BIO

Born on 14 May 1962 in Warsaw; son of the electronic engineers Andrzej Sosnowski and Anna, née Walczak; both his parents were also civilian lecturers at the Military University of Technology (Wojskowa Akademia Techniczna) in Warsaw. He was a pupil at the Nicolaus Copernicus Grammar School No. XXXIII in Warsaw. During this period, he made his debut with the short story Ankieta (Questionnaire), which he submitted to a competition for readers of the youth magazine "Płomyk". It was published in the periodical in 1977 (no. 22) before being reprinted in the anthology O mnie, o tobie, o nas (About Me, About You, About Us; Warsaw, 1979). While in the fourth class of grammar school, he was victorious at the Olympiad in Polish Literature and Language. He completed advanced secondary education in 1981 and started studying Polish philology at the University of Warsaw (UW). He was a member of the Independent Students’ Association (NZS) and during the autumn 1981 strike at the university was elected to the Faculty Strike Committee. He was active in student self-management and participated in student scholarly circles, including serving as president of the Warsaw Circle of Polish Philology Scholars from 1983 to 1985. In 1983, he made his debut as a literary history in the circle's periodical, „Z Archiwum Warszawskiego Koła Polonistów”, where he published the article Funkcja pisarza w koncepcji kultury Stanisława Brzozowskiego (The Role of the Author in Stanisław Brzozowski's Concept of Culture). He also ran the student theatre Gdzie (Where), which staged just one play. In 1985, he co-edited the student literary periodical "Hiperball", which was suspended after the publication of the first issue. In 1986, he was awarded a master's degree with distinction and subsequently began his career in research and teaching at UW, initially as a trainee assistant, then as an assistant and then senior assistant at the Department of Positivism and Young Poland. In 1989/90, he gave lectures for final year secondary school pupils at the Old Town House of Culture in Warsaw on the history of Polish literature. He used the talks as the basis for a popular-science book (unpublished). In 1990, he received a three-month research grant to visit Paris as part of the Action Thématique Programme. From 1991 to 1993, while still teaching at UW, he also lectured at the Polish Language Teaching College in Suwałki. In the 1990s, he began combining his literary-historical research with literary criticism, focusing largely on authors associated with the periodicals "bruLion" and "Czas Kultury". His articles, essays and reviews appeared in publications inlcuding "Dialog" (1989 and 1992), "Ogród" (1991-92) and "Kresy" (1993 and 1995). He also collaborated as a journalist with the daily newspaper "Gazeta Wyborcza" into the 2000s, where he published articles jointly with his then wife Danuta Sosnowska. He also worked with the periodical "Czas Kultury" (intermittently, 1991-97); his poem Chomik Wszechmogącego (The Almighty's Hamster) initially appeared in the periodical under the pen-name Andrzej Walczak (1997, no. 3) and was subsequently republished in the novel Wielościan (Polyhedron), where a fictional biography of the author appeared. He made references to the figure of Andrzej Walczak in other works. He was employed at Polish Television (TVP) from July 1992 until June 1993 as head of the humanities programming section at the Chief Editorial Office of Educational Television. After a break, he returned in 1996 as head of the editorial office for cultural journalism at TVP1, where he also presented the cultural show Pegaz (Pegasus) until 1998. He was a scriptwriter on documentary films produced by Educational Television and was also involved in them as a narrator or interviewer. From 1995 to 2002, he taught Polish language at the private Authors' Non-Public Grammar School No. 42 in Warsaw. In recognition of his work there, he received the prize of the Minister of National Education (2nd class) in 2000. He co-authored a curriculum for teaching Polish language in middle schools, which was adapted to the demands of the new system of final exams in secondary education. In 1998, he abandoned his doctoral thesis on Tadeusz Miciński and resigned from his posts at UW and TVP to focus on writing. In 2001, he published two novels and in subsequent years developed his work as a prose writer and essayist. He started appearing on Polish Radio in 2000, where he was employed from 2002. He started out on Polish Radio 2, presenting the show Słowo za słowo (Word for Word). From 2001 to 2007 (and again from 2009 to 2016), he worked with Polish Radio 3 as one of the co-hosts of Klub Trójki (Radio Three Club) and then also on the shows LBŚ – Literackie Biuro Śledcze (Literary Investigation Office; in 2004 and 2011-2015), Trójkowy Znak Jakości (Three's Mark of Quality; 2009-16) and Trójkowy Wehikuł Czasu (Three's Time Machine; 2010-16). In 2002, he became a lecturer in the history of Polish and world literature, media studies and creative writing at the Institute of Culture and Communication at the University of Social Sciences and Humanities (SWPS) in Warsaw. He was formally employed at the university from 2005 to 2007, before returning to a more informal role. In January 2004, he established his blog (initially at www.jerzysosnowski.com, then at www.jerzysosnowski.pl), which he continues to update. He published individual articles in the Catholic weekly "Tygodnik Powszechny" and monthly "Więź", where he later wrote the regular columns Eks post (2005-2015) and Na progu (At the Threshold; from 2016). He also served on its editorial board from 2013, when it became a quarterly. In autumn 2006, he returned to TVP, working for its Kultura channel, where he presented the show Rozmowy w Studiu Kultura (Conversation in Kultura's Studio) for two months, before hosting the programmes Rozmowy (Conversations) and Spotkania (Encounters) from September until 2016. He took several trips abroad, travelling to cities including Buenos Aires for the book fair in 2004 and to Jerusalem as a journalist with Polish Radio 3 in 2007. In 2006, he received the Golden Arrow (Złoty Grot) award from the Art-Education-Promotion Association in recognition of his work inspiring young humanities scholars to become culturally active, while in 2009 he was on the ten-person shortlist of nominees for the title of Champion of Polish speech (Mistrz mowy polskiej) in the ninth edition of this competition. He collaborated with the Institute of Reportage, which was established in Warsaw, and from 2010 he participated in discussions with authors organized by the Institute. In 2011, he was appointed to the Polish Language Council of the Polish Academy of Sciences, where he also served a second term from 2015 to 2018. From 2014, he was head of the journalism section of Polish Radio 3. In 2016, he was dismissed from this post as a result of "violating the principle of loyalty towards the employer". He contested the decision and sought compensation for unfair dismissal from the directors of Polish Radio. He won his case at a court of first instance and the verdict was upheld by the appeal court of Warsaw District Court in May 2018. In 2016, he became a member of the Society of Journalism. From 2017 to 2018, he presented the regular show Nasłuchiwanie (Listening In) on TOK FM. He joined the staff at the University of Social Sciences and Humanities (SWPS University) in Warsaw, teaching in the fields of journalism and social communication, contemporary culture, media and digital culture. He continued to publish essays, column pieces, reviews and articles primarily in "Więź" and "Tygodnik Powszechny", as well as in the periodicals "Książki" and "W Drodze" and on the koduj24.pl site (from 2016; under: http://koduj24.pl/autor/jerzy-sosnowski). In January 2006, together with his new wife Agnieszka Duraczyńska, he established the St Agnes Grant for gifted pupils in the humanities at the Henryk Sienkiewicz Grammar School No. 2 in Kołobrzeg. He lives in Warsaw.

