BIO

Urodzony 30 listopada 1911 we wsi Stare Polaszki pod Kościerzyną, w rodzinie chłopskiej; syn Leona Bukowskiego i Anny Gołuńskiej. Uczęszczał do Państwowego Gimnazjum Klasycznego w Kościerzynie. Był członkiem, a w 1929-31 przewodniczącym, szkolnego Towarzystwa Filomatów Adama Mickiewicza, w którego wydawnictwie Druga Jednodniówka debiutował w 1929 wierszem Wieczór nad morzem oraz artykułem Wierzenia i legendy Kaszub. Po zdaniu matury w 1931 odbył roczną służbę wojskową w Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim. Od 1932 studiował polonistykę na Uniwersytecie Poznańskim; w 1936 uzyskał magisterium. Od listopada tegoż roku był pracownikiem Rady Zrzeszeń Naukowych, Artystycznych i Kulturalnych Ziemi Pomorskiej w Toruniu (przydzielony do prac bibliotecznych w Książnicy Miejskiej). Należał do Koła Literackiego Konfraterni Artystów w Toruniu (1936-39) i był członkiem redakcji jego organu „Teka Pomorska”, a w 1937-38 redaktorem naczelnym; w piśmie tym zamieszczał liczne artykuły, recenzje i notatki (podpisane AB, St. P.). W 1937 został członkiem Towarzystwa Naukowego w Toruniu. W 1938 ożenił się z Ewą Drachowską, nauczycielką polonistką. W 1938/39 jako stypendysta Funduszu Kultury Narodowej prowadził w bibliotekach Gdańska, Berlina i Królewca badania dotyczące życia kulturalnego i literackiego na Pomorzu w XIX i XX w. Po wybuchu wojny brał udział w obronie Warszawy; dostawszy się do niewoli niemieckiej, przebywał w oflagach kolejno w Braunschweigu (Brunszwiku) i Woldenbergu (Dobiegniewie), gdzie brał aktywny udział w akcjach kulturalnych i oświatowych m.in. jako wykładowca historii literatury na Wyższym Kursie Nauczycielskim. Od marca do lipca 1945 przebywał w Oflagu VIIA w Murnau. Następnie powrócił do kraju i podjął pracę naukową w Instytucie Bałtyckim w Toruniu, pełniąc funkcję zastępcy kierownika Wydziału Pomorzoznawczego i redaktora „Komunikatów Działu Informacji Naukowej” tegoż wydziału. Należał do redakcji pism „Zapiski Towarzystwa Naukowego w Toruniu” (1945-46), „Jantara” (1946-49) i bydgoskiej „Arkony” (1946-48). W pismach tych a także w „Przeglądzie Zachodnim” ogłaszał liczne prace naukowe i popularno-naukowe poświęcone w szczególności literaturze i kulturze Pomorza, Warmii i Mazur. W 1948 uzyskał doktorat na Uniwersytecie Poznańskim na podstawie pracy Regionalizm kaszubski. Ruch naukowy, literacki i kulturalny. Zarys monografii historycznej. W jesieni tegoż roku przeprowadził się wraz z Instytutem Bałtyckim do Gdańska. Był prezesem Towarzystwa Przyjaciół Muzeum Kaszubskiego w Kartuzach (do 1951) oraz członkiem Towarzystwa Przyjaciół Nauki i Sztuki w Gdańsku (do 1956). Po zrezygnowaniu z pracy w Instytucie Bałtyckim w kwietniu 1950 podjął pracę w dziale kulturalno-oświatowym „Dziennika Bałtyckiego” (do 1952); w jego dodatku „Rejsy” prowadził m. in. stałą rubrykę Norcyk Kaszubsci, w której zamieszczał (do 1954) wybrane utwory poezji kaszubskiej, opisy zwyczajów oraz drobne artykuły o tradycjach kaszubskich. Równocześnie od września 1950 pracował w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Gdańsku jako zastępca profesora, a od 1964 jako profesor nadzwyczajny. Pełnił funkcje kierownika Katedry Historii Literatury (1953-70), kierownika Zakładu Historii Literatury Polskiej po 1850 (1957-70), kierownika Zakładu Kaszuboznawczego (1958-69), kierownika Pracowni Literatury Ludowej i Regionalnej (1966-70). Był też w 1956-62 rektorem WSP w Gdańsku. Redagował „Gdańskie Zeszyty Humanistyczne” (1958-67) i był przewodniczącym komitetu redakcyjnego „Prac Historycznoliterackich WSP” (od 1965). W 1953-59 wykładał nadto jako samodzielny pracownik naukowy (od 1955 docent) na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Uczestniczył w działalności wielu instytucji i towarzystw naukowych: Instytutu Zachodniego (od 1956), Instytutu Bałtyckiego (przewodniczący Rady Naukowej 1958-68, później członek Rady), Gdańskiego Towarzystwa Naukowego (od 1956; redaktor „Rocznika Gdańskiego” od 1958, przewodniczący Komisji Etnograficznej 1957-62, Komisji Filologicznej 1963-73, Komisji Nauk o Literaturze od 1973), Komitetu Nauk o Literaturze Polskiej Polskiej Akademii Nauk (członek w 1960-71, 1975-79, 1981-83), Ośrodka Badań Naukowych im. W. Kętrzyńskiego w Olsztynie (od 1966). Brał też czynny udział w życiu społeczno-kulturalnym m. in. jako przewodniczący Oddziału Gdańskiego Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza (od 1952), przewodniczący Sekcji Literackiej Towarzystwa Wiedzy Powszechnej w Gdańsku (1955-57), przewodniczący Komisji Nauki i Szkolnictwa Wyższego Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR) w Gdańsku (1958-62; członek PZPR od 1954). W 1970 został profesorem Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Gdańskiego, w 1973 kierownikiem Zakładu Historii Literatury i Kultury Pomorza XIX i XX w. Za osiągnięcia w dziedzinie dydaktyczno-wychowawczej otrzymał w 1978 i powtórnie w 1981 Nagrodę Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki. W 1982 został mianowany profesorem zwyczajnym. Po przejściu na emeryturę w jesieni tegoż roku kontynuował pracę dydaktyczną i badawczą. Odznaczony m. in. Krzyżem Kawalerskim (1958) i Krzyżem Oficerskim (1973) Orderu Odrodzenia Polski, odznaką „Zasłużony Nauczyciel PRL” (1980). Zmarł 14 lutego 1997 w Gdańsku.

