Brzechwa Jan – Słownik Pisarzy i Badaczy XX i XXI w.

BIO

Urodzony 15 sierpnia 1898 w Żmerynce na Podolu[P]; syn Aleksandra Lesmana, inżyniera, i Michaliny z Lewickich, nauczycielki francuskiego; brat stryjeczny Bolesława Leśmiana, poety. W związku z pracą ojca na kolei zmieniał w dzieciństwie kilkakrotnie miejsce zamieszkania (Wielkie Łuki, Nowo-Sokolniki, Kijów). Do gimnazjum uczęszczał kolejno w Kijowie, Warszawie i Piotrogrodzie (Petersburgu). Debiutował w 1915 wierszami drukowanymi w piotrogrodzkim „Sztandarze” i kijowskich „Kłosach Ukraińskich” (pod pseudonimem Brzechwa). Po ukończeniu szkoły średniej w 1916 studiował medycynę na uniwersytecie w Kazaniu. Był założycielem i sekretarzem studenckiego pisma „Przyszłość,” w którym drukował felietony i wiersze. W 1918 przyjechał do Warszawy i zapisał się na Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Warszawskiego (UW). W tymże roku wstąpił ochotniczo do 36 pułku piechoty Legii Akademickiej, później służył jako medyk w szpitalu polowym. Uczestniczył w kampanii lwowskiej i w wojnie polsko-bolszewickiej (później odznaczony Medalem Niepodległości). Po zdemobilizowaniu w 1920 rozpoczął studia prawnicze na UW. Od 1918 pisywał (pod pseudonimem Szerszeń) teksty satyryczne dla kabaretów warszawskich: Argus, Miraż, Sfinks, Qui pro Quo, Perskie Oko, Morskie Oko, Czerwony As. W okresie studiów współpracował także z teatrzykiem studenckim Gaudeamus. Nadto ogłaszał wiersze liryczne, m.in. w „Wiadomościach Literackich” i „Skamandrze” (pod pseudonimem Stanisław Rudawa). Od 1926 był członkiem Związku Zawodowego Literatów Polskich (ZZLP). W tymże roku zawarł związek małżeński z Marią Sunderland (rozwiedzeni ok. 1928). Następnie był żonaty z Karoliną Lent z domu Meyer (rozwiedzeni). Po uzyskaniu w 1924 magisterium, odbywał do 1929 aplikację sądową i adwokacką. Następnie pracował jako adwokat oraz radca prawny Związku Autorów i Kompozytorów Scenicznych (ZAiKS; był jego współzałożycielem w 1918), specjalizując się w dziedzinie prawa autorskiego. Był autorem studiów specjalistycznych z tego zakresu i współpracował z krajowymi i zagranicznymi czasopismami prawniczymi. Występował m. in. jako pełnomocnik Zenona Przesmyckiego (Miriama) w procesie przeciwko Tadeuszowi Piniemu o prawa do publikacji twórczości Cypriana Kamila Norwida. Nadal współpracował z kabaretami; był kierownikiem artystycznym kabaretu Wesoły Wieczór (1930-31) i kierownikiem literackim Nowego Momusa (1933-34), pisał teksty dla Stańczyka i Ali Baby. Od 1930 był członkiem Polskiego PEN Clubu. W 1938 zaczął ogłaszać utwory dla dzieci. W okresie II wojny światowej mieszkał nadal w Warszawie; pracował przez pewien czas jako ogrodnik w gospodarstwie rolniczo-spożywczym na Służewcu. Kontynuował twórczość dla dzieci (powstałe wówczas utwory opublikował po zakończeniu wojny). W 1945 zamieszkał w Łodzi, gdzie do 1948 pracował jako radca prawny Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik” i ZAiKS-u oraz redaktor Biblioteki Tekstów Ustaw. Był członkiem rzeczywistym Międzynarodowej Komisji Prawa Autorskiego; uczestniczył w konferencjach międzynarodowych dotyczących tego tematu, współpracował z UNESCO. W 1946 ożenił się z Janiną Serocką z domu Magajewską. Od tegoż roku sprawował funkcję przewodniczącego Oddziału Łódzkiego ZZLP (do 1949), był współtwórcą działającego przy nim Klubu Pickwicka, w latach późniejszych przewodniczył Sekcji Satyry i Komisji Rewizyjnej Związku Literatów Polskich. W 1947 został członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej (od 1948 PZPR). Po 1948 nie podejmował już pracy w zawodzie adwokata, poświęcając się wyłącznie twórczości literackiej. Pisał przede wszystkim utwory dla dzieci, a także wiersze, satyry i prozę. Drukował w wielu czasopismach, m. in.: „Szpilkach” (od 1945), „Przekroju” (od 1946; tu m. in. w 1957 cykl Obserwatorium gastronomiczne), „Płomyczku” (od 1948), „Płomyku” (od 1952/53). W 1949 powrócił do Warszawy. Został wówczas kierownikiem literackim zespołu filmowego Warszawa. W 1952-54/55 należał do kolegium repertuarowego Teatru Satyryków w Warszawie (od 1954/55 Teatr Satyryków Syrena), a w 1955/56-56/57 przewodniczył mu. W 1953-55 był prezesem Rady Naczelnej ZAiKS, a od 1957 przewodniczącym Zarządu tej instytucji; od 1962 redagował jej „Biuletyn Informacyjny”. Działał także w Zarządzie Polskiego PEN Clubu (1958-66), a w latach następnych w Radzie Programowej Polskiego Radia i Telewizji, w Radzie Kultury przy Ministerstwie Kultury i Sztuki, w Radzie Programowej Agencji Autorskiej. W 1954 otrzymał za twórczość dla dzieci nagrodę literacką Rady Narodowej m. stołecznego Warszawy, a w 1956 nagrodę Prezesa Rady Ministrów. Współpracował z Polskim Radiem i Telewizją jako autor utworów dla dzieci oraz w latach sześćdziesiątych wraz z Antonim Marianowiczem telewizyjnych szopek satyrycznych (m. in. w 1960 i 1963 nagrody za twórczość radiowo-telewizyjną). Współpracował z „Expressem Wieczornym” (tu stała rubryka pt. Z piątku na niedzielę w 1961-66), oraz z tygodnikiem „Przyjaciółka” (tu cykl felietonów pt. Obserwatorium bywalca w 1964-66). W 1965 otrzymał nagrodę I stopnia Ministra Kultury i Sztuki za całokształt twórczości. Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1953) i Orderem Sztandaru Pracy I klasy (1964). Zmarł 2 lipca 1966 w Warszawie; pochowany tamże na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Twórczość

1. Utwory Szer-Szenia. [Opowiadania satyryczne]. Warszawa: B. Rudzki 1921.

[1]. Rozważania kaprala Piętki; Żołnierska jesień; Pąsowa suknia i inne, 60 s.

Zawartość

Zawiera nadto: To Śmigły Rydz odchodzi spod Kijowa; Piosenka o kulawym żołnierzu; „Było to w Bengalu”.

[2]. Poradnik dla młodych i starych; Spryt pani Alicji; Samobójca; Traktat o kobiecie i inne, 63 s.

Zawartość

Zawiera nadto: Astma; Samobójca; Savoir Vivre; Proporcjonalna pokuta; U dentysty; Przeciw cholerze; Dwa tuziny biusthalterów; Amerykański pojedynek (Scetch w jednej odsłonie).

2. Oblicza zmyślone. Poezja. Warszawa: G. Szyling 1926, 96 s. Przedruk zob. poz. ↑BRZECHWA Jan: Trzeci krąg. [Wiersze]. Warszawa: Gebethner i Wolff 1932, 167 s.↑BRZECHWA Jan: Trzeci krąg. [Wiersze]. Warszawa: Gebethner i Wolff 1932, 167 s.

Zawartość

Zawiera cykle wierszy: Godziny Przemian; Dziesiąta noc; Legendy; Pieśni umarłych oraz wiersz Ekspres.

3. Pod sukienką. Wielka rewia karnawałowa. [Współautor: K. Wroczyński] Rujwid, J.St. Mar, [A. Słonimski] Ant. Pro-rok, K. Tom, [G. Baumritter] A. Włast. Prapremiera: Warszawa, Teatr Perskie Oko 1926.

J. Brzechwa podpisany: Szerszeń.

4. Tylko dla dorosłych. [Rewia]. 2 akty w 18 obrazach. [Współautor: A. Słonimski] Ant. Pro-rok, K. Tom, [G. Baumritter] A. Włast. Prapremiera: Warszawa, Teatr Perskie Oko 1926.

J. Brzechwa podpisany: Szerszeń.

5. Moryc. Sztuka sceniczna. [Współautor: J. Tuwim] dr Pietraszek i dyr. [Marian] Hemar. Prapremiera: Warszawa, Teatr Qui pro Quo 1927.

J. Brzechwa podpisany: Inspicjent Brzeszczot.

6. Publiczność ma głos. [Rewia; współautor: G. Baumritter] Włast. Prapremiera: Warszawa, Teatr Nowe Perskie Oko 1928.

J. Brzechwa podpisany: Szerszeń.

7. To trzeba zobaczyć. [Rewia w 20 obrazach; współautor: G. Baumritter] A. Włast. Prapremiera: Warszawa, Teatr Morskie Oko 1928.

J. Brzechwa podpisany: Szer-Szeń.

8. Cała Warszawa. [Rewia; współautor: A. Słonimski] Prorok, [G. Baumritter] Włast. Prapremiera: Warszawa, Teatr Morskie Oko 1929.

J. Brzechwa podpisany: Szer-Szeń.

See Studies

9. Talizmany. [Wiersze]. Warszawa: F. Hoesick 1929, 64 s. Przedruk zob. poz. ↑BRZECHWA Jan: Trzeci krąg. [Wiersze]. Warszawa: Gebethner i Wolff 1932, 167 s.↑BRZECHWA Jan: Trzeci krąg. [Wiersze]. Warszawa: Gebethner i Wolff 1932, 167 s..

Zawartość

Zawiera cykle wierszy: Talizmany; Pieśni do Białej Iseult; Radio-Koncert.

See Studies

10. [Tysiąc] 1000 pięknych dziewcząt. [Rewia; współautor: G. Baumritter] A. Włast. Prapremiera: Warszawa, Teatr Morskie Oko 1929.

J. Brzechwa podpisany: Szer-Szeń.

11. Niebieski walc. Wielka rewia inauguracyjna w 2 cz., 20 obrazach. [Współautor: W. Friedwald] Krystjan, [K.J.] Oberfeld. Prapremiera: Warszawa, Teatr Wesoły Wieczór 1930.

