BIO

Urodzony 14 kwietnia 1916 w Krakowie; syn Zygmunta Żukrowskiego, prawnika, i Jadwigi z Woytowiczów. Uczęszczał do Gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie, a następnie do Liceum im. T. Zana w Pruszkowie. Debiutował w 1934 wierszem pt. Czarna Rachel, opublikowanym w piśmie dla młodzieży szkolnej „Kuźnia Młodych” (nr 11); na łamach tego pisma do 1936 publikował wiersze i opowiadania (tu m.in. w 1935 nr 7 wiersz podpisany Nieutulony w żalu Wojtuś; w 1935-36 członek redakcji). Wiersze i opowiadania zamieszczał nadto m.in. w „Kurierze Literacko-Naukowym” (1935-38), „Pionie” (1935-36) i w poznańskiej „Kulturze” (1936-39). W 1936 zdał maturę i po ukończeniu Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim podjął w 1937 studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim (UJ), jesienią 1938 przeniósł się na polonistykę. Podczas studiów był członkiem katolickiej organizacji Odrodzenie. W tym czasie był też związany z grupą poetycką działającą na terenie Górnego Śląska i Śląska Cieszyńskiego, skupioną wokół redagowanego przez Wilhelma Szewczyka pisma „Fantana” (tu w 1939 fragment powieści i wiersz). Od 1939 należał do Związku Harcerstwa Polskiego. Zmobilizowany w marcu i ponownie w sierpniu 1939 był podchorążym w 1. Dywizji Artylerii Konnej w Łazienkach w Warszawie. Brał udział w kampanii wrześniowej. Skierowany do obrony Narwi pod Różanem, pełnił funkcję oficera ogniowego 11. plutonu artylerii pozycyjnej. Ranny w walkach pod Tomaszowem Lubelskim (27 IX) przebywał w szpitalu polowym przy cukrowni Nożuczyn, z którego w październiku zbiegł; powrócił do Krakowa. Podczas okupacji niemieckiej pracował w kamieniołomach Zakładów Solvay (Soda Natronen Fabricke) w Krakowie. Uczestniczył w działalności konspiracyjnej jako członek Związku Walki Zbrojnej, następnie Armii Krajowej (pseudonim Czarny), w krakowskim zgrupowaniu Żelbet dowodził plutonem do zadań specjalnych. Równocześnie w 1940-41 kontynuował studia polonistyczne na działającym tajnie UJ. W 1942-43 publikował anonimowo opowiadania w wydawanym w Krakowie konspiracyjnym „Miesięczniku Literackim” oraz w wydawanej w Warszawie „Kulturze Jutra”. Po zajęciu Krakowa przez Armię Czerwoną wstąpił do Wojska Polskiego, pracował w 1. Pułku do Dyspozycji Rządu w Katowicach, był dowódcą stacjonującego na Śląsku 4. Samodzielnego Batalionu Samochodowego (od stycznia 1945 do połowy 1947) i przeprowadzał zasiedlanie Dolnego Śląska (awansowany na porucznika, a później na kapitana, zajmował się m.in. transportem repatriantów). W 1945 został członkiem Związku Zawodowego Literatów Polskich (ZZLP; od 1949 Związku Literatów Polskich; ZLP). W tymże roku ożenił się z Marią Irminą Woltersdorf. W 1945-49 był członkiem redakcji katowickiego tygodnika „Odra” (podpisany m.in. WŻ). Równocześnie rozwijał działalność literacką i odczytową na terenie Śląska, brał czynny udział w pracach Oddziałów ZZLP w Katowicach i we Wrocławiu. W 1947 przeniósł się wraz z rodziną do Wrocławia i wznowił studia polonistyczne na Uniwersytecie Wrocławskim; w tymże roku uzyskał magisterium. W 1952 zamieszkał na stałe w Warszawie. Felietony, artykuły, recenzje, prozę publikował w „Nowej Kulturze” (1952-63), „Życiu Warszawy” (1956-73, z przerwami), „Kierunkach” (1956-64, z przerwami), „Słowie Powszechnym” (1958-60, 1966-67). W 1953 wyjechał do Chin, a pod koniec tego roku jako korespondent wojenny do Wietnamu, gdzie przebywał do 1954. Następnie wraz z Januszem Przymanowskim odbył podróż reporterską do Chin i zamieszczał (napisane wspólnie) cykle reportaży pt. Szlakiem wielkiego marszu w piśmie „Świat” (1955 nr 38-45) oraz cykl reportaży w „Żołnierzu Wolności” (1955). Był też korespondentem wojennym podczas wyzwalania wysp przybrzeżnych przez Chińską Republikę Ludową. Następnie przebywał ponownie w Wietnamie i Laosie. Od 1954 należał do Polskiego PEN Clubu (w 1955-56, 1966-72 członek Zarządu). W 1956-59 pełnił funkcję radcy do spraw kultury w Ambasadzie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (PRL) w Indiach. Liczne felietony, artykuły i prozę publikował w „Widnokręgach” (1960-79; tu w 1962-63, 1966-69 cykl pt. Nasz felieton; członek zespołu redakcyjnego), „Kulturze” (1962-69), „Trybunie Robotniczej” (1962-75, z przerwami), „Nowych Książkach” (1967-80; tu w 1967-71 cykl recenzji pt. Na moim sitku, w 1972-80 cykl recenzji pt. Karambole), „Trybunie Ludu” (1972-81; tu w 1973-74 gawędy dla dzieci pt. Z nosem w książce, w 1974 reportaże z podróży do Japonii pt. Z notatnika japońskiego, w 1975-81 cykl recenzji książek dla dzieci pt. Lektura dla wszystkich). Za całokształt twórczości otrzymał w 1969 nagrodę Ministra Kultury i Sztuki I stopnia. W 1963 został wybrany na członka Zarządu Głównego ZLP. W 1968 otrzymał nominację na majora rezerwy. W 1972-89 był posłem na Sejm PRL, od 1980 wiceprzewodniczącym sejmowej Komisji Kultury i Sztuki. Odbył wiele podróży zagranicznych, m.in. do Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR), Bułgarii, Jugosławii, na Węgry, do Finlandii, Danii, Szwecji, do Włoch, Francji, Belgii, Holandii i Austrii. W 1972 i ponownie w 1985 otrzymał dyplom Ministra Spraw Zagranicznych za zasługi w propagowaniu kultury polskiej za granicą. W 1974-88 był przewodniczącym polskiej sekcji Międzynarodowego Kuratorium Książki Dziecięcej (IBBY). W 1974 otrzymał przyznany przez dzieci Order Uśmiechu. Za twórczość artystyczną dla dzieci i młodzieży otrzymał w 1977 nagrodę Prezesa Rady Ministrów, a w 1978 Nagrodę Państwową I stopnia za całokształt twórczości. W tymże roku został przewodniczącym Towarzystwa Polska-Hiszpania. W grudniu 1981 w wystąpieniu telewizyjnym poparł wprowadzenie stanu wojennego. W 1982 został członkiem Prezydium Tymczasowej Rady Krajowej PRON. W 1983 otrzymał nagrodę im. G. Morcinka przyznaną przez Stronnictwo Demokratyczne. W 1984 został dokooptowany do składu Rady Naukowej Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, wszedł też w skład Prezydium Krajowej Rady Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej, a w 1985 został wybrany do władz Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. Od tego roku pełnił funkcję prezesa Zarządu Głównego ZLP, z której zrezygnował 30 listopada 1989. W tym czasie otrzymał wiele nagród: międzynarodową nagrodę im. M. Gorkiego przyznaną przez Sekcję Krajów Socjalistycznych IBBY (1987), nagrodę im. W. Pietrzaka (1987), nagrodę specjalną Ministra Obrony Narodowej (1988), nagrodę literacką im. W.S. Reymonta (1996). Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim (1953) i Krzyżem Oficerskim (1954) Orderu Odrodzenia Polski, Orderem Sztandaru Pracy II klasy (1955) i I klasy (1964), Medalem im. F. Joliot-Curie przyznanym przez Światową Radę Pokoju (1969), Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1975), Orderem Budowniczych Polski Ludowej (1976), odznaką Zasłużony Działacz Kultury (1978), odznaczeniem chińskim Naród Obrońcom Ojczyzny, Złotym Medalem Za Zasługi w Rozwoju Przyjaźni i Współpracy z Czechosłowacją (1986), tytułem honorowym Zasłużony dla Kultury Narodowej (1986), Orderem Przyjaźni Narodów przyznanym przez Prezydium Rady Najwyższej ZSRR (1987), odznaką Za Zasługi w Obronie Granic PRL (1987), Krzyżem Walecznych (dwukrotnie). Zmarł 26 sierpnia 2000 w Warszawie.

