Print

BIO

Born on 8 February 1922 in Warsaw; son of the metalworker Stefan Gajcy and the midwife Irena, née Zmarzlik. He attended the Marian Fathers' Grammar School and Secondary School in the Bielany district of Warsaw from 1935. He started writing poems in 1938. On 6 September 1939, he left Warsaw and reached Włodawa before returning to the capital in October of the same year. He continued his education at the Marian Fathers' school, with the staff working at the authorized Städtische Schule für Straßenbau (Municipal Roadbuilding School) also offering secret secondary school courses. During this period, he produced several dozen translations of poetry from German and Czech, as well as of Horace. After completing advanced secondary education in 1941, he studied Polish philology at the underground University of Warsaw (UW) until 1943, where he became acquainted with people including Zdzisław Stroiński, who became a friend. Towards the end of that year, he joined the conspiratorial organization Confederation of the Nation (Konfederacja Narodu). Around 1943, he became a reporter for the Confederation's periodical, "Nowa Polska – Wiadomości Codzienne". He was active in the group of young artists associated with the organizations' periodical "Sztuka i Naród" and the Cultural Movement. He made his debut in 1942 in "Sztuka i Naród" with the poem Wczorajszemu (For yesterday's man), which won third prize in the journal's poetry competition. That year, he joined the editorial board of "Sztuka i Naród", before becoming its editor in November 1943 following the death of his predecessor Andrzej Trzebiński. Gajcy published poems, excerpts of prose pieces, articles and reviews in the periodical (both anonymously and under the pseudonyms: Karol Topornicki and Roman Oścień). He was a member of the Home Army (AK). He collaborated with the literary section of the AK Bureau of Information and Propaganda (his section was subordinate to the Swarm (Rój) Subdepartment of Mobilizing Propaganda). He was involved in underground literary meetings where he presented his works. In 1942, he received second prize in a competition for military marches organized by the AK information bulletin "Biuletyn Informacyjny" (no. 42) for his piece Uderzenie (Strike; published under the name: Witold Orczyk), while in 1943 he was awarded second prize in a competition by "Kultura Jutra" for his poems *Śpiew murów (Song of the Walls) and Rapsod o Warszawie (Warsaw Rhapsody), which were published anonymously in issues 6/7 and 8/9. Alongside Z. Stroiński, he took part in the act of laying flowers at the memorial to Nicolaus Copernicus in Warsaw on 25 May 1943, marking the 400th anniversary of the scientist's death. This action was organized by Wacław Bojarski. He spent several months of 1943 as a warehouse worker at a factory producing women's clothes. He resigned in autumn of the same year. In spring 1944, he participated in the Press Courses for War Reporters that were organized by the Bureau of Information and Propaganda of the AK. In July of the same year, he was assigned to the Motorized Division of the Warsaw District Motorized Unit of the AK. Following the outbreak of the 1944 Warsaw Uprising, he was involved in combat in the Old Town as part of the ambush and sortie group led by lieutenant Jerzy "Ryszard" Bondorowski. He died on either 16, or 21 or 22 January 1944: according to one report together with Z. Stroiński in a building that was blown up by German forces on Przejazd Street 1/3/5, while another report suggests that he died on 21 or 22 at Warsaw's Arsenal[P].

Twórczość

*** (Jestem tutaj, ot, niedbały). [Wybór wierszy]. Wyd. jako dokument elektroniczny: Warszawa: Fundacja Nowoczesna Polska [2015], plik w formacie MOBI, wyd. nast. tamże 2018.

1. Homer i Orchidea. Dramat w 3 aktach. Powst. 4 XII 1943. Prapremiera: Reżyseria: I. Gall. Gdynia, Teatr Wybrzeże 1946. Druk zob. poz. ↑, ↑.

Utwór odczytywany na tajnych wieczorach literackich w Warszawie.

Nagrody

Nagroda miasta Krakowa w 1946.

Adaptacje

radiowe

Adaptacja: S. Ziembicki. Reżyseria: J. Koecher. Polskie Radio 1957.
Adaptacja: E. Marcinkowska. Reżyseria: A. Zakrzewski. Polskie Radio 1993.

telewizyjne

Adaptacja i reżyseria: W. Laskowska. Telewizja Polska 1962.
Reżyseria: Z. Bogdański. Telewizja Polska 1971.
Adaptacja: K. Miklaszewski. Reżyseria: M. Górkiewicz. Telewizja Polska 1974.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

2. Misterium niedzielne. 4 widowiska z intermedium. Powst. 25 X 1943. Druk zob. poz. ↑. Przedruk zob. poz. ↑, ↑. Prapremiera: Reżyseria: A. Majczak. Katowice, Teatr im. Stanisława Wyspiańskiego 2009.

Utwór odczytywany na tajnych wieczorach literackich w Warszawie.

Adaptacje

radiowe

Adaptacja: S. Ziembicki. Reżyseria: W. Maciejewski. Polskie Radio 1957.
Adaptacja i reżyseria: K. Sznerr. Polskie Radio 1969.

telewizyjne

Adaptacja i reżyseria: K. Sznerr. Telewizja Polska 1971.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

3. Widma. Poemat. 1. Warszawa maj [1943], 25 k., powielone, Biblioteka Sztuki i Narodu, [1]. Przedruk zob. poz. ↑, ↑,↑ ,↑ , ↑, ↑. ↑, ↑, ↑, ↑.