J. Brzechwa podpisany: Szer-szeń.

12. Uśmiech Warszawy. Rewia w 2 aktach, 20 obrazach. [Współautor:] [A.Słonimski] Prorok, [S. Biernacki] T. Stach, [G. Baumritter] A. Włast. Prapremiera: Warszawa, Teatr Morskie Oko 1930.

J. Brzechwa podpisany: Szer-szeń.

13. Trzeci krąg. [Wiersze]. Warszawa: Gebethner i Wolff 1932, 167 s.

Zawartość

Zawiera wiersze z tomów poz. ↑, ↑ oraz cykle: Zaczarowany krąg; Pod księżycem.

14. Droit de suite w prawie autorskim. Warszawa 1934, 15 s.

Autor podpisany: Jan Lesman.

15. Le droit auteur dans U.R.S.S. Varsovie: Société des Auteurs et Compositeurs Scéniques 1934, 47 s.

Autor podpisany: Jan Lesman.

16. Parada rezerwistów. Scenariusz filmowy. [Współautor:] E. Schlechter. Ekranizacja 1934.

17. Piołun i obłok. [Wiersze]. Warszawa: J. Mortkowicz 1935, 60 s.

Zawartość

Zawiera cykle wierszy: Imię wielkości [przedruk zob. poz. ↑]; Modlitwa o powrót miłości; Pieśń Białoksiężnika.

18. Imię wielkości. Wiersze o Józefie Piłsudskim. Warszawa: J. Mortkowicz 1938, 24 s. Por. poz. ↑BRZECHWA Jan: Piołun i obłok. [Wiersze]. Warszawa: J. Mortkowicz 1935, 60 s.↑BRZECHWA Jan: Piołun i obłok. [Wiersze]. Warszawa: J. Mortkowicz 1935, 60 s.

19. Tańcowała igła z nitką. [Wiersze dla dzieci]. Rysunki: F. Themerson. Warszawa: J. Mortkowicz 1938 [1937], [47] s. Wyd. nast.: Warszawa: Czytelnik 1949, tamże: 1950 [właśc. 1951], wyd. 3 1957, wyd. 4 1958, wyd. 5 1959, wyd. 6 1963, wyd. 7 1965, wyd. 8 1969, wyd. 9 1974, wyd. 12 [!] 1984, wyd. 13 1986.

Zawartość

Nie pieprz Pietrze; Tańcowała igła z nitką; Stonoga; Katar; Indyk; Żuraw i czapla; Śledź; Globus; Żuk; Kłótnia rzek; Rak; Żółwie i krokodyle; Pomidor; Na straganie; Krasnoludki; Jeż; Tydzień; ZOO; Rzepa i miód; Sum; Sroka.

Przekłady

czeski

Jehla s nitkou tancovala. Przeł. J. Pilař. [Praha] 1918.

ukraiński

Tancjuvaly golka ï nytka. Przeł. N. Zabila, M. Prygara. Kyïv 1962.

Wyd. osobne najpopularniejszych wierszy: ZOO. Wyd. 1-12 1948-1990; przekłady: niemiecki 1960, rosyjski 1958, węgierski 1957; Na straganie. Wyd. 1-6 1973-1991; Żuk. [Wyd. 1-7] 1959-1992; Tańcowała igła z nitką. [Wyd. 1-4] 1972-1983; Tydzień. Wyd. 1-2 1982-1986; przekład ukraiński 1980; adaptacja telewizyjna 1983; [wyd. 13] Poznań: Podsiedlik-Raniowski i Spółka 1992; Warszawa: Kama 1994; Warszawa: Nasza Księgarnia 1995, – Na straganie. Wyd. nast.: [wyd. 7] Warszawa: Kama [1994?]; Warszawa: Nasza Księgarnia 1995, – Żuk. [Wyd. 8] Warszawa: Kama [1994?], – Tydzień. Wyd. nast.: [wyd. 3] Warszawa: Kama 1993; Warszawa: Nasza Księgarnia 1995; wyd. nast. przekład ukraiński 1989.

20. Kaczka dziwaczka. [Wiersze dla dzieci]. Rysunki: F. Themerson. Warszawa: J. Mortkowicz 1939 [1938], [48] s. Wyd. nast.: Wrocław: Czytelnik 1945; [B.m.w.:] Czytelnik 1949; wyd. 3 Warszawa: Czytelnik 1953, tamże: wyd. 4 1956, wyd. 5 1958, wyd. 6 1961, wyd. 10 [!] 1985, wyd. 10 1986.

Zawartość

Kaczka dziwaczka; Żaba; Kokoszka-smakoszka; Konik polny i bożka krówka; Dwie krawcowe; Koziołek; Sójka; Stryjek; Mops; Dwie gaduły; Znaki przestankowe; Pytalski; Chrzan; Wrona i ser.

Przekłady

czeski

Popletená kacena. [Przeł.] J. Pilař. [Praha] 1948.

Wyd. osobne najpopularniejszych wierszy: Kaczka dziwaczka. [Wyd. 1-10] 1956-1985, [Wyd. 11] Poznań: Podsiedlik-Raniowski i Spółka 1993; – Wrona i ser [Wyd. 1-6] 1958-1985, – Sójka. [Wyd. 1-4] 1984-1989, adaptacje teatralne: Adaptacja: J. Pokrywka. Wystawienie: Będzin, Teatr Dzieci Zagłębia 1988.

21. Sezonie otwórz się. Rewia w 20 obrazach. [Współautor: J. Tuwim] dr Pietraszek, [M.] Hemar, [J.] Jurandot, [W.] Szlengel, T. Wittlin, [G. Baumritter] Włast. Prapremiera: Warszawa, Teatr Ali Baba 1939.

J. Brzechwa podpisany: Szerszeń.

22. Baśń o korsarzu Palemonie. Ilustracje: J.M. Szancer. [B.m.:] Czytelnik 1945, 39 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Warszawa: Czytelnik 1956, wyd. 2 [!] tamże 1960; Warszawa: Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek 1986; Szczecin: Glob 1988; [wyd. 6] Poznań: Podsiedlik-Raniowski i Spółka 2001. Przedruk zob. poz. ↑BRZECHWA Jan: Bajki i baśnie. Ilustracje: J.M. Szancer. Warszawa: Nasza Księgarnia 1954, 66 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1955, wyd. 3 1957.↑BRZECHWA Jan: Od baśni do baśni. Ilustracje: J.M. Szancer. Warszawa: Czytelnik 1965, 165 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1969, wyd. 3 1975, wyd. 4 1982.↑BRZECHWA Jan: Bajki i baśnie. Ilustracje: J.M. Szancer. Warszawa: Nasza Księgarnia 1954, 66 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1955, wyd. 3 1957.↑.

Adaptacje

teatralne

Wystawienie: Łódź, Teatr Powszechny 1958.

radiowe

Adaptacja: A. Piszczatowski. Polskie Radio 1988.

23. Kodeks zobowiązań. [Poznań:] Czytelnik 1945, 232 s. Biblioteka Tekstów Ustaw, 67.

Autor opracowania niepodpisany.

24. Szopka polityczna 1945-1946. [Współautor:] J. Minkiewicz. [Warszawa:] Czytelnik 1945, 54 s. Prapremiera: Łódź, Teatr Syrena 1946.

25. Depesza. [Wiersz dla dzieci]. Ilustracje: J.M. Szancer. [Łódź:] Łódzki Instytut Wydawniczy 1946, 23 s. Wyd. nast.: Warszawa: Nasza Księgarnia 1950; Warszawa: Ruch 1965, tamże wyd. 2 [!] 1971. Przedruk zob. poz. ↑BRZECHWA Jan: Oto bajka. Ilustracje: J.M. Szancer. Warszawa: Czytelnik 1974, 143 s. Wyd. 2 tamże 1986.↑BRZECHWA Jan: Przygoda króla jegomości; Dwa koguty; Baśń o rudobrodym koźle; Depesza [poz. ↑]. Ilustracje: J.M. Szancer. Warszawa: Czytelnik 1988, 45 s.↑BRZECHWA Jan: Oto bajka. Ilustracje: J.M. Szancer. Warszawa: Czytelnik 1974, 143 s. Wyd. 2 tamże 1986.↑.

26. Opowiedział dzięcioł sowie. [Bajka]. Ilustracje: [A. Lipińska] HA-GA, E. Lipiński. [Warszawa:] Czytelnik 1946, 33 s. Wyd. nast.: Warszawa: Czytelnik 1949, tamże wyd. 3 1949; wyd. 3 [!] Warszawa: Nasza Księgarnia 1952, tamże: wyd. 4 1954, wyd. 5 1956, wyd. 6 1958, wyd. 8 [!] 1960, wyd. 9 1965, wyd. 10 1968, wyd. 11 1970, wyd. 14 [!] 1978; Warszawa: Wydawnictwo Akcydensowe 1987; [wyd. 14] Warszawa: Nasza Księgarnia 1995. Przedruk zob. poz. ↑BRZECHWA Jan: Brzechwa dzieciom. [Wybór wierszy]. Ilustracje: J.M. Szancer. Warszawa: Nasza Księgarnia 1953, 131 s. Wyd nast.: tamże: wyd. 2 1955, wyd. 3 1955, wyd. 4 1959, wyd. 5 1961, wyd. 6 1963, wyd. 7 1965, wyd. 8 1969, wyd. 9 1971, wyd. 10 1973, wyd. 11 1978, wyd. 12 1979; wyd. 13 Warszawa: Nasza Księgarnia, Sofia: Świat 1983, wyd. 13 [!] tamże 1984; wyd. 15 Warszawa: Nasza Księgarnia 1988, tamże: wyd. 16 1989, wyd. 17 1990, wyd. 18 1991; Białystok: Krajowa Agencja Wydawnicza 1991, tamże 1992; Warszawa: Editions Spotkania 1992; wyd. 19 Warszawa: Nasza Księgarnia 1992; Poznań: GMP 1993; [wyd. 24] Warszawa: Nasza Księgarnia 1994; Poznań: GMP [1995]; Warszawa: Kama 1995; Warszawa: Nasza Księgarnia 1995; Warszawa: Kama [1996], tamże wyd. 2 [!] [1997]; Wrocław: Siedmioróg 1997; wyd. 3 [!] Warszawa: Kama 1998; Warszawa: Nasza Księgarnia 1998, tamże 2000; Poznań: G&P [2000]; Białystok: Krajowa Agencja Wydawnicza 2001; Warszawa: Nasza Księgarnia 2004.↑BRZECHWA Jan: Brzechwa dzieciom. [Wybór wierszy]. Ilustracje: J.M. Szancer. Warszawa: Nasza Księgarnia 1953, 131 s. Wyd nast.: tamże: wyd. 2 1955, wyd. 3 1955, wyd. 4 1959, wyd. 5 1961, wyd. 6 1963, wyd. 7 1965, wyd. 8 1969, wyd. 9 1971, wyd. 10 1973, wyd. 11 1978, wyd. 12 1979; wyd. 13 Warszawa: Nasza Księgarnia, Sofia: Świat 1983, wyd. 13 [!] tamże 1984; wyd. 15 Warszawa: Nasza Księgarnia 1988, tamże: wyd. 16 1989, wyd. 17 1990, wyd. 18 1991; Białystok: Krajowa Agencja Wydawnicza 1991, tamże 1992; Warszawa: Editions Spotkania 1992; wyd. 19 Warszawa: Nasza Księgarnia 1992; Poznań: GMP 1993; [wyd. 24] Warszawa: Nasza Księgarnia 1994; Poznań: GMP [1995]; Warszawa: Kama 1995; Warszawa: Nasza Księgarnia 1995; Warszawa: Kama [1996], tamże wyd. 2 [!] [1997]; Wrocław: Siedmioróg 1997; wyd. 3 [!] Warszawa: Kama 1998; Warszawa: Nasza Księgarnia 1998, tamże 2000; Poznań: G&P [2000]; Białystok: Krajowa Agencja Wydawnicza 2001; Warszawa: Nasza Księgarnia 2004.

