BIO

Born on 9 December 1911 in Warsaw; son of the civil servant Jan Żółkiewski (died 1924), and Izabela Stopczyk. He attended the Władysław IV Grammar School in Warsaw, completing his advanced secondary education there in 1929. During this period he earned a living as a private tutor. He then studied Polish philology at the University of Warsaw (UW), graduating with a master's degree in 1934. He was actively involved in the Circle of Polish Philologists, serving as its chair from 1932 to 1934. He made his debut in 1934 with an article on the subject of nationalism, Na terenie nieprzyjaciela (On enemy ground), which appeared in the periodical "Państwo Pracy" (no. 25). In 1934/35, he was a member of the Youth Legion in Warsaw and was involved in its academic section, as well as its Executive Board. In 1934, he married the Polish philologist and later author of children's and youth literature Wanda Fabijanowska. They divorced in 1949. Between 1935 and 1939, he was a teacher at the Trade and Grammar School (Gimnazjum Zgromadzenia Kupców) in Warsaw. During this period, he wrote his first pieces of literary criticism, publishing works in literary studies and on humanities research methods in Polish philology journals, including "Życie Literackie" (1937-38). During the German occupation, he continued to work as a teacher in secret schools. He was actively involved in underground cultural, educational and political life (using the pseudonym Stefan Paprocki). In 1942, he joined the Polish Workers' Party (PPR) and was a member of the People's Guard (Gwardia Ludowa) then later the People's Army (Armia Ludowa). He and his wife were involved in assisting Jews during the liquidation of the Warsaw ghetto. Between 1942 and 1944, he collaborated with the Union of Fighting Youth (ZWM). Between 1942 and 1945, he was co-editor of underground periodicals that were published or inspired by the PPR: "Literatura Walcząca" (1942) and "Przełom" (1942-1943; here using the name Szymon Budny); he was editor of the educational magazine "Poradnik Oświatowy" (1943-44) and a member of the editorial board of the periodical "Realizacje" (1944). From January 1944, he was a deputy on the State National Council (KRN) and editor of its publication "Rada Narodowa" (also publishing there under the name Zygmunt Krawczyk). He was in the Praga district during the 1944 Warsaw Uprising. He edited the daily newspaper "Głos Warszawy" (Praga edition). He was held in a transit camp in Pruszków following the defeat of the uprising, before escaping after two weeks. After crossing the front line, he reached Lublin where he was appointed director of the Organizational Section of the KRN's Presidential Office. He continued to edit "Rada Narodowa" and work as a journalist addressing literary and social issues. He published articles and reviews in "Głos Ludu" (1944-48) and "Odrodzenie" (1944-47). In late 1944, he co-founded the Polish-Soviet Friendship Society (TPPR), where he was later also an activist. After the authorities moved to Warsaw in 1945, he worked in the Ministry of Education and the Executive Board of the Polish Teachers' Union (ZNP). From June 1945, he lived in Lodz and served until December 1948 as editor-in-chief of the weekly "Kuźnica", where he published numerous articles and polemical pieces until 1950 on themes including the literature and culture of what was known officially as the imperialist period and the cultural policies of the authorities (authoring numerous notes as: bs., żłk; (żłk); żłk.). He joined the Polish Writers' Trade Union (ZZLP; from 1949 the Polish Writers' Union – ZLP) in 1946, becoming chair of the Warsaw Branch in 1948. In 1946, he joined the Theatre Council at the Theatre Department of the Ministry of Culture and Arts and was appointed editor-in-chief of the Lodz theatre magazine "Łódź Teatralna". That year he also joined the editorial board of the journal "Myśl Współczesna". Between 1946 and 1967, he was deputy chair of the Polish National Committee for UNESCO. He was a deputy of the Polish parliament, the Sejm, from 1947 until 1968. From December 1947 to December 1948, he was head of the Department of Education and Culture of the Central Committee of the PPR. Following the unification congress, he joined the newly-formed ruling party, the Polish United Workers' Party (PZPR). He joined the Polish PEN Club in 1948. In 1948, he initiated and co-founded the Institute of Literary Research (IBL), an independent academic research institution under the Ministry of Education. He served as its director from 30 September 1948. In 1949, he also took up a post at the University of Warsaw (UW) and was made associate professor the following year, serving until 1956 and then again from 1959 to 1968. He taught literary theory and the history of literary culture in Poland. He introduced the principles of Marxist literary studies into his research during this period. He was a member of the Commission for Scientific Affairs of the Politburo of the Central Committee of the PZPR. He also lectured in party schools based at the Central Committe. He was also lecturer at the Central Committee of the PZPR. In January 1949, he gave a paper at the Fourth Congress of Delegates of the ZZLP in Szczecin titled Aktualne zagadnienia powojennej prozy polskiej (Current issues in postwar Polish prose), which called for the application of a socialist-realist approach in literature. Between 1950 and 1952, he served on the editorial board of the literary journal "Pamiętnik Literacki". He married Barbara Bormann. He was awarded a doctorate in philosophy from the University of Wroclaw (UWr) for his study Stare i nowe literaturoznawstwo (Old and new literary studies). That year, he was one of the recipients of the collective State Prize – second class, awarded in recognition of achievements in research applying Marxist methods to literary studies. He joined the editorial committee of the Słownik współczesnego języka polskiego (Dictionary of contemporary Polish; published Warsaw, 1951). In 1952, he was awarded a habilitation degree for his study Spór o Mickiewicza (The Mickiewicz controversies) and was made state-appointed professor. After being appointed secretary of the First Social Science Section of the Polish Academy of Sciences (PAN) in May 1952, he left his post as director of the IBL in October of that year, with IBL having been incorporated into PAN in July 1952. That year, he became a member of the Praesidium of PAN (serving until 1968). He was made a corresponding member of PAN. In 1954/55, he was scientific secretary of PAN. In 1953, he joined the Scientific Council of IBL PAN, serving as its chair until 1987. He then remained a member of the Council. In 1954, he received a doctorate in philology and was made full professor. He was a member of the Central Committee of the PZPR from 1954 to 1968, serving as director of the Department of Education, Science and Culture of the Central Committee between 1954 and 1956. From 1956 to 1959, he was Minister of Higher Education. At the same time, he continued to write literary criticism and journalistic pieces, publishing numerous articles and reviews in "Nowa Kultura" (1950-62; also as żłk), "Przegląd Kulturalny" (from 1954; where in 1963 he published the series of columns Nauka – kultura – społeczeństwo [Science, culture, society]) and in "Życie Literackie" (1962-66). He served as editor-in-chief of the current affairs weekly "Polityka" (February 1957 – May 1958; publishing numerous articles there in 1957-65, 1972-77, and 1981-86 as zet and żłk.) and then of the quarterly "Kultura i Społeczeństwo" (1960-67). Between 1959 and 1964, he also worked at the Chair of the History of Polish Literature, before being appointed Chair of Literary Theory at UW, holding the position from 1964 to 1968. During this period, his research focused on literary culture and he developed a new approach that involved contemporary anthropology, sociology and semiotics. From 1960 until 1968, he was again secretary of the First Section of PAN and during the same period he was head of the Committee on Studies of Contemporary Culture at PAN. He was also a member of the Committee on Literary Studies of the Polish Academy of Sciences (which in 1975 became the Committee on Polish Literature – KNoLP – at PAN), serving on its praesidium from 1978 to 1983. He was elected a full member of PAN in 1961. Between 1960 and 1968, he continued to work at IBL where he was head of the Department of Contemporary Literature II, while in 1965 he was appointed head of the newly-formed Department of Contemporary Culture, which in 1967 was separated from the IBL and placed under the auspices of Section I of PAN. In 1963, he was awarded the prize of the Minister of Higher Education in recognition of his achievements in the years 1961 and 1962, while in 1964 he received the State Prize – second class. From 1966, he served on the Board of the International Association for Semiotic Studies, while in 1968 he was appointed chair of the Polish Semiotic Studies Association. In 1967/68, he chaired the PAN Committee for Peace Studies. During what are known as the March Events of 1968, he expressed solidarity with protesting students and joined an occupation strike at UW, which resulted in his dismissal from the University, from his post as secretary of Section I of PAN, and from the Central Committee of the PZPR. As a professor at IBL, he was head of the Centre for the History of Contemporary Literature (which in 1971 became the Centre for Twentieth-Century Literature), as well as the Department of Studies of Literary Culture, which joined the Centre in 1971. From 1968, he was on the editorial committee of the IBL series Historia i Teoria Literatury. Studia (The History and Theory of Literature: Studies). He initiated and organized research on literary life and culture in twentieth-century Poland. He was editor-in-chief of the publication series "Obraz Literatury Polskiej XIX i XX w." (The image of Polish literature in the 19th and 20th centuries) from 1975. In 1978, he joined the editorial committee of the publication series and later bi-annual English-language IBL periodical "Literary Studies in Poland". In 1980, he was awarded the prize of the Scientific Secretary of PAN in recognition of his research achievements. He rejoined the Praesidium of PAN from 1980 to 1986. In August 1980, he signed Appeal of 64 intellectuals, writers and journalists that was addressed to the communist authorities, imploring them to enter into dialogue with the striking dockyard workers. In December 1981, he was serving on the Organizing Committee of the Congress of Polish Culture in Warsaw. After retiring in January 1982, he remained active as a researcher. He was a member of the Scientific Councils of IBL and KNoLP. In 1982, he joined the revived Warsaw Learned Society. From 1982 to 1985, he edited the IBL publication series Problemy Kultury Literackiej (Problems in Literary Culture). He was awarded the Copernicus Medal in 1985, marking the thirty-fifth anniversary of PAN, and was made an honorary member of the Adam Mickiewicz Literary Society. He was the recipient of numerous honours, including the Order of the Grunwald Cross – second class (1945), the Medal for Warsaw 1939-1945 (1946), the Gold Cross of Merit (1947), the Order of the Banner of Work – first class (1950), the Commander's Cross of the Order of Polonia Restituta (1954), the Medal of the Committee of National Education (1964), and the Japanese state Order of the Sacred Treasure (1963). He died on 4 January 1991 in Warsaw, where he is buried at the Powązki Cemetery.