Wydanie konspiracyjne; autor podpisany: Karol Topornicki.

Zawartość

Widma. Poemat. – Z wierszy.

Adaptacje

radiowe

Adaptacja: G. Gronczewska. Reżyseria: M. Kulesza. Polskie Radio 1987.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

4. Do potomnego. [Poemat]. Powst. 1944. Druk zob. poz. ↑. Prapremiera: Reżyseria: J. Gajewski. Warszawa, Teatr Narodowy 2004. Przedruk zob. poz. ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑.

Tytuł pierwotny: O sobie samym do potomnego.

Adaptacje

telewizyjne

Adaptacja: I. Kanicki, L. Budrecki. Reżyseria: I. Kanicki. Telewizja Polska 1965.
Reżyseria: A. Łapicki. Telewizja Polska 1980.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

5. Grom powszedni. [Wiersze]. Poznań: Biblioteka Poetycka 1937 [właśc.: Warszawa 1944], 31 s. powielone. Z „Biblioteki Sztuki i Narodu”, 3. Przedruk zob. poz. ↑, ↑. ↑, ↑.

Wydanie konspiracyjne; autor podpisany: Karol Topornicki.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

6. O wawrzyn. [Odczyt]. Powst. 1944. Druk zob. poz. ↑.

Odczyt na temat poezji dwudziestolecia międzywojennego wygłoszony w 1944 na tajnym zebraniu literackim w Warszawie.

7. Trzy śmierci. [Powieść]. Powst. 1944. Druk fragmentów: „Sztuka i Naród” 1944 nr 16 s. 7-10. Przedruk zob. poz. ↑.

Druk anonimowy.

8. Utwory zebrane. Poezje i dramat „Homer i Orchidea”. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1952, 242 s.

Zawartość

Do potomnego [poz. ↑]; Widma [poz. ↑]; Z wierszy; Grom powszedni [poz. ↑]; Z wierszy; Misterium niedzielne [poz. ↑]; Homer i Orchidea [poz. ↑].
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

9. Utwory wybrane. Wiersze, poematy, proza. Przygotował oraz wstępem i posłowiem opatrzył L.M. Bartelski. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1968, 263 s.

Zawartość

Wiersze. – Poematy: Z dna; Widma [poz. ↑]; Do potomnego [poz. ↑]. – Proza: Twarzą w noc (fragment opowiadania); Cena.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

10. Poezje wybrane. Wybór i wstęp: L.M. Bartelski. Nota biograficzna: J. Bandrowska-Wróblewska. [Warszawa:] Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1969, 130 s.

Zawartość

Wiersze. – Poemat: Do potomnego [poz. ↑].
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

11. [Wybór poezji]. Warszawa: Czytelnik 1971, 127 s.

Zawiera m.in. poemat Do potomnego [poz. ↑].

12. Pisma. Juwenilia — przekłady — wiersze — poematy — dramat — krytyka i publicystyka literacka — varia. Przygotował oraz wstępem i posłowiem opatrzył L.M. Bartelski. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1980, 563 s.

Zawartość

Juwenilia [wiersze]. – Przekłady [wierszy autorów:] František Ladislav Čelakovský, Stefan George, Heinrich Heine, Horacy, Detlev von Liliencron, Theodor Storm. – Wiersze. – Poematy: Z dna [poz. ↑]; Widma [poz. ↑]; Misterium niedzielne [poz. ↑]; Do potomnego [poz. ↑]. – Dramat: Homer i Orchidea. (Dramat w 3 aktach) [poz. ↑]. – Proza: Twarzą w noc. (Fragment opowiadania) [poz. ↑]; Paweł; Cena [poz. ↑]; Trzy śmierci. (Początek powieści) [poz. ↑]. – Krytyka i publicystyka literacka: Poezja o nucie dostojnej [dot. K.K. Baczyńskiego]; Nowy tomik [dot.: T. Borowskiego: Gdziekolwiek ziemia]; Już nie potrzebujemy; Przez pryzmat metafory [dot. poezji Z. Stroińskiego]; Znamienny tomik [dot.: R. Bratnego: Pogarda]; O wawrzyn; Historia i czyn. – Varia: Curriculum vitae; Pytanie; Rebus; Zwierzę ludzkie; Żebrak; Droga życia. – Niebo w płomieniach [o powieści Jana Parandowskiego]. – [Wiersze].
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

13. Poezje wybrane. (II). Wybór i wstęp: Z. Bieńkowski. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza [1990], 131 s.

Zawiera m.in.: Widma [poz. ↑]; Do potomnego [poz. ↑].

14. Do potomnego. [Wybór wierszy]. Wybrała i wstępem poprzedziła G. Gronczewska. Warszawa: Anagram 1992, 205 s.

Zawiera m.in poematy: Z dna [poz. ↑]; Widma [poz. ↑]; Do potomnego [poz. ↑].

15. Dotknięty ogniem. [Wybór wierszy; wyd. łącznie ze szkicem:] B. Maj: Biały chłopiec. O poezji Tadeusza Gajcego. Kraków: Oficyna Literacka 1992, 345 s.

