K. Sierocki. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1954, 5 s.
Piosenka kierowców. [Muzyka:] P. Kuczera. [Kraków:] Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1954, 3 s.
Uśmiechnij się. Tango. [Muzyka:] A. Gradstein. Wyd. łącznie z: T. Fangrat: Jesienne spotkanie. [Kraków:] Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1954, 34 k. luźnych w obwolucie.
Barwy dnia. [Muzyka:] Cz. Grudziński. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1962, 10 k. luźnych.
Niepotrzebna piosenka. [Współautor:] S. Werner. [Muzyka:] A. Wiernik. Wyd. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1962 [20] k. luźnych.

Prace redakcyjne

1. Pamiętniki inwalidów wojennych. Wybór i oprac.: H. Gaworski. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1971, 358 s.

Omówienia i recenzje

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 1. Warszawa 1963. (B. Winklowa).

Ogólne

Artykuły

J. Preger: Gaworski jako prozaik. Współczesność 1968 nr 6.
J. Marszałek: Dwie poezje (Jan Twardowski i Henryk Gaworski). Rzeczywistość 1987 nr 9.

Przed nami życie

J. Śpiewak. Twórczość 1952 nr 5.

Właśnie róża

A. Kamieńska: Notatnik poetycki. Nowości Literackie i Wydawnicze 1957 nr 15.
J. Kwiatkowski: Stare grzechy. Życie Literackie 1958 nr 8.

Odwiedziny

S. Melkowski: Notatnik agitatora zagubiony na czerwonej pustyni. Twórczość 1966 nr 1; przedruk w tegoż: Oczekiwania i odpowiedzi. Łódź 1980.

Gorące barwy

K. Zuchora: Wziemięwstąpienie. Poezja 1971 nr 4.

Jelenie jedzą klejnoty

S. Barańczak: Fredek, jesteś cudny, czyli Major w kamaszach. W tegoż: Książki najgorsze (1975-1980). Kraków: Wydawnictwo KOS* [Krakowska Oficyna Studentów] 1981 [właśc. 1982].