Print

BIO

Urodzony 8 kwietnia 1897 w Warszawie; syn Józefa Żabińskiego, notariusza, i Heleny ze Strzeszewskich. Uczęszczał do Gimnazjum Wojciecha Górskiego, a następnie do Gimnazjum Michała Kreczmara w Warszawie, w którym zdał w 1914 maturę. Po wybuchu I wojny światowej pozostał w Warszawie i kształcił się na Kursach Przemysłowo-Rolniczych (1914-17; od 1916 Wyższa Szkoła Rolnicza). Należał do Polskiej Organizacji Wojskowej. W czasie niemieckiej okupacji miasta był słuchaczem działającej tajnie szkoły oficerskiej, którą ukończył w stopniu podporucznika. W 1916 podjął rówolegle studia z zakresu zoologii na Uniwersytecie Warszawskim (UW). W 1918 został asystentem Katedry Zoologii Ogólnej i Fizjologii Zwierząt Domowych Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego (SGGW; utworzonej w 1918 z przekształcenia Wyższej Szkoły Rolniczej). W tymże roku zapisał się do warszawskiej Szkoły Sztuk Pięknych, do pracowni malarskiej profesora Edwarda Trojanowskiego. Równocześnie pracował jako nauczyciel przyrody i geografii w warszawskich szkołach średnich. W 1918 pełnił funkcję instruktora wojskowego w Milicji Ludowej. W 1919-20 służył w Wojsku Polskim; uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej; za czyny bojowe odznaczony został Krzyżem Walecznych (1920). Po przejściu do rezerwy wznowił zajęcia na SGGW (od 1923 na stanowisku adiunkta) oraz studia na UW. Kontynuował do 1936 pracę pedagogiczną w szkołach średnich. Ożenił się z Jadwigą Moczydłowską, nauczycielką, absolwentką Wyższej Szkoły Rolniczej (zmarła ok. 1930). W 1924 na podstawie rozprawy pt. O zjawiskach regulacyjnych w parablaście ryb kościstych (promotor prof. Jan Tur) uzyskał na UW stopień doktora filozofii w dziedzinie zoologii. W następnym roku otrzymał na SGGW tytuł inżyniera agronomii; pracę na tej uczelni kontynuował do 1929, prowadząc m.in. badania nad rozwojem karalucha. Zajmował się również popularyzacją nauk przyrodniczych; od 1926 współpracował w tym zakresie z Polskim Radiem, wygłaszając na antenie liczne pogadanki poświęcone tematyce zoologicznej oraz ochronie przyrody. W 1929 objął dyrekcję Ogrodu Zoologicznego w Warszawie. W tymże roku został członkiem Międzynarodowej Konferencji (od 1935 Międzynarodowy Związek; od 1946 Międzynarodowa Unia) Dyrektorów Ogrodów Zoologicznych Środkowej Europy. Pełnił funkcję redaktora serii „Monografie Miejskiego Ogrodu Zoologicznego” (1931); był członkiem komitetu redakcyjnego „Łowca Polskiego”. W 1931 ożenił się z Antoniną Erdman, pisarką i tłumaczką. Brał udział w staraniach o restytucję żubrów w Polsce, a następnie zajmował się aklimatyzacją tych zwierząt w Puszczy Białowieskiej; w 1938 został wiceprzewodniczącym Międzynarodowego Towarzystwa Ochrony Żubra i przewodniczącym Polskiego Oddziału tego towarzystwa. Należał do zarządów Ligi Ochrony Przyrody oraz Ligi Ochrony Zwierząt. W 1936-39 wykładał zoologię w Katedrze Ochrony Lasu SGGW. Podczas okupacji niemieckiej przebywał nadal w Warszawie. Mieszkał na terenie Ogrodu Zoologicznego, chronił i zabezpieczał majątek tej placówki, także po jej zamknięciu (w końcu 1939) przez Niemców. Uczestniczył w działalności konspiracyjnej jako członek Armii Krajowej; w 1941-44 prowadził wykłady na Wydziale Medycznym oraz Farmaceutycznym i Stomatologicznym Tajnego Uniwersytetu Warszawskiego. Brał udział w akcjach dywersyjnych (pod pseudonimem Franciszek); w 1943 został awansowany do stopnia porucznika. Uczestniczył razem z żoną w akcji pomocy Żydom (w 1968 otrzymał medal Sprawiedliwy wśród Narodów Świata, przyznawany przez Instytut Pamięci Narodowej Yad Vashem w Jerozolimie). W czasie powstania warszawskiego walczył w szeregach AK w 8. kompanii Batalionu Kiliński na