GRALEWSKI Wacław

Urodzony 24 października 1900 w Lublinie; syn Bogumiła Gralewskiego, oficera, potem kolejno konduktora i cukiernika, i Heleny z Błaszczaków. Od 1915 uczęszczał do Gimnazjum Realnego im. J. Zamoyskiego w Lublinie; szkoły nie ukończył. We wrześniu 1918 wstąpił do Legionów Polskich. Prawdopodobnie wskutek kontuzji kolana odniesionej w czasie walk w okolicy Lidy został skierowany do Szkoły Podoficerskiej w Dęblinie, potem do Szkoły Podchorążych w Rembertowie, a następnie urlopowany lub wysłany do jednostki stacjonującej w Lublinie. W 1919 współpracował z wydawanym tam harcerskim periodykiem „Nasze Pismo”, a w 1920 redagował pierwszy numer szkolnego pisma „Młodzież”; w tymże roku debiutował na jego łamach wierszem pt. Dzwony (nr 2). W 1921 został zwolniony ze służby wojskowej w randze podporucznika rezerwy i rozpoczął jako słuchacz nadzwyczajny studia prawnicze na Uniwersytecie Lubelskim. Aktywnie uczestniczył w kulturalnym życiu studenckim. Był przewodniczącym akademickiego Koła Miłośników Literatury; w 1921 brał udział w redagowaniu pierwszego numeru czasopisma „Lucifer”, drukował tu także wiersze. Wchodził w skład władz organizacji studenckiej Bratnia Pomoc. W 1922 musiał przerwać studia w związku z brakiem świadectwa maturalnego. Rozpoczął pracę jako nauczyciel w szkole powszechnej, w następnych latach zajął się głównie dziennikarstwem. W początku 1923 nawiązał współpracę z czasopismami „Dziennik Lubelski” i „Ziemia Lubelska”. W tymże roku został redaktorem odpowiedzialnym i sekretarzem redakcji „Expressu Lubelskiego” (od 1931 „Express Lubelski i Wołyński”); ogłaszał na jego łamach liczne recenzje literackie i teatralne. Także w 1923 założył, a następnie wydawał literacki periodyk „Reflektor” (zredagował pierwszy numer pisma); sporadycznie ogłaszał do 1924 na jego łamach wiersze. Był członkiem poetyckiej grupy Reflektor, powstałej wokół tego czasopisma. Pełnił funkcję lubelskiego korespondenta „Przeglądu Sportowego”. Interesował się parapsychologią. W 1931 był współtwórcą lubelskiego Związku Pracy Kulturalnej. W 1932 został członkiem Lubelskiego Związku Literatów; wchodził w skład zarządu Związku. Zainicjował powstanie Syndykatu Dziennikarzy Polskich w Lublinie i objął funkcję jego prezesa. Od 1936 pełnił funkcję redaktora naczelnego „Expressu Lubelskiego i Wołyńskiego”. Po wybuchu II wojny światowej należał do Cywilnego Komitetu Obrony Lublina. W czasie okupacji niemieckiej przebywał nadal w Lublinie; fikcyjnie pracował w administracji przedsiębiorstwa Grom, produkującego wody kwiatowe i esencje owocowe, przy którym mieściły się redakcja i powielarnia czasopism podziemnych. Włączył się w działalność konspiracyjną: wstąpił do Związku Walki Zbrojnej, potem do Armii Krajowej (AK; używał pseudonimów: Victor, Szymon), od 1941 kierował Biurem Informacji i Propagandy okręgu lubelskiego AK; wchodził w skład redakcji „Biuletynu Radiowego”, potem redagował jego kontynuację „Okręgowy Dziennik Radiowy”. Był także redaktorem dwutygodnika „Nasze jest jutro” (od końca 1941 do kwietnia 1944) oraz współpracował z pismem „Orzeł Biały.” Za pracę konspiracyjną został odznaczony Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari. Po wyzwoleniu Lublina w 1944 został zmobilizowany i wcielony do 1. Armii Wojska Polskiego; jako zastępca szefa oddziału zwiadu sztabu przeszedł ze swą jednostką szlak bojowy do Berlina. W czerwcu 1945 zdemobilizowany, powrócił do Lublina. Podjął pracę jako nauczyciel Państwowych Kursów Pedagogicznych. Włączył się w działalność kulturalną i społeczną Lublina. W 1945 należał do Klubu Literackiego w Lublinie, a następnie został członkiem kandydatem Oddziału Lubelskiego Związku Zawodowego Literatów Polskich (od 1949 Związku Literatów Polskich; ZLP); pełnił funkcję skarbnika Oddziału. Uczestniczył w spotkaniach autorskich, wygłaszał prelekcje. W 1948 wszedł do Miejskiej Rady Kultury i Sztuki. Za tłumaczenia radzieckich sztuk teatralnych otrzymał w 1950 nagrodę literacką Wojewódzkiej Rady Narodowej (WRN) wspólnie z innymi osobami tworzącymi zespół literacki Załoga nr 1. W 1952 był kierownikiem Biura Wojewódzkiego Odbudowy Warszawy w Lublinie. W tymże roku został członkiem rzeczywistym ZLP; brał czynny udział w pracach zarządu Oddziału Lubelskiego. Także w tym roku wszedł w skład komitetu redakcyjnego „Kameny” (do 1957 pełnił funkcję kierownika administracji); od 1948 publikował tu opowiadania, przekłady i artykuły. W 1954 pracował krótko w administracji przedsiębiorstwa ARTOS. Od 1957 zajmował się tylko pracą literacką. Był jednym z założycieli Ludowej Spółdzielni Wydawniczej (LSW); w 1957-60 pełnił w niej funkcję członka zarządu oraz sekretarza Rady Programowo-Wydawniczej; współpracował przez krótki czas z wydawanym przez LSW „Kurierem Lubelskim”. W 1968 otrzymał nagrodę WRN za całokształt twórczości literackiej. Odznaczony m.in. Medalem Niepodległości (1937), Srebrnym Krzyżem Zasługi (1938), Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami (1965), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1969), odznakami Za Zasługi dla Lubelszczyzny (1970), Zasłużony dla miasta Lublina, Srebrną Odznaką Odbudowy Warszawy. Zmarł w Lublinie 16 listopada 1972; pochowany tamże na cmentarzu przy ulicy Lipowej.