Zawartość

Zawiera na s. 3-110 wiersze Tadeusza Gajcego w cyklach: Wiersze pośmiertne; Z tomu Widma [poz. ↑]; Z wierszy rozproszonych: Nowo narodzonemu; Z tomu Grom powszedni [poz.↑] ; Z poematów; Do potomnego poz. ↑].

16. Wybór poezji. Misterium niedzielne. Oprac. [i wstęp:] S. Bereś. Wrocław, Kraków: Wydawnictwo Ossolineum 1992, CXXXI, 223 s. Biblioteka Narodowa, I, 283.

Zawartość

Juwenilia. – Wiersze niewymierne. – Widma [poz. ↑]. – Misterium niedzielne [poz. ↑]. – Grom powszedni [poz. ↑]. – Wiersze rozproszone: [tu m.in. poematy:] Z dna [poz. ↑]; Do potomnego [poz. ↑].
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

17. Ja i ogień. Baczyński, Gajcy, Trzebiński. [Wiersze]. Wstęp: B. Drozdowski. Warszawa: Interart 1994, 111 s. Wyd. nast. tamże 1996.

Tu wiersze T. Gajcego, s. 53-81.

18. Ojczyzna z drżącego płomienia. [Wiersze]. Wybór i posłowie: W. Smaszcz. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1998, 160 s.

Zawiera m.in. poematy: Widma [poz.↑]; Do potomnego [poz.↑].

19. Kto ja. Tadeusz Gajcy – poeta 1922-1944. Warszawa: Muzeum Powstania Warszawskiego; Oficyna Wydawnicza Rytm 2010, 126 s.

Zawiera m.in. poematy Widma [poz.↑]; Do potomnego [poz.↑].

20. Opowieść z innego świata. [Wybór wierszy]. Wyd. jako dokument elektroniczny: Warszawa: Fundacja Nowoczesna Polska 2014, plik w formacie MOBI, wyd. nast. tamże 2018.

21. Poezje. Toruń: Wydawnictwo „C&T” 2015, 76 s.

Zawiera m.in. poemat Do potomnego [poz. ↑].
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

22. Widma. [Wybór wierszy]. Wyd. jako dokument elektroniczny: Warszawa: Fundacja Nowoczesna Polska [2015], plik w formacie MOBI, wyd. nast. tamże 2018.

23. Z dna. [Wybór wierszy]. Warszawa: Fundacja Nowoczesna Polska [2015], 2018, plik tekstowy w formacie MOBI, wyd. nast. tamże 2018.

24. Żegnając się z matką. [Wybór wierszy]. Warszawa: Fundacja Nowoczesna Polska [2015], plik tekstowy w formacie MOBI, wyd. nast. tamże 2018.

25. Poemat Widma; Wiersze. Warszawa: Wydawnictwo CM Klasyka 2017, 138 s. Poezja polska XX wieku.

Zawiera m.in. poemat Widma [poz. ↑].

26. Chwila biblijna. [Wybór wierszy]. Wyd. jako dokument elektroniczny: Warszawa: Fundacja Nowoczesna Polska [2015], plik w formacie MOBI, wyd. nast. tamże 2018.

27. Legenda o Homerze. [Wybór wierszy]. Wyd. jako dokument elektroniczny: Warszawa: Fundacja Nowoczesna Polska [2015], plik w formacie MOBI, wyd. nast. tamże 2018.

28. Moja mała. [Wybór wierszy]. Wyd. jako dokument elektroniczny: Warszawa: Fundacja Nowoczesna Polska [2015], plik w formacie MOBI, wyd. nast. tamże 2018.

29. Nowo narodzonemu. [Wybór wierszy]. Wyd. jako dokument elektroniczny: Warszawa: Fundacja Nowoczesna Polska [2015], plik w formacie MOBI, wyd. nast. tamże 2018.

30. Poezje. Wyd. jako dokument elektroniczny: Warszawa: Wydawnictwo Ktoczyta.pl – Ventigo Media 2018, plik w formacie EPUB, MOBI, PDF.

See Studies Zobacz szczegóły pozycji

31. Portret. [Wybór wierszy]. Wyd. jako dokument elektroniczny: Warszawa: Fundacja Nowoczesna Polska [2015], plik w formacie MOBI, wyd. nast. tamże 2018.

See Studies Zobacz szczegóły pozycji

32. Uderzenie. [Wybór wierszy]. Wyd. jako dokument elektroniczny: Warszawa: Fundacja Nowoczesna Polska [2015], plik w formacie MOBI, wyd. nast. tamże 2018.

33. Wstecz. [Wybór wierszy]. Wyd. jako dokument elektroniczny: Warszawa: Fundacja Nowoczesna Polska [2015], plik w formacie MOBI, wyd. nast. tamże 2018.

34. Widma. Opowieść z innego świata. [Wiersze; album]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy; Biblioteka Narodowa 2022, 154 s.

Zawiera reprint tomiku Widma [poz.↑ ], skany dokumentów, publikacji prasowych, szkiców wierszy, listów oraz zdjęć poety i jego rodziny. Nadto teksty krytyczne autorów: R. Brasse i K. Samsel.

