Bunsch Karol

BIO

Urodzony 22 lutego 1989 w Krakowie; syn Alojzego Bunscha, rzeźbiarza, i Marii z Sadłowskich. Brat Adama Bunscha, dramatopisarza. Uczęszczał do Gimnazjum Św. Anny w Krakowie; maturę zdał jako ekstern w 1916. W 1915 służył w Legionach Polskich, następnie w wojsku austriackim, a od listopada 1918 do listopada 1920 w Wojsku Polskim. Równocześnie od 1917 studiował prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie; w 1920 uzyskał magisterium, a w 1922 doktorat. W 1921-26 pracował kolejno jako aplikant sędziowski i sędzia powiatowy, a następnie jako adwokat w Krakowie. W 1925 ożenił się z Zofią Redych. W 1932 został radcą prawnym Gminy m. Krakowa. Przez wiele lat interesował się sportem; jako zawodnik uprawiał strzelectwo, był działaczem w krakowskim klubie „Sokół”. Po wybuchu wojny brał udział w kampanii wrześniowej. W listopadzie 1939 powrócił do Krakowa i kontynuował pracę adwokacką. Twórczość literacką rozpoczął w 1941, pisząc powieść Dzikowy skarb (druk w 1945). Po zakończeniu wojny pracował w 1945-51 jako radca prawny Miejskiej Rady Narodowej w Krakowie. W latach następnych poświęcił się wyłącznie pracy literackiej, tworząc cykle powieści historycznych (z czasów Piastów oraz Grecji w okresie macedońskim). Od 1945 należał do Związku Zawodowego Literatów Polskich (później Związek Literatów Polskich; do rozwiązania Związku w 1983), był radcą prawnym Oddziału Krakowskiego Związku. W 1957 przebywał wraz z polską ekspedycją archeologiczną prowadzoną przez prof. Kazimierza Michałowskiego w Egipcie; reportaże z tej podróży ogłaszał w „Dookoła Świata”. Otrzymał nagrodę literacką Rady Narodowej m. Krakowa za osiągnięcia w dziedzinie upowszechniania kultury (1971), nagrodę I stopnia Ministra Kultury i Sztuki w dziedzinie literatury (1973), Złotą Odznakę za Zasługi dla m. Krakowa (1976). Był członkiem m.in. Polskiego Towarzystwa Archeologicznego, Polskiego Związku Łowieckiego. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1974). Zmarł 24 listopada 1987 w Krakowie; pochowany tamże na Cmentarzu Salwatorskim.

Twórczość

1. Dzikowy skarb. Powieść z czasów Mieszka I. T. 1-2. Warszawa: Gebethner i Wolff 1945, 335 + 321 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1947, wyd. 3 1948, wyd. 4 1950; wyd. 5 przejrzane i poprawione Kraków: Wydawnictwo Literackie 1953, tamże: wyd. 6 1956, wyd. 7 1958, wyd. 8 1959, wyd. 9 1960, wyd. 9 [!] 1962, wyd. 11 1962, wyd. 12 1966, wyd. 13 1966, wyd. 14 1970, wyd. 15 1977, wyd. 16 1989; [wyd. 17] Kraków: Małopolska Oficyna Wydawnicza „Krak-Buch” [1993].

Z cyklu: Powieści piastowskie, cz. 1. Dalsze części cyklu zob. poz. ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑.

Wyd. osobne fragmentów pt. Na odrzańskim szlaku. Warszawa: Gebethner i Wolff 1951, 135 s.

2. Ojciec i syn. Powieść historyczna. T. 1-2. Warszawa: Gebethner i Wolff 1946, 307 + 315 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1948, wyd. 3 1950; wyd. 2 [!] poprawione Kraków: Wydawnictwo Literackie 1954; wyd. 5 Warszawa: Nasza Księgarnia 1957; wyd. 6 Kraków: Wydawnictwo Literackie 1960; wyd. 2 [!] Warszawa: Nasza Księgarnia 1962; wyd. 7 Kraków: Wydawnictwo Literackie 1967, tamże: wyd. 8 1970, wyd. 9 1977, wyd. 10 1990; [wyd. 12] Kraków: Małopolska Oficyna Wydawnicza „Krak-Buch” [1994]. Wyd. osobne fragmentów pt. Zdobycie Kołobrzegu zob. poz. ↑.