27. Pali się! [Wiersz dla dzieci]. Ilustracje: J. M. Szancer. [Łódź:] Łódzki Instytut Wydawniczy 1946, 22 s. Wyd. nast.: wyd. 2 [Warszawa: Nasza Księgarnia] 1950, wyd. 3 tamże 1952; Warszawa: Ruch 1965, wyd. 2 [!] tamże 1969; wyd. 3 Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1975, tamże: wyd. 4 1977, wyd. 4 [!] 1978; [wyd. 8] Warszawa: Nasza Księgarnia 1994. Przedruk zob. poz. ↑BRZECHWA Jan: Brzechwa dzieciom. [Wybór wierszy]. Ilustracje: J.M. Szancer. Warszawa: Nasza Księgarnia 1953, 131 s. Wyd nast.: tamże: wyd. 2 1955, wyd. 3 1955, wyd. 4 1959, wyd. 5 1961, wyd. 6 1963, wyd. 7 1965, wyd. 8 1969, wyd. 9 1971, wyd. 10 1973, wyd. 11 1978, wyd. 12 1979; wyd. 13 Warszawa: Nasza Księgarnia, Sofia: Świat 1983, wyd. 13 [!] tamże 1984; wyd. 15 Warszawa: Nasza Księgarnia 1988, tamże: wyd. 16 1989, wyd. 17 1990, wyd. 18 1991; Białystok: Krajowa Agencja Wydawnicza 1991, tamże 1992; Warszawa: Editions Spotkania 1992; wyd. 19 Warszawa: Nasza Księgarnia 1992; Poznań: GMP 1993; [wyd. 24] Warszawa: Nasza Księgarnia 1994; Poznań: GMP [1995]; Warszawa: Kama 1995; Warszawa: Nasza Księgarnia 1995; Warszawa: Kama [1996], tamże wyd. 2 [!] [1997]; Wrocław: Siedmioróg 1997; wyd. 3 [!] Warszawa: Kama 1998; Warszawa: Nasza Księgarnia 1998, tamże 2000; Poznań: G&P [2000]; Białystok: Krajowa Agencja Wydawnicza 2001; Warszawa: Nasza Księgarnia 2004.↑BRZECHWA Jan: Wybór wierszy. [Współwyd. z:] J. Tuwim: Wybór wierszy. Wybór tekstów: W. Termanowski. Szczecin: Krajowa Agencja Wydawnicza 1982, 63 s.↑BRZECHWA Jan: Brzechwa dzieciom. [Wybór wierszy]. Ilustracje: J.M. Szancer. Warszawa: Nasza Księgarnia 1953, 131 s. Wyd nast.: tamże: wyd. 2 1955, wyd. 3 1955, wyd. 4 1959, wyd. 5 1961, wyd. 6 1963, wyd. 7 1965, wyd. 8 1969, wyd. 9 1971, wyd. 10 1973, wyd. 11 1978, wyd. 12 1979; wyd. 13 Warszawa: Nasza Księgarnia, Sofia: Świat 1983, wyd. 13 [!] tamże 1984; wyd. 15 Warszawa: Nasza Księgarnia 1988, tamże: wyd. 16 1989, wyd. 17 1990, wyd. 18 1991; Białystok: Krajowa Agencja Wydawnicza 1991, tamże 1992; Warszawa: Editions Spotkania 1992; wyd. 19 Warszawa: Nasza Księgarnia 1992; Poznań: GMP 1993; [wyd. 24] Warszawa: Nasza Księgarnia 1994; Poznań: GMP [1995]; Warszawa: Kama 1995; Warszawa: Nasza Księgarnia 1995; Warszawa: Kama [1996], tamże wyd. 2 [!] [1997]; Wrocław: Siedmioróg 1997; wyd. 3 [!] Warszawa: Kama 1998; Warszawa: Nasza Księgarnia 1998, tamże 2000; Poznań: G&P [2000]; Białystok: Krajowa Agencja Wydawnicza 2001; Warszawa: Nasza Księgarnia 2004.↑.

28. Pan Drops i jego trupa. [Bajka dla dzieci]. Ilustracje: J.M. Szancer. Warszawa: Wydawnictwo E. Kuthana 1946, [55] s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1949; wyd. 3 Warszawa: Czytelnik 1957; Warszawa: Epoka 1983; Warszawa: Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek [1985]; [wyd. 6] Warszawa: Nasza Księgarnia 1994. Przedruk zob. poz. ↑BRZECHWA Jan: Od baśni do baśni. Ilustracje: J.M. Szancer. Warszawa: Czytelnik 1965, 165 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1969, wyd. 3 1975, wyd. 4 1982.↑BRZECHWA Jan: Od baśni do baśni. Ilustracje: J.M. Szancer. Warszawa: Czytelnik 1965, 165 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1969, wyd. 3 1975, wyd. 4 1982..

Adaptacje

teatralne

Inscenizacja: I. Byrska. Wystawienie: Opole, Teatr Ziemi Opolskiej 1948.

pt. Balans na linie. Adaptacja: K. Deszczyński. Wystawienie: Poznań, Scena na Piętrze 1987.

pt. Trupa Tomasza Dropsa. Reżyseria: I. Bielska. Wystawienie: Kraków, Krakowski Teatr Studencki 1998.

pt. Pan Drops i jego paka w poszukiwaniu Ciaptaka. Adaptacja: I. Jun, Z. Stryj. Wystawienie: Zabrze, Teatr Nowy 2004.

29. Pan Kleks. [Cykl powieści dla dzieci]. Ilustracje: J.M. Szancer. 1946-1965 Por. poz. ↑BRZECHWA Jan: Niezwykła przygoda pana Kleksa. [Utwór sceniczny dla dzieci]. Prapremiera: Warszawa, Teatr Narodowy 1963. Por. poz. ↑.↑BRZECHWA Jan: Niezwykła przygoda pana Kleksa. [Utwór sceniczny dla dzieci]. Prapremiera: Warszawa, Teatr Narodowy 1963. Por. poz. ↑.

[1]. Akademia pana Kleksa. Warszawa: Nakład autorów [1946], 116 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Warszawa: Czytelnik 1956, tamże: wyd. 3 1958, wyd. 4 1960, wyd. 5 1964, wyd. 6 1987; wyd. 7 Warszawa: Punkt 1990; Białystok: Krajowa Agencja Wydawnicza 1991; Wrocław: Siedmioróg 1991, tamże: 1992, 1993; 1994, 1995; Poznań: GMP [1996]; Warszawa: Kama [1996]; Wrocław: Siedmioróg 1996, tamże 1997; Warszawa: Kama [1997], tamże wyd. 3 [!] [1998]; Warszawa: PWW 1998; Poznań: G&P 1999; Poznań: Podsiedlik-Raniowski i Spółka 2001; Wrocław: Siedmioróg 2002, tamże 2004.

Przekłady

czeski

Akademie pana Kaňky. [Przeł.] O. Neveršýlová. Praha 1960.

Akademie pana Kaňky. [Przekł.:] J. Fiedler. Praha 1973.

estoński

Pan Kleksi akadeemia. Wyd. łącznie z przekł. cz. 2 Podróże pana Kleksa: Pan Kleksi akadeemia; Pan Kleksi reisid. [Przeł.] A. Kurtna. Tallin 1968, wyd. nast. tamże 2000.

francuski

L'Académie de M. Tachedencre. [Przeł.] A. Fialkiewicz-Saignes. Paris 1995.

hebrajski

Ha-harpatkah ha-gdolah. [Przeł.] B. Tene. Tel-'Aviv [1958].

hiszpański

La Academia de don Barrón. [Przeł.] E. Starzyli, M.J. Aranda. Madrid 1990, wyd. nast. tamże 1992.

japoński

Sobakasu sensei-no fushigi-na gakkō. [Przeł.] R. Uchida. Tōkyō 1971, wyd. nast. Tōkyō 1980.

litewski

Tiškučio Akademija. Wyd. łącznie z przekł. cz. 3. Triumf pana Kleksa w: J. Brzechwa: Tiškutis. [Przeł.] V. Maritišius. Vilnius 1978.

niderlandzki

De Academie van Meester Vlek. [Przeł.:] K. Wiącek, J. Berndsen. Baarn 1994.

niemiecki

Die Akademie des Meisters Klex. [Przeł.] C. Pradow. Berlin 1957, wyd. nast. Stugttgart 1975.

rosyjski

Akademiâ pana Klâksy. Moskva 1966.

Akademiâ pana Klâksy. Wyd. łącznie z przekł. cz. 2 Podróże pana Kleksa pt. Akademiâ pana Klâksy. [Przeł.] M. Landman; Putešestvija pana Kljaksy. [Przeł.:] R. Purišinskaja, L. Chajkinoja [pod red.] M. Landmana. Kišinev 1993.

serbsko-chorwacki

Akademija profesora Kleksa. [Przeł.] T. Dugonjić. Sarajevo 1961, wyd. nast. tamże: 1965, 1967.

słowacki

Akadémia pána Machul'ku. [Przeł.] F. Gabaj. Bratislava 1949.

turkmeński

Akademija pana Kljaksy. [Przeł.] Ž. Setimijazov. Ašchabad 1975.

ukraiński

Akademìâ pana Lâpki . [Przeł.] I. Baranovs'ka. Kiïv 1976.

węgierski

Paca úr Akadémiája. [Przeł.] E. Sebök. Budapest 1987.

włoski

Una giornata tutta da ridere con il prof. Kleks. [Przeł.] P. Statuti. Roma 1992.