Works

1. Śmierć czarownicy! Szkice o literaturze i wątpieniu. Warszawa: Semper 1993 [właśc. 1992], 128 s. Przedruk zmieniony i rozszerzony zob. poz. .

Zawartość

Archeologia optymizmu [dot. pesymizmu w światopoglądzie pozytywistycznym]; Pozytywistyczna księga Hioba [dot.: B. Prus: Placówka]; Śmierć czarownicy [dot.: E. Orzeszkowa: Dziurdziowie]; Trzy kroki ku nicości [o wierszach Z. Przesmyckiego-Miriama: Święty ogień, L. Staffa: Otchłań kusząca oraz B. Leśmiana: Dziewczyna]; Z genealogii doktora Jekylla [o problemie dwoistości natury ludzkiej w literaturze XIX wieku]; Ciągłość listopadowych parków [dot.: S. Wyspiański: Noc Listopadowa]; Monte Carlo nad Dnieprem [o geografii mitologicznej T. Micińskiego]; Młoda Polska dzieckiem podszyta [dot. dziecka i dzieciństwa w dziełach malarskich i literackich epoki]; Cierpienie, zdziecinnienie, zbawienie [dot. M. Komornickiej]; Czekanie cudu [dot. malarza A. Kamieńskiego i jego korespondencji z K. Woźnickim]; Getto wyobraźni [o wyobraźni barokowej i reprezentujących ją artystach, m.in.: T. Micińskim, M. Komornickiej oraz krytykującym ją T. Różewiczu].

2. Chwilowe zawieszenie broni. O twórczości tzw. pokolenia „bruLionu”. (1986-1996). [Monografia]. [Współautor:] J. Klejnocki. Warszawa: Sic! 1996, 190 s. Stanowiska, Interpretacje.

3. Apokryf Agłai. [Powieść]. Warszawa: W.A.B. 2001, 374 s. Wyd. nast.: Kraków: Wydawnictwo Literackie 2007.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Kraków: Wydawnictwo Literackie 2013, pliki w formacie EPUB, MOBI.

Przekłady

rosyjski

Apokrif Aglai. [Przeł.] L. Cyv’ân. Sankt-Peterburg 2004.

węgierski

Aglaja. Apokrif. [Przeł.] Z. Mihályi. Budapest 2006.

4. Wielościan. [Powieść]. Warszawa: W.A.B. 2001, 268 s. Archipelagi..

Nagrody

Nagroda Fundacji Kościelskich w Genewie w 2001.

5. Język polski. Program nauczania. Nowa matura. [Współautor:] J. Klejnocki, D. Zdunkiewicz-Jedynak. Warszawa: Wydawnictwo Szkolne PWN 2002, 51 s.

6. Linia nocna. Singles collection. [Opowiadania]. Warszawa: W.A.B. 2002, 259 s.

Zawartość

Przystanek; Partnet; Wszystko dla Basi; Stan Łaski; Rozmowa z; Zdrapka; Ksiądz; Sąsiad; Dzień dobry; Świątynia miłości; Ja ciebie też; Mała futrzasta śmierć; Na zawsze; Dzieci; Pogodzony; Jak zostać królem; Pewność kamiennego dziadka; Tu stacja Nasielsk; Ostatni film moralnego niepokoju; Woda. – Singles collection: Pszczoły; Sędzia pokoju. Z archiwum „X”; Szafka pod zlewem; Irek Markowski; Dziury w serze; Madame Jutro Jutro; Raport; Boże Narodzenie; Park; Linia nocna.

Przekłady

rosyjski

Nočnoj maršrut. [Przekł. zbiorowy]. Moskva 2005.

serbski

Stanica i druge priče. [Wybór opowiadań w przekł. zbiorowym]. Vršac 2003.

7. Prąd zatokowy. [Powieść]. Warszawa: W.A.B. 2003, 403 s. Archipelagi..

Tu jako jeden z wątków – zbeletryzowana forma 1. rozdziału nieukończonej pracy doktorskiej o T. Micińskim.

Nagrody

Książka Jesieni” – nagroda Poznańskiego Przeglądu Nowości Wydawniczych w 2003.

8. Ach. [Eseje]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2005, 243 s.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Kraków: Wydawnictwo Literackie 2013, pliki w formacie EPUB, MOBI.