Z cyklu: Powieści piastowskie, cz. 2; cz. 1 zob. poz. ↑.

3. Imiennik. Powieść. 1949.

Z cyklu: Powieści piastowskie, cz. 4; cz. 1 zob. poz. ↑.

Cz. 1. Śladem pradziada. Powieść z czasów Bolesława Śmiałego. Warszawa: Gebethner i Wolff 1949, 424 s. Wyd. 2 tamże 1951.

Cz. 2. Miecz i pastorał. Powieść z czasów Bolesława Śmiałego. Warszawa: Gebethner i Wolff 1949, 439 s.

Adaptacje

teatralne

pt. Roki Bolesława Śmiałego (Widowisko historyczne w 4 obrazach). Oprac.: H. Orszt. „Teatr Ludowy” 1966 nr. 3 s. 53-71.

Wyd. łączne całości: Kraków: Wydawnictwo Literackie 1955, 323 + 349 s. Wyd. nast. tamże: 1957, wyd. 5 1968, wyd. 6 1971, wyd. 7 1979.

4. Zdobycie Kołobrzegu. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1952, 132 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1954, wyd. 3 1955, wyd. 4 1956. Por. poz. ↑.

Z cyklu: Powieści piastowskie, cz. 5/6 (łącznie z poz. ↑); cz. 1 zob. poz. ↑.

Wyd. łączne z poz. ↑ pt. Zdobycie Kołobrzegu; Psie pole: Warszawa: Nasza Księgarnia 1958, 380 s. Wyd. nast.: tamże 1959; Kraków: Wydawnictwo Literackie 1961, tamże 1963; wyd. 8 [!] Warszawa: Nasza Księgarnia 1965; wyd. 4 [!] Kraków: Wydawnictwo Literackie 1969, tamże: wyd. 5 1972, wyd. 6 1982; wyd. 7 [Katowice:] Śląsk [1989].

5. Psie pole. [Powieść]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1953, 189 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1955, wyd. 3 1956.

Z cyklu: Powieści piastowskie, cz. 5/6 (łącznie z poz. ↑); cz. 1 zob. poz. ↑.

Przekłady

słoweński

Pasje polje. [Przeł.] R. Molè. Koper 1962.

Adaptacje

radiowe

pt. Zawierucha: Adaptacja: M. Sterbówna. Polskie Radio 1966.

Wyd. łącznie z poz. ↑ pt. Zdobycie Kołobrzegu; Psie pole: Warszawa: Nasza Księgarnia 1958, 380 s. Wyd. nast.: tamże 1959; Kraków: Wydawnictwo Literackie 1961, tamże 1963; wyd. 8 [!] Warszawa: Nasza Księgarnia 1965; wyd. 4 [!] Kraków: Wydawnictwo Literackie 1969, tamże: wyd. 5 1972, wyd. 6 1982; wyd. 7 [Katowice:] Śląsk [1989].

Wyd. osobne fragmentów: Żałosne przygody rycerza de Kalw. Z. 1-3. Kraków: WAG 1957, [16 + 14 + 14] k.

See Studies

6. Wawelskie wzgórze. Powieść historyczna z czasów Łokietka. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1953, 519 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1954, wyd. 3 1956, wyd. 4 1959, wyd. 5 1964, wyd. 6 1969, wyd. 7 1973, wyd. 8 1974, wyd. 9 1985; Kraków: Zempol 1991.

Cz. 1 całości; cz. 2 zob. poz. ↑. Z cyklu: Powieści piastowskie, cz. 7; cz. 1 zob. poz. ↑.