Twórczość

1. Kantata. Pierwsze opowiadania. Powst. 1936-1945. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1957, 221 s.

Zawartość

Od autora. — Wstążka; Grzebień; Świeca; Narcyze; Kanikuła; Parasolka; Kręgle; Sen dziecka; Monarchiści, czyli Zielone serce; Miłość; Pod śniegiem; Kantata.

Adaptacje

filmowe

opowiadania Świeca: Lis. Scenariusz i reżyseria K. Rogulski. Powst. 1975.

2. Bal w agreście. [Wiersze dla dzieci]. Ilustrował W. Żukrowski. Kraków: Księgarnia S. Kamińskiego [1943], [32] s.

3. Rdza. [Wiersze]. Kraków: Miesięcznik Literacki 1943, ok. [30] k., powielone. Wyd. nast. pt. Wiersze. Przedmowa: Z. Hierowski. Katowice: Związek Zawodowy Literatów Polskich 1948, 15 s.

Wydanie z 1943 konspiracyjne; nakład ok. 10-20 egzemplarzy.

4. Lotna. [Opowiadanie]. „Twórczość1945 nr 2 s. 5-29. Wyd. osobne jako wyd. 10 [!] Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1989, 68 s. Przedruk zob. poz. , , , .

Przekłady

japoński

Rottona. W: Shenkiĕvichi. Jukurofusuki. Tōkyō 1978.

Adaptacje

teatralne

pt. Lotna.: Oprac.: K. Kochański. „Materiały Repertuarowe1968 nr 2 s. 7-33 (Rapsod żołnierski w 4 obrazach).

filmowe

Scenariusz: W. Żukrowski, A. Wajda. Ekranizacja 1959.

Wyd. łącznie z Przebieg [poz. ] pt. Lotna. Warszawa: Książka i Wiedza 1969, 109 s.

5. Porwanie w Tiutiurlistanie. [Powieść]. Kraków: S. Kamiński [1946], 260 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1947; wyd. 3 przejrzane Warszawa: Nasza Księgarnia 1955, tamże: wyd. 4 1957, wyd. 5 1961, wyd. 6 1965, wyd. 7 1968, wyd. 8 1971, wyd. 9 1971, wyd. 10 1977, wyd. 11 1980, wyd. 12 1983; wyd. 13 Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza 1985; wyd. 13 [!] Warszawa: Nasza Księgarnia 1986, tamże: wyd. 15 1987, wyd. 16 1990; wyd. 16 [!] Gdańsk: Novus Orbis 1994.

Książka wpisana na Honorową Listę im. H.Ch. Andersena w 1976.

Przekłady

białoruski

Prygody ŭ Cjucjurlistane. [Przeł.:] J. i N. Bryl. Minsk 1973, wyd. nast. tamże 1993.

bułgarski

Otvličane v Tjutjurlistan. [Przeł.] D. Ikonomov. Sofija 1960.

czeski

Únos princezny Violinky. [Przeł.] I. Lexová. Praha 1990.

litewski

Pagrobimas Tiutiurlistane. [Przeł.] Z. Bezekavičiené. Vilnius 1984.

łotewski

Nolaupīsana Titirlistānā. [Przeł.] J. Osmanis. Riga 1989.

niemiecki

Entführung in Tiutiurlistan. [Przeł.] C. Pradow. Berlin 1958.
Entführung in Tiutiurlistan. [Przeł.] V. Mika. Berlin 1973.

ormiański

Pochiščenie v Tjutjurlistane. [Przeł.] A. Gukasjan. Erevan 1958.

rosyjski

Pochiščenie v Tjutjurlistane. [Przeł.] S. Swiacki. Leningrad 1956.

rumuński

Aventurile celor trei prieteni in Tiutiurlistan. [Przeł.] M. Petrescu-Vavi. Bucureşti 1975.

słowacki

Únos v Štebotane. [Przeł.] M. Babiaková-Bajová. Bratislava 1964.

Adaptacje

teatralne

Porwanie w Tiutiurlistanie. Montaż sceniczny. Adaptacja: M. Kotlarczyk. Wystawienie: Kraków, Teatr Rapsodyczny 1948.
Adaptacja: J. Gorczycka. Wystawienie: Warszawa, Teatr Lalek „Guliwer 1961.

radiowe

Adaptacja: Z. Kopalko. Polskie Radio 1969.

filmowe

[pełnometrażowy film rysunkowy]. Scenariusz: Z. Kudła i W. Żukrowski. Ekranizacja 1986 [nagroda Poznańskie Koziołki za scenariusz na Ogólnopolskim Festiwalu Filmów dla Dzieci i Młodzieży w Poznaniu w 1986 oraz nagroda na Międzynarodowym Festiwalu Filmów dla Dzieci w Chicago w 1987].

operowe

Muzyka: J. Szajna-Lewandowska. Libretto K. Kmitto wg powieści W. Żukrowskiego. Wystawienie: Wrocław, Opera 1967.

6. Z kraju milczenia. Opowiadania. [Warszawa:] Czytelnik 1946, 278 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1947, wyd. 3 1948; wyd. 4 z podtytułem Wybór opowiadań. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk” 1965; wyd. 5 Warszawa: Czytelnik 1968, tamże: wyd. 6 1969, wyd. 7 1972, wyd. 8 1987; [wyd. 9] Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1988. Przedruk zob. poz. .

Nagrody

Nagroda tygodnika „Odrodzenie” w 1946.

Zawartość

Przedsłowie. — Przed furtą; Lotna [poz. ]; Pozdrowienie anielskie; Kantata [poz. ]; Pod śniegiem [poz. ]; Przebieg; Czysta robota. — W wyd. z 1988 nadto: Mli-mli; Kola; W kamieniołomie.

7. Piórkiem flaminga, czyli opowiadania przewrotne. Katowice: AWIR 1947, 205 s. Wyd. nast.: tamże 1948; Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1961, wyd. 4 rozszerzone 1966, 228 s.; wyd. 3 [!] Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1984, 155 s.

Zawartość

Zawartość: Litość; Ucieczka; Monarchiści [poz. ]; Kożuch; Święta cytryna; Wskrzeszony Łazarz; Żona. — W wyd. 4 dodano podtytuł: Litość, czyli pokój do wynajęcia; Ucieczka, czyli opowieść z protencjami; Monarchiści, czyli zielone serce; Kożuch, czyli opowiadanie szydercze; Święta cytryna, czyli tajemnice Watykanu; Wskrzeszony Łazarz, czyli radość życia, — nadto opowiadania: Robaczek, czyli o spokój uczonego; Serduszko Maryli, czyli zemsta; Tyran, czyli portret trumienny.