Zawartość

Mały Lebiediew; Najpierw światło; Ciało; Pobojowisko. (Nie ma animy, amen); Piszczel świętego Hieronima; Elsynor i Jerozolima. (Zwycięzca bierze wszystko); Księga powrotu; Esej dla Agnieszki; Ach. (Może kiedyś bez czasu).

9. Tak to ten. [Powieść]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2006, 421 s.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Kraków: Wydawnictwo Literackie 2006, pliki w formacie EPUB, MOBI.

10. Czekanie cudu. [Szkice]. Warszawa: Semper 2008, 286 s.

Zawartość

Zmieniona wersja poz. rozszerzona o szkice: O dwóch końcach wieków: Pierwszy upadek Bunga [o Młodej Polsce i S.I. Witkiewiczu]; Trzy krótkie wiersze, trzy długie, trzy krótkie [o poetach z kręgu „bruLionu”: M. Świetlickim, M. Baranie i J. Podsiadle]; Pani Bovary ogląda MTV [dot.: N. Goerke: Fraktale]; Więcej niż 130 nocy [dot.: J. Podsiadło: Arytmia, P. Dick: Ubik]; Najsilniejszy facet tego miasta [dot.: J. Podsiadło: Wiersze zebrane]. – O filmie i sacrum: Nasz, prawdziwy, Bóg, człowiek [dot. filmów: Ostatnie kuszenie Chrystusa (reż.: M. Scorsese), Jezus z Nazaretu (reż.: F. Zefirelli)]; Światło w klatce [dot. filmów: Łowca androidów (reż.: R. Scott), Twin Peaks: Ogniu, krocz ze mną (reż.: D. Lynch), Niebieski (reż.: K. Kieślowski)]; Zagubiona faustostrada [dot. filmu Zagubiona autostrada (reż.: D. Lynch) oraz dramatu J.W. Goethego: Faust]. – Próby mediacji: Mediacje Tadeusza Micińskiego; Pisanie Niespełnionego [autokomentarz do przeróbki poematu T. Micińskiego Niedokonany, zawartej w powieści Prąd zatokowy (poz. )]; Niepokój i sacrum [o konflikcie między wiarą chrześcijańską a sztuką współczesną].

11. Instalacja Idziego. [Powieść]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2009, 451 s.

12. Spotkamy się w Honolulu. [Powieść]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2014, 338 s.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument dźwiękowy: Czyta H. Kinder-Kiss. Warszawa: Stowarzyszenie Pomocy Osobom Niepełnosprawnym "Larix" [2017], plik w formacie CZYTAK.
Wyd. jako dokument elektroniczny: Kraków: Wydawnictwo Literackie 2014, pliki w formacie EPUB, MOBI.

13. Wszystko zależy od przyimka. [Jerzy] Bralczyk, [Jan] Miodek, [Andrzej] Markowski w rozmowie z Jerzym Sosnowskim. Warszawa: Agora 2014, 286 s. Biblioteka Gazety Wyborczej.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Warszawa: Agora 2014, pliki w formacie EPUB, MOBI.
Wywiad rzeka dot. zagadnień językoznawczych.

14. Co Bóg zrobił szympansom. [Eseje]. Warszawa: Wielka Litera 2015, 381s.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Warszawa: Wielka Litera 2015, pliki w formacie EPUB, MOBI.
Dot. religii, pograniczy wiary, niewiary i kultury.

Nagrody

Nagroda im. księdza J. Tischnera w 2016, nominacja do Nagrody Literackiej Nike w 2016.

Zawartość

Wstęp. – Podziały i mosty: Spotkanie wysokiego ryzyka; Dlaczego niektórzy ludzie nie potrzebują Boga?; Kenoza i proteza; Wiara bez Kościoła?; Zacheusz. Instrukcja obsługi. – Chwila obiecana: Wigilia w Raju; Kropla i gwiazda; Wypatrując Józefa; Szczęśliwi nad jeziorem Genezaret; Sprawiedliwość szympansa; Kryjówka na górze Tabor; Alter ego; List dwudziesty drugi; Szczątki, okruchy; Ogród. Wielkanoc o świcie [wiersz]. – Kult i kultura: Człowiek wierzący patrzy na kulturę; Alergia antyprorocka; [Cz.] Miłosz: Chciałbym być skrybą [dot.: Traktat teologiczny]; [P.] Wojcieszek: Brak misterium, misterium braku [o dramatach pt.: Jam jest Zmartwychwstaniem oraz Osobisty Jezus]; [J.M.] Rymkiewicz: Egzekucja, egzaltacja, egzystencja; [O.] Tokarczuk: Księga totalna [dot.: Księgi Jakubowe]; [Ph.K.] Dick: Aerozol, boskie tchnienie [dot. powieści pt.: Ubik]; Za zasłoną słów.

15. Czas Kołobrzegu = Kolberger Zeit-Räume. [Album]. Tekst: J. Sosnowski. Fotografie: R. Gauer. [Przeł. na język niemiecki] M. Buchmann. Kołobrzeg: Wydawnictwo Kamera 2016, 142 s. wyd. 1 dodruk 2018.

Tekst w języku polskim i niemieckim; dodatek „Time of Kołobrzeg” na język angielski przeł. D. Gonczaronek.

16. Najdziwniejsze słowo świata. [Dokument elektroniczny]. Kraków: Copernicus Center Press 2016, pliki w formacie EPUB, MOBI.

Esej o pograniczach nauki i duchowości.

17. Sen sów. [Powieść]. Warszawa: Wielka Litera 2016, 268 s.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Warszawa: Wielka Litera 2016, pliki w formacie EPUB, MOBI.

18. Fafarułej czyli Pastylki z pomarańczy. [Powieść]. Warszawa: Wielka Litera 2017, 492 s.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Warszawa: Wielka Litera 2017, pliki w formacie EPUB, MOBI.

19. Życie nie tylko snem. [Biografia]. [Autorzy:] B. Ahrens, J. Sosnowski. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza 2018, 379, [5] s.