Adaptacje

teatralne

Oprac. tekstu i inscenizacji: W. Fełenczak. Wystawienie: Lublin, Teatr Lalki i Aktora im. H. Ch. Andersena 1975.

Musical. Libretto i teksty piosenek: D. Wyszogrodzki. Muzyka: A. Korzyński. Wystawienie: Warszawa, Teatr Muzyczny Roma 2007.

radiowe

Adaptacja: E. Prządka. Polskie Radio 1982.

[2]. Podróże pana Kleksa. „Przygoda” 1946 nr 1-26, 29-30, 32, 1947 nr 34-39. Wyd. osobne: Warszawa: Czytelnik 1961, 92 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1962, wyd. 3 1965; [wyd. 4] Wrocław: Siedmioróg 1990; Poznań: Podsiedlik-Raniowski i Spółka 2001.

Przekłady

czeski

Česty pana Kanky [Przeł.] J. Fiedler. Praha 1980.

estoński

Pan Kleksi reisid. Wyd. łącznie z przekł. cz. 1. Akademia pana Kleksa pt. Pan Kleksi akadeemia; Pan Kleksi reisid. [Przeł.] A. Kurtna. Tallin 1968, wyd. nast. tamże 2000.

litewski

Tiškučio Keliones. [Przeł.] V. Adomenas. Vilnius 1965.

łotewski

Pana Klekša piedzívojumi. [Przeł.] R. Luginska. Rīgā 1964.

rosyjski

Putešestvija pana Kljaksy. Wyd. łącznie z przekł. cz. 1. Akademia pana Kleksa pt. Akademiâ pana Klâksy. [Przeł.] M. Landman; Putešestvija pana Kljaksy. [Przeł.:] R. Purišinskaja, L. Chajkinoja [pod red.] M. Landmana. Kišinev 1993.

serbsko-chorwacki

Putovanja profesora Kleksa. [Przeł.] M. Dugonjić. Sarajevo 1963.

włoski

Avventure di viaggio con il prof. Kleks. [Przeł.] P. Statuti. Roma 1996.

[3]. Tryumf pana Kleksa. Warszawa: Czytelnik 1965, 153 s. Wyd. nast. Wrocław: Siedmioróg 1991, tamże: 1991, 1993, 1995; Poznań: Podsiedlik-Raniowski i Spółka 2001.

Przekłady

litewski

Tiškučio triumfas. Wyd. łącznie z przekł. cz. 1. Akademia pana Kleksa w: J. Brzechwa: Tiškutis. [Przeł.] V. Maritišius. Vilnius 1978.

macedoński

Triumfot na gospodinot Damka. [Przeł.] T. Nikolovski. Skopje 1967.

Adaptacje

teatralne

Adaptacja: M. Straszewska. Wystawienie: Wrocław, Teatr Polski 1983.

[3]. Tryumf pana Kleksa. Warszawa: Czytelnik 1965, 153 s. Wyd. nast.: Wrocław: Siedmioróg 1991, tamże 1993; Poznań: Podsiedlik-Raniowski i Spółka 2001.

Wyd. łączne całości: pt. Pan Kleks. Warszawa: Czytelnik 1968, 333 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1972, wyd. 3 1977, wyd. 4 1985; Warszawa: Jota 1989; [wyd. 6] Poznań: GMP [1996]; Poznań: Podsiedlik-Raniowski i Spółka 1997; Bielsko-Biała: Debit 2001; Poznań: Podsiedlik-Raniowski i Spółka 2001; Poznań: G&P 2003; Poznań: Gaud P; Warszawa: Porozumienie Wydawców 2003.

Przekłady

rosyjski

Akademija pana Kljaksy. [Przeł.] M. Landman [i in.]. Moskva 1994.

słowacki

Akadémia pána Machul'ku. [Przeł.] L. Feldeková, J. Marušiak, L. Feldek. Bratislava 1978.

uzbecki

Doǧ žanoblarining akademijas. [Przeł.] É. Siddiqov. Taškent 1971.

Adaptacje

teatralne

Przygody pana Kleksa. Musical w 3 aktach. Libretto i piosenki: I. Sikirycki. Muzyka: P. Marczewski. Wystawienie: Łódź, Teatr Wielki 1974.

filmowe

Scenariusz: K. Gradowski: [I]. Akademia pana Kleksa: [cz. 1.] Przygoda księcia Mateusza; [cz. 2.] Tajemnica Golarza Filipa. – [II]. Podróże pana Kleksa: [cz. 1.] Wysłannicy Bajdocji; [cz. 2.] Wyspa wynalazców. – [III]. Tryumf pana Kleksa. Ekranizacja 1983, 1985, 2001.

Wyd. osobne fragmentów: Warszawa 1983, 16 s.

See Studies

30. Pchła Szachrajka. [Bajka dla dzieci]. Pierwodruk pt. Była sobie Pchła Szachrajka. „Przekrój” 1946 nr 40-46, 53-59, 65. Wyd. osobne pt. Przygody Pchły Szachrajki. Warszawa: Wydawnictwo E. Kuthana 1946, 32 s. Wyd. nast. pt. Pchła Szachrajka: Warszawa: Czytelnik 1957; Warszawa: Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek 1988; wyd. nast.: [wyd. 4] pt. Była sobie Pchła Szachrajka. Warszawa: Nasza Księgarnia 1993; pt. Przygody Pchły Szachrajki. Warszawa: Kama [1993]; Warszawa: Świat Książki 1996; pt. Przygody Pchły Szachrajki. Warszawa: Kama [1997]; Warszawa: Philip Wilson 1998; Poznań: G&P 2000; Poznań: Podsiedlik-Raniowski i Spółka 2001. Przedruk zob. poz. ↑BRZECHWA Jan: Oto bajka. Ilustracje: J.M. Szancer. Warszawa: Czytelnik 1974, 143 s. Wyd. 2 tamże 1986.↑BRZECHWA Jan: Wybór wierszy. [Współwyd. z:] J. Tuwim: Wybór wierszy. Wybór tekstów: W. Termanowski. Szczecin: Krajowa Agencja Wydawnicza 1982, 63 s.↑BRZECHWA Jan: Oto bajka. Ilustracje: J.M. Szancer. Warszawa: Czytelnik 1974, 143 s. Wyd. 2 tamże 1986.

Adaptacje

teatralne

Wystawienie: Legnica, Teatr Dramatyczny 1986.

Wystawienie: Rabka, Teatr Rabcio 1988.

Wystawienie: Warszawa, Teatr Powszechny Mała Scena 1983.

Wystawienie: Częstochowa, Teatr Dramatyczny im. A. Mickiewicza 1984.

pt. Przygody Pchły Szachrajki. Adaptacja: W. Sierpiński. Wystawienie: Rzeszów, Teatr Lalki i Aktora „Kacperek” 1985.

Adaptacja: J. Dobrzańska. Wystawienie: Wrocław, Teatr Współczesny 1987.

pt. Przygody Pchły Szachrajki. Wystawienie: Jelenia Góra, Teatr im. C. Norwida 1988.

radiowe

Radio 2000.

31. Ptasie plotki. [Wiersze dla dzieci]. Warszawa: Wydawnictwo E. Kuthana 1946, 32 s. Wyd. 2 tamże 1949.

32. Baśń o stalowym jeżu. Warszawa: Książka 1947, 42 s. Wyd. następne z ilustracjami J.M Szancera: Warszawa: Ruch 1961, wyd. 2 [!] tamże 1963. Przedruk zob. poz. ↑BRZECHWA Jan: Kopciuszek. [Utwór sceniczny dla dzieci]. [Muzyka:] M. Janicz. Warszawa: Czytelnik 1965, [28] s. Wyd. 2 tamże 1970. Prapremiera łącznie z Kot w butach [poz. ↑] i Czerwony Kapturek [poz. ↑] pt. Kot w butach; Kopciuszek; Czerwony kapturek. Katowice, Teatr Śląski im. S. Wyspiańskiego 1967. Przedruk zob. poz. ↑. ↑BRZECHWA Jan: Kopciuszek. [Utwór sceniczny dla dzieci]. [Muzyka:] M. Janicz. Warszawa: Czytelnik 1965, [28] s. Wyd. 2 tamże 1970. Prapremiera łącznie z Kot w butach [poz. ↑] i Czerwony Kapturek [poz. ↑] pt. Kot w butach; Kopciuszek; Czerwony kapturek. Katowice, Teatr Śląski im. S. Wyspiańskiego 1967. Przedruk zob. poz. ↑. .

33. Konwencja Berneńska i jej dzieje. Warszawa: ZAiKS 1947, [45] s.

34. Palcem w bucie. Wiersze satyryczne. [B.m.:] Książka 1947, 78 s. Wyd. nast. [Warszawa:] Książka 1948.

35. Skarżypyta. [Wiersze dla dzieci]. [B.m.:] Czytelnik 1947, 39 s.

36. Na wyspach Bergamutach. [Wiersze dla dzieci]. Ilustracje: J. M. Szancer. Warszawa: Książka 1948, 29 s. Wyd. nast. zmienione: Warszawa: Nasza Księgarnia 1951, wyd. 3 tamże 1960.

Przekłady

białoruski

Na vyspach Bergamotach. [Przeł.:] K. Pautaržycki, A. Zarycki, Ch. Zyčka. Mìnsk 1960.

rosyjski

Na Bergamotskich ostrovah. [Przeł. ] V. Arcimovič. [Warszawa 1973].

Na gorizontskih ostrovah. [Przeł.] B. Zahoder. M[oskva] 1961.

ukraiński

Na zemlâh Bergamotah. [Przeł.] N. Stefurak. L'vìv 2004.

Adaptacje

teatralne

wiersza Siedmiomilowe buty por. poz. ↑.

Wystawienie: Bydgoszcz, Teatr Grzymały 1985.

Wyd. osobne najpopularniejszych wierszy: Na wyspach Bergamutach. Wyd. 1-8 1957-1991, przekł. niemiecki 1960, – Grzyby. [Wyd. 1-9] 1958-1986; adaptacja filmowa 1975, – Kaczki. [Wyd. 1-8] 1972-1991.

37. Przygody rycerza Szaławiły. [Bajka dla dzieci]. Katowice: AWIR 1948, 93 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Warszawa: Czytelnik 1957; Szczecin: Glob 1988; Warszawa: Czytelnik 1989; [wyd. 4] pt. O rycerzu Szaławile. Warszawa: Kama 1993; Poznań: Podsiedlik-Raniowski i Spółka 2001. Przedruk zob. poz. ↑BRZECHWA Jan: Od baśni do baśni. Ilustracje: J.M. Szancer. Warszawa: Czytelnik 1965, 165 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1969, wyd. 3 1975, wyd. 4 1982.↑BRZECHWA Jan: Od baśni do baśni. Ilustracje: J.M. Szancer. Warszawa: Czytelnik 1965, 165 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1969, wyd. 3 1975, wyd. 4 1982..