Wyd. łącznie z poz. pt. Piórkiem flaminga; Nieśmiały narzeczony. Warszawa: Czytelnik 1974, 275 s. Wyd. 2 tamże 1988.

8. Ręka Ojca. Powieść. „Odrodzenie1948 nr 15-34. Wyd. osobne Warszawa: AWIR 1949 [właśc. 1948], 222 s. Wyd. nast.: Paryż: Wydawnictwo św. Antoniego 1950; wyd. 2 [!] Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1956; wyd. 3 poprawione Warszawa: Czytelnik 1976; wyd. 4 poprawione Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1987.

9. Mądre zioła. Powieść. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1951, 273 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1953, wyd. 3 1953.

10. Córeczka. Opowiadania o dzieciach i zwierzętach. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1952, 195 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1953, wyd. 3 1960; wyd. 4 Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry” 1976; wyd. 4 [!] Warszawa: Czytelnik 1981; wyd. 5 [!] Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1986.

Zawartość

Misie; Córeczka; Pyton; Pliszki; Białe myszy; Wydra; Hipopotam; Kawka.

11. Dni klęski. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1952, 307 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 1 [!] masowe 1953, wyd. 2 1953, wyd. 4 1954, wyd. 5 1954, wyd. 6 1959, wyd. 7 poprawione 1964, wyd. 8 1966, wyd. 9 1969, wyd. 10 1970, wyd. 11 1974, wyd. 12 1979; wyd. 13 Warszawa: Książka i Wiedza 1985.

Nagrody

Literacka Nagroda Państwowa III stopnia w 1953.

Przekłady

czeski

Dny porážky. [Przeł.] H. Teigová. Praha 1954.

niemiecki

Tage der Niederlage. [Przeł.] R. Matz. Berlin 1962.

rosyjski

Dni poraženija. [Przeł.] I. Nemčinskij. Moskva 1958.

ukraiński

Dni porazky. [Przeł.] P.T. Pogrebna. Kiïv 1960.

Adaptacje

radiowe

Opowieść o wrześniu. (Słuchowisko wg dokumentów historycznych i fragmentu „Dni klęski” W. Żukrowskiego). Adaptacja: W. Opałek, M. Wołłejko. Polskie Radio 1968.

12. Słoneczne lato. [Opowiadania]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1952, 61 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1954; [USA:] Mid-City Printing Service [po 1979], 51 s.; Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1980.

Zawartość

Cz. 1. Las: Szkółka leśna; Paprocie; Pajęczyna; Dziupla; Strumień; Brzezinka; Świerkowy las. — Cz. 2. Drzewo: Uschnięty dąb; Sosna i brzoza. — Cz. 3. Drewno: Kloce; Wiązanie drewna; Grabie; Wrota; Chwasty; Nowa szkoła; Stare meble; Rzeźby.

13. Szabla Gabrysia. [Opowiadanie historyczne dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1952, 30 s. Wyd. 2 tamże 1954.

14. Poszukiwacze skarbów. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1953, 142 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1954, wyd. 3 1955, wyd. 4 1959, wyd. 5 1964, wyd. 6 1968, wyd. 7 1979.

Przekłady

słowacki

Hl’adaci pokladov. [Przeł.] S. Kršková. Bratislava 1984.

15. Dom bez ścian. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1954, 402 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1955, wyd. 3 1956.

Relacja z pobytu w 1953-1954 w północnym Wietnamie walczącym z francuskimi wojskami kolonialnymi.

Nagrody

Nagroda im. W. Pietrzaka w 1955.

Przekłady

czeski

Dům beze steň. [Przeł.] H. Teigová. Praha 1955.

rosyjski

(fragment:) Tri tysjači kilometrov po V'etnamu. [Przeł.] J. Niemczyński. Moskva 1954.
(fragment:) Dom bez sten. [Przeł.] J. Niemczyński. Moskva 1957.

słowacki

Dom bez stien. [Przeł.] M. Babiaková. Bratislava 1956.

16. W kamieniołomie i inne opowiadania. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1954, 184 s. Przedruk zob. poz. .

Zawartość

Zawiera z poz 6: W kamieniołomie; Kola, — nadto: Porządek; Diagnoza; Opowieści niepokojące; Noce Ariadny; Kwasoodporni.

Wyd. osobne opowiadania Noce Ariadny łącznie z Okruchy weselnego tortu zob. poz. .

17. Desant na Kamiennej Wyspie. [Współautor:] J. Przymanowski. „Żołnierz Wolności1955 nr 119-159. Wyd. osobne Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1955, 243 s.

Reportaż z walk Chińskiej Armii Ludowej o wyspy I-dziansan i Taczen w 1955.

Przekłady

rosyjski

Šturm Granitnych Tverdyn. Kniga o Noa. [Przeł.] J. Nemčinskij. Moskva 1957.

18. Ognisko w dżunglii. Opowieści i baśnie z Wietnamu. Warszawa: Nasza Księgarnia 1955, 50 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1962, wyd. 3 1967, wyd. 4 1969, wyd. 5 1974 [właśc. 1973], wyd. 6 [bez podtytułu] 1976, wyd. 7 1982.

Przekłady

albański

Bretkoca giellore. [Przeł.] H. Kokalari. Tirana 1957.

chiński

Szy szy-tse. [Przeł.] Yen Tung. Szanghai 1957.

czeski

Pohádky z džungle. [Przeł.] H. Teigová. Praha 1957.

estoński

Vietnami muinasjutte. [Przeł.] M. Karro. Tallin 1957.

fiński

Vietnamin satuja. [Przeł.] U. Ruhanen. Petrozavodsk 1959.

kazachski

V'etnama ertegileri. [Przeł.] K. Kabieva. Ałma-Ata 1958, wyd. nast. tamże 1961.

kirgiski

V'etnam Žomoktoru. [Przeł.] O. Sulajmanov. Frunze 1959.

niemiecki

Feuer in Dschungel. [Przeł.] H. Bereska. Berlin 1970, wyd. nast. tamże 1974.

rosyjski

Skazki V'etnama. [Przeł.] J. Niemčinskij. Moskva 1956, wyd. nast. tamże 1961.

serbski

Vatra u džungli. [Przeł.] M. Stojilković. Sarajewo 1957.

u j g u r s k i

[Przeł.] S. Valiev. Taškent 1958.

uzbecki

V'etnam értaklari. [Przeł.] V. Abdullaev. Taškent 1958.

19. Rysunki z Wietnamu. [Album]. [Grafika:] A. Kobzdej. Wstęp i teksty literackie napisał W. Żukrowski. [Przeł. na język rosyjski:] A. Strelec. [Przeł. na język angielski:] G. Bidwell. Warszawa: Sztuka 1955, 31 s., 80 tablic, objaśnienia.

Tekst w języku polskim, rosyjskim, angielskim.

20. Mój przyjaciel słoń. „Płomyczek1956 nr 1-7. Wyd. osobne Warszawa: Nasza Księgarnia 1957, 57 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1960, wyd. 3 1961, wyd. 4 1963, wyd. 5 1964, wyd. 6 1973.

Wydanie łącznie z: J. Broniewska: Filip i jego załoga na kółkach; J. Przymanowski: Tajemnica wzgórza 117. Warszawa: Nasza Księgarnia 1978, s. 59-94.