Listy

1. Pod okupacją. Listy. Jerzy Andrzejewski, Stefania Baczyńska, Tadeusz Gajcy, Karol Irzykowski, Karol Ludwik Koniński, Czesław Miłosz, Jerzy Turowicz, Kazimierz Wyka. Wstęp: M. Wyka. W tom ułożył, przypisami i notą wydawcy opatrzył M. Urbanowski. Warszawa: Fundacja Zeszytów Literackich 2014, 393 s.

Wybory tekstów w przekładach

czeski

• Zády opřen o věčnost. [Przeł.: J. Mlejnek, M. Ruczaj, L. Zakopalová]. Praha 2014.

Przekłady utworów literackich w antologiach zagranicznych

angielski

• Five centuries of Polish poetry. 1450-1970. [Oprac.:] J. Peterkiewicz, B. Singer. London 1970; Westport, CT 1979.
• Poems of the Warsaw Uprising generation. A memorial tribute. [Przeł.] A. Kurczaba [i inni]. Chicago 1994 [tekst w języku polskim i angielskim].
• Słowo. Dwieście lat poezji polskiej = The word. Two hundred years of Polish poetry. [Przeł.] M. Weyland. Blackheath 2010.

białoruski

• Napârejmy: ad Buga da Varty. Antalogiâ pol'skaj paezii XX stagoddzâ. T. 1-2. [Przeł.] A. Lojka. Mìnsk 2003.
• Zbor tvoraŭ: u trynaccacì tamah. T. 11. Peraklady. [Red. tomu:] L.G. Kìsâlëva; Maksìm Tank [pseud.]. Mìnsk 2010.

czeski

• Setkáni nad Vislou. Polští básnici 20. stoleti. [Przeł.]J. Pilař. Praha 1979.

francuski

• Chant de la Pologne. Anthologie de la poésie polonaise du vingtième siècle. [Przeł.] B. Burocher. Paris 1972.
• Poètes de l'apocalypse. Anthologie de poèsie en polonais, hébreu et yiddish (1939-1945). [Wybór:] D. Beauvois, S. Bereś. Lille 1991 [tekst także w języku polskim, hebrajskim i jidysz ].
• Poésie. Vol. 1. [Wybór] K. Dedecius. [Przeł.] C-H du Bord [i inni]. Montricher; Paris 2000.
• Le pire est certain. Anthologie de la poésie catastrophiste polonaise du XXe siècle. [Przeł.:] C.-H. du Bord, C. Jezewski. Orthez 2009.

grecki

• Polōnoi poiītes. Epilogī́, metáfrasī, schólīa. [Przeł.] S.E. Gyftákīs. Athī́na 2007.
• Mikrī́ anthología europaïkī́ poíīsīs. Méros 3, (1900-1968). [Przeł.] S.E. Gyftákis. Kalamáta; Athī́na 2008.

hebrajski

• Poètes de l'apocalypse. Anthologie de poèsie en polonais, hébreu et yiddish (1939-1945). [Wybór:] D. Beauvois, S. Bereś. Lille 1991 [tekst także w języku polskim, francuskim i jidysz].

hiszpański

• Infierno poetico de Polonia. (Antologia de 27 poetas contemporáneos 1942-1981). [Przeł.] B. Piotrowski. Bogota 1982.
• Poesia polaca. [Red.] M. Suárez Recio. La Habana 1984.

kannada

• Eppathaidu Polish kavitegalu. [Przeł.:] T. Niranjana, Z. Reszelewski. Bangalore 1978.

niemiecki

• Polnische Poesie des 20. Jahrhunderts. [Wyd., przekł.] K. Dedecius. München 1964, wyd. nast.: tamże 1968; Frankfurt am Main 1982.
• Polnische Lyrik aus fünf Jahrzehnten. [Wyd.] H. Bereska. Berlin; Weimar 1975, wyd. nast. tamże 1977.
• Polen. [Przeł.:] P., R. Lachmann. Berlin 1987.
• Poesie. Bd. 1. [Red. i przekł.] K. Dedecius. Zürich 1996.
• Polnische Lyrik aus 100 Jahren.[Wyd.] S. Sterna-Wachowiak. [Przeł.] J. Retz. Gifkendorf 1997.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

rosyjski

• Poèty Varšavskogo Vosstaniâ. [Przeł.] A. Nehaj [i inni]. Gatčina 1996.
• Sdelano v Pol'še. Vek – XX. Antologiâ. [Wybór i przekł.] A. Bazilevskij. Moskva 2009.
• „Sredi pečal'nyh bur'...” Iz pol'skoj poèzii XIX-XX vekov. [Wybór:] N. Malinovskaâ. [Przeł.] A. Geleskula. Sankt-Peterburg 2010.

serbski

• 100 savremenih pol̂skih pesnika. Kn̂. 1. [Przeł.] G. Latušinski. Pančevo 2019.

słoweński

• Alarm. Poljska poezija 1939-1945. [Przeł.:] R. Štefanova, T. Pretnar. Ljubljana 1992.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji
• Prošnja za srečne otoke. Antologija poljske ljubezenske lirike. [Wybór i przekł.] R. Štefanova. Radovljica 1999.

węgierski

• Az égbolt hajfonatai: XX. Századi lengyel költők = Warkocze niebios. Poeci polscy XX wieku. [Przeł.] G. Cséby. Budapest 2003.
• Hű maradok hozzád. Lengyel szerelmes versek. [Przeł.] F. Baranyi. Budapest 2004.

