BIO

Urodzony 14 marca 1906 w Warszawie; syn Hermana Galisa, robotnika w fabryce kapeluszy, i Cecylii z domu Jacobson, gorseciarki. Do szkoły uczęszczał w Lublinie, a następnie w Brześciu nad Bugiem. Był uczestnikiem kół samokształceniowych o charakterze wolnomyślicielskim i klubów Lubelskiej Spółdzielni Spożywców. Po zdaniu matury w Gimnazjum im. P. Lewickiego w Brześciu nad Bugiem w 1924 zaczął studiować prawo na Uniwersytecie Warszawskim (studiów nie ukończył z powodu trudnych warunków materialnych). Jednocześnie pracował zarobkowo w Lublinie, najpierw jako uczeń zecerski w drukarni Placówka Lubelska, potem jako korektor i sprawozdawca w dzienniku „Ziemia Lubelska”. Debiutował w 1924 wierszem Modlitwa, opublikowanym w czasopiśmie „Twórczość Młodej Polski” (nr 5; druk w artykule K.G. właśc. K. Gajewskiego: Twórczość najszerszych mas). W 1925/26 był sekretarzem redakcji „Ziemi Lubelskiej”. Od 1927 publikował wiersze i prozę w dodatku literackim warszawskiego tygodnika „Głos Prawdy”. W 1927 opuścił Lublin i przeniósł się na stałe do Warszawy, gdzie w 1929-30 pracował w redakcji dzienników „Głos Prawdy” i „Polska Zbrojna”; w pismach tych, a także w „Gazecie Polskiej” zamieszczał wiersze, prozę i artykuły dotyczące literatury. W 1930-32 zajmował się dorywczo udzielaniem korepetycji. W tym okresie otrzymał dwukrotnie stypendium Wydziału Kultury i Sztuki Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Od 1932 był współpracownikiem, a następnie sekretarzem redakcji „Tygodnika Ilustrowanego” (tu w 1933 cykl artykułów pt. Wśród zagadnień życia umysłowego) oraz redaktorem miesięcznika „Naokoło świata” (1935). W 1933 został przyjęty do Związku Zawodowego Literatów Polskich. Od 1934 współpracował z Polskim Radiem jako reporter, sprawozdawca, felietonista i krytyk literacki. Po wybuchu II wojny światowej udał się do Lwowa. Po zajęciu Lwowa przez Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR) pracował w Komisariacie Leśnictwa we Lwowie, potem w Kijowie, a następnie jako tłumacz i młodszy pracownik naukowy na wydziale botaniki i w pracowni mykologii technicznej w Akademii Nauk Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. Po wybuchu wojny niemiecko-radzieckiej był ewakuowany wraz z grupą pracowników Akademii do Uzbekistanu i skierowany do Uzbeckiej Akademii Nauk w Taszkencie. W lutym 1942 został aresztowany i skazany na dwa lata więzienia. Po odbyciu wyroku, w 1944 został przyjęty do Związku Patriotów Polskich oddział w Taszkencie i pełnił funkcję instruktora kulturalno-oświatowego, nauczyciela języka polskiego w szkole dla dzieci polskich i organizatora biblioteki polskiej. W 1945/46 przebywał w Moskwie na kursie nauczycielskim języka polskiego. Współpracował jako dziennikarz z prasą radziecką i polską, m.in z „Wolną Polską”. Był lektorem w polskiej redakcji radia moskiewskiego. Od 1946 należał do Polskiej Partii Robotniczej (od 1948 do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej). W maju 1947 powrócił do Warszawy. W 1947-55 pracował w Polskim Radiu, początkowo w charakterze sprawozdawcy politycznego, następnie jako kierownik redakcji literatury rosyjskiej i radzieckiej. W sierpniu 1955 został redaktorem naczelnym miesięcznika „Świetlica”. Artykuły, recenzje oraz przekłady z literatury rosyjskiej i radzieckiej publikował m.in w czasopismach „Przyjaźń” (1947-53, 1956), „Nowa Kultura” (1951-55), „Współczesność” (1964-68), „Miesięcznik Literacki” (1967-72), „Polityka” (1967-77). W 1979 otrzymał Dyplom Ministra Kultury ZSRR. Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1954), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1972). Zmarł 6 października 1988 w Warszawie; pochowany tamże na Cmentarzu Bródnowskim.

Works

1. Bryły. [Wiersze]. Warszawa: F. Hoesick 1933, 78 s.

2. Tak pracuje Zabrze-Wschód. Reportaż-kronika z życia przodującej kopalni i jej załogi. Październik-listopad 1948. Oprac. literackie: A. Galis. Warszawa: Prasa Wojskowa 1949, 79 s.

3. Opowieść o górniku Janie Chodeli. [Poemat]. Warszawa: Książka i Wiedza 1950, 22 s.

4. Wśród bohaterów literatury radzieckiej. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Powszechnej; Redakcja Odczytów 1953, 26 s., powielone.