Wspomnienia Barbary Młynarskiej-Ahrens (aktorki, poetki, siostry Wojciecha Młynarskiego) spisał Jerzy Sosnowski.

20. Fizyk w jaskini światów. [Wywiad-rzeka]. Z Krzysztofem A. Meissnerem rozmawia Jerzy Sosnowski. Warszawa: Biblioteka „Więzi 2023, 90 s. Biblioteka „Więzi, t. 389.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Warszawa: Biblioteka „Więzi” 2023, pliki w formacie EPUB, MOBI .

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

Funkcja pisarza w koncepcji kultury Stanisława Brzozowskiego. Z Archiwum Warszawskiego Koła Polonistów 1983 s. 20-38.
Gdzie jest Wyzwolenie? Czyli Wyspiański oczami Witkacego. Poezja 1986 nr 7/8 s. 168-180.
Powrót Arjamana. Miesięcznik Literacki 1988 nr 5 s. 56-64 [dot.: T. Miciński: Nietota].
Słowa i światy. (O języku „Nietoty” Tadeusza Micińskiego). W: Koncepcje słowa. Warszawa 1991 s. 131-144.
Chrześcijaństwo bożonarodzeniowe. Dialog 1992 nr 12 s. 104-113 [dot.: Biblia, Księga Koheleta].
Ruchy endekoidalne? [Tadeusz] Miciński w latach wojny światowej. W: Kategoria narodu w kulturach słowiańskich. Warszawa 1993 s. 119-126 [polemika z: J. Tynecki: Inicjacje mistyka. Łódź 1976].
Prawdą jest tylko milczenie. (O kilku wersjach zakończenia poematu Tadeusza Micińskiego „Niedokonany”. W: Ecriture = Pisanie. Warszawa 1995 s. 35-40.
Sindbad zreintegrowany. W: Sto lat baśni polskiej. Warszawa 1995 s. 29-36 [dot.: B. Leśmian: Przygody Sindbada Żeglarza].
Czas żelaznych potworów. W: Szybko i szybciej. Eseje o pośpiechu w kulturze. Warszawa 1996 s.129-138 [podróże a prędkość akcji; na przykładzie twórczości B. Prusa, S. A. Muellera, S. Żeromskiego].
Dekadencka atmosfera zbliżającego się ponownie fin de siècle'u.... Teksty Drugie 1996 nr 5 s. 144-159 [analogie pomiędzy sytuacją kulturową pokolenia Młodej Polski i tzw. pokolenia „brulionu”].
Playa de Mera. Jeszcze o „niesamowitym spotkaniu literackim”. Kresy 1998 nr 33 s. 11-26 [z historii znajomości T. Micińskiego z W. Lutosławskim].
Dzieje polskiego niby-liberalizmu (krótki kurs). Błędy konserwatystów, błędy liberałów. W: Spór o liberalizm. Toruń 2011 s. 53-62 Polityka w kulturze.
Duże, ciężkie ciało. Śladami nazistowskiej architektury. „Więź2016 nr 4 s. 179-190.
Rezerwat polskich Indian. „Więź2018 nr 1 s. 181-191.
O pożytkach dialogu solo. „Więź2019 nr 2 s. 104-114 [o współistnieniu przedsoborowego katolicyzmu i lewicowego ateizmu we współczesnej Polsce] .
Podziw i niepokój. „Dialog2019 nr 3 s. 24-33 [o Z. Kossak-Szczuckiej].
I wtedy będziemy wiedzieli. „Więź2020 nr 1 s. 161-179 [dot. O. Tokarczuk].
W stronę nasłuchiwania. Soundart i soundscape w doświadczeniu publicysty radiowego (szkic niespecjalistyczny). W: Słuchanie medium. Konin 2020 s. 155-162 .
Z pamiętnika zdalnego nauczyciela. „Więź2020 nr 3 s. 180-190 [z problematyki nauczania na odległość].
Trzeci kryzys fikcji. „Więź2021 nr 1 s. 175-190.
Rewolucja Salierich. Narodowe traumy w postromantycznym sosie. „Więź2022 nr 1 s. 147-161.
Skasować Rosję?W Drodze 2022 nr 6 s. 37-51 [o odbiorze kultury rosyjskiej po agresji rosyjskiej na Ukrainę].
Mów do mnie wprost. „Więź2023 nr 2 s. 157-167 [z zagadnień edukacji literackiej w szkole średniej].

Scenariusze filmów dokumentalnych

Scenariusze filmów dla Telewizji Edukacyjnej

Olga Tokarczuk. Numery. Reżyseria: T. Lengren. Telewizja Polska 1994.
Kłopoty z Mickiewiczem.Reżyseria: T. Lengren, M. Witkowski. Telewizja Polska 1995.
Natasza Goerke. Reżyseria: K. Bukowski. Telewizja Polska 1996.

Przekłady utworów literackich w antologiach zagranicznych

białoruski

Malen'kaâ puhnataâ s’merc’; Vada. [Przeł.]. G. Pazûk. W: Dvaccac’ pol’skìh apavâdan’nâŭ. Mìnsk 2007.

węgierski

Halott világok – lehetséges világok. Lengyel esszék. Budapest 1994.

Prace redakcyjne

1. Mity PRL-u. Red.: J. Sosnowski. Gdańsk: Fundacja Pracownia 2018, 117 s., [13] kart tab.
Materiały z cyklu spotkań „TeKa refleksji2018.

Analyses and reviews

Questionnaires for IBL PAN 2008, 2010 .

Jerzy Sosnowski. Autorska strona internetowa. Powst. 2004. Dostępny w Internecie: Zob. link [dostęp 15 kwietnia 2024].

