BIO

Urodzony 12 kwietnia 1939 w Ciechocinku w rodzinie nauczycielskiej; syn Mieczysława Kwiatkowskiego i Ireny Marianny z Żernickich. W czasie okupacji niemieckiej przebywał nadal wraz z rodziną w Ciechocinku. Od 1952 uczęszczał do Liceum Ogólnokształcącego im. S. Staszica w Ciechocinku. W tym okresie zaczął pisać pierwsze wiersze (niedrukowane). Zaprzyjaźnił się z chodzącym do tej samej szkoły Edwardem Stachurą. Debiutował w 1956 wierszem Styczniowy dzień jak kokon jedwabnika...(incipit; podpisany Janusz Kwiatkowski), opublikowanym na łamach dodatku „Gazety Pomorskiejpt.Nowy Tor”; za właściwy debiut uważa wiersze pt. Astry i Tonacja czerwono-czarna, wydrukowane w 1957 w tygodniku „Przegląd Kulturalny” (nr 46; podpisany Janusz Żernicki). W 1956 zdał maturę i rozpoczął studia polonistyczne na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika (UMK) w Toruniu. Włączył się aktywnie w studenckie życie literackie i kulturalne Torunia. W 1956-57 należał do grupy studenckiej Helikon, która powstała z inicjatywy Klubu Młodych Twórców Literackich działającego przy UMK; drukował w jednodniówce wydawanej przez tę grupę pt.Helikon”. „Poezja i proza artystyczna” (wyszły dwa numery w 1956; także członek zespołu redakcyjnego). Był też współzałożycielem innych efemerycznych pisemek studenckich: „Młode Pomorze” (dodatek „Gazety Pomorskiej”), „Nowe Żagary” (dodatek pisma UMKGłos Uczelni”) i „Refleks” (dodatek „Współczesności)”, w których zamieszczał swoje utwory. W 1958 przerwał studia i podjął pracę jako nauczyciel w wiejskiej szkole w Lesiskach pod Pasłękiem. W 1960 przeniósł się do Warszawy. Współpracował z klubem studenckim Hybrydy; był wspólnie z Maciejem Zenonem Bordowiczem kierownikiem literackim działającego tam kabaretu. W 1960-71 należał do Orientacji Poetyckiej Hybrydy (był autorem jej nazwy). W 1962 pełnił funkcję sekretarza związanej z grupą jednodniówki „Widzenia”, wychodzącej przy Zarządzie Głównym Zrzeszenia Studentów Polskich (nr 1-3). W 1961-62 był także członkiem Warszawskiego Klubu Twórczego Młodych Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich. Wiersze, artykuły publikował m.in. na łamach czasopism „Kultura” (1960, 1964-66), „Pomorze” (1964-72), „Orientacje” (1966-70), „Poezja” (1966-89). W 1962 wyjechał do Władysławowa i przez krótki okres pracował jako rybak w Spółdzielni Rybackiej Szkuner, a następnie jako instruktor kulturalno-oświatowy w ośrodku wypoczynkowym Funduszu Wczasów Pracowniczych we Władysławowie. W listopadzie 1962 zamieszkał w Lądku Zdroju. Pracował jako instruktor kulturalno-oświatowy; inicjował wiele imprez kulturalnych w tym mieście. Kierował działem społeczno-samorządowym miejscowej Powszechnej Spółdzielni Spożywców. Pełnił funkcję I sekretarza Komitetu Miejskiego Związku Młodzieży Socjalistycznej. W 1963 ożenił się z Wandą Łazarską. W 1964 został członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W tymże roku zamieszkał na stałe w Ciechocinku. Podjął pracę w szkole podstawowej jako nauczyciel języka polskiego, historii, wychowania obywatelskiego i wychowania plastycznego. Równocześnie prowadził samorząd uczniowski, koło historyczne i szkolny Teatrzyk Miniatury Politycznej, dla którego pisał teksty dotyczące głównie historii Kujaw. W 1965 ukończył Korespondencyjne Liceum Pedagogiczne w Grudziądzu, zdobywając uprawnienia do wykonywania zawodu nauczyciela. W 1966 rozpoczął studia z zakresu pedagogiki kultury na Uniwersytecie Łódzkim (nieukończone). W tymże roku został członkiem Związku Literatów Polskich. W 1966-68 uczestniczył w działalności fotograficznej grupy Zero-61 oraz interdyscyplinarnej grupy toruńskiej Krąg. Wiersze, prozę i artykuły drukował w tym okresie m.in. w piśmie „Fakty i Myśli” (od 1973Fakty”; 1968-89). W 1969 zrezygnował z pracy nauczycielskiej i od 1970 był koordynatorem do spraw kultury w Miejskiej Radzie Narodowej w Ciechocinku. W 1973/74 przez rok pracował w Warszawie jako sekretarz wydawnictwa Studenckiej Agencji Wydawniczej. W 1974-79 wchodził w skład redakcji miesięcznika „Poezja”; współpracował także z czasopismem „Orientacje.” W 1979 otrzymał za całokształt twórczości nagrodę Pierścień, przyznaną przez Klub Studentów Wybrzeża Żak w Gdańsku. Po ciężkiej chorobie, unieruchomiony od 1986 w domu kontynuował twórczość literacką. Otrzymał m.in. nagrodę wojewody włocławskiego Pegaz (1994), nagrodę literacką Metafory im. K. Janickiego (1997), nagrodę im. J. Słowackiego (2001). Zmarł 7 października 2001 w Ciechocinku.

