Urodzony 28 lutego 1895 w Tyflisie (Tbilisi) w rodzinie inteligenckiej; syn Leona Brzęczkowskiego i Bronisławy z Bereżeckich. Szkołę średnią ukończył w Kerczu na Krymie. Studia prawnicze odbywał na uniwersytetach w Charkowie i Petersburgu. Po I wojnie światowej przyjechał do Polski i zarzuciwszy praktykę prawniczą, pracował jako dziennikarz w Polskiej Agencji Telegraficznej. Debiutował w 1921 wierszem Z krainy czerwonej śmierci opublikowanym w piśmie „Ponowa” (nr 2), w którego redagowaniu uczestniczył w 1922. Ogłaszał utwory również m.in. w piśmie „Pamiętnik Warszawski” (1929-30). Podczas okupacji niemieckiej mieszkał w Warszawie i pracował jako robotnik, a następnie woźny w szkole. Po wojnie kontynuował pracę literacką, zajmując się głównie przekładami z literatury rosyjskiej i z literatur innych narodów Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Przekłady i opowiadania publikował m.in. w czasopismach: „Lewy Tor” (1945-46), „Świat się zmienia” (1948-49), „Sztandar Młodych” (1950-53), „Kobieta i Życie” (1954-58), „Kierunki” (1958-59), „Kultura” (1964-66), „Tygodnik Kulturalny” (1965-66). Pracował też jako redaktor w Polskiej Agencji Prasowej. Od 1957 był członkiem Polskiego PEN Clubu. Odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi (1945) za pracę dziennikarską. Zmarł 13 grudnia 1967 w Warszawie.

Twórczość

1. Stepy i chodniki. [Wiersze]. Warszawa: Nakład Sonata 1921, 72 s.

2. Dróg skrzyżowania. [Poemat prozą]. Cz. 1-2. Lublin,Warszawa: cz. 1 nakład Sonata, cz. 2 nakład Lucifer 1922, 92 s.

3. Asza. [Nowele]. Warszawa: Rój 1927, 263 s.

Zawartość

Asza; Na szlaku; Na stacji.

See Studies

4. Ludzie legendy. [Powieść]. Warszawa: Rój 1928, 238 s.

See Studies

5. Wraki. Powieść. Warszawa: Gebethner i Wolff 1931, 175 s.

See Studies

6. Nocny gość. [Opowiadania]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry” 1958, 220 s.

Zawartość

Asza [poz. ↑]; Promienie. (Opowieść fantastyczna); Palec strachu; Na działkach; Nocny gość; Frycek; Don Kichot na Mazowszu. (Szkic ironiczny); Człowiek za burtą. (Szkic); Człowiek zmienia skórę. (Szkic dermatologiczny).

See Studies

7. Człowiek na co dzień. Opowiadania. Warszawa: Czytelnik 1967, 233 s.

Zawartość

Bohater; Telefonista Chmielak; Włos z głowy nie spadnie; Krzyk dziecka; Człowiek na co dzień; Ludzie na uboczu; Spec; Sandałki; Akwarium; Połów; Świadome ojcostwo; Sprawiedliwość; Marena; Na błękitnym szlaku; Wielka przygoda; Najpiękniejsza przygoda; Spełnione marzenie; Szczupak; Ania; Logika rzeczywistości; Spotkanie.

See Studies

Przekłady

1. W. Panowa: Krużylicha. [Powieść]. Warszawa: Książka i Wiedza 1949, 268 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 1950, wyd. 2 [!] 1952, wyd. 3 1952, wyd. 4 1953.