Przekłady

niemiecki

Mein Freund der Elefant. [Przeł.] K. Harrer. Berlin 1960, wyd. nast. tamże 1962.

21. Wybór opowiadań. Warszawa: Czytelnik 1956, 609 s. Wyd. 2 tamże 1959.

Zawartość

Lotna [poz. ], — z poz. : Przed furtą; Pozdrowienie anielskie; Przebieg; Czysta robota; Mli-mli; Kola; W kamieniołomie, — z poz. : Litość; Święta cytryna; Wskrzeszony Łazarz; Żona; Ucieczka; Kożuch, — z poz. : Diagnoza; Opowieści niepokojące; Noce Ariadny; Kwasoodporni, — nadto: Nad rzeką; Nocna rozmowa, Pogrzeb; Młodzi; Gwiazda.

22. Okruchy weselnego tortu. [Opowiadania]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1958, 207 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1959; wyd. 2 [!] Warszawa: Czytelnik 1964; wyd. 3 Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1968, tamże: wyd. 2 [!] 1969, wyd. 4 1984.

Zawartość

Pudełko ze śrutem; Mój król Łokietek; Zabawy chłopców; Pan Gołębiowski; Ryngraf pradziadka; Spowiedź; Kolacja; Rumieniec stokrotek; Stara broszka; Tajemnica sekretarzyka; Jabłuszko; Ostrężnice; Poranek; Burza; Homen; Okruchy weselnego tortu.

Wyd. łącznie z opowiadaniem Noce Ariadny [poz. ] pt. Okruchy weselnego tortu; Noce Ariadny. Warszawa: Czytelnik 1978, 174 s.

Wyd. osobne opowiadania Okruchy weselnego tortu: [B.m.:] Homen 1969, 5 s.

23. Wędrówki z moim Guru. [Opowiadania]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1960, 327 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1961, wyd. 3 1962, wyd. 4 1964, wyd. 5 1965, wyd. 6 1967, wyd. 7 1971, wyd. 8 1976, wyd. 9 1981.

Zawartość

Mój Guru; Dżiny w „Busy Bee”; Dom nawiedzony; Szczęśliwy policjant; W domowym zaciszu; Zapłaciłem za swoją śmierć; Nożyczki bogini Kali; Droga na Mandalay; Hinduski dyngus; Chłopiec wilk; Rozkosze samotności; Nos w nie swoje sprawy; Spotkamy się w przyszłym życiu; Policja i bogowie; Wedding Bells i skorpion; Święty dni naszych; Czekając na motorówkę; Ona tam jest; Prawo i czarownice; Przeklęty klejnot; Sprawa kraszera; Nie drażnić tygrysów; Niepojęte.

Przekłady

litewski

Kelionès su Guru. [Przeł.] V. Petraskas. Vilnius 1972.

rosyjski

Stranstvija s moim Guru. [Przeł.:] J.V. Kapinos i A.P. Kostin. Moskva 1965.

24. Skąpani w ogniu. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1961, 293 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1961, wyd. 4 [!] 1963, wyd. 4 1964, wyd. 5 1965, wyd. 6 1974, wyd. 7 1978, wyd. 8 1980, wyd. 9 1982. Przedruk zob. poz. .

Nagrody

Nagroda w konkursie Ministra Obrony Narodowej w 1960; nagroda literacka Ministra Obrony Narodowej II stopnia w 1961; nagroda Ministra Kultury i Sztuki II stopnia w 1963; nagroda Pióro i Karabin w 1965.

Przekłady

bułgarski

Okapani v oganja. [Przeł.] D. Ikonomov. Sofija 1962.

czeski

Křest ohnĕm. [Przeł.] H. Stachová. Praha 1963.

rosyjski

Kreščennye ognem. [Przeł.] K. Koskova. Moskva 1970.

serbsko-chorwacki

Okupani w ognju. [Przeł.] U. Radnović. Beograd 1965.

słowacki

Kúpel'. [Przeł.] J. Sedlák. Bratislava 1964.

węgierski

Tüzkeresztség. [Przeł.] I. Mészáros. Budapest 1962, wyd. nast. tamże: 1965, 1979.

25. W królestwie miliona słoni. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1961, 110 s.

Reportaż z pobytu w Laosie.

Przekłady

słowacki

V královstve milióna slonov. [Przeł.] M. Choluj. Bratislava 1962.

węgierski

A millió elefánt országában. [Przeł.] M. Bába. Budapest 1962.

26. Nieśmiały narzeczony. Opowiadania. Warszawa: Czytelnik 1964, 165 s. Wyd. 2 tamże 1965. Wyd. łącznie z Piórkiem flaminga zob. poz. .

Zawartość

Wierna kochanka Pana Kao Czena; Ostrożnie ze Złotym Lisem!; Przyjaciel z Luliczang; Dwie starsze siostry; Bramy otchłani; Boginka z orszaku Kuin Lin; Białe zaproszenia; Nieśmiały narzeczony; Proch z sandałów; Skargi mężów; Szczęśliwa rodzina; Przywołany z tamtej strony.

Przekłady

niemiecki

Der Schüchterne Bräutigam. [Przeł.] K. Lichtenfeld. Berlin 1983.

Adaptacje

radiowe

opowiadania Nieśmiały narzeczony pt. Opowieść o Mei-Li: Adaptacja: J. Krzywopiszyna. Polskie Radio 1969.

27. Opowieści z Dalekiego Wschodu. Warszawa: Czytelnik 1965, 357 s.

Zawartość

Opowieści z Wietnamu: Przed bitwą; Dien Bien Fu. — Opowieści z Laosu: Pułkownik Singapo; Żołnierze Patet Lao; Piękne dziewczęta z Phong Savanne; Czerwony książę; Śmierć w Bab Banie; Spotkanie z bonzą; Okruch stali i magnes; Sól i naboje. — Opowieści z Chin [z poz. ]: Ostrożnie ze Złotym Lisem!; Bramy otchłani; Boginka z orszaku Kuin Lin. — Opowieści z Indii: [z poz 23]: Dom nawiedzony; Nożyczki bogini Kali; Droga na Mandalay; Policja i bogowie; Święty dni naszych; Ona tam jest; Prawo i czarownice; Sprawa kraszera, — nadto: Opowieść o Amerykanach: Ćwiczenia.

28. Kamienne tablice. (Powieść). T. 1-2. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1966, 329 + 526 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1969, wyd. 3 1971, wyd. 4 1972, wyd. 5 1973, wyd. 6 1974, wyd. 7 1974, wyd. 8 1975, wyd. 9 1977, wyd. 10 1980; wyd. 11 Warszawa: Książka i Wiedza 1984, 663 s.; wyd. 12 Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1986, 533 s.; wyd. 12 [!] Warszawa: Książka i Wiedza 1987; Warszawa: Muza 1994, 806 s.

Nagrody

Nagroda im. W. Pietrzaka w 1967; nagroda im. L. Waryńskiego przyznana przez Komitet Centralny Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w 1987; nagroda Złoty Wawrzyn dla Twórcy w 1988.

Przekłady

czeski

Kamenné desky. [Przeł.] H. Teigová. Praha 1967.

Adaptacje

filmowe

Scenariusz: E. i Cz. Petelscy. Ekranizacja 1983.

29. Szczęściarz. [Opowiadania]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1967, 179 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1968, wyd. 3 1970; wyd. 4 Warszawa: Czytelnik 1974; wyd. 5 Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1976, tamże: wyd. 6 1979, wyd. 6 [!] 1988.

Zawartość

Pora monsunów; Szczęściarz.