5. Samorząd robotniczy w Jugosławii. [Współautor:] J. Siwek. Warszawa: Wydawnictwo Związkowe 1957, 48 s.

6. Osiemnaście dni Aleksandra Błoka w Warszawie. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik 1977, 228 s.

7. Poszukiwacz prawdziwej rozmowy. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik 1977, 304 s.

Zawartość

cz. 1. Pamięć i wspomnienia; cz. 2. Rozmowy o Wyspiańskim; cz. 3. Z notatek o podróży literackiej do Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich.

8. Gdziekolwiek człowiek stoi. Wiersze z różnych lat. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik 1983, 131 s.

Zawartość

Zawiera cykle: Gdziekolwiek człowiek stoi; Łask; Powrót na halę Boraczą; Ćma wodna nad Dunajcem, — nadto przekłady z rosyjskiego.

Przekłady i adaptacje

1. M.K. Rawlings: Roczniak. Powieść. Warszawa: Księgarnia Literacka 1938 [właśc. 1939], 445 s. Wyd. nast.: Warszawa: Książka 1947, wyd. 2 [!] tamże 1947; wyd. 3 przejrzane i poprawione Warszawa: Książka i Wiedza 1950; wyd. 2 [!] Warszawa: Nasza Księgarnia 1959, tamże: wyd. 5 1984, wyd. 3 [!] 1988; [wyd. 8] Warszawa: Prószyński i S-ka 1998.
2. G. Linkow: Wojna na tyłach wroga. Warszawa: Prasa Wojskowa 1948, 292 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 3 [!] 1949, wyd. 4 1950.
3. L. Sławin: Interwencja. Sztuka w 4 aktach. Warszawa: Prasa Wojskowa 1950, 95 s.
4. A. Stiepanow: Port Artur. Powieść historyczna. T. 1-3. Warszawa: Prasa Wojskowa 1950-1951, 631 s. Wyd. nast.: Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1953, wyd. tamże: wyd. 2 1954; wyd. 3 1956; wyd. 4 1960.
5. W. Wiszniewski: Niezapomniany rok 1919. Sztuka w 3 aktach z prologiem i epilogiem. Przeł.: M. Wisłowska i A. Galis. Warszawa: Prasa Wojskowa 1950, 125 s.
6. W. Iwanow: Parchomienko. Powieść. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1953, 672 s. Wyd. 2 t. 1-2 tamże 1953.
7. A. Jakobson: Wilk i jeleń. Bajka filmowa. Warszawa: Filmowa Agencja Wydawnicza 1954 [właśc. 1955], [12] s.
8. O. Malcew: Tragedia jugosłowiańska. [Powieść]. Przedmowa: S. Brodzki. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1954, 476 s.
9. W. Dychawiczny, M. Słobodski: Gdzie ta ulica, gdzie ten dom? Wodewil w 3 aktach z muzyką B. Mokrousowa. Przeł.: M. Wisłowska, A. Galis, S. Średnicki. Uwagi inscenizacyjne oprac. J. Rakowiecki. Dekoracje i kostiumy projektował R. Nowicki. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik 1955, 170 s.
10. W. Lidin: Grób nieznanego żołnierza. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1957, 271 s.
11. M. Czukowski: Pod niebem Bałtyku. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1958, 577 s.
12. W. Hauff: Opowieść o kalifie bocianie i inne baśnie. Warszawa: Nasza Księgarnia 1958, 109 s. Wyd. nast. pt. Kalif bocian i inne baśnie, tamże: wyd. 2 1969, wyd. 3 1987.

Wyd. osobne baśni: Kalif bocian. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1983, 30 s.

