BIO

Urodzona 17 sierpnia 1910 we Wrocławiu; córka Kazimierza Michalskiego, doktora medycyny, i Haliny z Adamskich, pianistki. Okres dzieciństwa spędziła w Ostrzeszowie. Uczęszczała do gimnazjum w Ostrowie Wielkopolskim. Po zdaniu matury, w 1930 zaczęła studiować filologię angielską na Uniwersytecie Poznańskim; w 1935 uzyskała magisterium. W czasie studiów przez pół roku przebywała w Paryżu. Debiutowała w 1931 bajkami dla dzieci pt. Królewicz grajek (podpisana Jadwiga Michalska). W 1934 wyszła za mąż za Wiktora Żylińskiego, inżyniera rolnika, i zamieszkała w majątku Sołopieciszki w Nowogródzkiem. Rozwijała twórczość literacką; opowiadania i artykuły publikowała m.in. na łamach „Bluszczu” (1935-39) i „Kuriera Porannego” (1939; podpisana J. Żyl.). Po wybuchu II wojny światowej przebywała krótko we Lwowie, a w 1940 przedostała się do Warszawy, gdzie w czasie okupacji niemieckiej zarabiała na życie m.in. projektowaniem kostiumów teatralnych i udzielaniem lekcji języka angielskiego (mąż zaginął w latach wojny). Podczas powstania warszawskiego przebywała w Sulejówku, a po wycofaniu się Niemców — w Częstochowie i Krakowie. W 1946 powróciła do Warszawy. Artykuły, prozę, recenzje publikowała na łamach „Tygodnika Powszechnego” (1946-47), „Odrodzenia” (1947-48), „Nowej Kultury” (1950-60, z przerwami). Przez krótki czas w 1947 współpracowała z czasopismem „Tydzień”, a po jego likwidacji z dwutygodnikiem „Moda i Życie Praktyczne”. Od 1948 była członkiem Związku Literatów Polskich (do rozwiązania Związku w 1983). Ze względu na trudności wydawnicze nawiązała w 1951 współpracę z Polskim Radiem jako autorka słuchowisk oryginalnych i adaptowanych. W 1956 wyszła za mąż za Jerzego Komorowskiego, inżyniera rolnika. W 1964 została członkiem Polskiego PEN Clubu (1972-76 członek Zarządu Sekcji Polskiej). Kontynuowała twórczość literacką, publikując artykuły i opowiadania w „Twórczości” (1963-2002, z przerwami), „Miesięczniku Literackim” (1968-78, z przerwami), „Znaku” (1989, 1990, 1994, 1999-2002), „Odrze” (1994), „Kresach” (1996), „Rzeczpospolitej” (1998-2001). Odbyła wiele podróży zagranicznych, m.in. do Szwecji, Francji, Włoch i Grecji (Kreta). W 1993 została członkiem Stowarzyszenia Kultury Europejskiej (SEC). W tymże roku otrzymała nagrodę Polskiego PEN Clubu z Fundacji P. Büchnera. Odznaczona m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1972). Zmarła 25 kwietnia 2009 w Warszawie.

Twórczość

1. Królewicz grajek. [Bajki]. Warszawa: Dom Książki Polskiej 1931, 95 s.

Autorka podpisana: Jadwiga Michalska.

2. Tajemniczy zamek. [Powieść]. Warszawa: Rekord 1934, 69 s.

Autorka podpisana: Jadwiga Woyszyn-Żylińska.

3. Cierń. Powieść. Bluszcz 1935 nr 10-17, 45-49. Wyd. osobne Warszawa: F. Hoesick 1938, 157 s.

4. Krzysztof i Marianna. Powieść. Tygodnik Ilustrowany 1938 nr 51-52, 1939 nr 1-7.

5. Muzykanci z Bremy. [Opowiadania]. Warszawa: Czytelnik 1955 [właśc. 1954], 142 s.

Zawartość

Die Bremerstadtmusikanten; Ludwisia — gęsiarka; Równanie z paru niewiadomymi; Opowiadanie prowincjonalne; W Kamieniu i gdzie indziej.

