BUKOWSKI Andrzej

Urodzony 30 listopada 1911 we wsi Stare Polaszki pod Kościerzyną, w rodzinie chłopskiej; syn Leona Bukowskiego i Anny Gołuńskiej. Uczęszczał do Państwowego Gimnazjum Klasycznego w Kościerzynie. Był członkiem, a w 1929-31 przewodniczącym, szkolnego Towarzystwa Filomatów Adama Mickiewicza, w którego wydawnictwie Druga Jednodniówka debiutował w 1929 wierszem Wieczór nad morzem oraz artykułem Wierzenia i legendy Kaszub. Po zdaniu matury w 1931 odbył roczną służbę wojskową w Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim. Od 1932 studiował polonistykę na Uniwersytecie Poznańskim; w 1936 uzyskał magisterium. Od listopada tegoż roku był pracownikiem Rady Zrzeszeń Naukowych, Artystycznych i Kulturalnych Ziemi Pomorskiej w Toruniu (przydzielony do prac bibliotecznych w Książnicy Miejskiej). Należał do Koła Literackiego Konfraterni Artystów w Toruniu (1936-39) i był członkiem redakcji jego organu „Teka Pomorska”, a w 1937-38 redaktorem naczelnym; w piśmie tym zamieszczał liczne artykuły, recenzje i notatki (podpisane AB, St. P.). W 1937 został członkiem Towarzystwa Naukowego w Toruniu. W 1938 ożenił się z Ewą Drachowską, nauczycielką polonistką. W 1938/39 jako stypendysta Funduszu Kultury Narodowej prowadził w bibliotekach Gdańska, Berlina i Królewca badania dotyczące życia kulturalnego i literackiego na Pomorzu w XIX i XX w. Po wybuchu wojny brał udział w obronie Warszawy; dostawszy się do niewoli niemieckiej, przebywał w oflagach kolejno w Braunschweigu (Brunszwiku) i Woldenbergu (Dobiegniewie), gdzie brał aktywny udział w akcjach kulturalnych i oświatowych m.in. jako wykładowca historii literatury na Wyższym Kursie Nauczycielskim. Od marca do lipca 1945 przebywał w Oflagu VIIA w Murnau. Następnie powrócił do kraju i podjął pracę naukową w Instytucie Bałtyckim w Toruniu, pełniąc funkcję zastępcy kierownika Wydziału Pomorzoznawczego i redaktora „Komunikatów Działu Informacji Naukowej” tegoż wydziału. Należał do redakcji pism „Zapiski Towarzystwa Naukowego w Toruniu” (1945-46), „Jantara” (1946-49) i bydgoskiej „Arkony” (1946-48). W pismach tych a także w „Przeglądzie Zachodnim” ogłaszał liczne prace naukowe i popularno-naukowe poświęcone w szczególności literaturze i kulturze Pomorza, Warmii i Mazur. W 1948 uzyskał doktorat na Uniwersytecie Poznańskim na podstawie pracy Regionalizm kaszubski. Ruch naukowy, literacki i kulturalny. Zarys monografii historycznej. W jesieni tegoż roku przeprowadził się wraz z Instytutem Bałtyckim do Gdańska. Był prezesem Towarzystwa Przyjaciół Muzeum Kaszubskiego w Kartuzach (do 1951) oraz członkiem Towarzystwa Przyjaciół Nauki i Sztuki w Gdańsku (do 1956). Po zrezygnowaniu z pracy w Instytucie Bałtyckim w kwietniu 1950 podjął pracę w dziale kulturalno-oświatowym „Dziennika Bałtyckiego” (do 1952); w jego dodatku „Rejsy” prowadził m. in. stałą rubrykę Norcyk Kaszubsci, w której zamieszczał (do 1954) wybrane utwory poezji kaszubskiej, opisy zwyczajów oraz drobne artykuły o tradycjach kaszubskich. Równocześnie od września 1950 pracował w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Gdańsku jako zastępca profesora, a od 1964 jako profesor nadzwyczajny. Pełnił funkcje kierownika Katedry Historii Literatury (1953-70), kierownika Zakładu Historii Literatury Polskiej po 1850 (1957-70), kierownika Zakładu Kaszuboznawczego (1958-69), kierownika Pracowni Literatury Ludowej i Regionalnej (1966-70). Był też w 1956-62 rektorem WSP w Gdańsku. Redagował „Gdańskie Zeszyty Humanistyczne” (1958-67) i był przewodniczącym komitetu redakcyjnego „Prac Historycznoliterackich WSP” (od 1965). W 1953-59 wykładał nadto jako samodzielny pracownik naukowy (od 1955 docent) na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Uczestniczył w działalności wielu instytucji i towarzystw naukowych: Instytutu Zachodniego (od 1956), Instytutu Bałtyckiego (przewodniczący Rady Naukowej 1958-68, później członek Rady), Gdańskiego Towarzystwa Naukowego (od 1956; redaktor „Rocznika Gdańskiego” od 1958, przewodniczący Komisji Etnograficznej 1957-62, Komisji Filologicznej 1963-73, Komisji Nauk o Literaturze od 1973), Komitetu Nauk o Literaturze Polskiej Polskiej Akademii Nauk (członek w 1960-71, 1975-79, 1981-83), Ośrodka Badań Naukowych im. W. Kętrzyńskiego w Olsztynie (od 1966). Brał też czynny udział w życiu społeczno-kulturalnym m. in. jako przewodniczący Oddziału Gdańskiego Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza (od 1952), przewodniczący Sekcji Literackiej Towarzystwa Wiedzy Powszechnej w Gdańsku (1955-57), przewodniczący Komisji Nauki i Szkolnictwa Wyższego Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR) w Gdańsku (1958-62; członek PZPR od 1954). W 1970 został profesorem Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Gdańskiego, w 1973 kierownikiem Zakładu Historii Literatury i Kultury Pomorza XIX i XX w. Za osiągnięcia w dziedzinie dydaktyczno-wychowawczej otrzymał w 1978 i powtórnie w 1981 Nagrodę Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki. W 1982 został mianowany profesorem zwyczajnym. Po przejściu na emeryturę w jesieni tegoż roku kontynuował pracę dydaktyczną i badawczą. Odznaczony m. in. Krzyżem Kawalerskim (1958) i Krzyżem Oficerskim (1973) Orderu Odrodzenia Polski, odznaką „Zasłużony Nauczyciel PRL” (1980). Zmarł 14 lutego 1997 w Gdańsku.