Autor o sobie

Mały Lebiediew. Więź 2001 nr 7, przedruk w tegoż: Ach. Kraków 2005.
Krytyk Jekyll i pisarz Hyde. Więź 2003 nr 4.
Kryształowa kula. Więź 2010 nr 4 [z cyklu Eks post; o sposobach wizualizacji twórczej alienacji].
Jak żyć mistrzu, jak żyć? Najważniejszy człowiek w moim życiu. Gazeta Wyborcza 2017 nr 75 [o polonistycznych autorytetach z okresu studiów na Uniwersytecie Warszawskim].
Życie pozatrójkowe. Notowała M. Piątek. Polityka 2017 nr 15 [o zwolnieniu z pracy w Programie III Polskiego Radia; tu także wypowiedzi J. Mielewczyk, W. Dorosza, D. Kwieka, T. Ławnickiego].
Rodowód. „Więź2018 nr 4 [o historii rodziny] .

Wywiady

Gra idzie o sens. Rozm. A. Franaszek. Tygodnik Powszechny 1995 nr 41.
[J. ZIEMEK] JZ: Czeka na mnie duch Micińskiego. „Przekrój2001 nr 28.
Książki trzeba pisać krwią. Rozm. K. Gajewski. Rzeczpospolita 2001 nr 219.
Oczy z tyłu głowy. Rozm. W. Chmielewski. Nowe Państwo 2001 nr 46 [dot. głównie powieści Wielościan].
Nie chciałbym być Katonem. J. Sosnowski rozmawia z Kazimierzem Malinowskim o fantastyce, kontrkulturze, Micińskim i Andrzeju Walczaku. Lampa 2005 nr 11.
Prawda niczym bryła. Rozm. K. Kubisiowska. Rzeczpospolita 2005 nr 177 [dot. głównie tomu esejów: Ach].
Hasło literatury środka powoduje, że mi gwałtownie rosną pazury i kły. Rozm.: K. Bachta, P. Urbaniak. Pro Libris 2006 nr 1.
Jestem po lepszej stronie. Rozm. R. Mazurek. Rzeczpospolita 2010 nr 67.
Szybkie słowa: wszyscy piszą, nikt nie czyta. Rozm.: M. Kuźmiński, T. Ponikło. Tygodnik Powszechny 2010 nr 31 [dot. literatury w Internecie].
Przebłysk i przeczucie. Rozm. A. Sosnowska. W Drodze 2011 nr 7 [o szczęściu w literaturze].
Polak czyta „Lalkę. Z Jerzym Sosnowskim, literaturoznawcą, krytykiem, prozaikiem, rozmawia K. Lubczyński. Głos Nauczycielski 2012 nr 23 [dot. powieści B. Prusa].
Mit złotej ery. Rozm. M. Wapińska. Dziennik Gazeta Prawna 2014 nr 104 dod. „Kultura” [dot.: Spotkamy się w Honolulu].
Po rozwodzie, bez rozwodu z Kościołem. Rozm.: A. Dudek, M. Zając. Tygodnik Powszechny 2014 nr 50.
Stoimy przed istotnym dylematem. Polska zdaje egzamin z wolności. Rozm. J. Dobroszek. Polska. Metropolia Warszawska 2014 nr 52 dod.Magazyn” [dot. spektaklu: Golgota Picnic].
W dziedzinie kultury jestem łagodnym katastrofistą. Rozm. S. Arlak. Polska. Metropolia Warszawska 2014 nr 29 dod.Kocham Czytać”.
Bóg mówi półgębkiem. Rozm. A. Madaliński. Tygodnik Powszechny 2015 nr 1.
Czyń, co możesz. Rozm. A. Madaliński. Tygodnik Powszechny 2015 nr 48 [o własnej twórczości literackiej i publicystycznej].
Czuję się, jakbym order dostał. Rozm. A. Czupryn. Polska. Metropolia Warszawska 2016 nr 30 dod. „Magazyn” [dot. głównie: Sen sów].
Ruch wahadła. Tischner: drogi wolności. Rozm. M. Żyła. Tygodnik Powszechny 2016 nr 17 [dot. m.in.: Co Bóg zrobił szympansom].
Jerzy Sosnowski. Rozm. D. Subbotko. „Gazeta Wyborcza” dod. „Książki. Magazyn do Czytania2017 nr 1 [o lekturach i własnej twórczości].
Piękna usterka wyobraźni. Nadzieja w trakcie pandemii i żałoby. Z Jerzym Sosnowskim pisarzem, publicystą i nauczycielem rozm. M. Nogaś. „Gazeta Wyborcza2020 nr 123.
Strzyżenie literatury. Z pisarzem i publicystą Jerzym Sosnowskim rozmawia Tomasz Maćkowiak. „W Drodze2020 nr 9.

Słowniki i bibliografie

A.E. FULLER: Contemporary authors. A bio-bibliographical guide to current writers in fiction, general nonfiction, poetry, journalism, drama, motion pictures, television, and other fields. Vol. 296. Detroit, MI 2010 [tu m.in. hasło słownikowe J. Sosnowski].