Twórczość

1. Czwartacy. Warszawa: Związek Walki Młodych 1944, 14 s., powielone.

Wydanie konspiracyjne, druk anonimowy w serii Biblioteka Samokształceniowa. Dodatek do wydawanego przez Związek Walki Młodych „Poradnika Oświatowego”.

2. Polskie ruchy społeczno-ludowe w latach 1844-1848. Warszawa: Związek Walki Młodych 1944, 17 s., powielone.

Wydanie konspiracyjne, druk anonimowy w serii Biblioteka Samokształceniowa. Dodatek do wydawanego przez Związek Walki Młodych „Poradnika Oświatowego”.

3. Powstanie listopadowe. Warszawa: Związek Walki Młodych 1944, 10 s., powielone.

Wydanie konspiracyjne, druk anonimowy w serii Biblioteka Samokształceniowa. Dodatek do wydawanego przez Związek Walki Młodych „Poradnika Oświatowego”.

4. Rewolucja majowa i powstanie kościuszkowskie. Warszawa: Związek Walki Młodych 1944, 14 s., powielone.

Wydanie konspiracyjne, druk anonimowy w serii Biblioteka Samokształceniowa. Dodatek do wydawanego przez Związek Walki Młodych „Poradnika Oświatowego”.

5. Rozważania nauczycielskie. Warszawa: Książka 1946, 62 s. Wyd. 2 tamże 1947.

6. Puszkin a my. Warszawa: Komitet Słowiański w Polsce 1949, 11 s.

Referat wygłoszony na akademii ku czci A. Puszkina w Warszawie w 11 VI 1949.

7. Stare i nowe literaturoznawstwo. Szkice krytyczno-naukowe. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1950, 148 s. IBL.

Rozprawa doktorska.

Zawartość

Aktualny etap walki o marksistowskie literaturoznawstwo; O literaturoznawstwie burżuazyjnym epoki imperializmu w Polsce; Aktualna problematyka historii literatury polskiej; Przykład literaturoznawstwa radzieckiego; O radzieckich instytucjach naukowo-literackich; Metody i warunki planowania badań polonistycznych.

8. Badania nad literaturą polską. Dorobek, stan i potrzeby. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1951, 102 s. Z prac IBL.

Referat wygłoszony na I Kongresie Nauki Polskiej Warszawa, 29 VI-2 VIII 1951.

Zawartość

Cele walki o postępową polonistykę; Burżuazyjna nauka o literaturze [por. poz. ]; Nauka o literaturze w Polsce Ludowej; Aneks [plan badań polonistycznych].

9. Spór o Mickiewicza. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1952, 276 s. IBL PAN.

Rozprawa habilitacyjna.

Nagrody

Naukowa Nagroda Państwowa II stopnia w 1953.

10. Rozwój badań literatury polskiej w latach 1944-1954. Pamiętnik Literacki 1954 z. 4 s. 383-476; odbitka Wrocław 1954 PAN IBL. Wyd. osobne [rozszerzone] Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1955, 158 s.

Przypisy bibliograficzne opracował J. Stradecki.

11. Kultura i polityka. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1958, 289 s.

Szkice i artykuły drukowane w czasopismach w 1946, 1956-1958.

Zawartość

Zasada wyboru: Potrzeba wyboru kulturalnego; Dlaczego nie „nowocześni”; Rozwój naturalny; Odpowiedź „Nowej Kulturze” na temat sprzeczności rozwoju kultury naszych czasów; Puste ręce; Dyskusji o polityce kulturalnej ciąg dalszy; Komfort duchowy; Zasada oryginalności. – Zagadnienia literatury socjalistycznej: Materiały do bilansu literackiego XX w.; Szkoła i literatura; Refleksje po pewnym przedstawieniu; Próżnowanie nad „Kapitałem”. – Trzeba kontynuować: Trzeba kontynuować; Spór naukowy a walka polityczna; Moralność i przewidywanie; „Legenda napoleońska” współczesnej humanistyki; W walce z antykwaryzmem [dot.: W. Kula: Rozważania o historii]; Romans mniszki a spór o humanizm [dot. E. Gilson: Heloiza i Abelard]; Ideologia i socjotechnika [dot. K. Poppera].