6. Stig Ulsen i Rozamunda. Opowiadania. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1956, 214 s.

Zawartość

Cz. 1: Stig Ulsen i Rozamunda; Pani na Longthorpe. — Cz. 2: Przygoda wakacyjna; Rodzina; Wszystko będzie możliwe.

Adaptacje

teatralne

opowiadania Stig Ulsen i Rozamunda pt. Opowieść prawdziwa o rycerzu Stigu Ulsenie i o królowej Rosamundzie. Układ tekstu i adaptacja: A. Kulikówna. Prapremiera: Zielona Góra, Lubuski Teatr im. L. Kruczkowskiego 1976.

7. Odzyskana korona. [Opowiadania]. Warszawa: Iskry 1958, 330 s.

Zawartość

Obrona Krosna; Czerchów; Masław; Odzyskana korona; Kamienna róża.

8. Rozstanie. Scenariusz filmowy. Ekranizacja 1961.

Scenariusz wg własnej noweli filmowej: Rozstanie. „Dialog1960 nr 4 s. 31-53. Przedruk zob. poz. .

9. Złota włócznia. [Powieść]. T. 1-2. Wyd. t. 1: Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1961, 315 s. Wyd. nast. (t. 1-2) tamże: 1964, 309 + 430 s., 1968, 1974, wyd. łączne: 1976, 1989.

10. Dzikie ptaki. [Opowiadania]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1962, 170 s.

Zawartość

Rodzina [poz. ]; Wszystko będzie możliwe [poz. ]; Rozstanie [poz. ]; Dzikie ptaki.

11. Tajemnica Sędziwoja. [Dla młodzieży]. Warszawa: Biuro Wydawniczo-Propagandowe „Ruch 1962, 46 s. Wyd. nast.: tamże 1971; Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1975.

12. Na bursztynowym szlaku. [Dla dzieci]. Warszawa: Biuro Wydawniczo-Propagandowe „Ruch 1964, 31 s.

13. Legenda o Liczyrzepie. [Dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1965, 94 s., nuty.

Adaptacje

telewizyjne

1973.

14. Dom, którego nie ma. [Opowieści wspomnieniowe]. Warszawa: Czytelnik 1967, 191 s. Wyd. 2 tamże 1970.

Wyd. łącznie z poz. pt. Dom, którego nie ma; Drogi, które prowadzą dalej. Warszawa: Czytelnik 1983, 337 s.

15. Piastówny i żony Piastów. [Szkice historyczne]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1967, 275 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1969, wyd. 3 1972, wyd. 4 1975, wyd. 5 1982.

16. Hervör i bracia. Opowiadania. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1969, 289 s. Wyd. 2 pt. Hervör i jej bracia. Opowiadania. Warszawa: Czytelnik 1971, 415 s.

Zawartość

Stig Ulsen i Rozamunda [poz. ]; Pani na Longthorpe [poz. ]; Hervör i bracia; O świętej Brygidzie, biskupie z Kill Dara.

17. Drogi, które prowadzą dalej. [Wspomnienia]. Warszawa: Czytelnik 1972, 178 s. Wyd. nast. łącznie z Dom, którego nie ma zob. poz. .

18. Kapłanki, amazonki i czarownice. Opowieść z końca neolitu i epoki brązu 6500-1150 lat p.n.e. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1972, 309 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1978, wyd. 3 1981, wyd. 4 1986; wyd. 5 Warszawa: Kopia 2001.

19. Mistrz Dedal. [Opowieść dla młodzieży]. Warszawa: Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza „Prasa Książka Ruch 1973, 58 s. Wyd. 2 tamże 1976. Przedruk zob. poz. .

20. Opowieść o Heraklesie. [Dla młodzieży]. [Warszawa:] Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza „Prasa Książka Ruch1973, 85 s. Wyd. 2 tamże 1976. Przedruk zob. poz. .

21. Tezeusz i Ariadna. [Opowieść dla młodzieży]. Warszawa: Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza „Prasa Książka Ruch 1973, 58 s. Wyd. 2 Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1976. Polskie Radio 1972. Przedruk zob. poz. .