Ogólne

Artykuły

P. DUDZIAK: Świat do składania. Tygodnik Powszechny 2002 nr 19.
W. WENCEL: Biały kruk. Nowe Państwo 2003 nr 8.
K. DUNIN: Czytając Polskę. Warszawa 2004, passim.
Ł. SATURCZAK: Uczucie – racjonalność – wiara. Swobodnie o pisarstwie Jerzego Sosnowskiego, przy okazji jego nowej powieści „Tak to ten”. Lampa 2006 nr 10.
D. KOZICKA: Krytyczne (nie)porządki. Kraków 2012, passim.
M. MARYL: Blog jako „dziennik elektroniczny. Analiza genologiczna blogów pisarzy. Zagadnienia Rodzajów Literackich 2013 z. 2 [dot. też blogów S. Chutnik i J. Klejnockiego].
A. NĘCKA: Zmagania z metafizyką. O twórczości Jerzego Sosnowskiego. W: Skład osobowy. Szkice o prozaikach współczesnych. Cz. 1. Katowice 2014.
A. KUBLIK: Protest dziennikarzy „Trójki. Niedźwiecki, Andrus, Baron i inni nie chcą upolitycznienia radia. [List otwarty]. „Gazeta Wyborcza” [on-lne] 2016 nr z 23 marca 2016. Dostępny w Internecie: Zob. link [dostęp 15 kwietnia 2024] [o okolicznościach zwolnienia J. Sosnowskiego z pracy w Programie Trzecim Polskiego Radia].
Pracownicy „Trójki” w obronie Jerzego Sosnowskiego. [List otwarty z 23 III 2016]. Dostępny w Internecie: Link wygasł [dostęp 4 listopada 2016].
Ł. SATURCZAK: Przeżywam dzień świstaka. Newsweek Polska 2016 nr 15 [dot. zwolnienia z pracy w Polskim Radiu].
A. KUBLIK: Zwolnienie Jerzego Sosnowskiego z Trójki było bezprawne. Gazeta Wyborcza 2017 nr z 13 IX.
A. MADALIŃSKI: Nie tylko z tego świata. Tygodnik Powszechny 2017 nr 36.
A. REGIEWICZ: Sentymentalizm a kultura repetycji. Rola nawiązań muzycznych w polskiej literaturze najnowszej. „Rocznik Komparatystyczny2018 [nr] 9. Dostępny w Internecie: Zob. link [dostęp 15 kwietnia 2024] [o powieściach J. Sosnowskiego].

Śmierć czarownicy!

A. DOMAŃSKA: W poszukiwaniu zwierciadła. Res Publica Nowa 1993 nr 10.
M. GIERMAŃSKA: Studium zwątpienia. Czas Kultury 1993 nr 3.
M. MICHALSKI: Sabat czarownic. Przegląd Literacki 1993 nr 5.
A. STANKOWSKA: Przepaść i poznanie. Twórczość 1993 nr 11.

Chwilowe zawieszenie broni

T. KOMENDANT: Wybór. Gazeta Wyborcza 1996 dod.Książkinr 12.
M. ADAMIEC: Ananasy w szampanie. Kwartalnik Artystyczny 1997 nr 2.
A. BAGŁAJEWSKI: Monografia pokolenia „Brulionu. Odra 1997 nr 3.
K. BIEDRZYCKI: Bez brzytwy się nie obejdzie. Tygodnik Powszechny 1997 nr 12.
E. BLAMOWSKA: Pożegnanie z bronią?Gazeta Malarzy i Poetów1997 nr 5.
E. BLAMOWSKA: Zaklinacze węży. Pro Arte" 1997 nr 7.
L. BUGAJSKI: Pokoleniowa autokreacja. Wiadomości Kulturalne 1997 nr 4.
R. CHOJNACKI: Lektura obowiązkowa. Studium 1997 nr 7/8.
M. CZUBAJ: Wartownicy bez powodu. Twórczość 1997 nr 4.
M. DZIEŃ: Aneks do „Chwilowego zawieszenia broni”, czyli uwagi o Arystotelesie i „Nowym turnieju pokoleń. Kwartalnik Artystyczny 1997 nr 1.
M. HAMKAŁO: Porozumienie ponad pisarzami. Odra 1997 nr 3.
M. KISIEL: Starty i falstarty. Protezy i uniki. „Śląsk1997 nr 3, przedruk w tegoż: Świadectwa, znaki. Katowice 1998.
G. KRAJEWSKI, J. MICHALAK: Po zdjęciu czarnych okularów.... Dykcja 1997 nr 5.
E. NAWÓJ: Koniec bimbania. Rzeczpospolita 1997 dod.Plus Minusnr 1.
M. PĘCZAK: Sztuczny bas (Są trzydziestolatkowie nie ma pokolenia). Polityka 1997 nr 2.
W. RATAJCZAK: Permanentne zawieszenie broni, czyli tak zwana książka o literaturze. Czas Kultury 1997 nr 2.
R. RŻANY: Chwilowe zachwianie perspektywy. Fraza 1997 nr 2, przedruk w tegoż: Pozornie tak bardzo podzieleni. Rzeszów 1998.
L. SZARUGA: Jeszcze jeden tandem dzisiaj. Opcje 1997 nr 2.
P. ŚLIWIŃSKI: Ucieczka od literatury. Res Publica Nowa 1997 nr 12.
M. URBANOWSKI: Brulion” i kompani. Arcana 1997 nr 4.
W.WANTUCH: Wodny świat trzydziestolatków. Arkusz 1997 nr 7.
M. CYRANOWICZ: Czas „bruLionu” – „Czas Kultury. Teksty Drugie 1998 nr 5 [dot. także: R. Grupiński, I. Kiec: Niebawem spadnie błoto – czyli kilka uwag o literaturze nieprzyjemnej].
M. CYRANOWICZ: Zimna krew pielęgniarzy. Tytuł 1998 nr 2.
C. ZALEWSKI: Poezja 30-latków. Fascynacje i wątpliwości (wokół „Chwilowego zawieszenia broni”). Nowy Wiek 1998 nr 1.