stanowisku dowódcy plutonu, za co został odznaczony Krzyżem Walecznych (1944). Ciężko ranny podczas walk w rejonie Śródmieścia, dostał się do niewoli niemieckiej i od października 1944 do końca kwietnia 1945 przebywał kolejno w obozach jenieckich w Gross-Lübars, w Sandbostel i w Delmenhorst. W listopadzie 1945 powrócił do Warszawy i włączył się w działalność zmierzającą do odtworzenia miejskiego ogrodu zoologicznego. Kontynuował prace nad rozprawą habilitacyjną pt. The growth of blackbeetles and of cockroaches on artificial and on incomplete diets i w 1946 uzyskał na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie stopień docenta. W tymże roku wstąpił do Stronnictwa Demokratycznego. W 1946-48 pracował w Państwowym Muzeum Zoologicznym w Warszawie na stanowisku kierownika Oddziału Aklimatyzacji. Równocześnie pełnił obowiązki naczelnika Wydziału Oświatowego Polskiego Radia (1946-48). Działał nadal w Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów (od 1965 przewodniczący Sekcji Ochrony Żubra w Komisji Ochrony Gatunków Ginących); redagował w 1947-65 wydawane periodycznie „Księgi Rodowodowe Żubrów”. W 1947 został powołany do Państwowej Rady Ochrony Przyrody. W 1948 ponownie objął dyrekcję otwartego po wojennej przerwie Ogrodu Zoologicznego w Warszawie. Kontynuował działalność z zakresu popularyzacji wiedzy o przyrodzie; przygotowywał nadal radiowe pogadanki o zwierzętach, których przez ponad czterdzieści lat wygłosił w sumie około 1500; wiele z nich ogłaszał też w formie drukowanej. Opowiadania, gawędy i artykuły, adresowane głównie do młodego czytelnika, publikował m.in. na łamach pism: „Chrońmy przyrodę ojczystą (1947-53), Płomyczek” (1948/49), „Płomyk” (1948/49), „Mój Dziennik” (dodatek „Dziennika Ludowego”; 1949), „Problemy” (1949-55; członek komitetu redakcyjnego w 1949-53), „Biologia w Szkole” (1950, 1954), „Wszechświat” (1950-53), „Przekrój” (1951-52), „Natur und Heimat”. Współpracował z Polską Akademią Nauk (członek Komitetu Zoologicznego i podkomisji dla popularyzacji ewolucjonizmu), Ministerstwem Oświaty (członek Komisji Programowej Biologii) i Ministerstwem Leśnictwa (doradca do spraw żubrów). Należał do Komisji Opieki nad Zabytkami Kultury i Ochrony Przyrody Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego oraz do Komisji Biologicznej Instytutu Pedagogiki. W 1950-52, po złożeniu rezygnacji ze stanowiska dyrektora Zoo, pracował jako kierownik Oddziału Aklimatyzacji i Udomowienia Zwierząt w Instytucie Zootechniki w Krakowie. Równocześnie pełnił funkcję naczelnego inspektora Nadzoru Państwowego nad Ogrodami Zoologicznymi (1950-53). W charakterze doradcy Urzędu Rady Ministrów sprawował także opiekę nad hodowlą zwierząt przeznaczonych do ozdoby rezydencji reprezentacyjnych. W 1952-54 wykładał fizjologię zwierząt w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Warszawie. W następnych latach zajmował się głównie działalnością w zakresie ochrony przyrody oraz popularyzacją nauki. Ogłaszał nadal liczne utwory z pogranicza literatury pięknej oraz zoologii i fizjologii; był też autorem komentarzy do filmów przyrodniczych oraz tłumaczem prac poświęconych tej tematyce, głównie z języka niemieckiego. W 1955 został członkiem Związku Literatów Polskich. W 1956 otrzymał Państwową Nagrodę Artystyczną za całokształt twórczości radiowej dla dzieci i młodzieży, w 1960 nagrodę miasta Warszawy, w 1961 i 1968 nagrodę w konkursie im. B. Winawera, w 1969 nagrodę miesięcznika „Problemy”; był też laureatem nagrody Polskiego Radia Złoty Mikrofon. Odznaczony Krzyżem Niepodległości (1934), Złotym Krzyżem Zasługi (1938) oraz Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1956). Zmarł 26 lipca 1974 w Warszawie.