Works

1. Najlepsza książka. [Wiersz]. Toruń: W.Z. Januszewski 1946, [6] s.

Druk bibliofilski wydany w 25 egzemplarzach.

2. Wystawa kaszubskiej sztuki ludowej. Katalog. Oprac. i słowo wstępne: A. Bukowski. Kartuzy: Muzeum Kaszubskie 1949, 39 s.

3. Regionalizm kaszubski. Ruch naukowy, literacki i kulturalny. Zarys monografii historycznej. Poznań: Instytut Zachodni 1950, VIII, 399 s.

4. Pojezierze kaszubskie. [Współautorzy:] F. Mamuszka, S. Szymborski. Warszawa: Kraj 1952, 31 s.

5. Pomorze w dobie narastania i rozwoju kapitalizmu. [Współautor:] T. Cieślak. [Warszawa:] Polska Akademia Nauk 1954, 121 s.

6. Strajk szkolny na Pomorzu Gdańskim w latach 1906-1907. Bydgoszcz: Wieczorowy Uniwersytet Marksizmu-Leninizmu 1956, 48 s., powielone.

7. Działalność naukowa Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Gdańsku w latach 1958-1959. [Współautorzy:] K. Chruściński, E. Rabowicz. Gdańsk: Wyższa Szkoła Pedagogiczna 1960, 137 s., powielone.

8. Pomorze Gdańskie w powstaniu styczniowym. Gdańsk: Gdańskie Towarzystwo Naukowe 1964, 214 s.

9. Juliusz Kraziewicz (1829-1895) pionier polskich kółek rolniczych. Gdańsk: Krajowa Agencja Wydawnicza 1978, 81 s.

10. Folklor literacki Kociewia. [Autorzy:] A. Bukowski, N. Fijak. Gdańsk: WOK Muzeum Ziemi Kociewskiej w Starogardzie Gdańskim, Towarzystwo Miłośników Ziemi Kociewskiej w Starogardzie Gdańskim 1982, 41 s.

Tu A. Bukowski: Badania nad folklorem kociewskim w epoce zaboru pruskiego, s. 3-20.

11. Sercem po ugorze. Wiersze obozowe. Gdańsk 1989, 27 s.

12. Waplew. Zapomniana placówka kultury polskiej na Pomorzu Nadwiślańskim. Wrocław, Gdańsk; Ossolineum 1989, 208 s.

13. Pomorskie wojaże Chopina. Gdańsk: Marpress 1993, 46 s.

14. Za drutami oflagów. Dziennik oficera 1939-1945. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1993, 382 s.

Dziennik z oflagów: XI B Braunschweig, II C Woldenberg, VII A Murnau.