Apokryf Agłai

P. BRATKOWSKI: Agłaja, czyli kto?Gazeta Wyborcza2001 dod. „Wysokie Obcasy” nr 18.
M. CUBER: Fotele i demony. Pogranicza 2001 nr 3.
T. CYTADELSKI: O kobiecie-robocie i ideałach. Portret 2001/2002 nr 12.
P. CZAPLIŃSKI: Sosnowski do czytania. Polityka 2001 nr 11.
P. KĘPIŃSKI: Traktat o manekinach. Życie 2001 nr z 15 III dod.Życie z Książkami”.
T. MIZERKIEWICZ: Anty-Pigmalion. Nowe Książki 2001 nr 5.
D. NOWACKI: Ależ namieszał!Gazeta Wyborcza2001 dod.Magazyn z Książkaminr 1.
R. OSTASZEWSKI: Figury jazdy obowiązkowej. FA-art 2001 nr 1/2.
M. WITKOWSKI: Jak czytać „Apokryf Agłai. Dekada Literacka 2001 nr 7/8.
T. ZYGMUNT: Powieść dla wszystkich. Opcje 2001 nr 3/4.
P. DUDZIAK: Świat do składania. Tygodnik Powszechny 2002 nr 19.
A. MADALIŃSKI: Przyjemność prostoduszna, albo kicz w prozie Jerzego Sosnowskiego. FA-art 2002 nr 4 [dot. także: Wielościan].
M. OPOKA: Samotność z automatu. Akcent 2002 nr 1/2.
E. STEFANSKIJ: Master i MargaritaM. Bulgakova i „Apokrif Aglai” E. Sosnovskogo skvoz' prizmu èmocii stracha. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego. Seria Filologiczna. Glottodydaktyka 2011 z. 3 cz. 1.
J. ZAJĄC: Wampir i namiętny cyborg. Z psychoanalizy dwóch przypadków zauroczenia przez femme fatale. Postscriptum Polonistyczne 2014 nr 1 [dot. też: W. S. Reymont: Wampir].

Wielościan

A. BŁAŻYŃSKA: Powidoki. FA-art 2001 nr 4.
P. BRATKOWSKI: Dwa światy. Gazeta Wyborcza 2001 dod.Wysokie Obcasynr 30.
K. DUNIN: Święty Jeż od Wielościanu. Res Publica Nowa 2001 nr 11.
D. NOWACKI: Tożsamość czterdziestolatka. Polityka 2001 nr 27.
J. STRĘKOWSKI: Pi er górne. Nowe Książki 2001 nr 8.
J. ZIEMEK: Wielościan o rozwidlających się kształtach. Przekrój 2001 nr 28.
A. MADALIŃSKI: Przyjemność prostoduszna, albo kicz w prozie Jerzego Sosnowskiego. FA-art 2002 nr 4 [dot. także: Apokryf Agłai].
E. ZAMORSKA-PRZYŁUSKA: Wieloprzeszłość, wieloprawda, wielopole. Studium 2002 nr 2.
J. GIZELLA: Kostka Rubika. W tegoż: Pisarze i kopiści. Kraków 2003.
M. WARCHAŁ: Czego boją się dorośli ludzie?Fraza2005 nr 3.
A. CZARKOWSKA: W poszukiwaniu utraconego Boga. O „Wielościanie” Jerzego Sosnowskiego. „Tekstualia 2009 nr 2.

Zob. też Wywiady.

Linia nocna

P. CZAPLIŃSKI: Strategia ksenofoba. Polityka 2002 nr 19, przedruk w tegoż: Efekt bierności. Kraków 2004.
K. GAJEWSKI: Dyskretny urok realizmu. „Rzeczpospolita2002 dod. „Rzecz o Książkach”nr 7.
J. KLEJNOCKI: Morfeusz wzywa 997. Borussia 2002 nr 28, toż: „Studium” 2002 nr 5.
R. OSTASZEWSKI: Pachnie malizną. Opcje 2002 nr 4/5.
J. SOSNOWSKI: Senne transgresje. Akant 2002 nr 12.
T. STAWISZYŃSKI: Prawdziwe życie Andrzeja W. „ Albo albo2002 nr 2.
M. FRĄTCZAK: Nocne (z)jawy. Czas Kultury 2003 nr 2/3.
A. MADALIŃSKI: Cienka pozioma linia. FA-art 2003 nr 1/2.
Ł. JEŻYK: Wyśnić postmodernizm, zwątpić w postmodernizm. Wątpić. (Westchnąć). Kresy 2006 nr 3.

Prąd zatokowy

J.Z. BRUDNICKI: Góra „brulionu. Trybuna 2003 nr 276 dod.Aneks”.
P. BRYSACZ: Nieśpiesznie, z rytmem fal... Kartki”, Białystok 2003 nr 31.
J. KLEJNOCKI: Prąd i wiry. Polityka 2003 nr 38.
D. NOWACKI: Dusze wędrujące. Rzeczpospolita 2003 dod.Rzecz o Książkachnr 10.
T. PIĄTEK: W wirze czarnych narracji. Gazeta Wyborcza 2003 nr 227.
M. PIETRZAK: Prąd środkowy. FA-art 2003 nr 3/4.
M. CUBER: Samotny jak palec. Res Publica Nowa 2004 nr 1.
M. TOMCZYK: Bezpieczna zatoka poetyki i niebezpieczny prąd myśli. Studium 2004 nr 1.
A. NĘCKA: Pragnienie drugiej szansy. Śląsk 2006 nr 6.

Ach

A. CIECHNOWSKA: Remanent myśli. Lampa 2005 nr 9.
M. CUBER: Pocieszający katechizm. Twórczość 2005 nr 8.
Ł. JEŻYK: Wdech. Wydech. Topos 2005 nr 4.
A. KAROŃ-OSTROWSKA: Niepokoje inteligenckiej duszy. Więź 2005 nr 12.
A. KOPIŃSKI: Księga trudnego powrotu. Fronda 2005 nr 37.
A. MADALIŃSKI: Na szlakach Boga. Tygodnik Powszechny 2005 nr 21 dod.Książki w Tygodniku”.
M. STRZELEC: Cóż za zAchwyt. Tekstualia 2005 nr 2.
J. ŻUCHOWSKI: Jak w tyglu. Opcje 2005 nr 3.
P. CZAPLIŃSKI: Katolicyzmu model sentymentalny. Res Publica Nowa 2006 nr 1.
M. CIELECKI: Żadnych łatwych pocieszeń. W Drodze 2007 nr 6.
E. SZYBOWICZ: (Nie)nowoczesny kanon. W tejże: Apokryfy w polskiej prozie współczesnej. Poznań 2008 [dot. eseju: Mały Lebiediew].
D. URBAŃSKA: Dialog z milczącym Bogiem w esejach Jerzego Sosnowskiego. Świat i Słowo 2008 nr 2.