Twórczość

1. Walka o żubra. [Szkic]. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1947, 52 s.

Dot. pochodzenia gatunku, przekazów o nim w źródłach historycznych i jego funkcjonowania w kulturze oraz zagadnień współczesnej hodowli.

2. Któż by przypuszczał?... To i owo o zwierzętach. [Gawędy i opowiadania przyrodnicze]. Warszawa: Radiowy Instytut Wydawniczy 1949, 193 s.

Zawartość

Zawiera utwory uprzednio wygłoszone w Polskim Radiu: Nasza małpka Lusia; O szympansach i o Lusi; Pancio i Teresa; Przygody Kasi; Narodziny Tuzinki; Likaon; Łoś; Kret; Niedźwiedzie; Tyr i Muskwa; Wielka panda; Kukułka; Kangurek w pończosze; Zając bez buraczków; Awanturnik; Jak poruszają się nietoperze; Jeż.

3. Na srogim lwie. [Gawędy i opowiadania przyrodnicze]. Warszawa: Radiowy Instytut Wydawniczy 1949, 238 s.

Zawartość

Zawiera utwory uprzednio wygłoszone w Polskim Radiu: Społeczeństwo ptasie; Foka; Na stepie afrykańskim; Precz z królem, niech żyje król!; Struś; Wielbłąd i jego krewniacy; Ojej, co to za osioł!; Nad wodami Afryki; Krokodyl; Czy wiecie, co jada hipopotam?; Jak się łapie dzikie zwierzęta?; W puszczy tropikalnej; Leniwce; Dziwne zwierzę okapi; Pogadanki o słoniu; Przedszkole zwierząt; Nie zawsze silniejszy zwycięża; Kieszonkowy żłobek dziecięcy; Zupa żółwiowa; Dlaczego giną zwierzęta na świecie?; Wydra; Zagadnienie ochrony żubra.

4. A czy o tym wiecie? [Gawędy i opowiadania przyrodnicze]. Warszawa: Książka i Wiedza 1950, 138 s.

Zawartość

Pierwsze niedźwiadki po wojnie; O białym niedźwiedziu; Dlaczego zabiliście słonia?; Renifer; Pręgowany drapieżca; Śpi jak suseł; O raku – nieboraku; Wąż, czy żmija?; Płaz, czy gad?; Flaming; Czarny rybak; Ptaszek jak naparstek; Wrona.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

5. Zwierzęta domowe i ich dzicy krewniacy. [Pogadanki przyrodnicze]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1950, 58 s. Wyd. 2 tamże 1950.

See Studies Zobacz szczegóły pozycji

6. Dziewczynka i myszki. [Opowiadanie przyrodnicze]. Warszawa: Książka i Wiedza 1951, 15 s.

7. Jak to bywa u zwierząt. [Gawędy i opowiadania przyrodnicze]. Warszawa: Czytelnik 1951, 75 s.

Zawartość

Dziwna kolebeczka; Dobry tatuś; Jedz łyżką, nie palcami; Specjalny pokarm dla dzieci; Każdy chce być syty; Podobne czy nie podobne.

8. Kto prędzej. (Jak się poruszają zwierzęta). [Pogadanki przyrodnicze]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1951, 49 s.

9. Spiżarnia mrówki. [Opowiadanie przyrodnicze]. Warszawa: Książka i Wiedza 1951, 15 s. Przedruk zob. poz. ↑, ↑ (t. 4).

10. Tygrys czy jagnię. [Gawędy i opowiadania przyrodnicze]. Warszawa: Książka i Wiedza 1951, 114 s.

Zawartość

Kogo nazywamy szkodnikiem?; Złośliwa żona i łagodny mąż; Tygrys czy jagnię?; Jadowity wąż okularnik; W jedności siła; Żywa armatka; Papuga; O pelikanie; Zimorodek; Tuczny wieprz naszych wód; Pierzasta łódź podwodna; I był wilk okropnie zły...

11. Czy znasz te zwierzęta. [Gawędy i opowiadania przyrodnicze]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1952, 120 s. Wyd. 2 tamże 1953.

Zawartość

To dopiero szkodnik; Lądowy pancernik; Krzyżak; Raki duże i małe; Wielki owocożerca i mały krwiopijca; Pan na sokolim gnieździe; Koń czy świnia; Najmniejszy drapieżnik naszych lasów; Dzik; Pogadanka o bażancie; Spiżarnia mrówki [poz. ↑]; Ośmiornice.

12. Futro i jego dostawcy. [Pogadanki przyrodnicze]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1952, 50 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1953, wyd. 3 1956.

13. Z dołu do góry. [Gawędy i opowiadania przyrodnicze]. Warszawa: Czytelnik 1952, 113 s. Wyd. 2 tamże 1954.

Zawartość

Przez magiczne szkiełko; Przeciwnik nie do zwalczenia; Płaski jak tasiemka; Złowrogi włóczęga; „Ja łykam ziemię”; Pastwisko wodne; Uczta żarłoków; „Nigdy się nie spieszę”; Zapisane na łusce; Mieliśmy potężnych praojców.

14. Porozumienie ze zwierzęciem. [Pogadanki przyrodnicze]. Warszawa: Czytelnik 1953, 140 s. Wyd. 2 [Warszawa:] Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1957.

Przekłady

rosyjski

Vozmožnost' vzaimoponimanija. [Przeł.] A. Ancyporovič. Warszawa 1960. Wyd. 2 tamże 1965.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

15. Przekrój przez Zoo. [Pogadanki przyrodnicze]. Warszawa: Wiedza Powszechna 1953, 206 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1954, wyd. 3 1955.