Przekłady

rosyjski

opowiadania Szczęściarz: Sčastlivčik. [Przeł.] E.V. Nevjakin. Leningrad 1986.

Adaptacje

radiowe

opowiadania Szczęściarz: Adaptacja: M. Komorowska. Polskie Radio 1971.

30. Noce Ariadny. Opowiadania. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1968, 85 s.

Zawartość

Noce Ariadny [poz. ]; Tyran, czyli portret trumienny [poz. ].

31. Rola i odpowiedzialność pisarza we współczesnym świecie. Gdańsk 1968, 16 s., powielone.

32. Kierunek Berlin; Ostatnie dni. Scenariusz filmowy w 2 częściach: W. Żukrowski, J. Passendorfer. Ekranizacja 1969. Wersja skrócona pt. Zwycięstwo. Ekranizacja 1975. Por. poz. .

33. Kierunek Berlin. Nowele filmowe. Warszawa: Książka i Wiedza 1970, 185 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1974, wyd. 3 1976. Por. poz. .

Nagrody

Nagroda Ministra Obrony Narodowej I stopnia (zespołowa) w 1968.

Przekłady

rosyjski

Napravlenie — Berlin. W: Sovremennye pol'skie povesti. T. 2. Moskva 1974.

34. Wybór opowiadań: Lotna; W kamieniołomie; Kola; Noce Ariadny; Kwasoodporni; Dom nawiedzony. Warszawa: Czytelnik 1972, 201 s.

Zob. poz. , , , .

35. Karambole. [Recenzje literackie]. Warszawa: Czytelnik 1973, 357 s.

Druk uprzednio w „Nowych Książkach”.

36. W głębi zwierciadła. Gawędy o pisarzach i książkach. [Recenzje]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1973, 378 s.

Druk uprzednio w „Nowych Książkach”.

37. Plaża nad Styksem. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1976, 349 s. Wyd. nast.: tamże wyd. 2 1977, wyd. 3 1980, wyd. 4 1983, wyd. 5 1986; wyd. 4 [!] Warszawa: Książka i Wiedza 1987.

Nagrody

Nagroda im. L. Waryńskiego przyznana przez Komitet Centralny Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w 1987.

Przekłady

węgierski

Strand a Styx partján. [Przeł.] I. Nemere. Budapest 1979.

38. Ostrożnie ze Złotym Lisem. [Opowiadania]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1978, 81 s.

Zawartość

Opowieści niepokojące [poz. ]; Kożuch, czyli opowiadanie szydercze [poz. ]; Tyran, czyli portret trumienny [poz. ]; Ostrożnie ze Złotym Lisem! [poz. ]; Boginka z orszaku KuinLin [poz. ].

39. Białe zaproszenia i inne opowiadania. Warszawa: Czytelnik 1979, 433 s.

Zawartość

z poz. 6: Mli-mli; Kola; W kamieniołomie; Przed furtą; Pozdrowienie anielskie; Przebieg; Czysta robota, — z poz. : Wskrzeszony Łazarz, czyli radość życia; Serduszko Maryli, czyli zemsta; Monarchiści, czyli zielone serce; Żona, — z poz. : Pogrzeb; Nad rzeką; Gwiazda, — z poz. : Białe zaproszenia; Bramy otchłani; Przywołany z tamtej strony; Wierna kochanka pana Kao Czena, — z poz. : Ćwiczenia, — z poz. : Pora monsunów.

40. Zapach psiej sierści. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1980, 250 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1982, wyd. 3 1985, wyd. 4 1989.

Adaptacje

filmowe

Scenariusz i reżyseria J. Batory. Ekranizacja 1981.

41. Lotna i inne opowiadania. Wyd. 1 w tej edycji. Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza 1983, 125 s.

Zawartość

Lotna [poz. ]; Czysta robota [poz. ]; Kwasoodporni [poz. ].

42. Opowiadania z czasu wojny. Warszawa: Książka i Wiedza 1983, 366 s. Wyd. 2 tamże 1987.

Zawartość

Zawiera opowiadania z poz. (wyd. z 1988), — oraz powieść Skąpani w ogniu [poz. ].

43. Na tronie w Blabonie. [Baśń dla młodzieży]. Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza 1985, 307 s.

44. Opowiadania z Dalekiego Wschodu. Warszawa: Książka i Wiedza 1985, 413 s.

Zawartość

Opowieści z Indii [z poz. ]: Dom nawiedzony; Nożyczki bogini Kali; Droga do Mandalay; Policja i bogowie; Święty dni naszych; Ona tam jest; Prawo i czarownice; Sprawa kraszera, — Opowieści z Chin [z poz. ]: Ostrożnie ze Złotym Lisem!; Bramy otchłani; Boginka z orszaku Kuin Lin, — Opowieści z Wietnamu [z poz. ]: Przed bitwą; Dien Bien Phu, — Opowieści z Laosu [z poz. ]: Pułkownik Singapo; Żołnierze Pathet Lao; Piękne dziewczęta z Phong Savanne; Czerwony książę; Śmierć w Ban Banie; Spotkanie z bonzą; Okruch stali i magnes; Sól i naboje, — Opowieści o Amerykanach: Ćwiczenia [poz. ], — nadto poz. : Pora monsunów; Szczęściarz.

45. Ten nasz Faroż. Katowice: WBP [Wojewódzka Biblioteka Publiczna] 1987, 10 s.

Przemówienie wygłoszone na sesji zorganizowanej przez Miejską Radę Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego w Bytomiu i ZDK [Zakładowy Dom Kultury] KWK [Kopalni Węgla Kamiennego] „Miechowice” w Bytomiu z okazji 150. rocznicy urodzin księdza N. Bonczyka.

46. Co się stało? [Wiersz dla dzieci]. Katowice: Krajowa Agencja Wydawnicza 1988, 24 s.

47. Kamienny pies. Baśnie wietnamskie. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1989, 22 s.

Zawartość

Kamienny pies; Niewidzialny zdrajca.

48. Rozmowy o książkach. [Recenzje literackie]. Warszawa: Książka i Wiedza 1989, 285 s.

49. Za kurtyną mroku; Zabawa w chowanego. [Szkice i opowiadania]. Warszawa: Książka i Wiedza 1995, 271 s.

Zawartość

Za kurtyną mroku: Dom nawiedzony [poz. ]; Natarczywy geniusz; Zapach pieczeni; Opowieści wigilijne; Porządek [poz. ]; Pogrzeb [poz. ]; Odczucia i zwidzenia; W korcu maku; Wtajemniczenia. — Zabawa w chowanego: Próba portretu na tle szerokim; Piękny Adolf; Klęczący w mroku; Niemoc zła; Powrót syna; Zabawa w chowanego; Nieprzekupne zwierciadło.

50. Czarci tuzin, czyli trzynaście mrocznych opowieści. Warszawa: Książka i Wiedza 2000, 150 s.

Zawartość

Zadymka; Wtajemniczenie; Zabawy dzieci; Próba mocy; Wampir z Frankensteinu; Pukanie w ścianę; Nóż z krzyżykiem na rękojeści; Wyszła Baba z lasu...; Za czarnym progiem; Białe orchidee; Mamulka; Przed odlotem; Wiadro pełne grzybów.

51. Zsyp ze śmietnika pamięci. Wstęp: P. Kuncewicz. Posłowie: K. Żukrowska. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona 2002, 242 s.

Zbeletryzowane wspomnienia.