38. Szelmostwa lisa Witaa]. Ilustracje: J.M. Szancer. Warszawa: E. Kuthan 1948, 47 s. Wyd. nast. [Szczecin:] Glob 1987; Warszawa: Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek 1988; Szczecin: Glob 1989; Warszawa: Kama [1993]; [wyd. 5] Warszawa: Kama [1993]; Warszawa: Nasza Księgarnia 1993; Poznań: G&P 2000; Poznań: Podsiedlik-Raniowski i Spółka 2001. Przedruk zob. poz. ↑↑↑

Przekłady

hebrajski

Šaʿalẇl taʿalẇl. [Przeł.] B. Tene. Tel-ʾAbiyb 1962.

Adaptacje

teatralne

Oprac.: Z. Guzik. Wystawienie: Tarnów, Teatr im. L. Solskiego 1977.

Adaptacja: E. Marcinkówna. Wystawienie: Zielona Góra, Teatr im. L. Kruczkowskiego 1984.

Adaptacja: J. Łupinowicz. Wystawienie: Warszawa, Teatr Guliwer 1994.

Adaptacja: B. Ciosek. Wystawienie: Kraków, Teatr Lalki i Maski „Groteska” 2000.

radiowe

Adaptacja: A. Piszczatowski. Polskie Radio 1986.

Tekst opracował: W. Zimiński. Polskie Radio 2003.

39. Kanato. [Bajka dla dzieci]. [Warszawa:] Czytelnik 1949, 31 s. Przedruk zob. poz. ↑BRZECHWA Jan: Oto bajka. Ilustracje: J.M. Szancer. Warszawa: Czytelnik 1974, 143 s. Wyd. 2 tamże 1986.↑BRZECHWA Jan: Oto bajka. Ilustracje: J.M. Szancer. Warszawa: Czytelnik 1974, 143 s. Wyd. 2 tamże 1986.

40. Latający pogrzebacz. [Bajka dla dzieci]. Ilustracje: J.M. Szancer. Warszawa: Nasza Księgarnia 1950, 30 s. Przedruk zob. poz. ↑BRZECHWA Jan: Oto bajka. Ilustracje: J.M. Szancer. Warszawa: Czytelnik 1974, 143 s. Wyd. 2 tamże 1986.↑BRZECHWA Jan: Latający pogrzebacz; Psipazur; Poszła w las nauka; Pchła Szachrajka. Ilustracje: J.M. Szancer. Warszawa: Czytelnik 1988, 79 s. Zob. poz. ↑, ↑, ↑, ↑.↑BRZECHWA Jan: Oto bajka. Ilustracje: J.M. Szancer. Warszawa: Czytelnik 1974, 143 s. Wyd. 2 tamże 1986.↑.

Adaptacje

teatralne

Wystawienie: Warszawa, Teatrzyk „Tralala” 1987.

41. Za króla Jelonka. [Bajka dla dzieci]. Ilustracje: J.M. Szancer. Warszawa: E. Kuthan 1950, 54 s. Przedruk zob. poz. ↑, ↑.

42. Pokój zwycięży. Wiersze i satyry. [Współwyd. z:] J. Minkiewicz: Wybór wierszy. Warszawa: Czytelnik 1951, 47 s.

43. Siedmiomilowe buty. Widowisko w 17 scenach. Muzyka: Z. Turski. Warszawa: Nasza Księgarnia 1951, 94 s. Por. poz. ↑.

44. Strofy o Planie sześcioletnim. [Wiersze]. [Warszawa:] Czyt. 1951, 23 s.

45. Zaczyna się Nowy Rok. [Utwór sceniczny dla dzieci]. Wystawienie: Warszawa, Teatr Nowej Warszawy 1951.

46. Cięte bańki. [Wiersze satyryczne]. Warszawa: Czytelnik 1952, 84 s.

47. Gawęda o dawnych latach, o różnych kandydatach, o posłach i mandatach, o rzekach i mostach, o cudach i starostach. [Warszawa:] Czytelnik 1952, 15 s.

48. Upominki noworoczne. Szopka satyryczne 1953. [Współautorzy:] A. Marianowicz, J. Minkiewicz. Oprac. reżyserskie: K. Rudzki. Warszawa: Iskry 1952, 101 s.

49. Brzechwa dzieciom. [Wybór wierszy]. Ilustracje: J.M. Szancer. Warszawa: Nasza Księgarnia 1953, 131 s. Wyd nast.: tamże: wyd. 2 1955, wyd. 3 1955, wyd. 4 1959, wyd. 5 1961, wyd. 6 1963, wyd. 7 1965, wyd. 8 1969, wyd. 9 1971, wyd. 10 1973, wyd. 11 1978, wyd. 12 1979; wyd. 13 Warszawa: Nasza Księgarnia, Sofia: Świat 1983, wyd. 13 [!] tamże 1984; wyd. 15 Warszawa: Nasza Księgarnia 1988, tamże: wyd. 16 1989, wyd. 17 1990, wyd. 18 1991; Białystok: Krajowa Agencja Wydawnicza 1991, tamże 1992; Warszawa: Editions Spotkania 1992; wyd. 19 Warszawa: Nasza Księgarnia 1992; Poznań: GMP 1993; [wyd. 24] Warszawa: Nasza Księgarnia 1994; Poznań: GMP [1995]; Warszawa: Kama 1995; Warszawa: Nasza Księgarnia 1995; Warszawa: Kama [1996], tamże wyd. 2 [!] [1997]; Wrocław: Siedmioróg 1997; wyd. 3 [!] Warszawa: Kama 1998; Warszawa: Nasza Księgarnia 1998, tamże 2000; Poznań: G&P [2000]; Białystok: Krajowa Agencja Wydawnicza 2001; Warszawa: Nasza Księgarnia 2004.

Zawartość

poz. 24, 25, 36 oraz cykle: Samochwała; Entliczek-pentliczek; Wiosenne porządki; ZOO; Siedmiomilowe buty, – oraz utwór: Bronka i stonka.

Adaptacje

teatralne

Entliczek-pentliczek: Adaptacja: W. Hejno. Wystawienie: Wrocław, Teatr Lalek 2001.

Wyd. skrócone : [Warszawa: Nasza Księgarnia 1981], 32 s.

50. Kramik z kukiełkami. [Szopka; współautorzy:] A. Marianowicz, J. Minkiewicz. Prapremiera: Warszawa, Teatr Baj 1953.

51. Wagary. Szopka szkolna. Ilustracje: J.M. Szancer. Wskazówki reżyseria J. Wilkowski. Warszawa: Nasza Księgarnia 1953, 47 s.

See Studies

52. Bajki i baśnie. Ilustracje: J.M. Szancer. Warszawa: Nasza Księgarnia 1954, 66 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1955, wyd. 3 1957.

Zawartość

poz. 20, 39 oraz wybór wierszy: Żuraw i czapla.

53. Pan Doremi i jego siedem córek. [Ilustracje:] J.M. Szancer. Warszawa: Nasza Księgarnia 1955, [45] s. Wyd. nast. tamże: 1956; [wyd.3] Warszawa: Alfa-Wero 1995.

Przekłady

niemiecki

Herr Doremi und seine sieben Töchter. [Przeł.] J. Krüss. Berlin 1960.

54. Wiersze wybrane. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1955, 471 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 zmienione i rozszerzone 1957, wyd. 3 zmienione i rozszerzone 1959.

Zawartość

Wiersze liryczne (1925-1955); Baśnie i poematy; Satyry i fraszki; Bajki. – Przekłady wierszy autorów: Machtumkuli (Fragi), W. Majakowski, A. Puszkin oraz Kalevala (fragm.), Opowieść o Arsenie.

See Studies

55. Poszła w las nauka. [Bajka]. Warszawa: Liga Ochrony Przyrody 1956, 48 s. Przedruk zob. poz. ↑, ↑.

56. Gdy owoc dojrzewa. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1958, 470 s. Wyd. nast.: Warszawa: Iskry 1960; Warszawa: Czytelnik 1965.

Przekłady

rosyjski

Pora sozrevanija. [Przeł.] E. Egorov. Moskva 1964.

See Studies

57. [Pan Soczewka. Cykl opowieści dla dzieci]. Ilustracje: J. M. Szancer. Warszawa 1958-1960.

[1]. Pan Soczewka w puszczy. Warszawa: FAW 1958, [16] k. Wyd. nast.: wyd. 2 Warszawa: Nasza Księgarnia 1962; wyd. 4 [!] Warszawa: Alfa 1986.

Przekłady

hebrajski

Le-g'ẇngel heydad. [Przeł.] B. Tene. Tel-ʾAbiyb 1959.

niemiecki

Herr Linserich im Urwald. Warszawa 1959.

[2]. Pan Soczewka na księżycu. Warszawa: FAW 1959, [16] k. Wyd. nast.: wyd. 2 Warszawa: Nasza Księgarnia 1962, wyd. 3 tamże 1965; wyd. 4 Warszawa: Alfa 1986.

Przekłady

niemiecki

Herr Linserich auf dem Mond. Warszawa 1959.

[3]. Pan Soczewka na dnie oceanu. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1960, [16] k. Wyd. nast.: wyd. 2 Warszawa: Nasza Księgarnia 1962; wyd. 4 [!] Warszawa: Alfa 1986.

Przekłady

niemiecki

Herr Linserich auf dem Meeresgrund. [Przeł.] H. Rymarowicz. [Warszawa 1960].

58. Sto bajek. Warszawa: Czytelnik 1958, 198 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1963, wyd. 3 1967, wyd. 4 1972, wyd. 5 1975, wyd. 6 1982; [wyd. 7] Wrocław: Siedmioróg 2000.

Przekłady

czeski

Ptači klepy. [Przeł.] J. Pilař. Praha 1986.

59. Szopka sylwestrowa. [Współautor:] A. Marianowicz. Telewizja Polska 1960.

Nagrody

Nagroda Polskiego Radia i Telewizji w 1960.

60. Wyprawa na Ariadnie. [Bajka]. Gdynia: Wydawnictwo Morskie 1960, [20] k. Wyd. nast.: wyd. 2 Gdańsk: Wydawnictwo Morskie 1984; Szczecin: Glob 1988. Przedruk zob. poz. ↑.

Adaptacje

teatralne

pt. Wyprawa z cieniem: Adaptacja: P. Kamza. Wystawienie: Poznań, Teatr Animacji 1996.

61. Szopka sylwestrowa. [Współautorzy:] A. Marianowicz, J. Minkiewicz. Telewizja Polska 1961. Druk pt. Szopka noworoczna 1961. „Szpilki” 1961 nr 3 dod. s. I-VI.