Dot. historii i organizacji ogrodów zoologicznych.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

16. Wielka rodzina. [Pogadanki przyrodnicze]. Warszawa: Wiedza Powszechna 1953, 220 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 poprawione 1954, 250 s., wyd. 3 poprawione 1956.

Dotyczy wybranych ssaków udomowionych przez człowieka oraz ich przodków i krewniaków.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

17. Komplikacje rodzinne. [Pogadanki przyrodnicze]. Warszawa: Czytelnik 1954, 148 s.

Dot. anatomii i fizjologii porównawczej.

18. Od płetwy rekina do ręki ludzkiej. [Pogadanki przyrodnicze]. Warszawa: Wiedza Powszechna 1954, 216 s. Wyd. 2 tamże 1956.

Dot. zmian ewolucyjnych u kręgowców.

19. Sami się przekonamy. Warszawa: Nasza Księgarnia 1954, 158 s.

Udramatyzowane sceny z posiedzeń koła młodych przyrodników.

20. Jak powstała trąba słonia. [Pogadanki przyrodnicze]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1955, 196 s.

Dot. zmian ewolucyjnych u kręgowców.

Przekłady

czeski

Proč mǎ slon chobot a ptǎci peřì. [Przeł.] J. Simonides. Praha 1960.

niemiecki

Wie der Elefant zu seinem Rüssel kam. [Przeł.] E. Däbritz. Berlin [1961].

21. Jak się zwycięża. [Gawędy i opowiadania przyrodnicze]. Warszawa: Czytelnik 1955, 197 s.

Zawartość

Muzykanci; Tkacz; Meduza; Rozgwiazda; Flądra; Wieloryb; Jak się zwycięża?; Smoki; Pająk – nie pająk; Czarna plaga; Ni bóbr, ni wydra; Gniazdownik; Obcokrajowiec; Strzela, czy nie strzela.

22. Jak pojmować organizm. [Pogadanki przyrodnicze]. Warszawa: Wiedza Powszechna 1956, 129 s.

Cz. 3 cyklu; cz. 1, 2 zob. poz. ↑, ↑.

[Cz. 1 pt.:] U podstaw życia; [cz. 2 pt.:] Przemiana materii.

23. Krew. [Cykl pogadanek]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1956, 106 s.

See Studies Zobacz szczegóły pozycji

24. Przemiana materii. [Pogadanki przyrodnicze]. Warszawa: Wiedza Powszechna 1956, 113 s.

Cz. 2 cyklu; cz. 1, 3 zob. poz. ↑, ↑.

25. To i owo o wężach. [Gawędy i opowiadania przyrodnicze]. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1956, 156 s.

Zawartość

Dlaczego właśnie on; Spróbujmy się porozumieć; Czar prysł; Nie tylko okularnik w okularach; Co mówi zoopsycholog; Wstrętny wąż; Różne sposoby postępowania; Meloman; Nie dotykaj mnie; I tak można wąchać; Śmiertelny ład; Kiedy jadowity wąż jest nieszkodliwy; Śmiertelny jad przestaje być śmiertelnym; Jadłospis; Otchłań – nie paszcza; Cel czy przyczyna; Węże morskie.

26. U podstaw życia. [Pogadanki przyrodnicze]. Warszawa: Wiedza Powszechna 1956, 104 s.

Cz. 1 cyklu; cz. 2, 3 zob. poz. ↑, ↑.

27. Z psychologii zwierząt. [Pogadanki przyrodnicze]. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1956, 166 s.

28. Żywa bateria. [Gawędy i opowiadania przyrodnicze]. Warszawa: Czytelnik 1956, 288 s.

Zawartość

Chruścik; Pawian – małpa naziemna; Aksolotl; Żaba szponiasta; „Manna niebieska” z żywych zwierząt; Żywe latarnie; Długoszyjka; Pijawka; Gibbon; Wielożer; Raz po raz dookoła; Obora mrówek; Żywa bateria; Czapla; Kapibara – gryzoń wielkości świni; Ptasi wynalazek; Perełka; Goryl; Altanniki; Widzi z przodu i z tyłu.

29. Kto starszy, kto młodszy. [Pogadanki przyrodnicze]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1957, 93 s.

Dot. ewolucji.

30. Zagadki biologiczne. Warszawa: Wiedza Powszechna 1957, 140 s. Por. poz. ↑.

Zawiera 40 obrazków z życia zwierząt zakończonych pytaniami o wyjaśnienie ich treści.

31. Czy można żyć bez skóry? [Pogadanki przyrodnicze]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1958, 193 s.

32. Kto z was będzie najlepszym hodowcą królików? Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne 1958, 30 s.

Broszura informacyjna dot. hodowli królików wraz z regulaminem konkursu dla młodzieży szkół podstawowych.