Przekłady

rosyjski

Tesej i Ariadna. [Przeł.] E. Wasilewska. Warszawa 1977.

22. Młodość Achillesa. [Opowieść dla młodzieży]. [Warszawa:] Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza „Prasa Książka Ruch1974, 56 s. Wyd. 2 tamże 1976. Przedruk zob. poz. .

23. Wyprawa po złote runo. [Opowieść dla młodzieży]. Warszawa: Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza „Prasa Książka Ruch 1974, 68 s. Wyd. nast. tamże 1976. Przedruk zob. poz. .

24. Gospoda samobójców. Opowiadania. Warszawa: Czytelnik 1976, 186 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1978, wyd. 3 1981.

Zawartość

Von Demminowie; Dzień weselny; Renifery. (Opowiadanie z dwoma aneksami); Gospoda samobójców.

Przekłady

niemiecki

Herberge zur Vergangenheit. [Przeł.] A.D. Spranger. Much 1977.

25. Do kogo należy świat? [Opowiadania]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1977, 185 s.

Zawartość

Skyles; Do kogo należy świat?; Bitwa pod Vouillé; Kawaler Christian Rosenkreutz.

26. Gwiazda spadająca. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1980, 272 s. Wyd. 2 tamże 1985.

27. Wyspa Dziwnego Żartu. Opowiadania. Warszawa: Czytelnik 1982, 259 s.

Zawartość

Pielgrzymka do Compostelli; Królowa Elflandu; Morea; Wyspa Dziwnego Żartu.

28. Oto minojska baśń Krety. [Opowiadania]. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1986, 207 s.

Zawartość

Opowieść o Heraklesie [poz. ]; Mistrz Dedal [poz. ]; Tezeusz i Ariadna [poz. ]; Wyprawa po złote runo [poz. ]; Młodość Achillesa [poz. ].

29. Spotkania po drugiej stronie lustra. [Szkice historyczne]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1986, 248 s.

Wyróżnienie Funduszu Literatury w 1987.

Zawartość

Cz. I: Wikingowie; Kupiec z Tortosy; Kolczuga; Otwarcie na świat; Wielka przygoda; Katedry; Templariusze; Dante; Wspaniali i straszliwi; Królowa Trubadurów i widmo strachu; Taniec Salome; Śmierć krzyżowa; Litania do Wszystkich Świętych. — Cz. II: Rurykowicze; Step; Antrakt; Wyprawa na Europę; Tragedia Rusi; Cesarstwo Sungów; Marco Polo; Miasta; Malbork; Peregrynacja Łokietka; Litwa; Rodzina królewska; Regnum Poloniae; Tak rosną państwa; Koniec dynastii; Les Très Riches Heures du duc de Berry; Czarna Śmierć; Unia.

30. Strzały o zachodzie słońca. (Nowela filmowa). Dialog 1986 nr 3 s. 63-75.

31. Gra w tarota. [Opowiadania]. Warszawa: Czytelnik 1987, 315 s.

Zawartość

Gra w tarota; Szczurołap z Hamelm; Stig Ulsen i Rozamunda [poz. ]; Pani na Longthorpe [poz. ]; Hervör i jej bracia [poz. ]; O świętej Brygidzie, biskupie z Kill Dara [poz. ].

32. Miasteczko rodzinne. [Opowiadania]. Ostrów Wielkopolski: Muzeum Miasta Ostrowa Wielkopolskiego 2000, 178 s.

Zawartość

Miasteczko rodzinne; Książki dzieciństwa i zabawa w teatr; Gwiazdy przewodnie; Nokturn; Azyl; Klucz od studni; Anioł w oknie; Jezioro pamięci; Ludzie pogubieni; Rozstanie; Strzały o zachodzie słońca; Komunikat o stanie wód w dniu dzisiejszym; Kali-Yuga.

33. Podróż w głąb czasu. [Wspomnienia]. Poznań: Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Ostrzeszowskiej. Klub w Poznaniu 2001, 112 s.