62. [Teksty w]: D. Forelle: Psie uroki. Fotografie i układ graficzny: D. Forelle. [Współautor tekstów:] A. Marianowicz. Warszawa: Powszechne Wydawnictwo Rolnicze i Leśne 1961, 73 s.

63. Czerwony Kapturek. [Utwór sceniczny dla dzieci]. [Muzyka:] M. Janicz. Warszawa: Czytelnik 1963, [20] s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1966, wyd. 3 1975. Prapremiera łącznie z Kopciuszek [poz. ↑] i Kot w butach [poz. ↑] pt. Kot w butach; Kopciuszek; Czerwony kapturek. Katowice, Teatr Śląski im. S. Wyspiańskiego 1967. Przedruk zob. poz. ↑.

See Studies

64. Niezwykła przygoda pana Kleksa. [Utwór sceniczny dla dzieci]. Prapremiera: Warszawa, Teatr Narodowy 1963. Por. poz. ↑.

Wyd. osobne: Piosenki na głos i fortepian ze sztuki Niezwykła przygoda pana Kleksa. [Muzyka:] S. Kisielewski. Kraków: Wydawnictwo Morskie 1968, 35 s.

Przekłady

czeski

Neobvyklý příbéh profesora Kaňky. [Przeł.] J. Janik. Praha 1974.

rosyjski

Neobyčajnye priključenija professora Kljaksy. [Przeł.] L. Čech. Moskva 1964.

słowacki

Neobyčajné príhody pána Machul'ku. [Przeł.] L. Feldek. Bratislava 1967.

65. Szopka noworoczna. [Współautorzy:] A. Marianowicz, J. Minkiewicz. Telewizja Polska 1963. Druk „Szpilki” 1963 nr 2 s. 6-11.

Nagrody

Nagroda ZAiKSu i Komisji do spraw Radia i Telewizji w 1963.

66. Globus. [Wybór wierszy dla dzieci]. Warszawa: Ruch 1965, 47 s.

67. Kopciuszek. [Utwór sceniczny dla dzieci]. [Muzyka:] M. Janicz. Warszawa: Czytelnik 1965, [28] s. Wyd. 2 tamże 1970. Prapremiera łącznie z Kot w butach [poz. ↑] i Czerwony Kapturek [poz. ↑] pt. Kot w butach; Kopciuszek; Czerwony kapturek. Katowice, Teatr Śląski im. S. Wyspiańskiego 1967. Przedruk zob. poz. ↑.

68. Od baśni do baśni. Ilustracje: J.M. Szancer. Warszawa: Czytelnik 1965, 165 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1969, wyd. 3 1975, wyd. 4 1982.

Zawartość

poz. 20, 26, 30, 35, 36, 39, oraz Magik; Pan Szczuka; Trzy wesołe krasnoludki.

69. Kot w butach. [Utwór sceniczny dla dzieci]. Muzyka: M. Janicz. Warszawa: Czytelnik 1966, [24] s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1971, wyd. 3 1976. Prapremiera łącznie z Kopciuszek [poz. ↑] i Czerwony kapturek [poz. ↑] pt. Kot w butach; Kopciuszek; Czerwony kapturek. Katowice, Teatr Śląski im. S. Wyspiańskiego 1967. Przedruk zob. poz. ↑.

70. Jaś i Małgosia. [Utwór sceniczny dla dzieci]. Muzyka: S. Kisielewski. Warszawa: Czytelnik 1967, [24] k. Prapremiera: pt. Bajka samograjka: Warszawa, Teatr Powszechny Mała Scena 1984. Przedruk zob. poz. ↑.

71. Miejsce dla kpiarza. Satyry i humoreski. Warszawa: Iskry 1967, 213 s.

Zawartość

Zawiera cykle: I. Wiersze, bajki i fraszki; II. Wieloryb (groteska radiowa); III. Opowiastki i humoreski.

72. Liryka mego życia. [Wiersze]. Przedmowa: R. Matuszewski. Warszawa: Czytelnik 1968, 362 s.

Zawartość

Cz. 1 (1966-1938) [wybór wierszy]; Cz. 2 (1938-1921) [wybór wierszy]; Cz. 3. Przekłady [z autorów:] A. Bezymienski, Czachruchadze, E. Dołmatowski, I. Erenburg, M. Gumiliow, S.Jesienin, Machtumkuli (Fragi), W. Majakowski, M. Niekrasow, G. Orbeliani, A. Puszkin, M. Tichonow, A. Twardowski, P. Verlaine, I. Wazow, oraz Kalevala, Opowieść o Arsenie (fragmenty).

See Studies

73. Opowiadania drastyczne. Warszawa: Czytelnik 1968, 226 s.

Zawartość

Wielki Aleksander Gordon; Uszy; Demony; Quasi una fantasia; Zazdrość; Schizofrenia; Samotność.

Adaptacje

telewizyjne

opowiadania Samotność: Telewizja Polska 1973.

See Studies

74. Panieneczka z pudełeczka. [Bajka dla dzieci]. Warszawa: Czytelnik 1968, [24] k. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1982; [wyd. 3] Poznań: Podsiedlik-Raniowski i Spółka 2002.

Adaptacje

teatralne

Panieneczka z pudełeczka. Musical dla dzieci. Muzyka: A. Dżelilij. Wystawienie łącznie z Przygoda króla jegomości [poz. ↑] pt. Panieneczka z pudełeczka; Przygody króla jegomości: Jelenia Góra, Teatr Animacji 2000.

75. Oto bajka. Ilustracje: J.M. Szancer. Warszawa: Czytelnik 1974, 143 s. Wyd. 2 tamże 1986.

Zawartość

poz. 23, 28, 37, 38, 52 oraz Dwa koguty; Przygoda króla jegomości; Psipazur; Baśń o rudobrodym koźle.

Adaptacje

teatralne

bajki Przygoda króla jegomości łącznie z Panieneczka z pudełeczka [poz. ↑] pt. Panieneczka z pudełeczka; Przygody króla jegomości: Jelenia Góra, Teatr Animacji 2000.

76. Androny. [Wybór wierszy]. Oprac. graficzne: B. Butenko. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1979, 70 s. Wyd. 2 tamże 1983.

77. Bajki samograjki. Warszawa: Czytelnik 1981, 185 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1986, wyd. 3 1989.

Zawartość

poz. 58, 61, 63, 64.

78. Wiersze wybrane. Oprac. i wstępem poprzedził R. Matuszewski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1981, 275 s.

Zawartość

Zawiera wiersze w cyklach: Liryki; Bajki [dla dzieci]; Z baśni i poematów [dla dzieci]; Satyry i fraszki; Bajki z morałem; Wiersze ostatnie.

See Studies

79. Wybór wierszy. [Współwyd. z:] J. Tuwim: Wybór wierszy. Wybór tekstów: W. Termanowski. Szczecin: Krajowa Agencja Wydawnicza 1982, 63 s.

Zawartość

Zawiera J. Brzechwy: Pchła Szachrajka [poz. ↑]; Samochwała ; Skarżypyta [poz. ↑]; Kłamczucha; Kaczka dziwaczka [poz. ↑]; Pali się! [poz. ↑]; Szelmostwa lisa Witalisa [poz. ↑].

See Studies

80. Charakterki z łączki panów Jana i Juliana. Wybór wierszy [dla dzieci]. Katowice: Krajowa Agencja Wydawnicza 1985, [28] s.

Zawartość

Zawiera także wiersze J. Tuwima.

81. Zwierzyniec. [Wybór wierszy dla dzieci]. Katowice: Krajowa Agencja Wydawnicza 1985, 78 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1986, wyd. 3 1987, wyd. 4 1988; [wyd. 5] Wyboru dokonała K. Ponińska tamże 1993.

See Studies

82. Przygoda króla jegomości; Dwa koguty; Baśń o rudobrodym koźle; Depesza [poz. ↑]. Ilustracje: J.M. Szancer. Warszawa: Czytelnik 1988, 45 s.

83. Latający pogrzebacz; Psipazur; Poszła w las nauka; Pchła Szachrajka. Ilustracje: J.M. Szancer. Warszawa: Czytelnik 1988, 79 s. Zob. poz. ↑, ↑, ↑, ↑.

84. Prosimy do zwierzyńca. [Wybór wierszy dla dzieci]. Warszawa: Tor 1992, [40] s.

85. Księga wierszy. [Dla dzieci]. Wybór: K. Pryc. Katowice: PiK 1993, 267 s.

86. Liryki. Brzechwa dla dorosłych. Warszawa: Kama 1993, 82 s.

See Studies

87. Kto z kim przestaje. [Wybór wierszy dla dzieci]. Warszawa: Philip Wilson 1995, [32] s.

88. Przygoda Króla Jegomości. [Wiersze dla dzieci]. Warszawa: Editions Spotkania 1995, 47 s.

89. Smok i inne wiersze dla dzieci. Warszawa: Editions Spotkania 1995, 51 s.

90. Jan Brzechwa dla dzieci. [Wiersze dla dzieci]. Poznań: Podsiedlik-Raniowski i Spółka 1996, 23 s.

91. Rozmawiała gęś z prosięciem. Wybór wierszy. Warszawa: Świat Książki 1996, 78 s.

92. Wiersze. Warszawa: Philip Wilson 1996, 78 s.

See Studies

93. Wiersze dla dzieci. Poznań: Podsiedlik-Raniowski i Spółka 1996, 67 s.

See Studies

94. Jan Brzechwa dzieciom. [Wybór wierszy dla dzieci]. Poznań: Podsiedlik-Raniowski i Spółka 1997, [26] s. Wyd. nast. pt. Jan Brzechwa dzieciom. Na wyspach Bergamutach i inne opowiadania tamże 2001.

95. Opowieści wierszem. [Dla dzieci]. Poznań: Podsiedlik-Raniowski i Spółka 1997, 64 s.

96. Brzechwa dla dorosłych. Wybór i oprac.: A. Możdzonek. Warszawa: Prószyński i S-ka 1998, 306 s. Wyd. nast. tamże: 1999, [2003].

97. Jan Brzechwa dla najmłodszych. Wybór: J. Jaskuła. Poznań: Podsiedlik-Raniowski i Spółka 1999, 47 s.

98. Wiersze i wierszyki. Poznań: Podsiedlik-Raniowski i Spółka 2000, 67 s.

See Studies

99. Siedmiomilowe buty i inne wiersze. Poznań: Podsiedlik-Raniowski i Spółka 2002, 27 s.

100. Wielka księga wierszy. [Dla dzieci]. Wybór: J. Jaskuła. Poznań: Podsiedlik-Raniowski i Spółka 2002, 172 s.

101. Najpiękniejsze wiersze dla dzieci. Kraków: Zielona Sowa 2003, 64 s. Wyd. nast. pt. Najpiękniejsze wiersze tamże 2004.

