Urodzony 19 listopada 1908 we wsi Mystkowice pod Łowiczem w rodzinie chłopskiej; syn Michała Gałaja i Marii z Bończaków. W 1920-29 uczył się w gimnazjum w Łowiczu. Następnie w 1930-32 studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim. W czasie studiów, w 1931 wstąpił do Komunistycznej Partii Polski (KPP). Aresztowany w 1932 za działalność polityczną, po pół roku został zwolniony z więzienia z obowiązkiem stałego meldowania się policji. Zamieszkał w Mystkowicach i pracował w gospodarstwie ojca; nadal utrzymywał kontakt z działaczami komunistycznymi. W tym czasie rozpoczął twórczość literacką, pisząc pierwsze utwory powieściowe, m.in. nieopublikowane Podzwonne. W 1936 wytoczono mu proces o przynależność do KPP i skazano na dwa lata więzienia oraz utratę praw obywatelskich na pięć lat; dzięki amnestii kary nie odbywał. W czasie okupacji niemieckiej przebywał nadal w Mystkowicach, utrzymując się z koszykarstwa. Po wojnie pracował w urzędzie propagandy starostwa powiatowego w Łowiczu, gdzie początkowo mieszkał. Następnie przeniósł się do Warszawy i w 1947-53 pracował w dziale audycji dla wsi w Polskim Radiu. Kontynuował twórczość literacką, publikując utwory m.in. w czasopismach „Chłopska Droga” (1946-49), „Nowa Wieś” (1948-49). W 1949 został członkiem Związku Literatów Polskich. W 1954-1959 był członkiem redakcji miesięcznika „Praca Świetlicowa”, następnie do 1961 współpracował z czasopismem „Orka”. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1956). Zmarł 30 maja 1986 w Warszawie.

Twórczość

1. Mystkowice, wioska mała... [Powieść autobiograficzna]. Powst. cz. 1-5 1934-1939.

Cz. 1. Paweł Łękis. Bydgoszcz: Książka 1946, 224 s.

Cz. 2. Kameleony. Łódź: Książka 1946, 400 s.

Cz. 3. Krystalizacje. Łódź: Książka 1946, 292 s.

Cz. 4. Wojna. Warszawa: Książka 1949, 273 s.

Wyd. łączne cz. 1-4 jako wyd. 2 poprawione Warszawa: Książka i Wiedza 1950, 472 + 405 s.

Cz. 5. Przełomy. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1961, 243 s.

See Studies

2. W rodzinie Lebiodów. Powieść. Polskie Radio 1947-1948. Wyd. Warszawa: Książka i Wiedza 1950, 227 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1951, wyd. 3 1952, wyd. 4 1953.

Nagrody

Nagroda w konkursie polskiej książki rolniczej i leśnej na Słowiańskiej Wystawie Rolniczej w Pradze w 1948.

Przekłady

Rodina Lebedů. [Przeł.] H. Teigová. Praha 1951.

Adaptacje

teatralne

fragmentu: W drodze. Adaptacja: W. Jarmul. „Scena Świetlna” 1951 nr 3.

See Studies

3. Kosa. Opowieść o partyzantce. Warszawa: Książka i Wiedza 1949.

Autor podpisany: Jul-Jan.

4. Czarnostów. [Reportaż]. Warszawa: Książka i Wiedza 1951, 34 s.

O spółdzielni produkcyjnej w Czarnostowie.

5. Przedpole. Opowieść. Polskie Radio 1952-1953. Wyd. Warszawa: Czytelnik 1954, 146 s.

6. Antypka. Powieść. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1960, 306 s.

See Studies

7. Koleiny. Powieść. [Warszawa:] Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1967, 497 s.

See Studies

8. Kibice mimo woli. Opowieść nie ... współczesna. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1973, 230 s.

See Studies

9. Wieże nad miastem. [Powieść]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1979, 380 s.

See Studies

Omówienia i recenzje

Słowniki i bibliografie

• Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 1. Warszawa 1963.

• Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (S. Lichański).

Ogólne

Artykuły

• Z. Lichniak: Powieść chłopska. „Dziś i Jutro” 1949 nr 22.

• A. Hamerliński: Próba podsumowania. (Nad książkami Juliana Gałaja). „Tygodnik Kulturalny” 1962 nr 12.

• A. Hamerliński: Julian Gałaj. „Tygodnik Kulturalny” 1963 nr 11.

• P. Kuncewicz: Dalej wiejskie przymiarki. „Przegląd Tygodniowy” 1985 nr 48.

• Z. Warski: Od Mystkowic do Pelikanowa. „Rzeczywistość” 1985 nr 15.

• S. Wiechno: Był w naszym kręgu Julian Gałaj. „Gromada Rolnik Polski” 1986 nr 70.

Mystkowice, wioska mała...

• K. Brandys: Juliana Gałaja powieść o gromadzie. „Kuźnica” 1947 nr 46, przedruk w tegoż: Wspomnienia z teraźniejszości. Warszawa 1959.

• A. Braun: Perfidia krytyki czyli o dziejach wioski małej. „Po prostu” 1947 nr 10/11.

• A. Madej: Zszywanka łowicka. „Tygodnik Warszawski” 1947 nr 16.

• K. Wyka: Książki o wsi. W tegoż: Pogranicze powieści. Kraków 1948, toż wyd. 2 poszerzone Warszawa 1974, wyd. 3 tamże 1989.

• V. Krawczyk: Walory etnograficzne i folklorystyczne powieści Juliana Gałaja „Mystkowice, wioska mała..”. „Prace Polonistyczne” Seria 26: 1970.

Go back to position

W rodzinie Lebiodów

• T. Drewnowski: W przededniu wielkiej bitwy. „Nowa Kultura” 1951 nr 14.

Go back to position

Antypka

• M. Jarochowska: Julian Gałaj — Antypka Zygmunta. „Orka” 1961 nr 12.

Go back to position

Kibice mimo woli

• S. Siekierski: Powrót do lat młodości. „Nowe Książki” 1973 nr 20.

Go back to position

Wieże nad miastem

• Z. Łukaszewicz: W różnych konwencjach. „Nowe Książki” 1980 nr 4.

Go back to position