Wybory utworów literackich w przekładach

bułgarski

Ščastliveca. [Przeł.:] D. Ikonomov, M. Metodiev. Sofija 1975.
Noscite na Ariadna. [Przeł.:] M. Metodiev i in. Sofiâ 1986.

czeski

Ariadniny noci a jiné povidky. [Przeł.] H. Teigová. Praha 1959.

niemiecki

Ariadnes Nächte und andere Erzählungen. [Przeł.] K. Kelm. Berlin 1967.
Mit der Flamingofeder geschrieben. [Przeł.:] K. Kelm, K. Lichtenfeld, C. Rymarowicz. Berlin 1973.

rosyjski

Povesti i rasskazy. [Przeł.:] R. Bello i in. Leningrad 1979.
Na trone v Blabone. Moskva 1989.

rumuński

Noptile Ariadnei. [Przeł.] O. Zaicik. Bucureşti 1983.

serbsko-chorwacki

Mrvice svadbene torte. [Przeł.] S. Subotin. Beograd 1962.

słowacki

Čas monzúnov. [Przeł.] B. Sedlakóvá. Košice 1989.

ukraiński

Chreščeni u vogni. [Przeł.:] M. Vladko-Rekun i O. Fedosenko. Kiïv 1975.

węgierski

Ariadna éjszakái. [Przeł.] B. Murányi. Budapest 1973.

Adaptacje

Barwy walki. Scenariusz filmowy według książki M. Moczara W. Żukrowski. Ekranizacja 1964.

Nagrody

Nagroda Ministra Kultury i Sztuki (za scenariusz) w 1965.
Potop. Scenariusz filmowy według powieści H. Sienkiewicza W. Żukrowski. Ekranizacja 1974.

Prace redakcyjne

1. E. Paukszta: Kartki z Ziemi Lubuskiej. Opowiadania. Wstęp i oprac. W. Żukrowski. Warszawa: Nasza Księgarnia 1954, 246 s.
2. Znad Odry. Opowiadania i wiersze. Pod red. W. Żukrowskiego i L. Bartelskiego. Przedmowa: W. Żukrowski. Warszawa: Nasza Księgarnia 1954, 261 s. Wyd. 2 tamże 1956 [właśc. 1955].
3. Opowieści z dreszczykiem. [Antologia]. Wybrali i oprac.: W. Żukrowski i T.A. Malanowski. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry 1957, 461 s. Wyd. nast. tamże 1959.
4. Antologia pamięci 1939-1945. [T. 1]. Polski wrzesień. Wybór, wstęp i przypisy: W. Żukrowski. Przedmowa: J.Z. Jakubowski. Warszawa: Książka i Wiedza 1964, 274 s. Wyd. 2 tamże 1965.
5. Cz. Goliszewski: Dzieje frontowej miłości. [Wspomnienia]. Wybór, oprac. i przedmowa: W. Żukrowski. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1968, 254 s.
6. Tchnienie grozy. Opowiadania. Wybrał i napisał przedmowę W. Żukrowski. Przeł. z angielskiego T.A. Malanowski. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1974, 208 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1957, 1966.

Wywiady

• Rozm. J. Radomińska. W: J. Radomińska: Spotkania zapisane. Kraków 1970.
Schodzenie z piedestału. Rozm. A. Wieluński. „Argumenty1974 nr 25.
Ani świat, ani Bóg nie lubi letnich. Rozm. E. Czeszejko-Sochacka. „Kino1987 nr 5.
Prawdy elementarne. Rozm. Z. Trziszka. „Tygodnik Kulturalny1987 nr 16.
Pora grabarza, pora akuszerek. Rozm. I. Maślińska. „Kontrasty1989 nr 11.
Na salwę nie liczę. Rozm. R. Samsel. Powst. 1995. Druk „Trybunadod.Aneks” 2002 nr 198.
Uparcie myślałem po swojemu. Rozm. S. Jurkowski. „Przegląd Tygodniowy1996 nr 15.
Pisarzem zostaje się dopiero po śmierci. Cz. 1-2. Rozm. E. Likowska. „Przegląd Tygodniowy1999 nr 31.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 3. Warszawa 1965.
P. Mamiński: Wojciech Żukrowski. (Zestawienie bibliograficzne). „Poradnik Bibliograficzny1988 nr 1/2 s. 47-50.
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 2. Warszawa 2000 (E. Kondyjowska).

Ogólne

Książki

Z. Lichniak: Dokoła Wojtka. Rzecz o Wojciechu Żukrowskim. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX 1963, 306 s.
L.M. Bartelski: Żukrowski. Warszawa: Agencja Autorska, Dom Książki 1970, 75 s., przekł.: angielski Warszawa 1972, francuski Warszawa 1972.
S. Melkowski: Wojciech Żukrowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1985, 240 s.

Artykuły

A. Ziomek: Pisarz, który umiłował świat. „Tygodnik Powszechny1953 nr 19.
Z. Kubikowski: Wojciech Żukrowski czyli rozmaitość świata. W tegoż: Bezpieczne małe mity. Wrocław 1965.
S. Reczek: Leksykalny kształt kampanii wrześniowej roku 1939 w opowiadaniach Wojciecha Żukrowskiego. „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie. Nauki Humanistyczne1965 z. 2.
Z. Lipińska: Elementy epickie w twórczości Wojciecha Żukrowskiego. „Widnokręgi1966 nr 4.
H. Bereza: Wojciech Żukrowski. „Zarzewie1967 nr 6 [dot. twórczości W. Żukrowskiego].
A. Ratkiewicz: Tablice losów człowieczych. „Życie Literackie1969 nr 29 [dot. twórczości W. Żukrowskiego].
J. Termer: Żukrowski — jaki jest. „Miesięcznik Literacki1969 nr 5 [dot. twórczości W. Żukrowskiego].
Z. Kubikowski: Wojciech Żukrowski. W: Autorzy naszych lektur. Wrocław 1973.
A. Kucharz: Wojciech Żukrowski: „Lotna. (Próba interpretacji). W: Literatura i język w szkole średniej. Kraków 1973.
B. Stacheev: Wojciech Žurkowski. W: Pisateli narodnoj Pol’ši. Moskva 1976.
J. Nowakowski: Lotna” Wojciecha Żukrowskiego. W: Modele poznawania dzieła literackiego w szkole. Zielona Góra 1977.
D. Scholze: Zwei Traditions verhältnisse in der polnischen Kriegsprosa: W. Żukrowski und J.J. Szczepański. „Zeitschrift für Slavistik”, Berlin 1977 nr 6.
W. Jażdżyński: Zmysłowa, ale energiczna. „Przemiany1978 nr 10 [dot. twórczości W. Żukrowskiego].
R. Nycz: Wojciecha Żukrowskiego „Święta cytryna, czyli tajemnice Watykanu. W: Nowela, opowiadanie, gawęda. Wyd. 2 poszerzone Warszawa 1979.
J.Z. Brudnicki: Wojciech Żukrowski, czyli epicki rachunek sumienia. (w 65-lecie urodzin). „Tygodnik Kulturalny1981 nr 19.
E. Sadowska: Pisarz to skomplikowana maszyneria...Kierunki1985 nr 41 [dot. działalności społecznej i politycznej W. Żukrowskiego].
S. Grabowski: Jestem pisarzem żołnierzem. (Wojna i okupacja w twórczości Wojciecha Żukrowskiego). Cz. 1-2. „Kultura i Oświata1986 nr 2, 3.
E. Dieckmann: Wojciech Żukrowski. W: Literatur Polens 1944 bis 1985. Berlin 1990.
M. Łojek: Wojna polsko-niemiecka w prozie Wojciecha Żukrowskiego. W: Druga wojna światowa w literaturze polskiej i obcej. Lublin 1994.
K. Żukrowska: Wojciech Żukrowski. „Gazeta Wyborcza2004 nr 90 [wspomnienie].