33. Zwierzęta bliskie i dalekie. [Album]. Zdjęcia: J. Styczyński. Tekst: J. Żabiński. Warszawa: Sport i Turystyka 1958, 255 s.

Tu J. Żabińskiego wstęp, s. 5-36, oraz krótkie komentarze do fotografii zwierząt.

Przekłady

angielski

Zoo in camera. [Przeł.] E. Beach Moss. Londyn 1963.

niemiecki

Zootiere vor der kamera. [Przeł.] P. Zieliński. Warszawa; Leipzig 1958.

rosyjski

Životnye blizkie i dalekie. [Przeł.] L. Kovalenko. Warszawa 1958. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1959, wyd. 3 1962.

34. Żywe skamieniałości. [Pogadanki przyrodnicze]. Warszawa: Wiedza Powszechna 1958, 150 s.

Dot. zagadnień ewolucji i paleontologii.

35. Odpowiedzi na zagadki biologiczne. Warszawa: Wiedza Powszechna 1959, 246 s. Por. poz. ↑.

Zawiera odpowiedzi na zagadki z poz. ↑ wraz z krótkimi objaśnieniami.

36. Podobny do ojca czy do dziadka. [Pogadanki]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1959, 165 s.

Dot. zagadnień genetyki.

37. Świat zwierząt. [Gawędy i opowiadania przyrodnicze]. Warszawa: Czytelnik 1959, 476 s.

Zawartość

Od Autora. – Z poz. ↑: Nasza małpka Lusia; O szympansach i o Lusi; Kukułka; Jak poruszają się nietoperze; Pancio i Teresa; Przygody Kasi; Narodziny Tuzinki; Likaon; Niedźwiedzie; Wielka panda, – z poz. ↑: Społeczeństwo ptasie; Jak się łapie dzikie zwierzęta?; Na stepie afrykańskim; Precz z królem, niech żyje król!; Nie zawsze silniejszy zwycięża; Struś; Ojej, co to za osioł!; Przedszkole zwierząt; Kieszonkowy żłobek dziecięcy; Wydra; Dlaczego giną zwierzęta na świecie?; Leniwce; Zagadnienie ochrony żubra; Zupa żółwiowa; z poz. ↑: Czarny rybak; Renifer; Wąż, czy żmija?; z poz. ↑: Żywa armatka; Pierzasta łódź podwodna; I był wilk okropnie zły...; O pelikanie; Tuczny wieprz naszych wód; Tygrys czy jagnię?; z poz. ↑: Ośmiornice; Wielki owocożerca i mały krwiopijca; Raki duże i małe; To dopiero szkodnik; Lądowy pancernik; Pan na sokolim gnieździe; z poz. ↑: Przeciwnik nie do zwalczenia; Złowrogi włóczęga; z poz. ↑: Smoki; Jak się zwycięża?; Muzykanci; Pająk – nie pająk; Czarna plaga; Gniazdownik; Strzela, czy nie strzela; Obcokrajowiec; z poz. ↑: Perełka; Żywe latarnie. – nadto: Przodem czy tyłem; Słonie.

38. Co to było za dziecko... Warszawa: Nasza Księgarnia 1960, 156 s.

Wspomnienia z czasów dzieciństwa i wczesnej młodości.

39. Ile tych zwierząt. [Gawędy i opowiadania przyrodnicze]. Warszawa: Czytelnik 1961, 220 s.

Zawartość

Co to jest wobo?; „Jaskółka”; Dziki królik; Ptasi filozof; Wesz; Syrena; Ulepszać, wciąż ulepszać; Pływak żółtobrzeżek; Kazuar; Krwiożercza rodzina; Łuskowiec; Jaskółka brzegówka; Krab wełnistoręki; Jednorożec; Pchła; Mysz; „Tu się pierze do czysta”.

40. Popatrz! Gatunki się jednak zmieniają. [Pogadanki przyrodnicze]. Warszawa: Wiedza Powszechna 1961, 80 s.

41. Jak powstały gady? [Współautor:] J. Kulczycki. Ilustracje: A. Werka. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne 1962, 41 s.

Ilustrowana pogadanka dla najmłodszych.

42. Uprzykrzeni towarzysze człowieka. [Gawędy przyrodnicze]. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich 1962, 103 s.

Zawartość

Wstęp. – Z poz. ↑: Złośliwa żona i łagodny mąż, – z poz. ↑: Jak się zwycięża?; Czarna plaga, – z poz. ↑: Wesz; Mysz; Krwiożercza rodzina; Pchła, – nadto: Świerzbowiec; Karaluch. – Posłowie.

43. Człowiek jest plastyczny. [Pogadanki]. Oprac. graficzne: R. Nowicki. Materiały do ilustracji: J. Żabiński. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1963, 162 s.