2. A. Małyszkin: Ludzie z głuchej prowincji. [Powieść]. Warszawa: Książka i Wiedza 1950, 338 s.

3. F. Panfierow: Bruski. [Powieść]. T. 1-4. Warszawa: Książka i Wiedza 1950, 282 + 285 + 309 + 385 s.

4. A. Czejszwili: Lelo. [Powieść]. Przeł. z rosyjskiego J. Brzęczkowski. Warszawa: Książka i Wiedza 1951, 359 s.

5. M. Czernyszewski: Co robić? Z opowiadań o nowych ludziach. Powieść. Warszawa: Książka i Wiedza 1951, 545 s.

6. M. Gogol: [Opowiadania]. W: M. Gogol: Utwory wybrane. T. 2. Warszawa: Czytelnik 1951; toż w wyd. 2 Warszawa 1953; Wybór utworów. Warszawa 1954; Wybór pism. Warszawa: Książka i Wiedza 1954; Pisma wybrane. T. 1-2. Warszawa: Czytelnik 1956; Opowieści. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1972. Biblioteka Narodowa II, 169.

7. A. Karawajewa: Światła. Powieść. Warszawa: Książka i Wiedza 1951, 232 s. Przedruk w: A. Karawajewa: Ojczyzna; Światła; Rozmach; Dom rodzinny. Przeł.: J. Brzęczkowski, J. Dmochowska, E. Kański. Warszawa: Książka i Wiedza 1953.

8. M. Czernyszewski: Prolog. Powieść z lat sześćdziesiątych. Warszawa: Książka i Wiedza 1952, 458 s.

9. N. Popowa: Na warcie pokoju. Powieść. Warszawa: Czytelnik 1952, 239 s.

10. M. Gorki: [Opowiadania]. W: M. Gorki: Opowiadania i bajki. Warszawa: Nasza Księgarnia 1953; Wybór dzieł. T. 1. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1954; Pisma. T. 1, 7, 9. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1954-1956.

11. M. Ibrahimow: Nadejdzie dzień. Powieść. Przeł. z rosyjskiego J. Brzęczkowski. Warszawa: Książka i Wiedza 1953, 506 s. Wyd. nast.: wyd. 1 [!]. T. 1-2. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1953, 259 + 271 s.

See Studies

12. B. Łukianow, W. Łatow: Bez dzieciństwa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry” 1953, 174 s.

O sytuacji dziecka w krajach kapitalistycznych.

13. S. Makaszyn: Sałtykow-Szczedrin. [Biografia]. [T. 1]. Warszawa: Czytelnik 1953, 358 s.

14. L. Żarikow: Opowieść o surowym przyjacielu. Warszawa: Nasza Księgarnia 1954, 230 s.

15. D. Grigorowicz: Anton Nieborak i inne opowiadania. Warszawa: Czytelnik 1956, 296 s.

16. A. Czechow: [Opowiadania]. W: A. Czechow: Dzieła. T. 3, 5. Warszawa: Czytelnik 1957.

17. M. Gogol: Proces; Antyszambra; Urywek; Po premierze. W: M. Gogol: Pisma wybrane. T. 3: Utwory dramatyczne. Warszawa: Czytelnik 1957.

18. W. Weresajew: Zwierzenia lekarza. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1957, 265 s.

19. W. Grossman: Dziewięć opowiadań. Przeł.: J. Brzęczkowski, M. Bogucka. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1959, 255 s.

W przekładzie J. Brzęczkowskiego: W Berdyczowie; Wiosna; Marzenie; Własow; Dusza żołnierza Armii Czerwonej; Stary nauczyciel; Piekło Treblinki.

20. H. Kwitka-Osnowianienko: Pan Chalawski. [Powieść]. Przeł. [z rosyjskiego J. Brzęczkowski]. Warszawa: Czytelnik 1959, 303 s.

21. M. Pomjałowski: Obrazki z bursy. [Opowiadania]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1959, 226 s.

22. W. Majakowski: Jak się macie i inne scenariusze filmowe. Przeł.: J. Koenig, J. Brzęczkowski. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1960, 265 s.

W przekładzie J. Brzęczkowskiego: Jak się macie; Historia pewnego nagana; Towarzysz Kopytko czyli Precz z tłuszczem; Zapomnij o kominku.

23. S. Sergiejew-Cienski: Topiel i inne opowiadania. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1960, 273 s.

24. P. Werszychora: Operacja „San — Wisła”. Wspomnienia partyzanta. [Cz. 1]. Przeł. [z rosyjskiego J. Brzęczkowski]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry” 1960, 299 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1964, wyd. 3 1968.