Omówienia i recenzje

Słowniki i bibliografie

• Polski Słownik biograficzny. T. 7. Kraków 1948-1958 (J. Krzyżanowski).
• Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 1. Warszawa1963.
• Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (E. Zuberbier).

Ogólne

Książki

• S. Bereś: Uwięziony w śmierci. O twórczości Tadeusza Gajcego. Warszawa: Wydawnictwo PEN, 1992, 197 s.
• B. Maj: Dotknięty ogniem. Tadeusz Gajcy: Biały chłopiec. O poezji Tadeusza Gajcego. Kraków: Oficyna Literacka 1992, 345 s. [wyd. łącznie z wyborem wierszy T. Gajcego].
• Z. Ożóg: Romantycy czasu wojny. Liryka Krzysztofa Kamila Baczyńskiego oraz poetów „Sztuki i Narodu” wobec tradycji romantycznej. Rzeszów: Stowarzyszenie Literacko-Artystyczne „Fraza” 2002, 143 s. [dot. także twórczości W. Bojarskiego, T. Borowskiego, A. Trzebińskiego].
• S. Bereś: Gajcy. W pierścieniu śmierci. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne 2016, 711 s. Biografie.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Wołowiec: Wydawnictwo Czarne 2016, plik w formacie EPUB, MOBI.
• R. Brasse: Poetyka doświadczenia duchowego w liryce Tadeusza Gajcego. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2018, 408 s.
• R. Brasse: Metaforyczny realizm. O twórczości Tadeusza Gajcego. Kraków: Instytut Literatury 2020, 153 s. Biblioteka Krytyki Literackiej Kwartalnika „Nowy Napis” .
Zawiera także wybór wierszy Tadeusza Gajcego (s. 87-141), tu m.in. Widma [poz.↑ ] ; Do potomnego [poz. ↑].

