BIO
Urodzony 23 maja 1923 w Przemyślu; syn Tadeusza Bystrzyckiego, inżyniera-architekta, wydawcy, działacza społecznego, i Heleny ze Stankiewiczów, autorki czytanek historycznych dla dzieci i młodzieży. Brat pisarki Zofii Bystrzyckiej. Do szkół uczęszczał w Przemyślu; w 1939 ukończył trzecią klasę Państwowego Gimnazjum im. K. Morawskiego . Po wybuchu wojny światowej przebywał w Przemyślu, skąd w 1940 został wywieziony wraz z rodziną w głąb Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich do Kazachstanu, gdzie pracował w kołchozie i sowchozie. W maju 1941 podjął nieudaną próbę ucieczki z zesłania w Kazachstanie; po zatrzymaniu otrzymał wyrok 10 lat łagrów, który odbywał w więzieniu w Kustanaju. We wrześniu 1941 na mocy układu Sikorski-Majski odzyskał wolność i w następnym miesiącu zgłosił się do punktu werbunkowego Armii Polskiej w Kustanaju. Został przydzielony do 6 Dywizji Piechoty, wraz z którą przeszedł w 1942 do Persji, a następnie przez Egipt, Palestynę i Związek Południowej Afryki do Wielkiej Brytanii (wrzesień 1942). Zgłosiwszy się ochotniczo do pracy wojskowej na terenie okupowanego kraju, odbył w Szkocji i Anglii specjalne przeszkolenie desantowe, dywersyjne i radiowe (formacja cichociemni). W 1943 otrzymał świadectwo małej matury wydane przez Państwową Komisję Egzaminacyjną w Dunalastair House (Szkocja) oraz ukończył Szkołę Podchorążych 8 Dywizji Piechoty. Przydzielony do oddziału łączności Sztabu Naczelnego Wodza w Wielkiej Brytanii, został wysłany do ośrodka przerzutu we Włoszech (Bazy nr 11) w Brindisi. W listopadzie 1944 został zrzucony w rejonie wsi Szczawa w Gorcach w misji specjalnej Oddziału VI Sztabu Naczelnego Wodza wysłanej do gen. Leopolda Okulickiego, Komendanta Głównego Armii Krajowej (AK) i objął dowództwo tajnej radiostacji przy mjr. Adamie Mackusie „Prostym”, pracującej przy I batalionie 1. Pułku Strzelców Podhalańskich AK (używał w tym czasie konspiracyjnych pseudonimów: Grzbiet, Kreda, Michał Żaczek). W sierpniu 1945 przyjechał do Krakowa, gdzie (wraz z resztą czteroosobowej grupy) został aresztowany. Wyrokiem Wojskowego Sądu Okręgowego został skazany na 6 lat pozbawienia wolności i osadzony w więzieniu św. Michała w Krakowie. Objęty amnestią, zakończył odbywanie kary w sierpniu 1946 i zamieszkał w Poznaniu. W 1947 po otrzymaniu świadectwa dojrzałości rozpoczął studia na Uniwersytecie Poznańskim; w 1950 uzyskał tytuł magistra ekonomii politycznej, a w 1951 magistra filozofii w zakresie socjologii. Debiutował w 1949 nowelą Zwycięstwo Jana drukowaną w „Głosie Wielkopolskim” (nr 252, podpisany P. B.). W 1950 ożenił się z Janiną Tarłowską, prawniczką. W tymże roku rozpoczął twórczość krytyczno-literacką recenzją książki Howarda Fasta Obywatel Tom Paine opublikowaną w krakowskim „Dzienniku Literackim” (nr 2 pt. Pierwszy akt rewolucji amerykańskiej). Od 1950-51 był stałym recenzentem teatralnym „Kuriera Wielkopolskiego”; ogłaszał również recenzje w „Kurierze Codziennym”, „Nowej Kulturze”, „Wsi”, od 1951 w „Gazecie Poznańskiej”, „Głosie Wielkopolskim”, „Życiu Literackim”. Od 1951 był współorganizatorem Koła Młodych przy Oddziale Poznańskim Związku Literatów Polskich (ZLP). W 1955 został członkiem ZLP i od 1960 działał w zarządzie Oddziału Poznańskiego (w 1963-66 był wiceprezesem). Kontynuował twórczość krytyczną i literacką. W 1956 był współredaktorem i stałym recenzentem teatralnym tygodnika „Ziemia i Morze”, od 1956-60 należał do zespołu redakcyjnego „Tygodnika Zachodniego” jako kierownik działu publicystycznego, a następnie kulturalnego; w piśmie tym ogłaszał też liczne recenzje (m. in. w 1957-60 pod pseudonimem Michał Stankiewicz). W 1959-62 współpracował z tygodnikiem londyńskim „Oblicze Tygodnia”. W 1964 należał do założycieli miesięcznika „Nurt”, w którym w 1965-68 pełnił funkcję kierownika literackiego. W 1965-69 pełnił funkcję zastępcy członka Zarządu Głównego ZLP. Od 1968-1989 był naczelnym redaktorem miesięcznika techniczno-ekonomicznego „Ceramika Budowlana”. W 1967 został członkiem Polskiego PEN Clubu oraz Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza, w 1973 Towarzystwa Nauk w Przemyślu, w 1974 Towarzystwa Przyjaciół Przemyśla i Regionu. Odbył liczne podróże zagraniczne dla zbierania materiałów do utworów literackich i publicystycznych m. in. do Włoch (1966-1979), Anglii (1973, 1983), Francji i Hiszpanii (1975), USA (1986). Przez wiele lat uczył się języków obcych, m.in. włoskiego i angielskiego; w 1976 i 1978/79 przebywał na stypendiach we Włoszech (Universita Strangeri w Perugii i Universita di Bologna). Uczestniczył w działalności Komisji Historycznej do Spraw Cichociemnych formalnie przy Zarządzie Głównym Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. W 1980 został zastępcą przewodniczącego Głównej Komisji Rewizyjnej przy Zarządzie Głównym ZLP (członek ZLP do 1982). W 1986 wstąpił do Stowarzyszenia Wisła-Odra. W 1987 został członkiem Wojewódzkiego Komitetu Konsultacyjnego przy Przewodniczącym Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu. Był kilkakrotnie laureatem konkursów literackich. W 1983 otrzymał nagrodę Prezydenta m. Przemyśla w dziedzinie literatury, w 1993 nagrodę literacką im. W. Reymonta, przyznaną przez Oddział Poznański ZLP. Został honorowym obywatelem m. Poznania (2003) i m. Przemyśla (2004). Odznaczony m. in. Bojowym Znakiem Spadochroniarza Cichociemnego (1944), Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami (1945), brytyjskim War-Medal 1939-1949 (1945), Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari (1948), Krzyżem Walecznych (1949), Krzyżem Partyzanckim (1961), Krzyżem Armii Krajowej (1968), Złotym Krzyżem Zasługi (1981), Medalem Rodła (1988). Mieszkał w Poznaniu. Zmarł tamże 7 października 2004; pochowany na Cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan na Wzgórzu św. Wojciecha.
Twórczość
1. Warkocze. Opowiadania wielkopolskie. Poznań: Wydział Kultury Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej i Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. E. Raczyńskiego 1955, 86 s.
Zawartość
2. Operacja „Milczący most”. [Powieść]. „Express Poznański” 1957 nr 74-92. Wyd. osobne Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1958, 245 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1959, wyd. 3 1967, wyd. 4 1970.
3. Śmierć nad Agfar-wadi. Opowiadania. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1960, 202 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1965, wyd. 3 1972.
Zawartość
4. Szkockie pożegnania. [Opowiadania]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1963, 134 s. Wyd. 2 tamże 1975.
Zawartość
5. „Wyspa Mauritius”. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1963, 187 s.
6. Wronie uroczysko. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1964, 192 s.
7. Strumień. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1966, 206 s.
Zawartość
8. Anujka i inne opowiadania. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1968, 287 s.
Zawartość
9. Wyspa Wniebowstąpienia. [Powieść]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1974, 171 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 3 [!] 1979, wyd. 3 1986.
10. Nessie i inne opowiadania. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1976, 204 s.
Zawartość
11. Włoskie kartki. Wspomnienia z podróży. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1977, 237 s.
12. Płynie Rzeka, płynie... [Powieść]. T. 1-2. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1982, 237 + 380 s. Wyd. 2 tamże 1989.
13. Kamienne lwy. [Powieść]. Olsztyn, Białystok: Pojezierze 1983, 199 s.
14. Znak cichociemnych. [Wspomnienia]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1983, 328 s. Wyd. nast: wyd. 2 poprawione i uzupełnione tamże 1985; wyd. 3 poprawione Poznań: Krajowa Agencja Wydawnicza 1991.
15. „Ponar” i inne opowiadania. Kraków, Wrocław: Wydawnictwo Literackie 1985, 157 s.
Zawartość
16. Wiatr Kuszmurunu. Opowieść autobiograficzna. Pierwodruk: „Życie Przemyskie” 1989 nr 9-51. Wyd. osobne: Warszawa: Książka i Wiedza 1989, 299 s.
17. Książę. [Powieść]. Poznań: Krajowa Agencja Wydawnicza 1992, 193 s.
18. Szabasy z Brandstaetterem. Poznań: Krajowa Agencja Wydawnicza 1995, 297 s. Wyd. 2 poprawione i poszerzone Zwierzyniec, Rzeszów: Obywatelskie Stowarzyszenie „Ostoja” 2002.
19. Nad Sanem, nad zielonookim 1923-1939. [Wspomnienia]. Poznań: Replika 1997, 370 s.
20. Oddanie broni. [Powieść]. Warszawa: Bellona 1999, 210 s.
21. Jabłko Sodomy. [Powieść]. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha 2003, 246 s.
22. Nocny kajak. [Powieść]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 2005, 222 s.
Prace redakcyjne
Omówienia i recenzje
• Ankieta dla IBL PAN 1966, 1973, 1976, 1988, 2004.