12. Perspektywy literatury XX w. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1960, 417 s.

Zbiór artykułów drukowanych w czasopismach w 1959-1960.

Nagrody

Nagroda artystyczna „Przeglądu Kulturalnego” za rok 1960.

Zawartość

Główne problemy kultury XX wieku: Kultura mas i kultura współczesna; Choroba szmiry; Odpowiedź społecznika; Przeciwko filisterstwu; Ubóstwo idei hańbi. – W poszukiwaniu formuły krytycyzmu: Człowiek zbuntowany [dot. m.in. A. Camusa]; Ryzyko samotności; Głos z miejsca na lewicy. – Ewolucje realizmu socjalistycznego: Problem oryginalności; Na przykład „Wielki Tydzień” [dot. L. Aragona]; Pisarz a społeczeństwo; Czy „literatura socjalistyczna”?; Problematyka współczesna; Lenin a inteligencja polska.

Przekłady

słowacki

Perspektivy literatúry 20 storócia. [Przeł.:] M. Nadubinsky, P. Vinčer. Bratislava 1962.

13. Przepowiednie i wspomnienia. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1963, 359 s.

Druk w czasopismach w 1961-1963.

Nagrody

Nagroda Państwowa w 1964.

Zawartość

Cz. I. Realizm i awangarda: Propozycje do rozwagi krytycznej; Wspólny język; „Droga Aragona” [dot.: R. Garaudy: Droga Aragona]; Urząd za spiżową bramą [dot.: T. Breza: Urząd]; Powieść polska w 1961 roku; Poligon nowej literatury [dot.: K. Brandys: Listy do pani Z.]. – Cz. II. Inne perspektywy teorii: O integracji badań literackich; Marksizm i porozumiewanie się [dot.: A. Schaff: Wstęp do semantyki]; Spór o filozofię jednostki [dot.: A. Schaff: Marksizm a egzystencjalizm]; Swoboda i wybór; Przyczynek do teorii rewolucji kulturalnej. – Cz. III. Wspomnienia: O pracy PPR wśród inteligencji w okresie okupacji; Perspektywa tamtego czasu; O polityce kulturalnej PPR w latach 1945-1948.

Przekłady

francuski

artykułu O integracji badań literackich: Poetics = Poetyka = Poetika. Warszawa 1961.

słowacki

artykułu Droga Aragona: [Przeł.] D. Abrahamowicz. Slovenské Pohl'ady”, Bratysława 1962 [z.] 1.

ukraiński

artykułu O integracji badań literackich: Pro integraciju literaturoznavčih doslizden. W: Teoriȃ literaturi v Pol'ŝi. [Przeł.] S. Ȃkovenko. Kiїv 2008.

14. O kulturze Polski Ludowej. Tablice statystyczne oprac. i zestawił A. Budzyński. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1964, 245 s.

Zawartość

Przedmowa. – I. Problemy teoretyczne; II. Geneza współczesnej kultury polskiej; III. Typ masowej kultury socjalistycznej; IV. Walka o styl nowej kultury socjalistycznej; V. Podkultury. Bibliografia. Tablice statystyczne.

Przekłady

słowacki

artykułu Walka o styl nowej kultury socjalistycznej: Sociologie kultury. Brno 1969.

15. Culture et littérature polonaises contemporaines. Quatre essais. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1965, 110 s. Wersja polska zob. poz. .

Zawartość

Le probleme essentiel de la littérature contemporaine; La prose polonaise de l'apres-querre; La poésie et le drame en Pologne apres la guerre; La culture de masse en Pologne; Notices bio-bibliographiques.

16. Zagadnienia stylu. Szkice o kulturze współczesnej. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1965, 255 s.

Szkice drukowane w czasopismach w 1963-1965 w nieco zmienione wersji.

Zawartość

Główny problem literatury współczesnej; Polska proza, poezja i dramat po wojnie; Nowy spór o realizm; Sporu o realizm ciąg dalszy; O kulturze masowej w kraju socjalistycznym; Przyczynek do zagadnienia stosunku stylu i kultury. – Notatki: Technicy z humanistami; Wiedza ścisła pomaga humanistyce; Język – struktura – historia – poznanie; Distinquo [dot. powieści współczesnej]; Ballada polska [dot.: T. Konwicki: Sennik współczesny]; Malinowski i historia [dot. procesu rozwoju kultury i literatury w powojennej Polsce]; Do źródeł filozofii człowieka [dot.: B. Suchodolski: Narodziny nowożytnej filozofii człowieka]; Co mi powiedział Sanchez [dot.: O. Lewis: Sanchez i jego dzieci]; Dlaczego należy czytać Lévi-Straussa?

Przekłady

angielski

artykułu Przyczynek do zagadnienia stosunku stylu i kultury: Notes on the relationship between style and culture. W: Poetics = Poetyka = Poetika. Warszawa 1966, przedruk „The Polish Sociological Bulletin”, Wrocław 1966 nr 2.

francuski

artykułów Główny problem literatury współczesnej; Polska proza, poezja i dramat po wojnie; O kulturze masowej w kraju socjalistycznym w: S. Żółkiewski: Culture et littérature polonaises contemporaines. Wrocław 1965 [poz. ].

niemiecki

fragmentu artykułu Polska proza, poezja i dramat po wojnie: Die polnische Poesie nach dem Kriege. Tłum. z franc. F. Bajoras. „Mickiewicz-Blätter”, Heidelberg 1965 nr 30.

serbsko-chorwacki

artykułu Główne problemy literatury współczesnej: [Przeł.] M. Trumić, Radio Sarajevo-Treći Program 1973 nr 3.

17. Semiotika a kultúra. [Z polskiego rękopisu przeł.:] R. Roško, V. Lehotsky. Bratislava: Epocha 1969, 179 s.

Zawartość

Úvod; O pravidlách štrukturálnej analyzy; Problémy sociológie literatúry; Sociológia kultúry a semiotika; Dva štrukturalizmy; Prečo treba čitat' Léviho-Straussa? [poz. ].

18. Problemy badań społecznego obiegu literatury. Warszawa 1972, powielone, 24 s.

Referat wygłoszony na XI Konferencji Teoretycznoliterackiej Pracowników Naukowych Polonistyki, Jurata, 1-6 III 1972.

19. Kultura literacka 1918-1932. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1973, 483 s. PAN IBL.

Nagrody

Nagroda tygodnika „Polityka” w 1973.