Artykuły

• J. Woźniakowski: Jak rzeźba w pół złamana. „Tygodnik Powszechny” 1952 nr 33.
• Z. Jastrzębski: Poezja buntu i cierpienia. „Dziś i Jutro” 1953 nr 38, przedruk w tegoż: Bez wieńca i togi. Warszawa 1967.
• T. Łubieński: Gajcy i jego sztuka. „Dialog” 1959 nr 11.
• L. M. Bartelski: Sztuka odważnych. (O twórczości Tadeusza Gajcego). „Twórczość” 1961 nr 3.
• Z. Jastrzębski: „Pójdziemy wolno nad groby zagubionych Homerów”. „Znak” 1962 nr 97/98, przedruk w tegoż: Bez wieńca i togi. Warszawa 1967.
• L. M. Bartelski: Genealogia ocalonych. Kraków 1963, passim; toż w wyd. nast.
• J. Kwiatkowski: Ciemny dialog. W tegoż: Klucze do wyobraźni. Warszawa 1964, wyd. 2 poszerzone Kraków 1973, przedruk w tegoż: Magia poezji. Kraków 1995.
• L.M. Bartelski: Z dna wojny. W tegoż: W kręgu bliskich. Kraków 1967.
• A. Gronczewski: „Wczorajszemu”. „Tygodnik Kulturalny” 1967 nr 28, przedruk w: Czytamy wiersze. Wyd. 2. Warszawa 1973 [dot. wiersza: „Wczorajszemu”].
• E. Suliborska-Rymkiewicz: Tadeusz Gajcy czyli próba przezwyciężania katastrofizmu. „Prace Polonistyczne” Seria 23: 1967.
• T. Burek: Kim był Gajcy? „Odra” 1969 nr 2.
• Z. Jastrzębski: Literatura pokolenia wojennego wobec dwudziestolecia. Warszawa 1969, passim.
• Z. Jerzyna: Nad krawędzią jawy. „Kultura” 1969 nr 36, przedruk w tegoż: Wędrówka w sławie. Warszawa 1988.
• J. Łukasiewicz: Tadeusz Gajcy. „Tygodnik Powszechny” 1969 nr 10.
• K. Mętrak: W czasie przeszłym dokonanym. „Miesięcznik Literacki” 1969 nr 5.
• J. Dudek: Tadeusz Gajcy. „Ruch Literacki” 1970 nr 1.
• W.P. Szymański: „Podwojony sam sobie jestem”. (O poezji Tadeusza Gajcego). „Roczniki Humanistyczne” 1971 nr 1.
• M. Płachecki: Tadeusz Gajcy, śmierć. „Literatura” 1972 nr 33.
• M. Piwińska: Legenda romantyczna i szydercy. Warszawa 1973, passim.
• W.P. Szymański: Przerwana młodość. (Poezja Tadeusza Gajcego). W tegoż: Neosymbolizm. Kraków 1973, przedruk w tegoż: Moje dwudziestolecie 1918-1939. Kraków 1998, Osobowość i poetyka. Kraków 2022.
• L.M. Bartelski: Los strzelca „Topora”. W: Sylwetki polskich pisarzy współczesnych. Warszawa 1975.
• E.L. Dusza: Chłopiec z Alei Sierpniowych. „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza” Londyn 1975 nr 233, przekł. angielski: Boy from August Boulevard. Przeł. H.M. Fedorowicz. W tegoż: Poets of Warsaw aflame. Madison, WI 1977.
• P. Dybel: Ujarzmianie śmierci. (Sen w poezji Krzysztofa Kamila Baczyńskiego i Tadeusza Gajcego). „Poezja” 1975 nr 10.
• B. Drozdowski: Wychyleni za każde słowo. ( O poezji miłosnej Krzysztofa Kamila Baczyńskiego i Tadeusza Gajcego). W tegoż: O poezji. Warszawa 1977.
• K. Grela: „Bowiem nie spłoną, dopóki lecą”. „Poezja” 1977 nr 11, przedruk w tejże: Kształt słowa. Warszawa 1986.
• A. Gronczewski: Testamenty: Gwiazda żałobna. „Poezja” 1977 nr 11, przedruk w tegoż: Inicjały i testamenty. Warszawa 1984, Wojna bez końca. Warszawa 1992.
• B. Maj: „Badający uparcie ciemność”. Twórczość Tadeusza Gajcego. „Więź” 1977 nr 8.
• A. Mrozowska: Mit pełni. (Szkic o poezji Tadeusza Gajcego). „Litteraria” 1977 nr z IV.
• J. Święch: Motywy religijne w poezji II wojny światowej. W: Religijne aspekty literatury XX wieku. Lublin 1977.
• W gałązce dymu, w ognia blasku... Wspomnienia o Wacławie Bojarskim, Tadeuszu Gajcym, Onufrym Bronisławie Kopczyńskim, Wojciechu Menclu, Zdzisławie Stroińskim, Andrzeju Trzebińskim. Zebrał i oprac. J. Szczypka. Warszawa 1977 [tu o Tadeuszu Gajcym we wspomnieniach autorów: Natalia Bojarska, Andrzej Łapicki, Stanisław Marczak-Oborski, Józefa Radzymińska, Tadeusz Sołtan, Jerzy Zagórski oraz passim].
• W. A. Dudzik: „Śmiech dziwaczności”. (O groteskach pokolenia dramatycznego). „Polonistyka” 1980 nr 1 [m.in. o T. Gajcym].
• M. Krassowski: Apokalipsa — sen — historia. (O Tadeuszu Gajcym). W tegoż: Granice sensu. Warszawa 1980.
• M.G. Levine: Tadeusz Gajcy and Krzysztof Kamil Baczyński. (History's victims). W tejże: Contemporary Polish poetry 1925-1975. Boston, MA 1980.
• B. Maj: Wstęp do Gajcego. „Pismo” 1981 nr 5/6.
• S. Stabro: Poeta międzyepoki. „Kultura” 1981 nr 31, przedruk w tegoż: Poeta odrzucony. Kraków 1989.
• A. Urbański: Groteska bardzo smutna Tadeusza Gajcego. „Literatura” 1981 nr 35.
• A. Tauber-Ziółkowski: „Siwa młodość”. (Portret Tadeusza Gajcego). W: Portrety twórców „Sztuki i Narodu”. Warszawa 1983.
• J. Adamski: Witkacy i Gajcy. W tegoż: Upadek humanizmu. Warszawa 1986.
• E. Balcerzan: Dramat estetyzmu: Tadeusz Gajcy. W tegoż: Poezja polska w latach 1939-1965. Cz. 2. Warszawa 1988.
• T. Sołtan: Narodziny misterium. W tegoż: Z rachunków mego pokolenia. Warszawa 1988.
• M. Ampel-Rudolf: Językowy kształt metafory Tadeusza Gajcego. W: Poezja pokolenia wojennego. Rzeszów 1989.
• Z. Andres: Przezwyciężanie tragizmu. O poezji Tadeusza Gajcego. W: Poezja pokolenia wojennego. Rzeszów 1989, przedruk w tegoż: Rewizje wartości. Szkice o literaturze polskiej XX wieku. Rzeszów 2007.
• S. Bereś: Poeci apokalipsy, czyli metafizyka oporu. W: Wiary i słowa. Wrocław 1994, przedruk w tegoż: Szuflada z Atlantydy. Wrocław 2002 [dot. m.in. także K.K. Baczyńskiego, T. Borowskiego, W. Bojarskiego].
• J. Dudek: Tadeusz Gajcy. W tejże: Poeci polscy XX w. T. 1. Kraków 1994.
• P. Majerski: Poetycka summa Tadeusza Gajcego. Wprowadzenie do lektury wiersza „Schodząc”. W: Liryka polska XX wieku. Katowice 1994.