Dot. antropologii, ewolucji i anatomii człowieka.

44. Skoczek egipski. [Opowiadanie przyrodnicze]. Warszawa: Ruch 1963, 21 s.

45. Z życia zwierząt. [Gawędy i opowiadania przyrodnicze]. T. 1-6. Warszawa: Iskry 1964-1969.

T. 1. 1964, 380 s.

Zawartość

z poz. 2: Zając bez buraczków; Awanturnik, – z poz. ↑: W puszczy tropikalnej; Nad wodami Afryki; Dziwne zwierzę okapi, – z poz. ↑: Pręgowany drapieżca; Ptaszek jak naparstek; Śpi jak suseł, – z poz. ↑: Kogo nazywamy szkodnikiem?; Jadowity wąż okularnik, – Muzykanci [poz. ↑], – z poz. ↑: Pawian – małpa naziemna; Długoszyjka, – nadto: Dobrowolna więźniarka; Paple jak papuga; Latimeria; Ważka; Łatwo stracić – zyskać trudniej; Róg prawdziwie rogowy; Czy to krzak, czy to zwierz?; Lis przechera; Pchła, ale nie szachrajka; Rodzimy klejnot; Nim co zrobisz, dobrze rozważ; Parasolka z galarety; Kea.

T. 2. 1964, 391 s.

Zawartość

z poz. 2: Kret; Wielka panda, – z poz. ↑: Wielbłąd i jego krewniacy; Czy wiecie, co jada hipopotam?, – Tygrys czy jagnię? [poz. ↑], – Lądowy pancernik [poz. ↑], – z poz. ↑: Żaba szponiasta; Altanniki, – nadto: Kto mnie zaczepi?; „Niewinny agresor”; Nie taki znów niezgrabiasz; Pochodnica sosnówka; Nie „papużki nierozłączki”; Dzika świnia z kompanami; Dużo hałasu o nic; Kawka; Rudzielec; Siedzi sobie ponad Nilem ptaszek...; Zwierzę dotąd nie znane!; „Autostop”; Młot, ale nie kowalski; Osa osie nie równa; Motylica wątrobowa; Osa samotnica; Anakonda.

T. 3. 1965, 406 s.

Zawartość

Dlaczego giną zwierzęta na świecie? [poz. ↑], – z poz. ↑: O raku – nieboraku; Płaz, czy gad?, – Złośliwa żona i łagodny mąż [poz. ↑], – Krzyżak [poz. ↑], – z poz. ↑: Rozgwiazda; Tkacz; Ni bóbr, ni wydra, – z poz. ↑: Chruścik; Aksolotl; Czapla; Ptasi wynalazek; Goryl; „Manna niebieska” z żywych zwierząt, – z poz. ↑: Wesz; Jednorożec, – nadto: Jeszcze o rakach – dużych i małych; Pachnidełko; Dromicja; Diabeł nie z piekła rodem; Koala; Kaszalot; „Kici, kici”; Delfiny; Antylopa widłoroga; Lelek kozodój; Ptak mitologiczny.

T. 4. 1966, 388 s.

Zawartość

z poz. 2: Niedźwiedzie; Tyr i Muskwa, – z poz. ↑: Precz z królem, niech żyje król!; Kieszonkowy żłobek dziecięcy, – Pierwsze niedźwiadki po wojnie [poz. ↑], – Spiżarnia mrówki [poz. ↑], – Koń czy świnia? [poz. ↑], – Flądra [poz. ↑], – z poz. ↑: Pijawka; Gibbon; Raz po raz dookoła; Obora mrówek, – z poz. ↑: Dziki królik; Ulepszać, wciąż ulepszać!; Krwiożercza rodzina; Krab wełnistoręki; „Tu się pierze do czysta”, – nadto: „Morski ogórek”; Ssak najbardziej słodkowodny; Ślusarz zawinił, kowala powiesili; Sęp oceanów; Nie wierz pozorom!; Baryłkarz; Lądowy pływak; Istnieje tylko w służbie człowieka; „Kominiarczyk” czy „kopciuszek”?

T. 5. 1967, 336 s.

Zawartość

Jak się łapie dzikie zwierzęta? [poz. ↑], – Żywa armatka [poz. ↑], – Jak się zwycięża? [poz. ↑], – Perełka [poz. ↑], – z poz. ↑: Pływak żółtobrzeżek; Ptasi filozof; Syrena; Jaskółka brzegówka; Co to jest wobo?, – nadto: Złota rybka; Niedźwiadek czy borsuk; Sarna wodna; „Jaskółka”; Mysi władca; Narastanie złych skłonności; Czyżby rzeczywiście lew?; Przestał być rybą; Dasypeltis; Kłopoty z genealogią; „Szachowa ryba”.