Zawartość

Wstęp. – Problemy kultury literackiej; Masowy typ współczesnej kultury literackiej; Instytucje polityki literackiej; Profesjonalizacja pisarstwa; Społeczne warunki pisarstwa; Społeczne warunki czytelnictwa; Problemy uczestnictwa w kulturze literackiej; Społeczny obieg literatury. – Uwagi końcowe.

20. Uwagi o badaniu funkcjonowania kultury literackiej. Warszawa 1977, 39 s., powielone.

21. Kultura, socjologia, semiotyka literacka. Studia. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1979, 667 s.

Teksty drukowane w czasopismach i książkach zbiorowych w 1967-1977.

Nagrody

Nagroda „Życia Literackiego” (za r. 1979) w dziedzinie krytyki, Nagroda Sekretarza Naukowego PAN przyznana za prace naukowo-badawcze i wdrożeniowe w 1980.

Zawartość

Przedmowa: O funkcjonowaniu kultury literackiej. – Cz. I: Główne tendencje rozwoju polskiej kultury literackiej 1918-1939; Model polskiej konspiracyjnej kultury literackiej; Na przykładzie „Kuźnicy”; Modele polskiej literatury współczesnej we wczesnym okresie jej rozwoju; Cezura 1932 roku; Przyczynek do krytyki teorii kultury XX wieku. – Cz. II: Problemy socjologii literatury; Badania kultury literackiej i funkcji społecznych literatury; O badaniu dynamiki kultury literackiej; Pola zainteresowań współczesnej socjologii literatury; Pomysły do teorii produkcji literackiej; Pomysły do teorii odbioru dzieł literackich. – Cz. III: Socjologia kultury a semiotyka [poz. ]; O tartuskiej szkole semiotyki; Niektóre problemy semiotyki kultury.

Przekłady

angielski

artykułu Pomysły do teorii produkcji literackiej: [Przeł.:] E.J. Schwartz, V. Urbanek. W: Linguistic and Literary Studies in Eastern Europe. Amsterdam 1980 t. 2.

francuski

artykułu Model polskiej konspiracyjnej kultury literackiej: Recherches sur les systèmes significants. The Hague 1973.
artykułu Na przykładzie „Kuźnicy”: [Przeł.] J. Wolf. „Acta Poloniae Historica”, Warszawa 1975 t. 31 s. 187-208.
artykułu Niektóre problemy semiotyki kultury: A Semiotic Landscape. The Hague 1979.

niemiecki

artykułu Główne tendencje rozwoju polskiej kultury literackiej 1918-1939: Funktion der Literatur. Berlin 1975.
artykułu Model polskiej konspiracyjnej kultury literackiej: [Przeł.] W. Duda. „Zeitschrift für Slawistik”, Berlin 1976 nr 1.
artykułu Model polskiej literatury współczesnej we wczesnym okresie jej rozwoju: [Oprac.:] W. Kroll, A. Flaker. Kronberg-Taunus 1974.

serbsko-chorwacki

artykułu O badaniu dynamiki kultury literackiej: [Przeł.:] R. Djokić, M. Djokić. „Kultura”, Belgrad 1978 nr 42/43.
artykułu Problemy socjologii literatury: [Przeł.] G. Chamot-Čulig. „Umjetnost Riječi”, Zagreb 1974 nr 3/4, przedr. w: Književna komunikacija. Zagreb 1979.

słowacki

artykułu Problemy socjologii literatury: Slovo, vyznam, dielo. Bratislava 1972.

włoski

artykułu O badaniu dynamiki kultury literackiej: La Semiotica nei Poesi slavi. Milano 1979.

22. Wiedza o kulturze literackiej. Główne pojęcia. Warszawa: Wiedza Powszechna 1980, 306 s. Z prac IBL PAN. Wyd. 2 tamże 1985.

Zawartość

1. Podstawowe zagadnienia teorii kultury: Granice kultury: Perspektywa komunikacyjna; Społeczeństwo a kultura; Ekspresyjna teoria kultury; Granice analizy systemowej, – Dwie funkcje zjawisk kultury: Przedmioty semiotyczne; Badanie znaczeń; Języki a praktyki; Funkcje rzeczowe i semiotyczne, – Problemy metody: Spór o hermeneutykę; Analiza semiotyczna; Tekst; Bachtinowska analiza semiotyczna, – Perspektywa historyczna: Sytuacje komunikacyjne; Świadomość ideologiczna, – Zastosowania literaturoznawcze: Kultura literacka; Wtórne systemy modelujące; Jak wyodrębniamy komunikację literacką?; Poszukiwanie rzeczywistych funkcji społecznych. – 2. Problem nadawcy. Polityka kulturalna: Miejsce literatury w kulturze; Polityka kulturalna, czyli nadawca w szerokim sensie; Czynniki technologiczne i rynkowe polityki kulturalnej; Formy kontroli; Instytucje polityki kulturalnej, – Problemy pisarza: Cechy zawodowe i klasowe świadomości pisarskiej; Role społeczne pisarzy; Profesjonalizacja pisarstwa – instytucje zawodu [poz. ]; Proces komunikacyjny – podstawową daną empiryczną, – Przestrzeń życia literackiego: Nadawcy w przestrzeni i czasie; Mobilność literacka – ośrodki i regiony literackie. Przypisy. – 3. Przedmiot semiotyczny i jego funkcje: Dzieło jako przedmiot i tekst: Funkcja rzeczowa dzieła; Sytuacje komunikacyjne a funkcje rzeczowe dzieła; Wpływ funkcji rzeczowej na funkcję semiotyczną dzieła, – Problemy tekstu: Wtórny system modelujący literatury; Modele funkcjonalne literatury; Obiegi społeczne literatury; Awanse i degradacje tekstów, – Ideologia dzieła: Literatura a świadomość społeczna; Literatura a ideologia; Cechy klasowe; Dzieło jako dokument, – Analiza pragmatyki tekstu: Sytuacje komunikacyjne a funkcje tekstów; Sytuacje komunikacyjne a generowanie tekstów i zachowania nadawcy; Tak zwana analiza treści. – 4. Odbiorca: Publiczność literacka: Zasięg publiczności literackiej; Sytuacje komunikacyjne a typologie publiczności; Obiegi społeczne literatury i odpowiednie sytuacje komunikacyjne; Kolizje obiegów czytelniczych, – Instytucje i funkcje: Instytucje uczestnictwa w kulturze literackiej; Funkcje społeczne dzieła.

Przekłady

artykułu Polityka kulturalna na języki: angielski, francuski, niemiecki i rosyjski (wg J. Stradecki: Bibliografia prac Stefana Żółkiewskiego. W: Problemy wiedzy o kulturze. Wrocław 1986).

23. Cetno i licho. Szkice 1938-1980. Warszawa: Książka i Wiedza 1983, 513 s.

Nagrody

Nagroda „Miesięcznika Literackiego” w 1984.