Zob. też Wywiady.

Tak to ten

P. CZAPLIŃSKI: Z narodowego undergroundu. Gazeta Wyborcza 2006 nr 249.
A. CZARKOWSKA: Ten, czyli kto?FA-art2006 nr 4.
A. MADALIŃSKI: Na powierzchni istnienia i w środku. Tygodnik Powszechny 2006 nr 47 dod.Książki w Tygodniku”.
P. MAŁOCHLEB: Tak, tak, tam w lustrze to niestety ja. Dekada Literacka 2006 nr 5.
H. BORTNOWSKA: Ach, to ta!Tygodnik Powszechny2007 nr 8 dod.Książki w Tygodniku”.
G. MARCHWIŃSKI: Jerzego Sosnowskiego „Tak to ten. Tekstualia 2007 nr 3.
P. URBANIAK: RPG Sosnowskiego. Twórczość 2007 nr 2.
D. STRZESZEWSKI: Jerzy Sosnowski gra w lokalność z towarzyszeniem orkiestry i fałszujących solistów. Tekstualia 2008 nr 1 [w kontekście innych utworów J. Sosnowskiego].

Zob. też Ogólne.

Czekanie cudu

W. KUDYBA: Niepokój czytania. „Tygodnik Powszechny2009 dod. „Książki w Tygodniku” nr 11.

Instalacja Idziego

D. NOWACKI: Apokryf Idziego. Tygodnik Powszechny 2009 nr 47.
Ł. SATURCZAK: Trudno nie wierzyć w nic. Lampa 2009 nr 11.
A. MADALIŃSKI: Nie ma ucieczki od religii. W Drodze 2010 nr 4.
M. WOŁOWICZ: Efekt irytacji. Czas Kultury 2010 nr 1.
R. ZIORA: I ty zostaniesz Kierkegaardem. FA-art 2010 nr 1/2.
W. DAWIDOWSKI (OSA): Instalacja marzeń. Więź 2011 nr 2/3.
M. OŁDAKOWSKA-KUFLOWA: Instalacja Idziego” Jerzego Sosnowskiego na tle nowej generacji powieści „katolickiej. W: Sacrum na nowo poszukiwane. O literaturze polskiej po 1989 roku. Lublin 2015.

Spotkamy się w Honolulu

A. MADALIŃSKI: Wiedzieć, wierzyć, kochać. Znak 2014 nr 9.
D. NOWACKI: On – 45 lat. Ona – przeszło 70. Ich historia – więcej niż romans. Gazeta Wyborcza 2014 nr 99.
W. RUSINEK: Archeologia codzienności. Twórczość 2014 nr 8.
Ł. SATURCZAK: Żeby cię lepiej zjeść. Więź 2014 nr 2.
A. SOSNOWSKA: Niemożliwe. W Drodze 2014 nr 5.
W. RUSINEK:Polska Rzeczpospolita Codzienna. FA-art 2015 nr 1/2 [dot. też: I. Iwasiów: Bambino; E. Rylski: Obok Julii].

Zob. też Wywiady.

Wszystko zależy od przyimka

A. FIGA: Doskonała w polszczyźnie rozróba. Rocznik Instytutu Polsko-Rosyjskiego 2014 nr 2.
M. MIŁAWSKA. „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza2014 z. 2.

Co Bóg zrobił szympansom

W. RUSINEK: Co człowiek zrobił z dyskursem. Powst. 2015 [on-line] Dostępny w Internecie: Zob. link [dostęp 15 kwietnia 2024].
K. KOLSKA: Między nami. W Drodze 2015 nr 10.
J. BIELAWA: To. „Nowe Książki 2016 nr 2.
K. DUNIN: Ciała zmartwychwstanie, dziady i Trygław. „Krytyka Polityczna2016 [on-line] Dostępny w Internecie: Zob. link [dostęp 15 kwietnia 2024].
Ł. TISCHNER: Wierność wygranej. Znak 2016 nr 3.

Zob. też Wywiady.

Sen sów

K. BIEDRZYCKI: Sowa – mądry ptak. Więź 2016 nr 3.
J. BIELAWA: Czarodziejski Kołobrzeg. Nowe Książki 2016 nr 9.
D. NOWACKI: Genetyczna życzliwość. Gazeta Wyborcza 2016 nr 97.
W. RUSINEK: Afirmacje Jerzego Sosnowskiego. Opcje 2016 nr 3.
M. WAPIŃSKA: Każdy był w swoim Kołobrzegu. „Dziennik Gazeta Prawna” dod. „Kultura2016 nr 87.
R. WIŚNIEWSKI: Dream out loud. Odra 2016 nr 1.
A. SINKOWSKI: A arbuz? Twórczość 2017 nr 1.

Zob. też Wywiady.

Fafarułej czyli Pastylki z pomarańczy

J. BIELAWA: Rzadko używany klawisz delete. Nowe Książki 2017 nr 9.
D. NOWACKI: Kujon, a do tego ministrant. Gazeta Wyborcza 2017 nr 95.
W. RUSINEK: Heraklit z Woli. Twórczość 2017 nr 10.
R. WIŚNIEWSKI: Jak blisko, jak daleko. Odra 2018 nr 3.

Życie nie tylko snem

K. DYBOWSKA. „Wieści Sokołowskie2018 nr 18.