T. 6. 1969, 360 s.

Zawartość

Ojej, co to za osioł! [poz. ↑], – Tuczny wieprz naszych wód [poz. ↑], – Przez magiczne szkiełko [poz. ↑], – z poz. ↑: Smoki; Pająk – nie pająk, – z poz. ↑: Żywe latarnie; Żywa bateria, – z poz. ↑: Kazuar; Mysz, – nadto: Lemury; Pożeracze padliny; Eskimos zwierzęcy; Ptasznik, ale nie z Tyrolu; Góralki; Niedźwiedzie morskie; Jeden z większych gadów; Paw afrykański; Trupia główka; Ptak, który łatwo blaknie; Po prostu sum; Wełnista, choć nie dostarcza wełny; Huczek; Mleczna ryba.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

46. Zagadka ewolucjonizmu. [Pogadanki i gawędy przyrodnicze]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1968, 421 s.

Zawiera m.in. przedruk z poz. ↑, ↑, ↑.

47. Gawędy o zwierzętach. Warszawa: Iskry 1970, 284 s.

Zawartość

Tyr i Muskwa [poz. ↑], – Kieszonkowy żłobek dziecięcy [poz. ↑], – Krzyżak [poz. ↑], – z poz. ↑: Ni bóbr, ni wydra; Tkacz, – z poz. ↑: Pawian – małpa naziemna; Altanniki; „Manna niebieska” z żywych zwierząt; Pijawka; Goryl; Żywa bateria, – z poz. ↑: Ptasi filozof; Co to jest wobo?; „Tu się pierze do czysta”, – z poz. ↑ (t. 1): Lis przechera; Kea, – z poz. ↑ (t. 2): Kawka; Zwierzę dotąd nie znane; „Autostop”, – z poz. ↑ (t. 3): Pachnidełko; Dromicja, – z poz. ↑ (t. 4): Sęp oceanów; Nie wierz pozorom!; Lądowy pływak, – z poz. ↑ (t. 5): Niedźwiadek czy borsuk; Sarna wodna; „Jaskółka”; „Szachowa ryba”, – z poz. ↑ (t. 6): Paw afrykański; Ptak, który łatwo blaknie; Wełnista, choć nie dostarcza wełny; Huczek; Mleczna ryba.

48. Opowiadania o zwierzętach. Wyd. 2 [!]. Warszawa: Iskry 1970, 242 s.

Zawartość

z poz. 2: Awanturnik; Kret; Zając bez buraczków; Likaon, – z poz. ↑: Precz z królem, niech żyje król!; Ojej, co to za osioł!; Wielbłąd i jego krewniacy; Dlaczego giną zwierzęta na świecie?; Jak się łapie dzikie zwietrzęta?; Na stepie afrykańskim; Struś, – z poz. ↑: Renifer; Śpi jak suseł, – z poz. ↑: Jadowity wąż okularnik; Żywa armatka; Kogo nazywamy szkodnikiem?, – z poz. ↑: Lądowy pancernik; To dopiero szkodnik, – z poz. ↑: Smoki; Pająk – nie pająk, – Długoszyjka [poz. ↑], – Róg prawdziwie rogowy [poz. ↑ (t. 1)], – z poz. ↑ (t. 2): Dużo hałasu o nic; Osa osie nierówna; Osa samotnica, – Antylopa widłoroga [poz. ↑ (t. 3)], – Ślusarz zawinił, kowala powiesili [poz. ↑ (t. 4)], – z poz. ↑ (t. 5): Czyżby rzeczywiście lew?; Dasypeltis, – z poz. ↑ (t. 6): Pożeracze padliny; Eskimos zwierzęcy; Góralki; Jeden z większych gadów; Trupia główka.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

49. Zwierzęta mówią. [Leksykon dla młodzieży]. Tekst: J. Żabiński. Rysunki: Z. Kononowicz. [Cz. 1-2]. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1971, 39 + 34 s.

[Cz. 1]. Ptaki; [cz. 2]. Ssaki.

50. Hipopotam i spółka. Warszawa: Czytelnik 1976, 314 s.

Wybór z książek napisanych w latach 1946-1969.

