BIO

Urodzony 21 lipca 1885 w Dobrkowie (Małopolska); syn Michała Wołk-Bunikiewicza i Marii z Wojtasiewiczów. Po ukończeniu szkoły średniej w Rzeszowie studiował filozofię, historię literatury i historię sztuki na uniwersytetach we Lwowie, Berlinie, Monachium (gdzie w 1907 zaprzyjaźnił się ze Stanisławem Przybyszewskim) i w Paryżu (1908). Pierwsze utwory publikował w 1905 w krakowskim dwutygodniku „Boruta” i w „Kurierze Litewskim”. Współpracował z „Naszym Krajem” (1906-07) i „Nową Gazetą” (1906-13). W 1913 przebywał w Londynie. W tym samym roku uzyskał stopień doktora filozofii. Ożenił się w 1913 z Marią Gralewską, późniejszą tłumaczką literatury czeskiej. W czasie I wojny światowej walczył jako oficer armii austriackiej w Czarnogórze. Ranny w 1914 został przewieziony do Pragi, gdzie przebywał do końca wojny. Zainteresował się wówczas kulturą czeską i rozpoczął pracę przekładową z literatury czeskiej. Jako ochotnik brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 i dosłużył się stopnia kapitana. Po przejściu do rezerwy osiadł w Warszawie i nawiązał w 1920 stałą, trwającą do 1939, współpracę z „Kurierem Warszawskim”, w którym prowadził dział krytyki artystycznej (Kronika artystyczna 1920-23, Z wystaw 1937-39); nadto opublikował tu w 1928-29 cykl żywotów świętych polskich. Od 1921-26 pracował w służbie dyplomatycznej. Jednocześnie (1921-22) redagował pismo literacko-artystyczne „Ponowa”. Po opublikowaniu antologii pt. Współczesna liryka czeska w przekładach (1923) otrzymał czeski order Lwa Białego za działalność przekładową. W 1924-26 współpracował z pismem „Wiek Nowy”, w którym ogłaszał cykl pt. Listy ze stolicy (1925-26). Był krótko bibliotekarzem w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, a także przez pewien czas nauczycielem gimnazjum w Warszawie. Oprócz utworów literackich publikował też opracowania z zakresu historii sztuki i krytyki sztuk plastycznych, m. in. liczne przedmowy i artykuły w katalogach wystaw malarskich. W okresie międzywojennym był członkiem Polskiego Pen Clubu. Od 1939 mieszkał w swym niewielkim majątku Proboszczewice koło Płocka, gdzie w czasie okupacji niemieckiej prowadził tajne nauczanie. Zmarł tamże w kwietniu 1946.

Twórczość

1. Komedia olimpijska. [Utwór dramatyczny w 1 akcie]. Warszawa, Kraków: G. Gebethner 1909, 42 s.

2. Wiosna. [Wiersze]. Warszawa: G. Gebethner 1911, 59 s.

3. Złote czasy. Komedia w 3 aktach. Warszawa: E. Wende; Lwów: K. Juffy 1912, 120 s. Prapremiera: Warszawa, Teatr Mały 1913.

Adaptacje

radiowe

Adaptacja i reżyseria: S. Pietrzykowski. Polskie Radio 1979.

4. Piosenki ułańskie. Komedia w 3 aktach. Prapremiera: Warszawa, Teatr Rozmaitości 1917. Wyd. Lwów: Wydawnictwo Polskie, Warszawa: E. Wende 1919, 122 s.

5. Sowizdrzały. Komedia w 3 aktach. Prapremiera: Warszawa, Teatr Rozmaitości 1918. Wyd. Lwów: Wydawnictwo Polskie, Warszawa: E. Wende 1919, 114 s.

6. Ballady. [Wiersze]. Lwów: Wydawnictwo Polskie 1920, 90 s.

7. Wazon i róża. Komedia w 3 aktach. Straż nad Wisłą 1920 nr 5-8, 1921 nr 2-3. Wyd. osobne: Poznań, Lwów: Wydawnictwo Polskie 1922, 150 s.

8. Stanisław Lentz. [Studium]. Nowy Przegląd Literatury i Sztuki 1921 nr 5-6. Wyd. osobne: Warszawa: Biblioteka Polska 1922, 46 s.