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

Cenowa i cenowizm. Jantar 1947 z. 1 s. 24-42; odbitka pt. Florian Cenowa, twórca regionalizmu kaszubskiego. Szkic literacki. Gdańsk 1947, 19 s.
Rok 1848 na Pomorzu. Jantar 1948 z. 2 s. 111-148.
Oblicze społeczne twórcy ruchu młodokaszubskiego [A. Majkowskiego]. Przegląd Zachodni 1950 nr 5/6 s. 435-451.
Kult Adama Mickiewicza na Pomorzu. Gdańskie Zeszyty Humanistyczne 1959 nr 1/2 s. 5-24.
Działalność literacka i społeczna Hieronima Derdowskiego w Ameryce (1885-1902). Rocznik Gdański 1960/1961 s. 83-157.
Udział Floriana Ceynowy w powstaniach 1846, 1848 i 1863 roku w świetle nowych dokumentów. Gdańskie Zeszyty Humanistyczne 1960 nr 1/2 s. 5-47.
Pierwsza wersja powieści Aleksandra Majkowskiego o Remusie. Gdańskie Zeszyty Humanistyczne 1966 nr 14 s. 157-182.
Florian Ceynowa w gimnazjum chojnickim (1831-1841). Studium z dziejów oświaty, konspiracji i folklorystyki pomorskiej. Rocznik Gdański 1967 s. 74-157.
Rodzina i wieś rodzinna Floriana Ceynowy. Gdańskie Zeszyty Humanistyczne 1967 nr 15 s. 139-180.
Gazeta Toruńska” (1867-1921). Rocznik Toruński 1969 s. 99-130.
Józef Wybicki w świetle obchodów jego rocznic i Sesji Gdańskiego Towarzystwa Naukowego. Rocznik Gdański 1971 z. 2 s. 5-88.
Tajne organizacje samokształceniowe gimnazjalistów pomorskich w XIX w. W: Filomaci pomorscy. Gdańsk 1975 s. 9-22.
Folklorystyka Pomorza Gdańskiego za czasów Oskara Kolberga. W: Oskar Kolberg na Pomorzu Gdańskim. Gdańsk 1976 s. 35-66.
Gdańskie „Pomorze” (1921-1925) poprzednik „Rocznika Gdańskiego. Rocznik Gdański 1978 z. 2 s. 47-71.
Dwaj prozaicy kaszubscy: Augustyn Necel i Jan Piepka. W: Literatura Gdańska i Ziemi Gdańskiej 1945-1975. Gdańsk 1979 s. 118-149.
Literatura Kaszubów i o Kaszubach. W: Pojezierze kaszubskie. Gdańsk 1979 s. 379-410.
Życie kulturalne i literackie Gdyni w latach 1920-1939. W: Gdynia. Gdańsk 1979 s. 91-189.
Pamiętnikarze pomorscy w epoce zaboru pruskiego. Rocznik Gdański 1980 z. 2 s. 5-74.
Pomorze Gdańskie. (Od Ceynowy do „Gryfa”). W: Dzieje folklorystyki polskiej 1864-1918. Warszawa 1982 s. 391-419.
Ideały pozytywistyczne w piśmiennictwie pomorskim lat 1850-1870. W: Problemy literatury polskiej okresu pozytywizmu. Seria 2. Wrocław 1983 s. 103-161.
Oświata i nauka w programie pozytywistycznym Toruńskiego Towarzystwa Moralnych Interesów (1869-1884). Rocznik Gdański 1983 z. 2 s. 5-58.
Ośrodki życia kulturalno-literackiego na Pomorzu w latach 1920-1939. Rocznik Gdański 1986 z. 2 s. 7-44.
Środowisko literackie w Wolnym Mieście Gdańsku w latach 1920-1939. Rocznik Gdański 1986 z. 2 s. 151-178.
Wiatr od Morza” 1946 [oraz] Bibliografia zawartości miesięcznika. Gdański Rocznik Kulturalny 1986 s. 9-39.
Fale” – sopockie czasopismo artystyczno-literackie (1925-1928). Gdański Rocznik Kulturalny 1987 s. 7-15.
Pięćdziesiąt tomów „Rocznika Gdańskiego. „Rocznik Gdański 1990wyd. 1991 [z. 1] s. 5-27.
Literackie spotkania z Wybrzeżem Gdańskim w XIX w. „Rocznik Gdański” 1990 wyd. 1992 z. 2 s. 5-67.