Twórczość

1. Szept przez wiatry. [Wiersze]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry 1964, 57 s.

2. Landszaft z wędrującym dnem. [Wiersze]. Gdynia: Wydawnictwo Morskie 1968, 63 s.

3. Trzynaście miesięcy. [Poemat]. Fotogramy: J. Wardak, A. Różycki. Warszawa: Zrzeszenie Studentów Polskich 1968, 38 s.

Dodatek do książki zbiorowej: Za progiem wyboru. Warszawa 1969.

4. Sen bez skrzypiec. [Wiersze]. Warszawa: Studencka Agencja Wydawnicza 1971, 22 s.

5. Bez zdarzeń. [Wiersze]. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie 1974, 106 s.

6. Kurz, życie moje. [Wiersze]. Olsztyn: Pojezierze 1978, 63 s.

7. Menady. Posterotyki. [Wiersze]. Wybór i układ autora. Olsztyn, Białystok: Pojezierze 1983, 90 s.

8. Wędrowiec w jednym sandale. Wybór wierszy. Posłowie: A.K. Waśkiewicz. Bydgoszcz: Pomorze 1985, 242 s.

Nagrody

Nagroda miesięcznika „Poezja” za najlepszą książkę w 1985.

9. Neuryty. [Proza poetycka]. Szczecin: Glob 1986, 58 s.

Zawartość

Zawiera części: I. Drzewiej; II. Pora linienia węży; III. Chwile trzecie.

10. Wierność martwemu morzu. [Wiersze]. Szczecin: Glob 1989, 60 s.

11. Palę świece w południe. [Wiersze]. Bydgoszcz: Kujawsko-Pomorskie Towarzystwo Kulturalne 1993, 59 s.

Nagrody

Nagroda Międzynarodowego Listopada Poetyckiego w Poznaniu za rok 1993.

Zawartość

Cykle: Odpryski; Mimochodem.

12. Nie ma mnie na wspólnej fotografii. [Wiersze]. Piła: Pracownia Literacka Atut 1994, 32 s.

13. Rwijcie lilie z lotu mew. [Wiersze]. Wybór i układ autora. Włocławek: Dobrzyńsko-Kujawskie Towarzystwo Kulturalne 1995, 40 s.

Zawartość

Cykle: Przedwieczerz; Sjesta Syzyfa.

14. Rzeki bez morza. [Wiersze]. Wybór i układ J. Żernicki. Włocławek: Dobrzyńsko-Kujawskie Towarzystwo Kulturalne 1997, 48 s.

Zawartość

Cykle: Wiew który mnie tchnął; Modlitwa do samego siebie.