102. Jan Brzechwa. [Wybór wierszy]. Wybór, wstęp i oprac.: G. Leszczyński. Warszawa: Wilga 2004, 63 s.

103. Klasyka polska dla dzieci. Wybór: M. Krzyżanek. Poznań: Podsiedlik-Raniowski i Spółka [2004], 46 s.

104. Wesołe wierszyki. Warszawa: Wilga 2004, [32] s.

105. Wiersze. [Dla dzieci]. Warszawa: Wilga 2004, [32] s.

See Studies

106. Moje ulubione wiersze. Warszawa: Wilga 2005, [20] s.

Nadto wydania pojedyńczych wierszy dla dzieci.

Wydania osobne tekstów piosenek z nutami, m.in.

• Caballeros z Grenady. One step 6/8. [Muzyka:] F. Gordon. Warszawa: Gebethner i Wolff [1930], [2] s.

Autor tekstu podpisany: Szer-Szeń.

• Jutro zapomnę. (Wspaniałe tango). Z rewii „Tańcowały dwa Michały” w Teatrze „Wesoły Wieczór”.Warszawa: Gebethner i Wolff 1930, [4] s.

Autor tekstu podpisany: Szer-Szeń.

• Na małej stacyjce. (Slow-fox). Melodyjna piosenka z rewii „Niebieski walc” w teatrze „Wesoły Wieczór”. [Muzyka:] J. Haftman. Warszawa: Gebethner i Wolff [1930], [3] s.

Autor podpisany pseudonimem: Szer-Szeń.

• Wielki marsz. Wspaniały finał rewii „Tańcowały dwa Michały”. [Muzyka:] S. Kataszek. Warszawa: Gebethner i Wolff [1930], [4] s.

Autor podpisany pseudonimem: Szer-Szeń.

• A ona śmieje się. [Muzyka:] Z. Krasiński. [Warszawa:] Skład główny Gebethner i Wolff [1931], [4] s.

Autor podpisany pseudonimem: Szer-Szeń.

• Adieu, bądź zdrów. Boston z polskiego filmu dźwiękowego „Cham” [...]. [Muzyka:] J.A. Maklakiewicz. Warszawa: Gebethner i Wolff 1931, [4] s.

Autor tekstu podpisany: Szer-Szeń.

• Annabel Lee. Slow-fox. [Muzyka:] H. Gold. Warszawa: Gebethner i Wolff [1931], [4] s. Wyd. nast. Warszawa: Piano 1931.

Autor tekstu podpisany: Szer-Szeń.

• Nietoperze. (Tango). [Muzyka:] F. Gordon. Warszawa: Skład główny Gebethner i Wolff [1931], 3 s.

Autor tekstu podpisany: Szer-Szeń.

See Studies

• Zapuszczam brodę. Slow-fox z rewii „Rumba-rumba” granej w teatrze „Wesołe Oko”. Muzyka: S. Kataszek. Warszawa: J. Rzepecki [1931], [4] s.

Autor podpisany pseudonimem: Szer-Szeń.

• Zdrowie dam! (Przebojowe) tango (z teatru „Wesołe Oko”. [Muzyka:] J. Petersburski, F. Melodysta. Warszawa: Gebethner i Wolff [1931], [4] s. Wyd. inne Warszawa: Piano [1931].

Autor tekstu podpisany: Szer-Szeń.

• Naprzód idziemy. Muzyka: W. Lutosławski. [Kraków:] Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1951, [2] s.

• Jest taki kraj. [Warszawa:] Czytelnik 1953, 3 s.

Piosenka z filmu rysunkowego „Historia o czyżykach” do muzyki Z. Turskiego.

• Pod muzyczkę. [Współautor:] J. Nell. [Warszawa:] Czytelnik 1953, 3 s.

Piosenki z filmu rysunkowego „Historia o czyżykach” do muzyki Z. Turskiego.

• Bajki do słów Jana Brzechwy. Na trzy- i czterogłosowy chór dziecięcy lub żeński. [Muzyka:] I. Pfeifer. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1970, 32 s.

• Rozśpiewany ogródek. Piosenki dla dzieci. Muzyka: M. Drobner. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1974, [10] k.

• Bajki dla dorosłych. 3 humoreski na chór męski a cappella. [Muzyka:] I. Pfeifer. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1978, 23 s. Wyd. 2 tamże 1983.

Wybory utworów literackich w przekładach

czeski

• Ptačí klepy. [Wybrał i przeł.] J. Pilař. Praha 1963, wyd. 2 tamże 1986.

• Kašpařice. Entlička pentlička. Kašpárkovy promǎny. [Przeł.] J. Pilař. Praha 1964.

estoński

• Lobusaid värsse. [Przeł.] I. Maran. Tallin 1964.

hebrajski

• [Bajki]. [Przeł.] M. Kalo. [Izrael] 1986.

kazachski

• [Przeł. z ros.:] A. Dusjenbiev, S. Kalieva. Alma-Ata 1976.

litewski

• Antis keistuolé. [Przeł.] I. Olšanskaite. Vilnius 1959.

rosyjski

• Vesëlye stihi. [Przeł.] B. Zahoder. Moskva 1961.

• Stas Lûbopytskij. [Przeł.:] L. M. Cyv'ân, I. Ruseckij. Leningrad 1985.

ukraiński

• Kačka-divačka. [Przeł.:] M. Prigara, N. Zabila. Kiïv 1974.

• Zmij-gramotìj. [Wybór wierszy dla dzieci]. [Przeł.] I. Svitličnij. Kiïv 1995.

Adaptacje i montaże utworów

• Tańcowała igła z nitką. Wystawienie: Lublin, Teatr Lalki i Aktora „BEMOL” 1946.

• Bajki Pana Brzechwy. Adaptacja: A. Rettinger. Wystawienie: Katowice, Teatr Śląski 1967.

• Bajki pana Bajarza. Wystawienie: Opole, Teatr Ziemi Opolskiej 1968.

• Teatr Kaczki Dziwaczki. Adaptacja: T. Gąsiorowska i J. Lipnicki. Wystawienie: Toruń, Teatr Lalki i Aktora „Baj Pomorski” 1968.

• Łapać Ciaptaka. Scenariusz: M. Korabicz. Kraków, Kabaret „Drops” 1975.

• Brzechwa dzieciom. Inscenizacja: J. Kozłowski. Grudziądz, Teatr Ziemi Pomorskiej 1981.

• Podróż z panem Brzechwą. Scenariusz: W. Chotomska. Gorzów, Teatr im. J. Osterwy 1982.

• Bajkowy Brzechwy kraj. Scenariusz: A. Rajzer. Wystawienie: Gniezno, Teatr im. A. Fredry 1983.

• Wesoła defilada. (Wg tekstów J. Brzechwy i J. Tuwima). Wystawienie: Teatr Jednego Aktora 1984 (wykonanie: T. Szybowski).

• Bajki samograjki. Scenariusz: A. Dziecioniak. Wystawienie: Elbląg, Teatr Dramatyczny 1986.

• Bajki z naszego podwórka. Oprac. tekstu: A. Błaszczyk. Wystawienie: Koszalin, Bałtycki Teatr Dramatyczny im. J. Słowackiego 1986.

• Z palca wyssane czyli Groch z kapustą. Oprac. tekstu: J. Dobrzańska. Zielona Góra, Teatr Lubuski 1986.

• Bajki pana Brzechwy. Wystawienie: Łomża, Teatr Lalek 1987.

• Bajki pana Brzechwy. Adaptacja: A. Rettinger. Opole, Teatr Lalki i Aktora im. A. Smolki 1988.

• Przedziwna lokomotywa. [Autorzy:] J. Brzechwa, J. Tuwim. Scenariusz: Z. Miklińska. Wystawienie: Łódź, Teatr Lalek „Arlekin” 1988.

• Brzechwa dzieciom. Scenariusz: G. Janiszewski. Wystawienie: Tarnów, Teatr im. L. Solskiego 1990.

Przekłady i adaptacje

1. G. Herczeg, K. Farkas: Codziennie dansing. 2 akty z życia nocnego. Adaptacja sceniczna: J. Brzechwa, G. Baumritter. Wystawienie: Warszawa, Teatr Morskie Oko 1930.

Autorzy przekładu podpisani: Szerszeń, Włast.

2. E. Norelius: Krasnoludki w ciepłych krajach. Nowe przygody trzech wesołych krasnoludków. Przeł. Z.J. Wirski. Oprac.: J. Brzechwa. Warszawa: Nowe Wydawnictwo [Księgarnia J. Rosenwein] 1938, [23] s. Wyd. nast.: Warszawa: Czytelnik 1959, wyd. 2 [!] tamże 1961.

3. Opowieść o Arsenie. Gruziński poemat ludowy. Przeł. J. Brzechwa. [Warszawa:] Czytelnik 1949, 36 s. Przedruk zob. Twórczość poz. 51, 66.

4. B. Jemielianow: Opowiadania o Gajdarze. Przeł.: J. Brzechwa i M. Górska. Warszawa: Nasza Księgarnia 1951, 163 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1954, wyd. 3 1956.

5. A. Puszkin: Bajka o carze Sałtanie, o jego synu sławnym i potężnym bohaterze Księciu Gwidonie Sałtanowiczu i o pięknej księżniczce Łabędzicy. Przeł. J. Brzechwa. [Warszawa:] Nasza Księgarnia 1951, 61 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1952, wyd. 3 1954, wyd. 4 1958, wyd. 5 1963; Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1984. Przedruk w: A. Puszkin: Dzieła wybrane. T. 2. Poematy i baśnie. Warszawa 1954 s. 237-270. Wyd. 2 tamże 1956; A. Puszkin: Bajki. Warszawa 1984 s. 3-42; A. Puszkin: Bajki. Warszawa 1987 s. 9-55, wyd. 2 tamże 1990.

Adaptacje teatralne w: Baśnie Puszkina na scenie. Inscenizacje, opracowanie: A. Buterlewicz. Warszawa 1951.

6. Teatr Pietruszki. Widowiska kukiełkowe. Wskazówki reżyserskie J. Wilkowski. Warszawa: Nasza Księgarnia 1953, 123 s. Wyd. 2 tamże 1958.

Zawartość

Przemiany Pietruszki (Widowiski kukiełkowe w 3 odsłonach wg N. Gernet); Maskarada Pietruszki (Widowisko kukiełkowe); Pietruszka na wagarach (Widowisko kukiełkowe. Wg S. Marszaka); Jak Pietruszka wyleczył Januszka (Widowisko kukiełkowe. Wg I. Czkanikowa); Góra lodowa (Widowisko kukiełkowe w 4 odsłonach wg A. Barto).