Zawartość

Poszukiwanie polityki kulturalnej: Zadania szkoły podziemnej; W sprawie organizacji życia literackiego; O pozytywny program kulturalny; Polemika; Uwagi o polityce kulturalnej; Kultura mas i kultura współczesna [poz. ]; Odpowiedź społecznika [poz. ]; Propozycje do rozwagi krytycznej; Przyczynek do teorii rewolucji kulturalnej; O kulturze masowej w kraju socjalistycznym [poz. ]; Sprostać współczesności; Porzekadło Irzykowskiego; O czym innym i z kim innym; Nowe potrzeby, nowe zadania; Przemiany i przymusy; Niektóre trwałe tendencje; Kultura samorządnych wytwórców; Doświadczenia historii kultury; Typologia interpretacyj tzw. kultury masowej. – Spory światopoglądowe: Powrót do Itaki; Julian Przyboś – „Miejsce na ziemi”; O Emilu Meyersonie; O księdzu Konstantym Michalskim; Próżnowanie nad „Kapitałem”; O sytuacji literatury i pisarza; O literaturze współczesnej; Aktualna problematyka literatury współczesnej; Rozważania pierwszomajowe z zakresu teorii kultury i sztuki; Na marginesie XXV tomu „Nauki Polskiej”; Materiały do bilansu literackiego XX wieku; Ideologia i socjotechnika; Przyczynek do zagadnienia stosunku stylu i kultury [poz. ]; Dwa strukturalizmy [poz. ]; Dlaczego należy czytać Lévi-Straussa? [poz. ]; O programie szkolnym; Michaił Bachtin; Sprawa osobista Kazimierza Wyki; Jak zakładaliśmy Instytut Badań Literackich; Rozwój teorii literatury.

Przekłady

francuski

artykułu Dwa strukturalizmy: W: Sign, language, culture. The Hague 1970.

niemiecki

artykułu Powrót do Itaki: [Przeł.] W. Kruse. W: Formalismus, Strukturalismus und Geschichte. Kronberg/Taunus 1974.

słowacki

artykułu Dwa strukturalizmy: [Przeł.] E. Sroková. Slovenská Literatúra”, Bratysława 1966 nr 3.
artykułu Dwa strukturalizmy: Dva štrukturalizmy. [Z polskiego rękopisu przeł.:] R. Roško, V. Lehotsky. W: Semiotika a kultura. Bratislava 1969 [poz. ].

węgierski

artykułu Powrót do Itaki: [Przeł.] G. Kádas. W: Struktúra, jelentés, érték. Budapest 1988.

włoski

artykułu Powrót do Itaki: „La Semiotica nei Poesi slavi”, Milano 1979.

24. Teksty kultury. Studia. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1988, 288 s. PAN. Wydział I Nauk Społecznych.

Zawartość

Pożytki poznawcze i granice stosowania analizy tekstów kultury; Orientacje semiotyczne w badaniach literackich XX wieku; Bachtin: O stosunku kultury i społeczeństwa; O genezie współczesnej poetyki teoretycznej; Miejsce literatury w kulturze polskiej XX wieku; Wpływ rewolucji 1905-1907 na kulturę.

25. Społeczne konteksty kultury literackiej na ziemiach polskich 1890-1939. Przygotowali do druku: A. Brodzka, O.S. Czarnik, M. Hopfinger. Warszawa: IBL PAN 1995, 147 s.

Zawartość

Wstęp. Prawidłowości i cechy swoiste kultury literackiej w Polsce. – I. Okres schyłku zaborów w kulturze literackiej ziem polskich. Uwagi ogólne; Inteligenckość kultury literackiej na ziemiach polskich; Przemiany tekstów literackich, ich udostępnianie; Pisarze, ich role społeczne. – II. Okres drugiej niepodległości w kulturze literackiej. Uwagi ogólne; Szkolne podstawy instytucjonalne kultury literackiej okresu międzywojennego a jej warunki ogólnospołeczne; Apogeum inteligenckiej kultury literackiej a dojrzałość ruchów emancypacyjnych; Za progiem kultury masowej; Instytucje zawodu pisarza.