15. Wędrowiec z Tężniopolis. [Wiersze]. Włocławek: Wojewódzka Biblioteka Publiczna 1998, 440 s.

Zawartość

Zawiera m.in. wiersze dotąd niepublikowane w cyklu: Ostatnie, — oraz szkic J.Z. Brudnickiego: Liryka biograficzna Janusza Żernickiego.

Prace redakcyjne

1. A. Nowakowska: Ulica trzynastu kasztanów. [Wiersze]. Red. J. Żernicki. Włocławek: Dobrzyńsko-Kujawskie Towarzystwo Kulturalne 1984, 29 s.
2. Ścieżki naszej obecności. Almanach poetycki. Red. J. Żernicki. Włocławek: Dobrzyńsko-Kujawskie Towarzystwo Kulturalne 1985, 59 s.
3. M. Glazik: Wieczory prowincjonalne. [Wiersze]. Red. J. Żernicki. Włocławek: Dobrzyńsko-Kujawskie Towarzystwo Kulturalne 1986, 29 s.
4. E. Stachura: Taki wieczór, choć rano. [Wiersze]. Wybór i wstęp: J. Koperski i J. Żernicki. Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza 1987, 166 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Warszawa: Anagram 1991, tamże wyd. 2 [!] zmienione i poszerzone z podtytułem W 15 rocznicę śmierci poety. 1995, 205 s.
5. E. Stachura: Życie to nie teatr. (Wiersze i piosenki). Wybrali i wstępem opatrzyli: J. Koperski i J. Żernicki. Warszawa: Anagram 2002, 229 s.

Omówienia i recenzje

• Teksty oznaczone gwiazdką * przedrukowano w: Janusz Żernicki poeta osobny. Toruń 2000.

Wywiady

*O poezji wielowidnokręgowej. Rozm. J.Z. Maciejewski. „Pomorze1967 nr 24.
Niepowtarzalna uroda poezji Żernickiego. Rozm. S. Kryska. „Poezja1986 nr 5.
Moja poezja to moje przeznaczenia. „Nurt1987 nr 9.
Poezja ocala język. Rozm. L. Stetkiewicz. „PAL Przegląd Artystyczno–Literacki2001 nr 10/12.

Ogólne

Książki

Janusz Żernicki — poeta osobny. Do druku podał S. Jasiński. Red.: A. Korzus. Toruń: Wydawnictwo A. Marszałek; Stowarzyszenie Ruchu Studenckiego Ordynacka 2002, 332, XXIII s. [Zawiera wiersze i artykuły J. Żernickiego a także wywiady oraz teksty o jego życiu i twórczości oznaczone wyżej gwiazdką *].

Artykuły

J. Sławiński: *O poezji Janusza Żernickiego. „Widzenia1962 nr 2.
S. Połom: *Dynastie Żernickiego. W: Za progiem wyboru. Warszawa 1969.
R. Milczewski-Bruno: *Maniera Prowincja i Wers. „Poezja1973 nr 3.
W. Roszewski: Żywioły: gęsi, mewy, czaple. „Fakty1978 nr 47.
A.K. Waśkiewicz: *W kręgu Orientacji: Jedna z przygód pokolenia (O poezji Janusza Żernickiego). W tegoż: Modele i formuła. Wrocław 1978.
K. Nowicki: Wartość istnienia. W tegoż: Dziennik krytyczny. Gdańsk 1981 [m.in. recenzja: Kurz, życie moje].
K. Derdowski: Tylko kunszt? (O twórczości Janusza Żernickiego) „Fakty1984 nr 49.
J. Marx: Demon Ciechociński. „Poezja1984 nr 8.
J. Marszałek: Janusz Żernicki. „Rzeczywistość1987 nr 21.
P. Bagiński: Poeta osobny — o twórczości Janusza Żernickiego. „Tytuł1988 nr 1.
M. Załuski: Mózg mi pobłaża a ciało ubliża. „Nowości1995 nr 5.
D.T. Lebioda: Rytuały wyobraźni. O poezji Janusza Żernickiego. W tegoż: Przedsionek wieczności. Bydgoszcz 1998; Marmur i blask. Bydgoszcz 2000.
Z. Trześniowski: Słowo o poecie Januszu Żernickim. Kronika chwil ostatnich. „PAL Przegląd Artystyczno–Literacki2001 nr 10/12.
J. Rochowiak. „PAL Przegląd Artystyczno–Literacki2002 nr 7/8.