Słuchowiska radiowe, m.in.

Słowo królewskie. Polskie Radio 1951.
W drukarni Imć pana Scharffenberga. Polskie Radio 1951.
Wyprawa po złote runo. Polskie Radio 1951 [por. Twórczość poz. ].
Byron. Polskie Radio 1952.
Dawidsbund. Polskie Radio 1952.
Kubuś na targach w Amiens. Polskie Radio 1952.
Legenda o Liczyrzepie. Polskie Radio 1952 [por. Twórczość poz. ].
Przymierze z Bizancjum. Polskie Radio 1952.
Achilles na dworze Likomedesa. Polskie Radio 1953.
Avicenna. Polskie Radio 1953.
Grakchowie. Polskie Radio 1953.
Młodość Fryderyka Schillera. Polskie Radio 1953.
Przygoda mistrza di Amelia. Polskie Radio 1953.
U Czcibora. Polskie Radio 1953.
Wieczór u Elizy Orzeszkowej. Polskie Radio 1953.
Zdarzenie w Newbury. Polskie Radio 1953.
Dickens i jego bohaterowie. Polskie Radio 1954.
Die Bremerstadtmusikanten. Polskie Radio 1954 [por. Twórczość poz. ].
Joanna d'Arc. Polskie Radio 1954.
Olimpiada. Polskie Radio 1954.
Sędziwoj na dworze króla Zygmunta. Polskie Radio 1954.
Archimedes. Polskie Radio 1955.
W Gnieźnie. Polskie Radio 1955.
Dwaj chłopcy w Atenach. Polskie Radio 1956.
Kamienny kwiat. Polskie Radio 1956.
Na szlaku do Soldai. Polskie Radio 1956.
Obrona Krosna. Polskie Radio 1956.
Ballada o koronie Śmiałego. Polskie Radio 1958.
Diabeł Boruta. Polskie Radio 1958.
Powrót Kazimierza Odnowiciela. Polskie Radio 1958.
Selma Lagerlöf. Polskie Radio 1958.
Posłanie. Polskie Radio 1959.
Wyprawa w nieznane. Polskie Radio 1959.
Błękitny ton. Polskie Radio 1960 [wyróżnienie w konkursie Polskiego Radia w 1960].
O poszukiwaczach złota i królewnie Śnieżce. Polskie Radio 1961.
Pan Gawan i Zielony Rycerz. Polskie Radio 1962.
Bracia Grimm i pani Holle. Polskie Radio 1963.
O królu Arturze i Rycerzach Okrągłego Stołu. Polskie Radio 1963.
Przygoda pana Gareda. Polskie Radio 1963.
Agnieszka i siedmiu rycerzy. Polskie Radio 1964.
Sprawki Agnieszki. Polskie Radio 1964.
Tomek i Coala. Polskie Radio 1964 [nagroda w konkursie Polskiego Radia w 1964].
Mieszko i Dąbrówka. Polskie Radio 1965.
O królu Popielu i Ziemowicie. Polskie Radio 1965.
Spotkanie w Ugarit. Polskie Radio 1965.
Porwanie Agnieszki. Polskie Radio 1967.
Dziedzictwo piastowskie. Polskie Radio 1969.
Kot — detektyw. Polskie Radio 1969.
Powrót na Wawel. Polskie Radio 1971.
Podróż brekiem. Polskie Radio 1989.
Stara kobieta i Pan. Polskie Radio 1990.

Przekłady i adaptacje

1. M. Twain: Książę i żebrak. Wystawienie: Warszawa, Teatr Młodej Warszawy 1957. Wyd. pt. Książę i żebrak. Sztuka wg powieści M. Twaina. Tłumaczenie i adaptacja dramaturgiczna J. Żylińska. Uwagi inscenizacyjne: K. Wydrzyńska. Scenografia: J. Gorazdowski. Muzyka: T. Maklakiewicz. Warszawa: Centralna Poradnia Amatorskiego Ruchu Artystycznego 1961, 78 s.