9. Magia drogich kamieni. Wedle nauki filozofów i doświadczeń wielu szlachetnie urodzonych dam i kawalerów. Pani 1924 nr 12, 1925 nr 1-3, 5. Wyd. osobne: Warszawa: Wydawnictwo „Książki Dobrych Autorów” 1932, 69 s.

10. Cud miłości. Ballada dramatyczna w 3 aktach. Poznań: Wydawnictwo Polskie R. Wegner [1928], 61 s.

11. Olga Neumanowa. (Malarka). [Studium]. Warszawa: Druk. Kooperatywa [1929], [7] s.

12. Żywoty polskich diabłów. [Opowiadania]. Wiek Nowy 1929 nr 8306-8340. Wyd. osobne: Warszawa: Pionier 1930, 254 s. Wyd. nast. pt.Żywoty diabłów polskich”: [wyd. 2] Poznań: Druk. „Dziennik Poznański” 1932; wyd. 3 Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1960, tamże: wyd. 2 [!] 1985; [wyd. 5] 2002.

Zawartość

Gdzie jest piekło i którędy do niego iść należy?; W jaki sposób Boruta został wojewodą?; Szelmostwo Boruty; Wesele karczmarki Jagusi; Pan pułkownik Rogaliński; Diabla parafia; Pokaranie Mefista; Żałosny żywot diabła Hejdasza; Opowieść o nieprzyjemnym diable Rokicie; Historia żarłocznego diabła Fugasa; Diabeł opętany; Diabli kalendarz.

Przekłady

czeski

Kde je peklo, kudy vede k nǎmu cesta. [Przeł.] F. Bicek. Praha 1933.

13. Rapsod mazowiecki. [Wiersze]. Poznań: Wydawnictwo Polskie R. Wegner [1930], 94 s.

14. Rycerz śmierci. Poemat ogromnie bohaterski w 10 pieśniach. Naokoło Świata 1930 nr 72. Wyd. osobne: Warszawa: [druk.] B. Wierzbicki [1930], 11 s.

15. Literatura czeska. W: B. Vydra: Literatura czechosłowacka. Warszawa 1933 s. 747-798.

16. Wesoła nowina. Misterium Bożego Narodzenia w 6 obrazach. Warszawa: Wydawnictwo „Dobra Prasa” [1934], 65 s. Prapremiera: Warszawa, Teatr Misterium 1935.

17. Życie w kolorach. Powieść. Świat 1935 nr 40, 41, 45, 1936 nr 1-4, 6-9. Wyd. osobne: Warszawa: F. Hoesick [1936], 291 s.

18. Blanka Mercère. Jej życie i dzieło. Warszawa: Biblioteka Polska 1938, 51 s.

19. Czarny karnawał. [Powieść]. Warszawa: Rój 1938, 348 s.

Przekłady

1. Współczesna liryka czeska w przekładach W. Bunikiewicza. Wstęp: B. Vydra. Warszawa, Płock: Mazowiecka Spółka Wydawnicza 1924 [właśc. 1923], 131 s.

Prace redakcyjne

1. Literatura czeska. Wybór tekstów i układ: W. Bunikiewicz. W: Panteon wielkich twórców poezji i prozy. Antologia literatury współczesnej. T. 2. Warszawa: Trzaska, Evert, Michalski [1932], s. 747-798.

Omówienia i recenzje

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 1. Warszawa 1963.
J. B. Nycek: Witold Bunikiewicz. W tegoż: Ludzie i książki. Płock 1983.
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (H. Urbas).

Ogólne

Artykuły

J. Ożóg: Powieściopisarze z Rzeszowa. Gazeta Rzeszowska 1945 nr 15 [m. in. o W. Bunikiewiczu].
J. Nowak-Dłużewski: Pisarze zapomniani: Witold Bunikiewicz. (Wspomnienie o człowieku). Słowo Powszechne 1948 nr 152.
M. Smolarski: Wspomnienie o Witoldzie Bunikiewiczu. Życie i Myśl 1959 nr 7/8.
Z. Niedziela: Witold Bunikiewicz jako tłumacz poezji czeskiej. Slavia Occidentalis 1964 t. 24, przedruk w tegoż: Slawistyczne studia literackie od renesansu do współczesności. Kraków 1994.