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

Charakter orzeczeń metodologicznych w naukach humanistycznych. W: Prace ofiarowane Kazimierzowi Wóycickiemu. Wilno 1937 s. 33-56, odbitka [Wilno 1938].
Na marginesie Zjazdu Polonistów. Nowe Drogi 1950 nr 3 s. 100-116.
Zwierciadło naturalizmu polskiego. W: Materiały do nauczania literatury polskiej. T. 2. Warszawa 1950 s. 241-272.
Tezy Stalina o języku a metodologia badań literackich. Pamiętnik Literacki 1951 z. 2 s. 345-352.
O aktualnych dyskusjach literackich. Nowe Drogi 1955 nr 6 s. 16-37.
Uwagi o postępie metodologicznym nauki polskiej w minionym dziesięcioleciu. „Studia i Materiały z Dziejów Nauki Polskiej1955 s. 5-30.
Adam Mickiewicz. W: Mickiewicz. Siedem odczytów. Warszawa 1956 s. 7-37.
Piętnaście lat literatury polskiej. Nowe Drogi 1959 nr 7 s. 61-77.
Integracja nauk społecznych i uwspółcześnienie ich problematyki. (Propozycje redakcyjne). Kultura i Społeczeństwo 1960 nr 1/2 s. 4-17.
Aktualna sytuacja w humanistyce polskiej. Nauka Polska 1961 nr 1 s. 17-42, przekłady: angielski: „The Review of the Polish Academy of Sciences” 1961 nr 1; rosyjski: „Žurnal Pol'skoj Akademii Nauk” 1961 nr 1.
Analogie i odrębności. Przegląd Humanistyczny 1961 nr 1 s. 7-18.
O leninowskich poglądach na kulturę. Munera Litteraria 1962 s. 387-396.
Polska proza powojenna. Pamiętnik Literacki 1964 z. 4 s. 329-348, przekł. francuski: La littérature polonaise 1944-1964. [I]. „Perspectives Polonaise” 1964 nr 7/8 s. 83-95; nr 9 s. 27-40; [II]. La poesie. „Perspectives Polonaise” 1964 nr 10 s. 17-25; [III]. La création dramatique. „Perspectives Polonaise” 1964 nr 11 s. 17-24.
Der Künstler und seine Aufgaben in der Gesellschaft. W: Europa Gespräch. 1966 s. 378-387.
O regułach analizy strukturalnej. Kultura i Społeczeństwo 1966 nr 4 s. 73-106.
Plan spożycia i model kultury. Miesięcznik Literacki 1966 nr 2 s. 66-71.
Elementy przyszłościowego modelu kultury socjalistycznej w Polsce. Kultura i Społeczeństwo 1967 nr 4 s. 49-66.
Jednostka – społeczeństwo – literatura. W: Księga Pamiątkowa ku czci Konrada Górskiego. Toruń 1967 s. 395-410, toż pt. Z zagadnień literatury popularnej. W: Poetyka i stylistyka słowiańska. Wrocław 1973 s. 289-295, przekł. francuski: W: Structure of texts and semiotics of culture. The Hague 1973.
Kultura polska w świecie. W: Kongres Kultury Polskiej. Warszawa 1967 s. 414-421.
Polnische Prosa der Nachkriegszeit. [Przeł.] Ch. Dobenecker. Sinn und Form”, Berlin 1967 nr 3 s. 635-647.
Problemy modelu kultury. Kultura i Społeczeństwo 1967 nr 4 s. 29-47.
Socjologia literatury a semiotyka. (Zagadnienia tzw. sfery pośredniczącej). Studia Socjologiczne 1967 nr 4 s. 5-19, przekł. francuski: „Information sur les sciences sociales”, Paris 1967 nr 7.
Główne problemy literatury współczesnej. W: Literatura, komparatystyka, folklor. Warszawa 1968 s. 647-663.
Rewolucja a przemiany kultury literackiej 1918-1939. W: Literatura polska wobec rewolucji. Warszawa 1971 s. 411-498.
O zasadach klasyfikacji tekstów kultury. W: Studia semiotyczne. T. 3. 1972 s. 177-188.
O geografii literackiej lat dwudziestych w Polsce. Kultura i Społeczeństwo 1973 nr 3 s. 3-21.
Ruchy społeczne a przemiany kultury literackiej w Polsce w latach 1918-1939. W: Romantyka rewolucyjna w sztuce. Wrocław 1973 [właśc. 1974] s. 63-79, przekł. niemiecki w: „Funktion der Literatur” 1975 s. 77-94.
Wiedza o kulturze literackiej, socjologii literatury i historii życia literackiego. (Dorobek IBL PAN). Kultura i Społeczeństwo 1973 nr 4 s. 11-22.
Z zagadnień literatury popularnej. W: Poetyka i stylistyka słowiańska. Wrocław 1973 s. 289-295, przekł. francuski: W: Structure of texts and semiotics of culture. The Hague; Paris 1973.
Zawód literata w początkach drugiej Rzeczypospolitej. Kwartalnik Historyczny 1973 nr 1 s. 39-63.
Études sémiotiques en Pologne. Versus. Quaderni di Studi Semiotici Diretti da Umberto Eco”, Milano 1974 nr 8/9.
[O programie pisma na tle przemian politycznych i kulturalnych lat 1945-1948]. Pamiętnik Literacki 1974 z. 4 s. 59-75 [dot. „Pamiętnika Literackiego”].
Niektóre przestrzenne cechy kultury literackiej lat dwudziestych w Polsce. W: Biografia – geografia – kultura literacka. Wrocław 1975 s. 172-193.
Grupy literackie. W: Pokolenia i grupy literackie po 1918 roku. Kraków 1976 s. 181-193.
Uwagi o współczesnej socjologii literatury. W: Współczesny obieg literatury. Kraków 1976 s. 5-36.
Badania w dziedzinie socjologii literatury. „Biuletyn Polonistyczny1977 nr 1 s. 127-148.
Uwagi o funkcjonowaniu kultury literackiej. Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza 1977 s. 5-23, przekł. francuski: [Przeł.] L. Grobelak. „Literary Studies in Poland”, Wrocław T. 2: 1978 s. 47-77.
Critica. [Hasło w:] Enciclopedia, IV, Constituzione – Divinazione. Torino 1978 s. 180-214.
Uwagi o semiotycznych aspektach socjologii odbioru tekstów literackich. Rocz. Bibl. Nar. 1979 s. 7-25.
O genezie współczesnej poetyki teoretycznej. Pamiętnik Literacki 1980 z. 4 s. 367-383.
Bachtin i podstawowy problem semiotyki. Pamiętnik Literacki 1981 z. 2 s. 163-178, przedruk w: Bachtin. Dialog – język – literatura. Warszawa 1983 s. 557-573, przekł. francuski: Bachtin et le problème fondamental de la sémiotique. „Russian Literature”, Amsterdam 1986 nr 1.
Pozbierać. Unieruchomić. Zrozumieć. W: Zapisane w pamięci. Warszawa 1981 s. 316-327 [dot. Melanii Kierczyńskiej].
Obiegi społeczne literatury a problem publiczności. W: Publiczność literacka. Wrocław 1982 s. 58-65, przekł. francuski: Circuits sociaux de littérature et problème du public. [Przeł.] H. Krzyżanowski. W: Le réception de l'oeuvre littéraire. „Literary Studies in Poland”, Wrocław T. 9: 1983 s. 52-61.
O stosunku kultury i społeczeństwa. „Acta Universitatis Wratislaviensis1982 nr 350 s. 51-70.
Jak rozumieć model świata w semiotyce. W: Prace ofiarowane Henrykowi Markiewiczowi. Kraków 1984 s. 25-35.
Filozofia a żywa tradycja praktyki badawczej. „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego 1986 nr 753 s. 43-52.
Orientacje semiotyczne w badaniach literackich XX w. Humanitas 1986 t. 11 s. 251-272.
Problemy szkolnej komunikacji literackiej w badaniach polskiej kultury narodowej. W: Edukacja literacka w szkole. Wrocław 1986 s. 8-19.
Do początków strukturalizmu polskiego. Zeszyty Naukowe Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Gdańskiego. Prace Historycznoliterackie 1987 nr 12/13 s. 129-141.
Jeszcze o „przedmiocie semiotycznym. Ruch Literacki 1987 nr 6 s. 469-472.
Wstęp do problematyki interpretacji literatury. W: Interpretacja dzieła. Wrocław 1987 s. 11-28.
Koncepcje humanistów w drugiej połowie XX wieku. Przegląd Humanistyczny 1988 nr 1/2 s. 25-34.
Polska kultura literacka w okresie międzywojennym. Kultura i Społeczeństwo 1988 nr 4 s. 7-27.
Zdarzenia rewolucyjne a tendencje kulturowe. (Zasady stawiania pytań odnośnie XX w.). W: Kultura, literatura, folklor. Warszawa 1988 s. 311-319.
Z problemów metodologicznych „Encyklopedii kultury współczesnej. Wpływ rewolucji 1905-1907 na kulturę. W: W kręgu oświecenia i teatru. Wrocław 1989 s. 308-326.
Periodyzacja historii kultury literackiej w nowożytnym okresie dziejów Polski. Pamiętnik Literacki 1990 z. 4 s. 5-16.