Prace edytorskie i redakcyjne

1. A. Majkowski: Żëcé i przigodë Remusa. Zvjercadło Kaszubskji. (Pisma T. 1) [Oprac. i] przedmowa: A. Bukowski. Toruń: Staraniem „Stanicy” Zrzeszenia Miłośników Kaszubszczyzny w Toruń 1938 [1939], XXIV, 582 s.
2. H. Derdowski: Pisma prozą. Zebrał i przedmowę napisał. A. Bukowski. Kartuzy: Gazeta Kartuzka 1939, XIV, 103 s.
3. Pomorze Gdańskie 1807-1850. Wybór źródeł. Oprac.: A. Bukowski. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1958, CVII, 476 s.
4. Województwo Gdańskie w XX-leciu Polski Ludowej. Księga referatów i materiałów sesji naukowej z 11-12 maja 1965 r. Przygotowanie pod red. A. Bukowskiego. Gdańsk: Gdańskie Towarzystwo Naukowe 1965, 427 s.
5. Józef Wybicki. Księga zbiorowa. Pod red. A. Bukowskiego. Gdańsk: Wydawnictwo Ossolineum 1975, 373 s.
6. Archiwum Wybickiego. T. 3. Z materiałów zebranych przez M. Skałkowskiego i A. Lewaka przygotował do druku A. Bukowski. Gdańsk: Wydawnictwo Ossolineum 1978, 382 s.
7. Gdynia. Sylwetki ludzi, oświata i nauka, literatura i kultura. Pod red. A. Bukowskiego. Gdańsk: Wydawnictwo Ossolineum 1979, 438 s.
8. Literatura Gdańska i Ziemi Gdańskiej w latach 1945-1975. Praca zbiorowa pod red. A. Bukowskiego. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie 1979, 383 s. Zob. poz. .
9. J. Dembieński: Radości mało – goryczy dużo. Pamiętnik Pomorzanina z lat 1879-1920. Oprac., przygotował do druku i wstępem poprzedził A. Bukowski. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1985, 421 s.
10. Kultura umysłowa i literacka na Pomorzu w latach 1920-1939. Praca zbiorowa pod red. A. Bukowskiego. „Rocznik Gdańskit. 46: 1986 z. 2, 316 s.
11. Literatura Gdańska i Ziemi Gdańskiej po 1945 r. Praca zbiorowa pod red. A. Bukowskiego. T. 2. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie 1986, 291 s. Zob. poz. .
12. Listy Bernarda Sychty 1937-1982. Oprac.: A. Bukowski. Gdańsk: Marpress 1994, 101 s.
Listy do A. Bukowskiego.

Analyses and reviews

Ankieta dla IBL PAN 1973, 1983, 1989.

Wywiady

Wokół Gdańska i Pomorza. Rozm. A. Kietrys. Rzeczpospolita 1987 nr 137.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 1. Warszawa 1963.
Redakcja: Kalendarium życia i działalności prof. Andrzeja Bukowskiego, D. Latra, B. Szczęch; Bibliografia publikacji prof. Andrzeja Bukowskiego. Zeszyty Naukowe Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Gdańskiego. Prace Historycznoliterackie 1986 z. 10/11.
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (Redakcja).
Słownik badaczy literatury polskiej. T. 4. Łódź 2001 (Z. Jędrzyński).

Ogólne

Artykuły

J. Data: Andrzej Bukowski. Pamiętnik Literacki 1998 z. 3.
J. Data: Andrzej Bukowski (1911-1997). Rocznik Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza 1997 wyd. 1998.
J. Samp: Profesor Andrzej Bukowski – filolog, pomorzoznawca i edytor. Rocznik Gdański 1998 z. 1.
L. Lubecki: Moje kontakty z prof. Andrzejem Bukowskim; J. Borzyszkowski: Spuścizna Andrzeja Bukowskiego (1911-1997). Acta Cassubiana 1999 t. 1.

Regionalizm kaszubski

L. Bądkowski: Monografia kaszubskiego regionalizmu. Rejsy 1950 nr 34.
K. Nitsch. „Język Polski1951 nr 1.
T. Cieślak. „Zapiski Towarzystwa Naukowego w Toruniu1952 nr 1/4.
K. Kantak. „Wiadomości”, Londyn 1952 nr 4.
K. Kantak. „Kaszëbe1958 nr 11.

Pomorze Gdańskie w powstaniu styczniowym

W. Zajewski. „Rocznik Gdański1964.
E. Halicz. „Kwartalnik Historyczny1965 z. 4.
S. Kieniewicz. „Przegląd Historyczny1965 z. 1.
K. Kubik. „Gdańskie Zeszyty Humanistyczne. Seria Pomorzoznawczanr 16: 1967.

Juliusz Kraziewicz

W. Jakóbczyk. „Rocznik Gdański1979 z. 2.

Za drutami oflagów

D. Kisielewicz. „Łambinowicki Rocznik Muzealny1994 t. 17.

Działalność literacka i społeczna Hieronima Derdowskiego w Ameryce (1885-1902)

J. Żurawicka. „Problemy Polonii Zagranicznej1962/1963 t. 3.

Pamiętnikarze pomorscy w epoce zaboru pruskiego

[G. Labuda] G. L. „Studia Źródłoznawcze 1983 t. 28.
T. Cieślak. „Studia i Materiały z Dziejów Wielkopolski1985 z. 1.