Wystawienia następne

Wystawiane też pt. Królewicz i żebrak.
2. Świniopas. Groteska sceniczna w 3 aktach na tle baśni H.Ch. Andersena. [Oprac.] J. Żylińska. Inscenizacja: K. Krymko. Muzyka: J. Dobrzański. Warszawa: Nasza Księgarnia 1960, 130 s. Wystawienie: Warszawa, Teatr Lalka 1960.

Wystawienia następne

Wystawiane też pt. Księżniczka i świniopas.
3. H.Ch. Andersen: Ubogi książę. Adaptacja: J. Żylińska. Wystawienie: Sosnowiec, Teatr Zagłębia 1977.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1966, 1976, 1979, 1989, 2004.

Wywiady

Pisarz i wyobraźnia. Rozm. E. Sadowska. WTK 1979 nr 8.
Jednego życia jest za mało. Rozm. I. Maślińska. Tygodnik Powszechny 1998 nr 22.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. Seria 2. T. 3. Warszawa 1980 (F. Lichodziejewska).
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 2. Warszawa 2000 (redakcja).

Ogólne

Artykuły

M. Wyka: Jadwiga Żylińska. Tygodnik Kulturalny 1965 nr 25.
Cz. Kłak: Proza historyczna Jadwigi Żylińskiej, czyli powrót do Itaki. Profile 1972 nr 9, 30.
M. Orski: Gra w historię. Twórczość 1988 nr 10.
M. Orski: Dwie historie Jadwigi Żylińskiej. Odra 1994 nr 1 [dot. twórczości J. Żylińskiej].

Cierń

W. Charkiewicz: Ex libris. „Słowo”, Wilno 1938 nr 47.
J. Hulewicz: Udany debiut powieściowy. Kurier Poranny 1938 nr 162.

Muzykanci z Bremy

J. Kijowski. Życie Literackie 1955 nr 10.
J. Kwiatkowski: Książka niewyzyskanych możliwości. Nowa Kultura 1955 nr 21.
W. Leopold: Dwa debiuty. Twórczość 1955 z. 5 [recenzja też: L. Woźnicka: Ocalenie i inne opowiadania].

Stig Ulsen i Rozamunda

S. Podhorska-Okołów: Szczęście i władza. Twórczość 1956 nr 9.
M. Szelingowska. Życie Literackie 1956 nr 24.
Z. Starowieyska-Morstinowa: Rozamunda. Tygodnik Powszechny 1958 nr 33.

Odzyskana korona

A. Jelicz: Nowatorska transpozycja piastowskich wątków. Nowa Kultura 1958 nr 51/52.

Złota włócznia

S. Lichański: Od założenia państwa. Orka 1961 nr 36, przedruk w tegoż: Wśród mówiących prozą. Warszawa 1971.
J. Rogoziński: Piastowski digest. Nowa Kultura 1961 nr 35.
H. Skrobiszewska: Włócznia z pozłotką. Współczesność 1961 nr 21.
S. Lichański: Dziedzictwo Piastowiczów. Kultura 1965 nr 26.
A. Lisiecka: Historia krew mrożąca w żyłach. Życie Literackie 1965 nr 15.
T.J. Żółciński: Opowieść o synowej Chrobrego. Twórczość 1966 nr 3.

Dzikie ptaki

A. Dzieniszewska: Współczesne mity rodzinne. Twórczość 1962 nr 12.
Z. Macużanka: Opowiadania Jadwigi Żylińskiej. Nowe Książki 1962 nr 19.

Dom, którego nie ma

K. Kuliczkowska: W teatralnej perspektywie. Nowe Książki 1968 nr 3.
W. Nawrocki: Różne rodzaje współczesności: Świat, który już zaginął. Życie Literackie 1968 nr 8.
J. Pieszczachowicz: Opowieść wiernej pamięci. Twórczość 1968 nr 6, sprostowanie: J. Żylińska. „Tamże” nr 10.
J. Koprowski: Jasność i przejrzystość. Perspektywy 1984 nr 16 [dot. też Drogi, które prowadzą dalej].
M. Pąkciński. Kierunki 1984 nr 16 [dot. też Drogi, które prowadzą dalej].