Szept przez wiatry

K. Mętrak: *Maniera, która poezją się stała. „Twórczość1965 nr 6.
S. Połom: *Młoda legenda. „Warmia i Mazury1965 nr 7/8.
W. Roszewski: Droga przez bezdroża. „Pomorze1965 nr 21.
M. Zajączkowska. „Poezja1966 nr 4.
R. Krynicki: *Poezja wzoru i wzór poezji. W: Za progiem wyboru. Warszawa 1969.

Landszaft z wędrującym dnem

W. Paźniewski: Miesiące goryczy i rozmyślań. „Pomorze1969 nr 13 [dot. także: Trzynaście miesięcy].

Trzynaście miesięcy

W. Paźniewski: Miesiące goryczy i rozmyślań. „Pomorze1969 nr 13 [dot. także: Landszaft z wędrującym dnem].
J.H. Wiśniewski. „Osnowa1969.

Bez zdarzeń

P. Dybel: Znużony poeta. „Nowe Książki1975 nr 12.
M. Krassowski: W blasku metafor. „Tygodnik Kulturalny1975 nr 19.
S. Sterna-Wachowiak: Alchemia konstytutywna. „Poezja1975 nr 5.

Kurz, życie moje

W. Smaszcz: Słuchając siebie. „Poezja1979 nr 7.
S. Sterna-Wachowiak: Bez wyjścia. „Fakty1979 nr 9.
L. Topp: Pustynna karta Żernickiego. „Nowy Wyraz1979 nr 6.
J. Sochoń. „Integracje1980 nr 9.

Menady

J. Marx: Erotyki Żernickiego. „Tu i Teraz1984 nr 31.
A. Makała: Smutna miłość. „Nowe Książki1985 nr 12.
Z. Ruciński: Strefy interpretacji. „Przegląd Tygodniowy1985 nr 38.

Wędrowiec w jednym sandale

K. Ćwikliński: Summa poetica. „Nurt1986 nr 1.
S. Kryska: Niepowtarzalna uroda poezji Żernickiego. „Poezja1986 nr 5.
Cz. Sobkowiak. „Nowe Książki1986 nr 3.

Neuryty

J.Z. Brudnicki: Odpryski chwili i słowa. „Nowe Książki1987 nr 9.
R. Pasieczny: Ta pora Żernickiego, ta pora. „Okolice1988 nr 12.
M. Kisiel. „Pismo Literacko-Artystyczne1989 nr 10.

Wierność martwemu morzu

M. Bigoszewska: Wybierać dobre, nie myśleć o złych. „Kultura1989 nr 28.
K. Kuczkowski: Świadectwo trwania. „Nowe Książki1990 nr 4.

Palę świece w południe

K. Nowosielski: Nieznajomy i nienazwany. „Twórczość1993 nr 10, przedruk w tegoż: Rozróżnianie głosów. Gdańsk 2004.
W. Kowalewski. „PAL Przegląd Artystyczno–Literacki1999 nr 7/8.

Nie ma mnie na wspólnej fotografii

L. Żuliński: Poeta osobny. „Wiadomości Kulturalne1994 nr 25.

Rwijcie lilie z lotu mew

J.Z. Brudnicki: Nowy Żernicki. „Wiadomości Kulturalne1995 nr 47.
A.K. Waśkiewicz: Zona bólu. „Twórczość1996 nr 10.

Rzeki bez morza

M. Trzebiatowski: Nie ma powrotu do La Mandry. „PAL Przegląd Artystyczno–Literacki1998 nr 9.

Wędrowiec z Tężniopolis

J. Rochowiak: Utwory zebrane Janusza Żernickiego. „Pochyl się w siebie”. „Nowości1999 nr 102.