• J. Marx: Tadeusz Gajcy. „Wywiodę noc wiosenną przed zwalony dom...”. W tegoż: Dwudziestoletni poeci Warszawy. Warszawa 1994 [tu też wybór wierszy Tadeusza Gajcego].
• W. Smaszcz: „Mój sen śmiertelny ciałem spełniasz”. W tegoż: Miłość bez jutra. Białystok 1994 [tu też wybór wierszy Tadeusza Gajcego].
• W. Rymkiewicz: Czworokąt Tadeusza Gajcego. „Arcana ”1996 nr 4.
• Z. Andres: Symbolika świąt Bożego Narodzenia w poezji Tadeusza Gajcego. W: Z Bogiem przez wieki. Inspiracje i motywy religijne w literaturze polskiej. Rzeszów 1998, przedruk w tegoż: Rewizje wartości. Szkice o literaturze polskiej XX wieku. Rzeszów 2007.
• K. Latawiec: „I tak nas uczy umierania piosenka”; „Opowiem wszystkie dzieje raz jeszcze wargą pełną”. W tejże: Poezja polska w latach 1939-1956. Kraków 1998.
• P. Rodak: Apokalipsa. Wyobraźnia pokolenia wojennego. „Twórczość” 1998 nr 1 [dot. także K.K. Baczyńskiego, T. Borowskiego].
• V. Wróblewska: Baśniowe inspiracje poezji wojennej Krzysztofa Kamila Baczyńskiego i Tadeusza Gajcego. W: Edukacja polonistyczna i literatura. Toruń 2000.
• I. Glatzel: Niezłomność wymuszona?. „Ruch Literacki” 2002 z. 2 [dot. wiersza: Portret].
• M. Michalski: Gajcego sztuka portretowa. „Ruch Literacki” 2002 nr 2.
• I. Mityk: Trzy motywy w poezji Tadeusza Gajcego. „Studia Filologiczne Akademii Świętokrzyskiej” 2002 t. 15.
• T. Mizerkiewicz: Szkic do „Portretu” Tadeusza Gajcego. „Ruch Literacki” 2002 nr 2.
• J. Święch: Uczniowie żagarystów. Parę myśli na temat wojennego katastrofizmu. W: Poezja i poeci w Wilnie. Kraków 2003 [m.in. o T. Gajcym].
• M. Bartyzel: Misterium zaklinania rzeczywistości. W tejże: „Sztuka i Naród” w Wielkim Teatrze Świata. Toruń 2005.
• G. Grochowski: Emblematy zbawienia — emblematy zagłady. „Przejście” Tadeusza Gajcego. „Pamiętnik Literacki” 2005 z. 1.
• B. Grodzki: Świadomość na rozdrożu. „Przejście” Tadeusza Gajcego. „Pamiętnik Literacki” 2005 z. 1.
• A. Niewiadomski: Tadeusz Gajcy: Poezja w konspiracji. „Konspiracyjna” refleksja metapoetycka. W tegoż: Światy z jawnych słów i kwiatów ukrytych. O refleksji metapoetyckiej w nowoczesnej poezji polskiej. Lublin 2010.
• A. Kluba: Imperatyw dekonwencjonalizacji. „Wizja skąpa” Tadeusza Gajcego. „Roczniki Humanistyczne” 2011 nr 1.
• A. Kowalska: W jakimś innym rozłożystym świecie Tadeusza Gajcego. „Twórczość” 2011 nr 6.
• J. Warońska: „Zagrożona, bajeczna, święta...” Sposoby konstruowania przestrzeni w twórczości Tadeusza Gajcego. W: Od poetyki przestrzeni do geopoetyki. Białystok 2012.
• B. Gautier: Overcoming the burden of history. The poetry of Tadeusz Gajcy, Czeslaw Miłosz, and Zbigniew Herbert. „The Sarmatian Review”, Houston2013 no 1.
• T. Tomasik: Homer na wojnie, czyli od psychologii męskości do etyki męskości. W tegoż: Wojna-męskość-literatura. Słupsk 2013.
• K. Vandenborre: Le conte dans la poésie catastrophiste: Krzysztof Kamil Baczyński et Tadeusz Gajcy. „Prace Polonistyczne” Seria 69: 2014.
• R. Brasse: Poetyka doświadczenia religijnego na przykładzie wiersza Tadeusza Gajcego „Nad ranem”. W: Język doświadczenia religijnego. Gorzów Wielkopolski 2015.
• R. Brasse: Na pograniczu snu i marzenia. Między onirycznym lotem a teofanią w języku poetyckim Tadeusza Gajcego. „Język, Religia, Tożsamość” 2016 nr 2.
• R. Brasse: Wokół eschatologicznego niepokoju wyrażonego językiem poetyki marzenia w „Pieśni nostalgicznej" Tadeusza Gajcego. „Studia Ełckie” 2016.
• M. Błaszkowska: Zapętlony czas Apokalipsy spełnionej. O czasach gramatycznych w poezji Krzysztofa Kamila Baczyńskiego i Tadeusza Gajcego. „Maska” 2017 nr 3.
• R. Brasse: Cyprian Norwid i Tadeusz Gajcy. Liryczne kreacje osobowości w świetle wiary według Edyty Stein. „Zeszyty Naukowe Centrum Badań im. Edyty Stein” 2017 nr 16/17.
• R. Brasse: O roli wyobraźni i wpływie poetyk II awangardy na kształt języka poetyckiej wypowiedzi Tadeusza Gajcego. „Język, Religia, Tożsamość” 2017nr 2.
• R. Brasse: „Pieśń o Bogu ukrytym” Karola Wojtyły i „Po raz pierwszy modlitwa” Tadeusza Gajcego w świetle bachelardowskiej poetyki żywiołów (próba interpretacji porównawczej). „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego. Seria Scripta Humana” 2017.
• C. Zehnder: Inny aktywizm w Historii i czynie Tadeusza Gajcego, czyli powrót Norwida na marginesach „Sztuki i Narodu”. „Przegląd Humanistyczny” 2017 z. 4.
• R. Brasse: Gajcy, Bachelard – idea domu onirycznego na przykładzie „Poematu letargicznego” i innych wierszy; Gajcy, Bachelard – Kościół w pamięci „marzącej”. Status ontyczny rzeczy jako epifanii osobistych obrazów i wyobrażeń. „Studia Ełckie 2018.
• R. Brasse: Poetyckie marzenie Tadeusza Gajcego w konfrontacji z tradycją romantyczną i oceną pokolenia Kolumbów przez Czesława Miłosza i Zbigniewa Herberta. „In Gremium” 2018.
• K. Hryniewicz: „Usta na grozę wołały...”. Wzniosłość i groza w poezji Krzysztofa Kamila Baczyńskiego i Tadeusza Gajcego. W: Poeci-studenci podziemnego Uniwersytetu Warszawskiego wobec romantyzmu. Warszawa 2018.
• R. Brasse: Między upływającym czasem a wiecznością: „Miłość bez jutra” Tadeusza Gajcego w świetle antropologii wyobraźni Gilberta Duranda. „Prace Polonistyczne” Seria 74: 2019.
• E. Reszke: „Jest czy się śni?” Analiza wątków surrealistycznych w „Wierszach niewymiernych” Tadeusza Gajcego. W: Przechadzki po lesie teorii i nie tylko. Szkice o literaturze, języku i kulturze. Wrocław 2019.
• R. Bobryk: „Ciemny dialog” z obłokiem… Gajcy metapoetycki. W: Odmiany pograniczności. Kraków 2020.