7. Dwa opowiadania. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1955, 105 s.

Zawartość

Obrona Niemczy; Bitwa pod Warną.

8. Olimpias. Powieść historyczna z czasów Filipa II Macedońskiego. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1955, 374 s. Wyd. nast.: tamże: 1957, 1963; wyd. 2 [!] Warszawa: Nasza Księgarnia 1968, tamże: wyd. 3 1971, wyd. 4 1976; wyd. 5 Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza 1985.

Cz. 1 cyklu; cz. 2, 3 zob. poz. ↑, ↑.

Przekłady

słoweński

Olimpija. [Przeł.] R. Molè. Ljubljana 1963.

See Studies

9. O Zawiszy Czarnym opowieść. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1958, 163 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1959, wyd. 3 1962, wyd. 4 1964, wyd. 5 1966, wyd. 6 1970, wyd. 7 1973.

Wyd. łącznie z poz. ↑ pt. O Zawiszy Czarnym opowieść; Warna 1444: Kraków: Wydawnictwo Literackie 1980; wyd. 9 [!] Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1983; wyd. 10 Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1987.

10. Wywołańcy. [Powieść]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1958, 371 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1959, wyd. 3 1964, wyd. 4 1969, wyd. 5 1974, wyd. 6 1986; Kraków: Zempol 1992.

Cz. 2 całości, cz. 1 zob. poz. ↑. Z cyklu: Powieści piastowskie, cz. 8; cz. 1 zob. poz. ↑.

11. Rok tysięczny. Powieść z czasów Bolesława Chrobrego. T. 1-2. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1961, 326 + 361 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1968, wyd. 3 1971, wyd. 4 1978.

T. 2 uzupełniony opowiadaniem: Obrona Niemczy [poz. ↑].

Z cyklu: Powieści piastowskie, cz. 3; cz. 1 zob. poz. ↑.

12. Przełom. Powieść. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1964, 452 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1965, wyd. 2 [!] 1969, wyd. 4 1975, wyd. 5 1987.

Z cyklu: Powieści piastowskie, cz. 9; cz. 1 zob. poz. ↑.

See Studies

13. Aleksander. [Powieść]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1967, 298 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1969, wyd. 3 1972; wyd. 4 Kraków: Wydawnictwo Literackie 1976; wyd. 5 Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza 1985.

Cz. 3 cyklu; cz. 1, 2 zob. poz. ↑, ↑.

See Studies

14. Parmenion. [Powieść]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1967, 273 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1967, wyd. 3 1972; wyd. 4 Kraków: Wydawnictwo Literackie 1976; wyd. 5 Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza 1985.

Cz. 2 cyklu; cz. 1, 3 zob. poz. ↑, ↑.

See Studies

15. Myśli. [Aforyzmy]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1971, 45 s.

16. Powrotna droga. [Powieść]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1971, 343 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1972, wyd. 3 1984.

Z cyklu: Powieści piastowskie, cz. 10; cz. 1 zob. poz. ↑.

17. Warna 1944. [Opowieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1971, 164 s. Wyd. nast.: wyd. 2 poprawione tamże 1976.

18. Przekleństwo. [Powieść]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1973, 273 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1980; wyd. 2 [!] Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1990.

Z cyklu: Powieści piastowskie; cz. 1 zob. poz. ↑.

19. Bracia. [Powieść]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1976, 408 s. Wyd. 2 tamże 1978.

Z cyklu: Powieści piastowskie; cz. 1 zob. poz. ↑.

See Studies

20. Bezkrólewie. [Powieść]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1979, 212 s. Wyd. 2 tamże 1988.

Z cyklu: Powieści piastowskie; cz. 1 zob. poz. ↑.

See Studies

21. Odnowiciel. [Powieść]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1984, 193 s. Wyd. 2 tamże 1988.

Z cyklu: Powieści piastowskie; cz. 1 zob. poz. ↑.