Zawartość

z poz. 2: Nasza małpka Lusia; O szympanasach i o Lusi; Zając bez buraczków; Kukułka; Niedźwiedzie; Tyr i Muskwa; Przygody Kasi; Narodziny Tuzinki; Kret, – z poz. ↑: Kieszonkowy żłobek dziecięcy; Zupa żółwiowa; Czy wiecie, co jada hipopotam?; Ojej, co to za osioł!; Wielbłąd i jego krewniacy, – Ptaszek jak naparstek [poz. ↑], – z poz. ↑: Jadowity wąż okularnik; Tygrys czy jagnię?; Żywa armatka, – Wielki owocożerca i mały krwiopijca [poz. ↑], – z poz. ↑: Gniazdownik; Jak się zwycięża?, – z poz. ↑: Pawian – małpa naziemna; Goryl, – z poz. ↑: Ptasi filozof; Co to jest wobo?; „Jaskółka”; Dziki królik, – z poz. ↑ (t. 1): Paple jak papuga; Lis przechera, – z poz. ↑ (t. 2): Siedzi sobie ponad Nilem ptaszek...; „Niewinny agresor”; Dzika świnia z kompanami; Anakonda; Rudzielec; Kawka, – z poz. ↑ (t. 3): Pachnidełko; Dromicja, – z poz. ↑ (t. 4): Ślusarz zawinił, kowala powiesili; Lądowy pływak, – z poz. ↑ (t. 5): Złota rybka; Kłopoty z genealogią; Mysi władca, – nadto: Le roi est mort – vive le roi!
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

Nadto publikacje naukowe (także przekłady i prace redakcyjne ) oraz podręczniki szkolne.

Przekłady

niemiecki

• Die seltsame Wiege und andere Plauderien aus dem Leben der Tiere. [Przeł.] W. Koch. Leipzig 1953.

Omówienia i recenzje

• Ankieta dla IBL PAN 1954, 1957, 1966.

Słowniki i bibliografie

• Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 3. Warszawa 1964.
• „Rocznik Literacki 1974” wyd. 1977 (J. Chudek).
• Nowy słownik literatury dla dzieci i młodzieży. Wyd. 2. Warszawa 1984 (Z. Przyrowski).
• A. Śródka: Uczeni polscy XIX-XX stulecia. T. 4. Warszawa 1998.
• Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 2. Warszawa 2000 (G. Leszczyński).

Ogólne

Artykuły

• Z. Banderczak: Gawędziarz? Uczony? Pisarz? czyli pochwała książek uroczych. „Tygodnik Powszechny” 1954 nr 9.
• J. Mayen: Pogadanka. W tegoż: Radio a literatura. Warszawa 1965 [m.in. dot. J. Żabińskiego].
• M. Kwiatkowski: Dr. Żabiński przed... Złotym mikrofonem. „Radio i Telewizja” 1970 nr 7.
• M. Dąbkowska: Gawęda popularno-naukowa Jana Żabińskiego. W: Studia z historii literatury dla dzieci i młodzieży. Warszawa 1971.
• Z. Woliński: Jan Żabiński. „Kronika Warszawska” 1975 nr 2.
• W. van der Bergh: Wspomnienie o Janie Żabińskim z Warszawy. Oprac. Z. Woliński. „Rocznik Mazowiecki” 2002 t. 14.

A czy o tym wiecie?

• J. Werner: Lektura przyrodnicza dla klasy VI szkoły podstawowej. „Biologia w Szkole” 1951 nr 3 [dot. też: Zwierzęta domowe i ich dzicy krewniacy].
Go back to position Wróć do pozycji

Zwierzęta domowe i ich dzicy krewniacy

• J. Werner: Lektura przyrodnicza dla klasy VI szkoły podstawowej. „Biologia w Szkole” 1951 nr 3 [dot. też: A czy o tym wiecie?].
Go back to position Wróć do pozycji

Porozumienie ze zwierzęciem

• A. Krzyżanowski: Tryptyk o przyjaciołach. „Dziś i Jutro” 1953 nr 46 [dot. też: Przekrój przez Zoo; Wielka rodzina].
Go back to position Wróć do pozycji

Przekrój przez Zoo

• A. Krzyżanowski: Tryptyk o przyjaciołach. „Dziś i Jutro” 1953 nr 46 [dot. też: Porozumienie ze zwierzęciem; Wielka rodzina].
Go back to position Wróć do pozycji

Wielka rodzina

• A. Krzyżanowski: Tryptyk o przyjaciołach. „Dziś i Jutro” 1953 nr 46 [dot. też: Przekrój przez Zoo; Porozumienie ze zwierzęciem].
• J. Turowa. „Problemy” 1955 nr 6.
Go back to position Wróć do pozycji

Z życia zwierząt

• B. Czeszko: O przyrodzie i padalcach. W tegoż: Marginałki. Warszawa 1971.
Go back to position Wróć do pozycji

Opowiadania o zwierzętach

• K.A. Dobrowolski: Życie intymne zwierząt. „Nowe Książki” 1972 nr 12.
• J. Litwin: Styl popularnonaukowy wybranych utworów Jana Żabińskiego. „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie. Filologia Polska” 1979 z. 12.
Go back to position Wróć do pozycji

Hipopotam i spółka

• M.S. Sołtyńska: Opowieści o zwierzętach. „Nowe Książki” 1977 nr 9.
Go back to position Wróć do pozycji
Print
LICENCE_INFO