25. M. Bubennow: Zdobywcy stepów. [Powieść]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry” 1961, 263 s.

26. A. Goldenwaizer: Tołstoj wśród bliskich. Przeł.: H. Winawerowa. Przekł. uzupełniony i poprawiony: J. Brzęczkowski i K. Latoniowa. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1961, 380 s.

27. B. Jasieński: Człowiek zmienia skórę. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1961, 682 s.

See Studies

28. K. Simonow: Żywi i martwi. [Powieść]. T. 1-2. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1961, 340 + 326 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1963, wyd. 3 1966, wyd. 4 przejrzane i poprawione 1968, wyd. 5 1975, wyd. 6 1977, [wyd. 7] 1984.

29. W. Szyszkow: Tajga. Powieść. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1961, 212 s.

30. W. Nareżny: Dwóch Iwanów czyli Pieniactwo. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1962, 191 s.

31. G. Władimow: Katastrofa. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1962, 171 s.

See Studies

32. J. Siemienow: Ostatni lot. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1963, 184 s.

33. W. Guliarowski: Moje miasto. [Wspomnienia]. Warszawa: Czytelnik 1964, 419 s.

34. A. Tołstoj: Błękitne miasta i inne opowiadania. Przeł.: J. Brodzki, J. Brzęczkowski, T. Żeromski. Warszawa: Czytelnik 1964, 350 s. Wyd. nast. [skrócone] pt. Żmija. Opowiadania. Przeł.: J. Brzęczkowski, T. Żeromski. Warszawa: Książka i Wiedza 1977, 85 s.

Zawartość

W przekładzie J. Brzęczkowskiego: Pod wodą; Miłość; Przywidzenie; Współlokator; Biała noc; Starodawnym szlakiem; Gobelin Marii Antoniny; Marta Rabe, – w wyd. nast. w przekładzie J. Brzęczkowskiego: Marta Rabe.

35. G. Trojepolski: W szuwarach. Z notatnika myśliwego. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1965, 201 s.

36. K. Worobiow: Cena radości. Polegli pod Moskwą. [Opowiadania]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1965, 182 s.

37. D. Mamin-Sibirjak: Czarne uszko. [Opowiadania]. Przeł.: J. Brzęczkowski, J. Laskowska. Warszawa: Nasza Księgarnia 1967, 44 s.

Omówienia i recenzje

• Ankieta dla IBL PAN 1966.

Słowniki i bibliografie

• Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 1. Warszawa 1963.

• „Rocznik Literacki 1967” wyd. 1969 (P. Grzegorczyk).

Ogólne

Artykuły

• S. Strumph-Wojtkiewicz: Jerzy Brzęczkowski. (Sylwetka pisarza zapomnianego). „Stolica” 1958 nr 48.

Asza

• H. Drzewiecki: Proza Brzęczkowskiego. „Wiadomości Literackie” 1928 nr 44 [dot. też: Ludzie legendy].

• S. Czosnowski: Dwie książki Brzęczkowskiego. „Epoka” 1929 nr 129 [dot. też: Ludzie legendy].

Go back to position

Ludzie legendy

• H. Drzewiecki: Proza Brzęczkowskiego. „Wiadomości Literackie” 1928 nr 44 [dot. też: Asza].

• S. Czosnowski: Dwie książki Brzęczkowskiego. „Epoka” 1929 nr 129 [dot. też: Asza].

Go back to position

Wraki

• A. Zahorska. „Rzeczpospolita” 1931 nr 327, 328.

Go back to position

Nocny gość

• S. Lichański: „Szkoła globtrotterów”. „Nowe Książki” 1958 nr 23.

• S. Podhorska-Okołów: Tęsknota za wielkością. „Twórczość” 1959 nr 5.

Go back to position

Człowiek na co dzień

• W. Maciąg: Kto czym żyje. Przychodzę opowiedzieć... „Życie Literackie” 1967 nr 49.

• M. Fik. „Nowe Książki” 1968 nr 6.

Go back to position