ŻUROWSKI Maciej

Urodzony 17 września 1915 w Płocku; syn Walentego Żurowskiego, ogrodnika, i Julii Adeli z Mayznerów, nauczycielki. Uczęszczał do Gimnazjum im. S. Małachowskiego w Płocku. W 1933 zdał maturę i podjął studia z zakresu filologii romańskiej na Uniwersytecie Warszawskim (UW). W 1937 uzyskał magisterium, a następnie wyjechał na stypendia naukowe, najpierw do Florencji (przyznane przez Instytut Włoski w Warszawie), a potem do Paryża (przyznane przez Instytut Francuski w Warszawie), gdzie rozpoczął prace nad rozprawą doktorską pt. Les poèmes hermétiques de Stéphane Mallarmé (promotor prof. Stanisław Wędkiewicz). W 1938 powrócił do kraju i po roku (w czerwcu 1939) złożył dysertację oraz zdał egzamin doktorski na UW. Po wybuchu II wojny światowej przebywał początkowo u rodziców w Płocku. W 1941 został aresztowany przez Niemców za próbę nielegalnego przekroczenia granicy Generalnego Gubernatorstwa i skazany na 4 miesiące więzienia; karę odbył w Płocku. Od lipca 1941 był urzędnikiem w biurze administracji nieruchomości (Grundstücksgesellschaft) w Płocku. Na początku 1942 przeniósł się do Warszawy, a wkrótce potem zamieszkał we wsi Wolica niedaleko Opatowa; prowadził tam m.in. tajne komplety gimnazjalno-licealne. W połowie 1944 powrócił do Warszawy, skąd po upadku powstania trafił do obozu przejściowego w Pruszkowie. Następnie, po kilkumiesięcznym pobycie w Laskowie pod Jędrzejowem, zamieszkał w Krakowie. Od marca 1945 do końca następnego roku pracował na Uniwersytecie Jagiellońskim jako starszy asystent w Seminarium Filologii Romańskiej. Jesienią 1946, uzyskawszy na UW formalne zatwierdzenie złożonej w 1939 rozprawy doktorskiej (przewód wznowiony po wojnie pod kierunkiem prof. Mieczysława Brahmera), otrzymał na tejże uczelni stanowisko starszego asystenta w Seminarium Filologii Romańskiej (do 1948). W tym też czasie ogłosił w „Kuźnicy” pierwszy artykuł pt. Filologia romańska w odbudowie (1946 nr 4); współpracę z tym pismem kontynuował do 1948. W 1947-48 pełnił obowiązki naczelnika Wydziału Studiów Humanistycznych w Ministerstwie Oświaty. W 1948-51 pracował w Instytucie Badań Literackich w Warszawie (jako samodzielny pracownik nauki) oraz w Spółdzielni Wydawniczej Książka (od X 1948 Spółdzielni Wydawniczej Książka i Wiedza) na stanowisku kierownika działu literatury pięknej. Wchodził w skład Komisji Zachodnioeuropejskiej Polskiej Akademii Umiejętności (1947-51). W 1949 ożenił się z Ireną Królikowską (rozwód w 1951). Powrócił do pracy na UW (1951), początkowo jako wykładowca, a od 1952 zastępca profesora; w 1955 został mianowany profesorem nadzwyczajnym w Katedrze Języków i Literatur Romańskich UW (przekształconej w 1972 w Instytut Romanistyki). Prowadził badania z zakresu literatury francuskiej, a także komparatystyki literackiej (dotyczące głównie recepcji twórczości pisarzy francuskich w literaturach europejskich, m.in. polskiej) i teorii literatury; zajmował się też związkami literatury, malarstwa i muzyki. Równocześnie pracował nad przekładami z języka francuskiego i angielskiego, tłumacząc zarówno literaturę piękną, jak i studia naukowe. Uczestniczył w pracach Komitetu Neofilologicznego Polskiej Akademii Nauk (od 1952); w 1954 pełnił funkcję redaktora naczelnego organu tego komitetu, „Kwartalnika Neofilologicznego”. Był współzałożycielem, a potem członkiem rady redakcyjnej, powołanego w 1957 „Przeglądu Humanistycznego”; artykuły i recenzje publikował w tym piśmie z przerwami do 1977 (m.in. podpisany: del., Del., mż). Nadto drukował prace m.in. w „Roczniku Literackim” (1961-62) i w „Kulturze” (1964-66); w 1968 wszedł w skład komitetu redakcyjnego pisma „Acta Philologica”. W następnej dekadzie publikował m.in. w „Dialogu” (1970-78, z przerwami; członek rady redakcyjnej), w „Teatrze” (1971-75) i w „Poezji” (członek rady redakcyjnej w 1972-80). W 1963 ożenił się z Barbarą Strynkiewicz, artystką plastykiem. W 1969-72 był kierownikiem Zakładu Historii Literatury Francuskiej UW. Należał do współzałożycieli, a potem do komitetu redakcyjnego serii „Les Cahiers de Varsovie” wydawanej od 1971 przez Instytut Romanistyki UW i Ośrodek Kultury Francuskiej przy UW. Prowadził studium doktoranckie na Wydziale Polonistyki UW, a w 1982-85 seminarium magisterskie z zakresu hispanistyki w Instytucie Filologii Romańskiej na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Kontynuował prace badawcze i dydaktyczne także po przejściu na emeryturę w 1985; w 1986 został członkiem Zespołu Dydaktyczno-Naukowego działającego przy Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego (przewodniczący podzespołu romanistyki); w 1989-91 kierował seminarium magisterskim w Instytucie Filologii Romańskiej na Uniwersytecie im. A. Mickiewicza w Poznaniu. Wykładał również gościnnie za granicą, m.in. na uniwersytetach w Paryżu (Paris IV), w Aix-en-Provence, w Saarbrücken, w Genewie oraz w Istituto Orientale w Neapolu. Odznaczony m.in. francuskim Orderem Narodowym Zasługi oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1973). Zmarł 8 maja 2003 w Warszawie; pochowany tamże na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.