22. Nowele zebrane. Przedmowa: T. Kudliński. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza 1986, 248 s.

Zawartość

Sprawiedliwość; Temida jest ślepa; Digitus Dei; W cudzej skórze; Zły sen; Dezerter; Chybiony strzał; Wilczy las; Dzień zaduszny; Też myśliwy; Zakład; Chrzest Polski; Zwycięstwo pod Grunwaldem.

Przekłady

1. A. Schreiner: Polityka zagraniczna Niemiec 1871-1945. Cz. 1. 1871-1918. Tłumaczenie: K. Bunsch, K. Rapaczyński. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1956, 365 s.

2. R. Aldington: Śmierć bohatera. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1958, 359 s.

3. I. Duncan: Moje życie. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1959, 434 s. Wyd. nast. przeł. z angielskiego i niemieckiego K. Bunsch. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1969, tamże: wyd. 2 1974, wyd. 3 1982, wyd. 4 1983, wyd. 5 1986.

4. R.M.W. Kempner: Trzecia Rzesza w krzyżowym ogniu pytań. Z nie opublikowanych protokołów przesłuchań. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1971, 389 s. Wyd. 2 tamże 1975.

5. J. Thorwald: Stulecie detektywów. Drogi i przygody kryminalistyki. Przeł.: K. Bunsch, W. Kragen. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1971, 439 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1992, [wyd. 3] 1997.

6. J. Thorwald: Stulecie chirurgów. Według zapisków mojego dziadka, chirurga H.St. Hartmanna. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1980, 244 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 przejrzane i poprawione 1987, wyd. 3 1989, [wyd. 4] 1996.

Omówienia i recenzje

• Ankieta dla IBL PAN 1953, 1956, 1966, 1976.

Wywiady

• Przymierze z historią. Rozm. S. Jeżyński. „Tygodnik Kulturalny” 1971 nr 24.

• Rozm. J. Pieszczachowicz. „Kraków” 1984 nr 2.

Słowniki i bibliografie

• Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 1. Warszawa 1963.

• Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (M. Czermińska).

Ogólne

Artykuły

• J. Skórnicki: O powieściach historycznych Karola Bunscha. „Nowa Kultura” 1955 nr 29.

• M. Ruszczyc: Popularność kreskowa Bunscha. „Orka” 1958 nr 50.

• J. Kajtoch: Historia, awantury i miłostki. „Życie Literackie” 1959 nr 49.

• A. Hamerliński: Karol Bunsch. „Tygodnik Kulturalny” 1962 nr 49.

• M. Sienkiewicz: Karol Bunsch. „Życie Literackie” 1964 nr 42.

• K. Surowiec: O trylogii antycznej Karola Bunscha. „Prace Humanistyczne Towarzystwa Naukowego w Rzeszowie” 1986 nr 27.

• T. J. Żółciński: Karol Bunsch (Opowieściowe opowiadanie historii). „Argumenty” 1987 nr 51/52.

• B. Świtek: Optymizm historii. „Przegląd Tygodniowy” 1988 nr 1.

• E. Konończuk: Fragmentaryzm i cykliczność wobec powieści historycznej. O „Powieściach piastowskich” Karola Bunscha. W: Cykl i powieść. Białystok 2004.

Olimpias

• S. Stabryła: Trylogii część trzecia. „Twórczość” 1971 nr 3; przedruk pt. Trylogia macedońska. W tegoż: Hellada i Roma w Polsce. Kraków 1983 [dot. też: Aleksander, Parmenion].

Go back to position

Aleksander

• S. Stabryła: Trylogii część trzecia. „Twórczość” 1971 nr 3; przedruk pt. Trylogia macedońska. W tegoż: Hellada i Roma w Polsce. Kraków 1983 [dot. też: Olimpias, Parmenion].

Go back to position

Parmenion

• S. Stabryła: Trylogii część trzecia. „Twórczość” 1971 nr 3; przedruk pt. Trylogia macedońska. W tegoż: Hellada i Roma w Polsce. Kraków 1983 [dot. też: Olimpias, Aleksander].

Go back to position