Prace redakcyjne

1. W. Nałkowski: Pisma społeczne. Wybór. Wybrał i oprac. [oraz wstępem opatrzył] S. Żółkiewski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1951, 476 s. Z prac IBL PAN,.
2. A. Frycz Modrzewski: Opera omnia. Consilii editorum praeses S. Żółkiewski. Ed. C. Kumaniecki. Vol. 1-5. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1953-1960. Academia Scientiarum Polona.
Tekst oparto na wyd. 3, bazylejskim z 1559.
Wersja polska: A. Frycz Modrzewski: Dzieła wszystkie. Przewodniczący komitetu red. S. Żółkiewski. T. 1-5. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1953-1960. PAN.
3. T. Mikulski: Ze studiów nad Oświeceniem. Zagadnienia i fakty. Redakcja naukowa S. Żółkiewski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1956, 553 s. PAN IBL.
4. Z problemów literatury polskiej XX wieku. Księga zbiorowa. Komitet redakcyjny: S. Żółkiewski, H. Wolpe, H. Markiewicz. T. 1-3. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1965, 547 + 493 + 441 s. Z prac IBL PAN.
5. O współczesnej kulturze literackiej. Pod. red. S. Żółkiewskiego i M. Hopfinger. T. 1-2. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1973, 362 + 391 s.
6. Społeczne funkcje tekstów literackich i paraliterackich. Pod red. S. Żółkiewskiego, M. Hopfinger i K. Rudzińskiej. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1974, 399 s. PAN IBL.
7. Literatura polska 1918-1975. T. 1-3. Warszawa: Wiedza Powszechna 1975-1993.

T. 1. Literatura polska 1918-1932. Redakcja naukowa: A. Brodzka, H. Zaworska, S. Żółkiewski. 1975, 791 s. Wyd. 2 tamże 1991.

T. 2. Literatura polska 1933-1944. Redakcja naukowa: A. Brodzka, S. Żółkiewski. 1993, 1091 s.

T. 3. J. Stradecki: Dokumentacja bibliograficzna 1918-1944. (Bibliografia do tomów 1-2). 1975, 192 s. Wyd. 2 tamże 1991.

8. Kultura – komunikacja – literatura. Studia nad XX wiekiem. Red.: S. Żółkiewski i M. Hopfinger. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1976, 203 s.
9. Publiczność literacka. Red.: S. Żółkiewski i M. Hopfinger. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1982, 236 s. PAN IBL.
10. F. Siedlecki: Pisma. Zebrali i oprac.: M.R. Mayenowa i S. Żółkiewski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1989, 707 s.
11. Posługiwanie się znakami. Pod red. S. Żółkiewskiego i M. Hopfinger. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1991, 178 s. PAN IBL.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1988.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 1. Warszawa 1963.
J. Stradecki: Bibliografia prac Stefana Żółkiewskiego [za l. 1934-1980]. W: Problemy wiedzy o kulturze. Wrocław 1986 s. 619-676.
A. Śródka: Uczeni polscy XIX-XX stulecia. T. 4. Warszawa 1998.
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 2. Warszawa 2000 (H. Markiewicz).

Ogólne

Artykuły

S. Kisielewski: Jeszcze Żółkiewski. „Tygodnik Warszawski1946 nr 21.
S. Kisielewski: Żółkiewski – prawdziwy marksista. Tygodnik Powszechny 1946 nr 4.
W. Borowy: Metoda publicystyczna Stefana Żółkiewskiego. „Tygodnik Powszechny1948 nr 34, polem. S. Żółkiewski: Kij w mrowisku. „Kuźnica” 1948 nr 37.
A. Brodzka: Dwa polskie ujęcia teoretyczne (Henryk Markiewicz, Stefan Żółkiewski). W tejże: O kryteriach realizmu w badaniach literackich. Warszawa 1967.
S. Dąbrowski: W sprawie terminu „przedmiot semiotyczny” jako terminu wiedzy o kulturze literackiej. Ruch Literacki 1986 nr 5.
S. Dąbrowski: Funkcje (rzeczowa i semiotyczna) „przedmiotu semiotycznego” w ujęciu Stefana Żółkiewskiego. „Gdańskie Zeszyty Humanistyczne1989 nr 31.
K. Dmitruk: Stefan Żółkiewski „Pamiętnik Literacki1991 z. 4.
Z. Libera: Wspomnienie o Stefanie Żółkiewskim. „Teksty Drugie1991 nr 3.
R. Matuszewski: Hetman. Polityka 1991 nr z 12 I, przedruk w tegoż: Olśnienia i świadectwa. Warszawa 1995.
R. Matuszewski, A. Brodzka, M. Puchalska: Mediator.Rozm. H. Zaworska. Literatura 1991 nr 4 [wywiad dot. S. Żółkiewskiego].
S. Siekierski: Stefan Żółkiewski. „Przegląd Humanistyczny1991 nr 1.
A. Witkowska: Niezwykła osobowość. „Słowo1991 nr 4.
H. Markiewicz: Stefan Żółkiewski. W tegoż: Pożegnania. Kraków 1992.
S. Dąbrowski: Z zagadnień metodologicznych semiotyki kultury. (Na przykładzie Stefana Żółkiewskiego analizy wiedzy o kulturze literackiej). Studia Semiotyczne 1993 t. 18.
J. Pelc: Wspomnienie pozgonne o Stefanie Żółkiewskim. „Studia Semiotyczne1993 t. 18.
A. Mencwel: Stefan Żółkiewski: nauczyciel. W tegoż: Przedwiośnie czy potop. Warszawa 1997, przedruk w tegoż: Nauczyciele i przyjaciele. Warszawa 2010.
T. Burek: Gustaw Herling-Grudziński i Stefan Żółkiewski. Zestawienie i przeciwstawienie. Arcana 2003 nr 2.
M. Hopfinger: Stefan Żółkiewski – teoretyk kultury. W: Sporne postaci polskiej literatury współczesnej. Krytycy. Warszawa 2003.
G. Wołowiec: O „nowoczesny realizm socjalistyczny. Stefana Żółkiewskiego poglądy na literaturę społecznie zaangażowaną. Nauka 2006 nr 3.
M. Wojtczak: Wielką i mniejszą literą. Literatura i polityka w pierwszym ćwierćwieczu PRL. Warszawa 2014, passim.
M. Hopfinger: O Stefanie Żółkiewskim. Kultura i Społeczeństwo 2015 nr 3.
M. Przeperski: Polityka” Stefana Żółkiewskiego, czyli Narodziny pewnego modelu. W: Yesterday. Studia z historii najnowszej. Warszawa 2017 [dot. też M.F. Rakowskiego].
J. Błażejowska: Polityczny upadek prof. Stefana Żółkiewskiego. W: J. Błażejowska: Opozycja antyreżimowa w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk 1956-1989. Warszawa 2018 oraz passim.

Stare i nowe literaturoznawstwo

J.Z. Jakubowski: Pionierski etap walki o marksistowskie literaturoznawstwo w Polsce. Polonistyka 1951 nr 2.
A. Lam. „Twórczość1951 nr 12.
H. Markiewicz. „Nowa Kultura1951 nr 6.
M.R. Mayenowa. „Pamiętnik Literacki1951 z. 2.
T. Mikulski. „„Zeszyty Wrocławskie1951 z. 2.
H. Markiewicz: O marksistowskie literaturoznawstwo w Polsce. Myśl Filozoficzna 1952 nr 3.