13. J. Olesza: Zawiść. Cz. 1. Polityka 1958 nr 31-35. Wyd. osobne Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1959, 195 s.
14. L. Saweliew: Zamieć. (Sztuka w 1 akcie). Teatr Ludowy 1958 nr 5/6 s. 239-250.
15. A. Bielajew: Wyspa zaginionych okrętów. [Opowiadania]. Warszawa: Iskry 1960, 248 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1964; wyd. 3 1969; wyd. 4 1977.
16. A. Gromowa: Przyczajone miasto. [Powieść]. Wiersze przeł. S. Średnicki. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik 1960, 458 s.
17. W. Katajew: Zimowy wiatr. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1961, 340 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1963; wyd. 3 1966; wyd. 4 1968.
Tom 3 cyklu: Fale Morza Czarnego. Tom 1 pt. Samotny biały żagiel.
18. L. Szejnin: Notatki sędziego śledczego. [Opowiadania]. Przeł.: A. Galis, I. Szenfeld. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik 1961, 282 s.
19. G. Gor: Gość z kosmosu. Express Wieczorny 1962 nr 231-261. Wyd. osobne pt. Przybysz z kosmosu. Powieść fantastyczna. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik 1963, 223 s.
20. A. Gromowa, W. Komarow: Na tropie tajemnicy. [Powieść]. Gazeta Poznańska 1962 nr 78-146. Wyd. osobne Warszawa: Iskry 1963, 288 s. Wyd. nast. tamże 1965.
21. A. Winogradow: Opowieść o braciach Turgieniew. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1962, 400 s.
22. N. Tichonow: Turkusowy pułkownik. [Opowiadania]. Wybór: Z. Fedecki. Warszawa: Iskry 1964, 302 s.
23. L. Pierwomajski: Gorzki miód. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1965, 558 s.
24. W. Szkłowski: Ze wspomnień. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1965, 337 s.
Wiersze w przekładach różnych tłumaczy.
25. J. Tynianow: Woskowa persona i inne opowiadania. Przeł.: A. Galis, Z. Fedecki, T. Mongird. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik 1966, 306 s. Wyd. nast. tamże 1978.
26. A. Koni: Ze wspomnień prawnika. Przeł.: Z. Braude, A. Galis. Wstęp: A. Galis. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik 1967, 406 s.
27. A. Błok: Ostatnie dni caratu. [Esej]. Wstęp A. Galis. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik 1968, 138 s. Wyd. nast. tamże 1977.
28. A. Mariengof: Romans z przyjaciółmi. I. Sznejder: Spotkanie z Jesieninem. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1968, 218 s.
29. L. Rajsner: Kartki z minionych dni. [Wspomnienia]. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik 1968, 429 s.
30. L. Leonow: Zapiski Kowiakina. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1969, 109 s.
31. M. Zoszczenko: Opowiadania o Leninie. Warszawa: Nasza Księgarnia 1970, 74 s.
32. O. Berdnyk: Puchar Amrity. Powieść fantastyczna. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX 1971, 239 s.
33. L. Pierwomajski: Czarny Bród. [Opowiadanie]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1971, 91 s.
34. R. Fraerman, P. Zajkin: Pod żaglami korwety „Diana. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Nasza Księgarnia 1972, 549 s.
35. W. Herzfelde: Barwinek czyli Niezwykłe przygody i doświadczenia wesołego sieroty. Przedmowa: W. Szewczyk. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1972, 262 s.
36. I. Efimow: Wysoko na dachu. [Powieść]. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1976, 115 s.
37. A. Konczałowski, A. Tarkowski: Rublow. Nowela filmowa. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1976, 187 s.
38. I. Efimow: Gra wojenna. [Opowiadania]. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1977, 123 s.
39. S. Ejzenstein: M M M. [Scenariusz komedii filmowej]. Kino 1980 nr 4 s. 26-36.
40. J. Olesza: Pestka wiśni. Wybór prozy. Przeł. i posłowie A. Galis. Wybór: J. Szymak-Reiferowa. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1984, 265 s.
41. A. Błok: Odwet. [Wiersze]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1989, 82 s.

Prace redakcyjne

1. Literatura bursztynowego wybrzeża. Oprac. część łotewską: M. Warneńska, część estońską: A. Galis. Warszawa: Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Radzieckiej 1962, 96 s.
2. Aktualne zagadnienia literatury radzieckiej. Materiały i informacje. Oprac. [i wybór przekładów z rosyjskiego]: A. Galis. Warszawa: Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Radzieckiej 1963, 71 s.
3. Podróże w głąb czasu. Antologia radzieckiego reportażu literackiego. [Przekł. z języków narodów radzieckich]. Oprac.: A. Galis. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Książka i Wiedza 1968, 663 s.
4. Opowiadania o Leninie. Wybór: A. Galis. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry 1970 [właśc. 1969], 203 s.
5. Ze wspomnień o Leninie. Wybrał A. Galis. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1970, 283 s.

Analyses and reviews

Ankieta dla IBL PAN 1956.

Autor o sobie

A. Galis: Wyznanie tłumacza. Literatura na Świecie 1972 nr 11.
A. Galis: Przywoływanie pamięci. Przekrój 1986 nr 2127.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 1. Warszawa 1963.
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (K. Ćwikliński).

Ogólne

Artykuły

A. Drawicz: Adam Galis jako tłumacz. Literatura na Świecie 1972 nr 11.
B. Białokozowicz: Adam Galis i jego droga do literatury rosyjskiej i radzieckiej. Slavia Orientalis 1988 nr 1.

Bryły

S. Napierski. Wiadomości Literackie 1933 nr 16.

Osiemnaście dni Aleksandra Błoka w Warszawie

J. Iwaszkiewicz: Błok w Warszawie. Twórczość 1977 nr 7.
F. Nieuważny: O pożytku szperania w archiwach. Nowe Książki 1977 nr 17.
T. Syga: Błok, Polska i Polacy. Stolica 1977 nr 24.
T. Syga: Dwie Warszawy Aleksandra Błoka. Stolica 1977 nr 23.

Poszukiwacz prawdziwej rozmowy

S. Zieliński: Fragmenty dawnego krajobrazu. Nowe Książki 1978 nr 7.