Piastówny i żony Piastów

K. Brzozowska: Ambasadorki mało znane. „Orzeł Biały”, Londyn 1968 nr 46, 47.
A. Jelicz: Przeszłość bliższa i dalsza. Nowe Książki 1968 nr 4.
M. Szpakowska: Genealogia i emancypacja. Twórczość 1968 nr 12.
Z. Szpakowski. Więź 1968 nr 11/12.
T.J. Żółciński. Tygodnik Powszechny 1968 nr 35.

Hervör i bracia

J. Fert. Tygodnik Powszechny 1969 nr 26.
S. Helsztyński: Czy to było nad Dunajcem?Nowe Książki1969 nr 13.
B. Zadura: Święci, wróżki, leśne zwierzęta... Twórczość 1969 nr 12, przedruk w tegoż: Radość czytania. Lublin 1980.

Drogi, które prowadzą dalej

W. Żukrowski: Mówione na wiatr. Nowe Książki 1972 nr 24.
W. Maciąg: ... Aż się przedmiot świeży.... Życie Literackie 1973 nr 9.
S. Melkowski: Między „dziedzictwem macierzystym” a „prawem ojcowskim. Miesięcznik Literacki 1973 nr 1.
J. Koprowski: Jasność i przejrzystość. Perspektywy 1984 nr 16 [dot. też Dom, którego nie ma].
M. Pąkciński. Kierunki 1984 nr 16 [dot. też Dom, którego nie ma].

Kapłanki, amazonki i czarownice

M. Hryniewicz: Kult Wielkiej Matki. Nowe Książki 1972 nr 15.
M.A. Kowalski: Kapłanka wielkiej bogini. Kultura 1972 nr 24.
W. Lenganer: Romans z neolitem. Literatura 1972 nr 20.
W. Maciąg: Kobieta — człowiek bogatszy. Życie Literackie 1972 nr 37.
A. Tatarkiewicz: W cieniu wielkiej bogini. Polityka 1972 nr 39.

Tezeusz i Ariadna

Z. Mikołejko: Realistyczny mit. Argumenty 1978 nr 28.

Wyprawa po złote runo

E. Brzoza: W baśniowym kalejdoskopie. Nowe Książki 1974 nr 13.

Gospoda samobójców

M. Boni: O rozrywce. Literatura 1977 nr 14.
M. Łukaszewicz: Miłość, groza i metafizyczne niepokoje. Nowe Książki 1977 nr 3.
B. Zadura: Rotmistrze, baronowie, renifery... Twórczość 1977 nr 8.

Do kogo należy świat?

M. Hryniewicz: Nowele historyczne Jadwigi Żylińskiej. Nowe Książki 1978 nr 14.
W. Próchnicki: Meandry historii. Życie Literackie 1978 nr 13.
J. Rogoziński: Przyczynek do legendy wieków. Literatura 1978 nr 13, 15.

Gwiazda spadająca

A. Hamerliński: Klatka. Tygodnik Kulturalny 1980 nr 34.
Z. Płażewski: Skazany na wieczne wędrowanie. Nowe Książki 1980 nr 15.
T.J. Żółciński: O początkach nowej epoki. Życie Literackie 1980 nr 23.
M. Orski: W sieci intryg. Twórczość 1981 nr 3, przedruk w tegoż: Kontestator wśród narodowych znaków. Wrocław 1989.
T. Sobeczko: Astrologia i polityka. Miesięcznik Literacki 1981 nr 4.

Wyspa Dziwnego Żartu

J. Ciećkiewicz: Historie i fantasmagorie. Miesięcznik Literacki 1983 nr 10.
L. Rola. Twórczość 1983 nr 5.

Spotkania po drugiej stronie lustra

E. Bednarz: Średniowiecze pełne kontrastów. Miesięcznik Literacki 1988 nr 10.

Miasteczko rodzinne

M. Orski: Swojska archaiczność. Przegląd Powszechny 2001 nr 12.