Lotna

W. Pelczar: O badaniach efektywności stosowania materiałów audiowizualnych w procesie omawiania lektury szkolnej — na przykładzie „Lotnej” Wojciecha Żukrowskiego. „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie1984 nr 56.
W. Federowicz: Sposób kreowania postaci w literaturze i filmie na przykładzie „Lotnej” w reżyserii A. Wajdy (wg opowiadania W. Żukrowskiego). W: Materiały dla nauczycieli języka polskiego w szkołach podstawowych. Szczecin 1986.

Porwanie w Tiutiurlistanie

K. Kuliczkowska: Epos heroikomiczny o trójce wiernych przyjaciół. „Odrodzenie1946 nr 43, przedruk w tejże: W szklanej kuli. Warszawa 1970.
Z. Starowieyska-Morstinowa: Książka najpiękniejsza...Tygodnik Powszechny1946 nr 46.
S.J. Kołodziejczyk: Urocza książka. „Twórczość1948 z. 1.
Z. Macużanka: Świat bez kaprala Pypcia?Nowe Książki1983 nr 8.

Z kraju milczenia

W. Bacewiczówna: Książka, która czeka. „Tygodnik Warszawski1946 nr 36.
J. Dobraczyński: Podjęte brzemię. „Dziś i Jutro1946 nr 34.
S. Helsztyński: Pomnik poległym. „Rzeczpospolita1946 nr 199.
A. Krzyżanowski. „Książka i Kultura1946 nr 7/9.
S. Lichański: Między awangardą a tradycjonalizmem. „Wieś1946 nr 50/51, przedruk w tegoż: Literatura i krytyka. Warszawa 1956.
W. Mach: Kwitnące krzyże. „Twórczość1946 nr 6, przedruk w tegoż: Szkice literackie. Warszawa 1971.
H. Malewska: Książka o zwycięstwach. „Tygodnik Powszechny1946 nr 33.
R. Matuszewski: Pod znakiem szabli i ryngrafu. „Kuźnica1946 nr 33, przedruk w tegoż: Literatura po wojnie. Warszawa 1950.
M. Morstin-Górska: Braterska poufałość ze światem. „Tygodnik Powszechny1946 nr 44.
K. Wyka: Książka wszystkich pięciu lat. „Odrodzenie1946 nr 32, przedruk pt. Wszystkie lata okupacji. W tegoż: Szkice literackie i artystyczne. T. 2. Kraków 1956.
B. Zakrzewski: Książka najbardziej polska. „Arkona1946 nr 12.
A. Budzyński: Książka szablą pisana. „Kultura1969 nr 24.
D. Knysz-Rudzka: Magia snów i heroizm przeszłości. „Nowe Książki1969 nr 1 [recenzja też: Noce Ariadny].
W. Szewczyk: Ani szabla, ani szkaplerz — bohaterstwo i cierpienie. „Poglądy1969 nr 14.

Piórkiem flaminga, czyli opowiadania przewrotne

Z. Starowieyska-Morstinowa: Świat do góry nogami. „Tygodnik Powszechny1947 nr 51/52.
J. Gawałkiewicz. „Zeszyty Wrocławskie1948 nr 2.
A. Madej. „Tygodnik Warszawski1948 nr 13.
R. Matuszewski: Opowiadania przewrotne Żukrowskiego. „Kuźnica1948 nr 8, przedruk w tegoż: Literatura po wojnie. Warszawa 1950.
K. Wyka. „Twórczość1948 nr 1, przedruk pt. Opowiadania przewrotne Żukrowskiego. W tegoż: Pogranicze powieści. Warszawa 1974.
S. Melkowski: Jeden z Żukrowskich. „Nowe Książki1975 nr 6, przedruk pt. Wielu Żukrowskich. W tegoż: Powód czytania. Warszawa 1982 [dot. też: Nieśmiały narzeczony].

Ręka Ojca

Z. Czajkowski. „Dziś i Jutro1949 nr 11.
Z. Lichniak: Realizm Żukrowskiego. „Dziś i Jutro1949 nr 17.

Mądre zioła

D. Horodyński: Histeria wokół miłej czytanki. „Dziś i Jutro1951 nr 29.
S. Kisielewski: Zioła za mało dziwne. „Tygodnik Powszechny1951 nr 24.
Z. Lichniak: Te ziółka nie pomogą!Dziś i Jutro1951 nr 18, przedruk w tegoż: Obrachunki ze współczesnością. Warszawa 1955.
E. Niziurski: Nowa książka Żukrowskiego. „Nowa Kultura1951 nr 25.
W. Wystup. „Zeszyty Wrocławskie1952 nr 3.

Córeczka

A. Drawicz: Powieść o prostym szczęściu. „Wieś1952 nr 47.
Z. Lichniak: Świat widziany na wskroś. „Dziś i Jutro1952 nr 32, przedruk w tegoż: Obrachunki ze współczesnością. Warszawa 1955.
Z. Starowieyska-Morstinowa: Nadmiar świata. „Tygodnik Powszechny1952 nr 28.
A. Lam. „Twórczość1953 nr 1.

Dni klęski

W. Mach: List do Wojciecha Żukrowskiego. „Nowa Kultura1952 nr 43.
J. Adamski: Dni klęski” — oraz zwycięskiego patriotyzmu. „Przegląd Kulturalny1953 nr 26.
S. Błaut: Trzy wrześnie Wojciecha Żukrowskiego. „Dziś i Jutro1953 nr 9.
J. Czuliński: Powieść o dniach walki i zdrady. „Po prostu1953 nr 14.
Z. Greń: Na drogach odwrotu. „Życie Literackie1953 nr 1.
A. Lam: Manowce i lekcja września. „Wieś1953 nr 3, przedruk w tegoż: Pamiętnik krytyczny. Kraków 1970.
Z. Lichniak: Smak dojrzałej goryczy. „Dziś i Jutro1953 nr 1, przedruk w tegoż: Obrachunki ze współczesnością. Warszawa 1955.
H. Michalski: Dzieje podchorążego Nowosada. „Świat1953 nr 7.
M. Warneńska: Pamiętnik tragicznych dni klęski i zdrady. „Żołnierz Wolności1953 nr 112.
H. Zaworska. „Twórczość1953 nr 9.
R. Matuszewski: Ważny obrachunek ideowy. W: Szkice o literaturze współczesnej. Warszawa 1954.

Poszukiwacze skarbów

A. Lam: Rzeźbiarz mądrej gliny. „Nowa Kultura1954 nr 20.

Dom bez ścian

A. Biernacki: Dwie książki o Wietnamie. „Twórczość1955 nr 5.
A. Drawicz: W walczącym Wietnamie. „Żołnierz Polski1955 nr 3.
A. Kijowski: Próba ognia. „Nowa Kultura1955 nr 9.
J. Stadnicki: Między Wietnamem a Polską. „Dziś i Jutro1955 nr 3.

W kamieniołomie i inne opowiadania

S. Błaut: Nowy tom Wojciecha Żukrowskiego. „Dziś i Jutro1954 nr 16.
L. Budrecki: W kręgu małych form. „Przegląd Kulturalny1954 nr 34.
A. Kijowski: Okrawki dobrej prozy. „Nowa Kultura1954 nr 20, polemika „Tamże” nr 34: J. Preger: Nieprzyzwoite facecje, A. Kijowski: Odpowiedź głuchego.
J.J. Lipski. „Życie Literackie1954 nr 27.