Wystawienia poszczególnych widowisk: Przemiany Pietruszki wyst. pt. Piotruś zuch. Wystawienie: Warszawa, Teatr Lalek „Guliwer” 1955; Pietruszka na wagarach. Wystawienie: Poznań, Teatr Lalki i Aktora „Marcinek” 1963; Góra lodowa wyst. pt. Zimowa przygoda Pietruszki. Wystawienie: Poznań, Teatr Lalki i Aktora „Marcinek” 1966.

7. Bajki ludów Północy. Tłum. J. Brzechwa. [Przedmowa:] J. Brzechwa. Warszawa: Czytelnik 1954, 327 s. Wyd. nast. zmienione w wyborze A. Barszczewskiego. Warszawa: Wydawnictwo Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej Współpraca 1986, 172 s.

8. Fragi Machtum-Kuli: Wiersze. Przeł. J. Brzechwa. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1954, 27 s.

9. A. Puszkin: Rusłan i Ludmiła. Przeł. J. Brzechwa. W: A. Puszkin: Dzieła wybrane. T. 2. Poematy i baśnie. Warszawa 1954 s. 5-69. Wyd. 2 Warszawa 1956. Wyd. osobne: wyd. 2 Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1958, 98 s.

10. I. Erenburg: Odwilż. [Powieść]. Przeł. J. Brzechwa. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1955, 194 s.

11. B. Kawierin: Otwarta księga. [Powieść]. Cz. 1. Młodość. Tłum. J. Brzechwa. Cz. 2. Doktor Własienkowa. Przeł. T. Żeromski. Warszawa: Czytelnik 1955, 700 s.

12. S. Kołtunow: Wróbel samochwał. Wiersze: M. Wolpina. Przeł. J. Brzechwa. Warszawa 1955, 34 s.

13. H. Ch. Andersen: Księżniczka na ziarnku grochu. Oprac.: J. Brzechwa. Wystawienie: Łódź, Teatr im. S. Jaracza 1956. Druk w: Bajki. Łódź 1979 s. 27-46.

14. A. Czechow: Dzieła. T. 3. Opowiadania 1885. Tłum. m.in. J. Brzechwa. Warszawa: Czytelnik 1957, 470 s.

Tu w przekładzie J. i J. Brzechwów 35 opowiadań.

See Studies

15. I. Ilf, E. Pietrow: 12 krzeseł. Przeł.: J. Brzechwa i T. Żeromski. Warszawa: Iskry 1957, 382 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1976, wyd. 4 [!] Warszawa: Współpraca 1987; wyd. 5 Warszawa: Gryf 1991.

16. M. Držić: Rzymska kurtyzana. (Dundo Maroje). Adaptacja: M. Fotez. Przeł.; J. Brzechwa, Z. Stoberski. Wystawienie: Sosnowiec, Teatr Zagłębia 1958.

17. I. Ilf, E. Pietrow: Złote cielę. [Powieść]. Przeł.: J. Brzechwa i T. Żeromski. Warszawa: Iskry 1958, 401 s.

18. I. Ilf, E. Pietrow: Zegary i ludzie. [Opowiadania]. Przeł. J. i J. Brzechwowie. Warszawa: Książka i Wiedza 1961, 305 s.

19. K. Makuszyński: O dwóch takich, co ukradli księżyc. Adaptacja filmowa wg scenariusza J. Brzechwy i J. Batorego. Ekranizacja 1962.

See Studies

Nadto przekłady drobnych utworów dla dzieci m.in. M. Gorkiego, A. Barto, W. Żukowskiego.

Prace redakcyjne

1. Na obie łopatki. Zbiór satyr pod red. J. Brzechwy, A. Marianowicza. Warszawa: Nasza Księgarnia 1952, 171 s.

Omówienia i recenzje

• Ankieta dla IBL PAN 1951, 1956.

Wywiady

• Bajkopisarz mimo woli. W: K. Nastulanka: Sami o sobie. Warszawa 1975.

Słowniki i bibliografie

• „Rocznik Literacki 1966” wyd. 1968 (P. Grzegorczyk).

• Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 1. Warszawa 1963.

• Nowy słownik literatury dla dzieci i młodzieży. Wyd. 2. Warszawa 1984 (K. Kuliczkowska).

• P. Grzegorczyk: Jan Brzechwa. W tegoż: Twórcy i badacze kultury zmarli w latach 1956-1967. Cz. 2. Warszawa 1986.

• Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (R. Matuszewski).

Ogólne

Książki

• H. Skrobiszewska: Brzechwa. Warszawa: Agencja Autorska 1965, 83 s.

• I. Panek: Rola utworów Jana Brzechwy w kształtowaniu poczucia humoru u dzieci przedszkolnych. Katowice 1972, powielone przez Instytut Kształcenia Nauczycieli i Badań Oświatowych.

• Akademia pana Brzechwy. Wspomnienia o Janie Brzechwie. Pod red. A. Marianowicza. Warszawa: Czytelnik 1984, 192 s.

• J.R. Nowak: Spór o kolaboranta Brzechwę. Warszawa: Maron 2001, 64 s.

• A. Szóstak: Od modernizmu do lingwizmu. O przemianach w twórczości Jana Brzechwy. Kraków: Universitas 2003, 412 s.

Artykuły

• J. Kwiatkowski: Dla dzieci i dla dorosłych. „Przegląd Kulturalny” 1959 nr 21.

• K. Kuliczkowska. „Tygodnik Kulturalny” 1965 nr 31.

• R. Matuszewski: Poetycki świat Jana Brzechwy. „Życie Literackie” 1965 nr 32.

• K. Kuliczkowska: Czarodziej słowa. „Życie Literackie” 1966 nr 32, przedruk w tejże: W szklanej kuli. Warszawa 1970.

• R. Matuszewski: Jan Brzechwa. „Więź” 1966 nr 10.

• R. Matuszewski: O pisarstwie Jana Brzechwy. „Teatr Ludowy” 1966 nr 9.

• B. Michalski: Prawo autorskie Jana Brzechwy. „Prawo i Życie” 1968 nr 18.

• I. Opacki: Gwiazdy pierwsze. (O liryce Jana Brzechwy). „Roczniki Humanistyczne” 1971 nr 1, przedruk w tegoż: Poetyckie dialogi z kontekstem. Katowice 1979.

• W. Dudziak: Wątki fantastyczne i humor w twórczości Jana Brzechwy. „Poradnik Bibliotekarza” 1972 nr 1/2.

• K. Nadurska-Podraza: Związki frazeologiczne i ich funkcje stylistyczne w utworach dla dzieci Jana Brzechwy. „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie” 1976 nr 58 „Prace Językoznawcze” nr 3.

• E. Nowicka: W poetyckiej krainie Jana Brzechwy. „Tygodnik Powszechny” 1978 nr 9.

• M. Bralczyk: Odmienianie tradycji (O „Madonnie” Jana Brzechwy). „Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach” 1979 nr 328.

• R. Matuszewski: Poezja Jana Brzechwy. W tegoż: Z bliska. Kraków 1981.

• K. Surowiec: Bajki Jana Brzechwy dla dzieci. „Wychowanie w Przedszkolu” 1981 nr 7/8.

• S. Frycie: Literatura dla dzieci i młodzieży w latach 1945-1970. T. 2. Cz. 1. Warszawa 1982, passim.

• K. Surowiec: Jan Brzechwa – poezja dla dzieci. „Prace Humanistyczne” 1982 nr 23.

• B. Dohnalik: Ile można wycisnąć z Brzechwy. „Sztuka dla Dzieci” 1986 nr 1.

• S. Kania: Z zagadnień języka Jana Brzechwy. „Przegląd Zachodnio-Pomorski” 1987 z. 4.

• T. Smolińska: Ludowa kreacja nonsensu w wierszach dla dzieci Jana Brzechwy i Juliana Tuwima. „Literatura Ludowa” 1987 nr 2.

• S. S. Nicieja: Polemika Hemara z Brzechwą. „Dekada Literacka” 1992 nr 2.

• T. Smolińska: Folklor słowny źródłem inspiracji poetyckiej Jana Brzechwy i Juliana Tuwima. „Literatura Ludowa” 1995 nr 6.

• A. Szóstak: Poezja dla dzieci Juliana Tuwima i Jana Brzechwy. Rodowód i parantele literackie. „Studia i Materiały. Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Zielonej Górze. Filologia Polska” 1995 [z.] 7.

• A. Szóstak: Dydaktyzm inaczej, czyli o proweniencji oraz o dydaktycznych i ludycznych walorach nonsensu w poezji Juliana Tuwima i Jana Brzechwy dla dzieci. „Edukacja Humanistyczna” 1998 nr 4.

• A. Szóstak: Motywy oniryczne w twórczości Juliana Tuwima i Jana Brzechwy. W: Oniryczne tematy i konwencje w literaturze polskiej w XX w. Toruń 1999.

• P. Kowalik: Humor w utworach dla dzieci Jana Brzechwy. „Nauczanie i Szkolnictwo” 2002 nr 1/2.

• M. Ostasz: Ago, alea, ilinx i mimicry w wierszach Tuwima i Brzechwy; A. Szóstak: Poeta dzieciom. O zabawie słowem w wierszach Jana Brzechwy. „Guliwer” 2003 nr 1.

Talizmany

• K. W. Zawodziński: Najśpiewniejszy poeta. „Przegląd Współczesny” 1936 nr 174, przedruk w tegoż: Wśród poetów. Kraków 1964.

Go back to position

Pan Kleks

• K. Nadurska: Onomastyka humorystyczna w powieści „Pan Kleks” Jana Brzechwy. „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie” 1973 nr 47.

• M. Kawka: Metatekst i metajęzyk w „Panu Kleksie” Jana Brzechwy. „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie. Prace Pedagogiczne” 1991 z. 12.

Go back to position

Gdy owoc dojrzewa

• W. Maciąg: Debiut powieściowy Jana Brzechwy. „Twórczość” 1958 nr 5; przedruk pt. Próba realizmu. W tegoż: Opinie i wróżby. Kraków 1963.

Go back to position

Liryka mego życia

• A. Thierry: Ciemne pieśni Brzechwy. „Kultura” 1968 nr 43.

Go back to position

Opowiadania drastyczne

• S. Melkowski: Można opowiadać w towarzystwie. „Twórczość” 1968 nr 11, przedruk w tegoż: Domena prozy. Warszawa 1984.

• M. Sprusiński: Bohaterowie dnia powszedniego. „Życie Literackie” 1968 nr 41.

• A. Szóstak: Skrywane namiętności i miłosne psychozy, czyli słów kilka o „Opowiadaniach drastycznych” Jana Brzechwy. W: Intymność wyrażona. Katowice 2006. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, 2471.

Go back to position