Homer i Orchidea

• T. Peiper. „Odrodzenie” 1947 nr 9.
• M. Wójtewicz. „Meander” 1947 nr 6.
• Z. Grzegorski: Twórczość dramatyczna „dramatycznego pokolenia”. „Rocznik Humanistyczny” 1965 z. 1 [m.in. dot.: Homer i Orchidea].
• J. Adamski: „Homer i Orchidea”. Tadeusz Gajcy i dlaczego ten utwór jest taki, jaki jest? W: Dramat polski XIX i XX wieku. Lublin1987.
• M. Bartyzel: Poezja i groteska — o „Homerze i Orchidei” Tadeusza Gajcego. W tejże: „Sztuka i Naród” w Wielkim Teatrze Świata. Toruń 2005.
• K. Samsel: „Biały” dramat poetycki. „Homer i Orchidea” Tadeusza Gajcego w horyzoncie polskiego dramatu romantycznego i postromantycznego. W: Wokół dramatu poetyckiego XX wieku. Lublin 2018.
Go back to position Wróć do pozycji

Misterium niedzielne

• B. Maj: Pogodne misterium o zagładzie. (O „Misterium niedzielnym” Tadeusza Gajcego). „Ruch Literacki” 1977 nr 3.
Go back to position Wróć do pozycji

Widma

• [K. Winkler] A. Augustowski: Żyjemy w trudnym śnie. „Sztuka i Naród” 1943 nr 9/10, przedruk w: Konspiracyjna publicystyka literacka. Kraków 1973.
• [J. Zagórski]: Trzy debiuty poetyckie. „Kultura Jutra” 1943 nr 8/9.
• [J. Zagórski] B. Łuski: Ryzykowna droga poety. „Sztuka i Naród” 1943 nr 9/10.
• [R. Bratny] Bratny. „Dźwigary” 1944 nr 1, przedruk w: Konspiracyjna publicystyka literacka. Kraków 1973.
• J. Łukasiewicz: „Widma” — psychoanaliza. W tegoż: Oko poematu. Wrocław 1991.
• H. Jaworek: Słownictwo poematu Tadeusza Gajcego „Widma ”na tle porównawczym. „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Opolskiego. Językoznawstwo” 1996 z. 16.
• K. Walczak: Człowiek w świecie zniszczonych wartości – „Widma” Tadeusza Gajcego. „Warsztaty Polonistyczne” 1998 nr 3.
• Z. Ożóg: „Skrajem jawy uciekać musisz...”. O „Widmach” Tadeusza Gajcego. W: Oniryczne tematy i konwencje w literaturze polskiej w XX w. Toruń 1999.
• P. Binek: Wskaźniki znaczenia w poemacie „Widma” Tadeusza Gajcego. „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica” 2012 cz. 2.
Go back to position Wróć do pozycji

Do potomnego

• B. Tokarz: Świadomość poetycka w czasie zagłady. („Do potomnego ” T. Gajcego). W: Poezja polska. Interpretacje. Katowice 2000.
• R. Brasse: O heroizmie etycznym idei słowa-czynu w poemacie Tadeusza Gajcego „Do potomnego”. „In Gremium”2016.
Go back to position Wróć do pozycji

Grom powszedni

• [T. Sołtan:] Rachunek tragicznej młodości. (Nad „Gromem powszednim” Karola Topornickiego). „Sztuka i Naród” 1944 [nr 16].
Go back to position Wróć do pozycji
Print
LICENCE_INFO