Desant na Kamiennej Wyspie

O. Terlecki: By mogła wyrosnąć sosna. „Życie Literackie1955 nr 40.

Ognisko w dżunglii

M. Warneńska: Wietnam daleki lecz bliski. „Książka dla Ciebie1956 nr 9.

Wybór opowiadań. Warszawa 1993

M. Warneńska: Piękna sztuka pisania. „Książki dla Ciebie1956 nr 15.
J. Preger: O sztuce pięknej prozy. „Życie Literackie1957 nr 16.

Okruchy weselnego tortu

H. Bereza: Okruchy legendy straconego czasu. „Twórczość1959 nr 4.
A. Bukowska: Z domu dzieciństwa. „Argumenty1959 nr 18.
B. Czeszko: Był sobie raz...Przegląd Kulturalny1959 nr 17.
Z. Kubikowski: Świat pełen obietnic. „Odra1959 nr 7.
M. Kurzyna: Powrót do domu. „Kierunki1959 nr 20.
W. Maciąg: Żukrowskiego wspomnienia dzieciństwa. „Życie Literackie1959 nr 13.
J. Maciejewski: Okruchy przeszłości. „Nowa Kultura1959 nr 14.
J. Preger: Smak życia i smak śmierci. „Trybuna Literacka1959 nr 6.
Z. Starowieyska-Morstinowa: Spodziewane niespodzianki. „Tygodnik Powszechny1959 nr 9.
H. Zaworska: „Powrót w czas utracony...Nowe Książki1959 nr 3.

Wędrówki z moim Guru

L.M. Bartelski: Nieznany kontynent. „Nowa Kultura1960 nr 28.
B. Czeszko: Z wędrówek Wojciecha Żukrowskiego. „Przegląd Kulturalny1960 nr 27.
Z. Kosidowski: Indusi w oczach artysty. „Nowe Książki1960 nr 19.
M. Kurzyna: Wędrówki kontynentem przyszłości. „Kierunki1960 nr 34.
J. Preger: Dialogi z Guru. „Nowa Kultura1960 nr 43.

Skąpani w ogniu

Z. Kubikowski: Osobisty rozrachunek z historią. „Odra1961 nr 3.
P. Kuncewicz: Kunszt pięknej prozy. „Dziennik Ludowy1964 nr 124.

W królestwie miliona słoni

Z. Irzyk: Słoń i wierność sobie. „Kierunki1962 nr 26.
J. Preger. „Nowa Kultura1962 nr 13.
M. Wańkowicz: Pamiętliwe słonie. „Przegląd Kulturalny1962 nr 22.

Nieśmiały narzeczony

L.M. Bartelski: Znowu opowiadanie przewrotne. „Kultura1964 nr 46.
A. Cieński. „Odra1965 nr 3.
W. Maciąg. „Życie Literackie1965 nr 9.
J. Preger: Potrzebne są i powroty. „Twórczość1965 nr 2.
S. Zieliński: Piknik na wulkanie. W: Proza, poezja 1964. Warszawa 1965.
S. Melkowski: Jeden z Żukrowskich. „Nowe Książki1975 nr 6, przedruk pt. Wielu Żukrowskich. W tegoż: Powód czytania. Warszawa 1982 [dot. też: Piórkiem flaminga, czyli opowiadania przewrotne].

Kamienne tablice

A. Bukowska: Mozaika wschodnia Żukrowskiego. W tejże: Przemiany czasu. Kraków 1967, w: Proza, poezja. Warszawa 1967.
A. Cieński: Pod rękę z czytelnikiem. „Odra1967 nr 2.
Z. Czajkowski: ... oddawać siebie bez wyrachowań...Wrocławski Tygodnik Katolicki1967 nr 6.
G. Gömöri: Recepta na polski best-seller. „Kultura”, Paryż 1967 nr 12.
A. Grajewska: Epos współczesny. „Życie i Myśl1967 nr 11/12.
G. Herling-Grudziński: Barwy miłości. „Na Antenie”, München 1967 nr 52, przedruk w tegoż: Wyjścia z milczenia. Warszawa 1993, toż. wyd. nast. 1998.
K. Kulicz: Miłość a kamienne tablice. „Stolica1967 nr 1.
M. Kurzyna: Spór o „Kamienne tablice. „Życie i Myśl1967 nr 2.
A. Lam: Rysikiem i dłutem. „Twórczość1967 nr 5, przedruk w tegoż: Pamiętnik krytyczny. Kraków 1970.
J. Pieszczachowicz: Tęsknota do prawd pewnych. „Współczesność1967 nr 2, przedruk pt. Tęsknota do „Kamiennych tablic”. W tegoż: Na widnokręgu historii. Kraków 1988.
J. Preger: O właściwe proporcje. „Nowe Książki1967 nr 7.
J. Rohoziński: Kamienne tablice czyli dramat wyobraźni. „Tygodnik Kulturalny1967 nr 1.

Szczęściarz

A. Gronczewski: Sztuka „zmysłowego pretekstu. „Tygodnik Kulturalny1967 nr 15.
D. Knysz-Rudzka: Antybohater Żukrowskiego. „Współczesność1967 nr 18, przedruk w: Proza, poezja. Warszawa 1968.
Z. Kubikowski: Wojna we wszystkich przypadkach: Wojna w Azji, czyli trud konfrontacji. „Życie Literackie1967 nr 40.
W. Maciąg: Rezerwy pisarstwa sensualistycznego. „Nowe Książki1967 nr 10.
J. Wieczerska: Nasi w Azji, czyli blaski i nędze życia korespondenta. „Odra1967 nr 11.
K. Kuliczkowska: Z kraju grozy. „Miesięcznik Literacki1968 nr 10.

Noce Ariadny

D. Knysz-Rudzka: Magia snów i heroizm przeszłości. „Nowe Książki1969 nr 1 [recenzja też: Z kraju milczenia].
Z. Ziątek: Czarodziej i grabarz. „Miesięcznik Literacki1969 nr 1.

Plaża nad Styksem

L.M. Bartelski: Niepokoje współczesności. „Widnokręgi1977 nr 3.
E. Borkowska: Problemy w miniaturze. „Czas1977 nr 16.
B. Czeszko: Pani Bovary to ja. „Nowe Książki1977 nr 2.
W. Maciąg: Pisarze na delegacji. „Życie Literackie1977 nr 10.
W. Sokorski. „Miesięcznik Literacki1977 nr 5.
S. Wlazło: Starożytny jak nowy. „Kierunki1977 nr 3.

Białe zaproszenia

W. Maciąg: Żukrowski — nowelista. „Nowe Książki1980 nr 5.

Zapach psiej sierści

P. Siekierski: Kochajcie starszych panów. „Literatura1981 nr 4.
G. Szewczyk: Traktat Żukrowskiego o miłości. „Poglądy1981 nr 3.

Na tronie w Blabonie

J. Maruszewski: W Blablacji i gdzie indziej...Nowe Książki1986 nr 7/8.
J. Pilch: Bablak potrafi. „Brulion”* 1988 nr 4.

Za kurtyną mroku; Zabawa w chowanego

E. Filipek: Minione czy zapowiedź jutra. „Nowe Książki1996 nr 4.
M. Jentys: Przepaścista kieszeń przeszłości. „Sycyna1996 nr 11.

Czarci tuzin

R. Matuszewski: Igraszki czarnego humoru i jurnej wyobraźni. „Nowe Książki2000 nr 11.