Spór o Mickiewicza

M. Janion. „Nowa Kultura1952 nr 51/52.
Z. Stefanowska: Walka o prawdziwego Mickiewicza. Życie Literackie 1953 nr 5.
H. Wolpe: Okres rosyjski Adama Mickiewicza. Polonistyka 1953 nr 2.
K. Wyka: Problematyka romantyzmu polskiego a Mickiewicz. Nowa Kultura 1953 nr 7.
M. Żmigrodzka. „Twórczość1953 z. 3.
M. Czapska: Coś ty uczynił ludziom, Mickiewiczu. Kultura 1955 nr 3.

Kultura i polityka

M. Radgowski: W składzie porcelany. Polityka 1958 nr 48.
W. Sadkowski. „Nowe Książki1958 nr 24.
K. Pomian: Ryzyko świadomego wyboru. Nowa Kultura 1959 nr 10, polem. T. Galiński. „Trybuna Literacka” 1959 nr 13.
A. Lisiecka: Słoń w fajanserii. Nowa Kultura 1960 nr 1, przedruk w tejże: W krainie czarów. Warszawa 1961.

Perspektywy literatury XX wieku

Z. Irzyk: Przeciw niesłusznym podziałom. Kierunki 1960 nr 46.
J. Mietkowski: Żółkiewski o perspektywach literatury. Argumenty 1960 nr 46.
W. Sadkowski: Wokół założeń polityki kulturalnej. Nowe Książki 1960 nr 23.
A. Stawar: Polityka i kultura. Nowa Kultura 1960 nr 43.
J. Adamski: Perspektywy kultury. Nowe Drogi 1961 nr 1.
B. Danowicz: Żółkiewskiego program uspołecznienia literatury. Polityka 1961 nr 5.
J. Goślicki: Perspektywy” Żółkiewskiego. „Życie Literackie1961 nr 30.
Z. Żabicki: Polityka, krytyka i teoria. Kultura i Społeczeństwo 1961 nr 1.

Przepowiednie i wspomnienia

W. Babinicz: Przepowiednie. Kamena 1963 nr 8.
W. Maciąg: Potrzeba myśli teoretycznej. Życie Literackie 1963 nr 18.
T. Wróblewska: Nowe propozycje. Tygodnik Kulturalny 1963 nr 24.
H. Zaworska: O świadomość wolną od mistyfikacji. Nowe Książki 1963 nr 7.
Z. Żabicki: Dzisiejsze szanse realizmu. Argumenty 1963 nr 29.
M. Hopfinger. „Pamiętnik Literacki1964 z. 4.
J.J. Wiatr. „Studia Socjologiczne1964 nr 1.

O kulturze Polski Ludowej

A. Mencwel: Próba komentarza. Fakty i Myśli 1964 nr 24.
J. Strzelecki: Próba syntezy. Polityka 1964 nr 50.
B. Gołębiowski: Studium o kulturze. Tygodnik Kulturalny 1965 nr 7.
J. Kądzielski. „Studia Socjologiczne1965 nr 2.
K. Żygulski: Kompendium kultury polskiej. Kultura i Społeczeństwo 1965 nr 1.

Zagadnienia stylu

H. Zaworska: Literatura jako składnik danej kultury. Nowe Książki 1965 nr 24.
P. Beylin: Katon literatury realistycznej. Polityka 1966 nr 23, przedruk w tegoż: Autentyczność i kicze. Warszawa 1975.
A. Brodzka. „Pamiętnik Literacki1966 z. 4.
M. Czerwiński: Z badań nad pojęciem stylu. Kultura i Społeczeństwo 1966 nr 1.
W. Maciąg: Historiozofia i Żółkiewski. „Twórczość1966 nr 8.
M. Porębski: Kultura: Typ i styl. Studia Filozoficzne 1967 nr 4.

Kultura literacka 1918-1932

S. Frankiewicz: Żółkiewski o kulturze literackiej między wojnami. Więź 1974 nr 12.
M. Hopfinger. „Studia Socjologiczne1974 nr 4.
B. Rogatko: Literatura w społecznym obiegu. Życie Literackie 1974 nr 22.
S. Siekierski: Poszukiwania modelu. Nowe Książki 1974 nr 8.
W. Sokorski: Kultura literacka czy kultura społeczna?Kultura1974 nr 10.
M. Stępień: Nad nową książką Stefana Żółkiewskiego. „Ruch Literacki1974 nr 3.
M. Szpakowska: Społeczne życie literatury. Twórczość 1974 nr 7.
J. Żarnowski: Problemy obiegu literatury. Miesięcznik Literacki 1974 nr 6.
K. Dmitruk; Z. Mitosek. „Pamiętnik Literacki1975 z. 2.
A. Mencwel: Kim jest pisarz? W tegoż: Spoiwa. Warszawa 1983.

Kultura. Socjologia. Semiotyka literacka

A. Błaszkiewicz: Granice semiotyki. Twórczość 1980 nr 9.
K. Dmitruk. „Polonistyka1980 nr 1.
G. Dziamski: Semiotyka kultury literackiej. Poezja 1980 nr 12.
S. Jaworski: Mechanizmy kultury. Życie Literackie 1980 nr 6.
M. Lubelska: Fundamenty badań kultury. Polityka 1980 nr 16.
S. Siekierski: Program badań kultury literackiej. Przegląd Humanistyczny 1980 nr 2.
M. Stępień. „Ruch Literacki1980 z. 4.
E. Szary-Matywiecka. „Pamiętnik Literacki1980 z. 3.
M. Hopfinger. „Studia Socjologiczne1981 nr 4.
M. Karpiński: Dwie książki Żółkiewskiego. „Teksty1981 nr 3 [dot. też: Wiedza o kulturze literackiej].

Wiedza o kulturze literackiej

M. Pęczak: Granice literatury. Literatura 1980 nr 40.
S. Siekierski: Koncepcja badań kultury literackiej. Nowe Książki 1980 nr 17.
M. Karpiński: Dwie książki Żółkiewskiego. „Teksty1981 nr 3 [dot. też: Kultura, socjologia, semiotyka literacka].
S. Morawski. „Pamiętnik Literacki1981 z. 2.
Z. Mitosek: Semiotyka i polityka. Przegląd Humanistyczny 1982 nr 10.
J.S. Ossowski. „Ruch Literacki1983 nr 1.

Cetno i licho

J. Adamski: Tempus fugit... Nowe Książki 1984 nr 6.
W. Sokorski: Cetno i licho”, czyli rzecz o Stefanie Żółkiewskim. „Miesięcznik Literacki1984 nr 6.

Teksty kultury

A. Brodzka, J. Kordys. „Pamiętnik Literacki1989 z. 4.
K. Dmitruk. „Przegląd Humanistyczny1989 nr 6.
J.S. Ossowski: Semiotyczna wieża Babel. Zdanie 1989 nr 11/12.

Społeczne konteksty kultury literackiej na ziemiach polskich

L. Burska: Ostatnia książka Stefana Żółkiewskiego. „Teksty Drugie1996 nr 4.
M. Pęczak: Obliczanie literatury. „Polityka” 1996 nr 45.

W. Nałkowski: Pisma społeczne

S. Sandler: Nałkowski na nowo odczytany. Nowa Kultura 1952 nr 13.