JANKOWSKI Jerzy

Urodzony w 1887 w Wilnie w rodzinie inteligenckiej; syn Stanisława Jankowskiego i Kazimiery z Heyner-Adamkowiczów. Uczęszczał do gimnazjum rosyjskiego w Wilnie, a następnie (pozbawiony możliwości dalszej edukacji w tym rejonie za napisanie utworu satyrycznego) uczył się w szkole średniej w Kronsztadzie. W 1904 zdał maturę i podjął studia z zakresu prawa na uniwersytecie w Petersburgu. Należał do Polskiej Partii Socjalistycznej; po wybuchu rewolucji 1905 roku udał się do Łodzi, gdzie prowadził partyjną agitację. Debiutował w 1906 artykułem Z prasy rosyjskiej, ogłoszonym na łamach „Gazety Wileńskiej” (nr 51; podpisany pseudonimem Jerzy Szum); z pismem tym współpracował do końca 1906 jako autor recenzji teatralnych, felietonów i wierszy (prowadząc m.in. rubrykę Sztuka. Teatr, podpisywaną Jerzy Szum, i rubrykę Sztuka, podpisywaną: S., Jerzy Szum). Represjonowany politycznie i wydalony z terenu zaboru rosyjskiego, kontynuował studia prawnicze w Lipsku (1906) i w Szkole Nauk Politycznych w Paryżu (1907), skąd powrócił do Petersburga. Od 1910 kształcił się na wydziale prawa uniwersytetu w Dorpacie, w którym w następnym roku otrzymał dyplom ukończenia studiów. Rozwijał twórczość literacką, krytyczną i publicystyczną; w 1907 artykuły zamieszczał m.in. w „Panteonie”, „Przeglądzie Społecznym” (podpisany Jerzy Szum), „Przeglądzie Sportowym” (podpisany m.in. Jerzy Szum) i „Społeczeństwie”; w tym czasie jako autor felietonów, recenzji i artykułów nawiązał także stałą współpracę z „Kurierem Litewskim” (1907-09; podpisany też Jerzy Szum) i „Nową Gazetą” (1907, 1910-15; tu m.in. cykle felietonów: w 1911-13 pt. Brzegiem Lety, podpisany Jerzy J., w 1912 pt. Oczekiwania i myśli, w 1913 pt. Stosy w polu, podpisany też: Jerzy J., J.J.). Sympatyzował z białoruskim ruchem narodowym. Był współtwórcą założonej w 1909 w Wilnie grupy artystycznej Banda i współautorem wydanego przez nią w 1910 almanachu pt. Żórawce. Od 1911 mieszkał w Warszawie. Współpracował nadal z prasą codzienną, nadto ogłaszał utwory m.in. w „Marchołcie” (1911-12; tu m.in. rubryka pt. Ruch artystyczny), „Prawdzie” (1911-13, 1915; podpisany też J.J.), „Widnokręgu” (1913-14; tu m.in. pierwsze wiersze futurystyczne) i „Złotym Rogu” (1913). W 1912-13 redagował i wydawał „Tydzień. Pismo Niezależne i Demokratyczne”. W czasie I wojny światowej przebywał na terenie Rosji, w Twerze i Piotrogrodzie; w 1915 spędził kilka tygodni w Londynie. Korespondencje i felietony drukował m.in. w „Dzienniku Piotrogrodzkim” (1915; tu m.in. cykle pt. Listy z placu Picadilły oraz Listy do wnuka) i „Głosie Polskim” (1916). Był także autorem pozostawionych w rękopisach powieści i utworów poświęconych Białorusi i Polsce (zaginęły). Na początku 1919 przebywał krótko w Wilnie, po czym powrócił do Warszawy. Uczestniczył w życiu literackim, m.in. jako członek warszawskiego Klubu Futurystów „Czarna Latarnia”, działającego przejściowo (na przełomie marca i kwietnia 1919 w gmachu Hotelu Europejskiego) w ramach Cechu Poetów, powstałego we współpracy z kawiarnią poetów Pod Pikadorem; był również współzałożycielem efemerycznego wydawnictwa Futuryzm Polski. Artykuły ogłaszał m.in. w piśmie „Dzień” (1919; podpisany R. Jota), a w 1920 został współpracownikiem „Kuriera Polskiego” (tu m.in. cykl felietonów pt. Rytmy chwili). W 1921 (w wyniku nasilającego się uzależnienia od alkoholu) zapadł trwale na zdrowiu i zaprzestał twórczości literackiej. Do wybuchu II wojny światowej przebywał w szpitalu psychiatrycznym w Kojranach w okolicach Wilna. Zginął w 1941, po zajęciu Wileńszczyzny przez wojska niemieckie, uśmiercony prawdopodobnie zastrzykiem fenolu w serce.