BIO

Urodzony 1 marca 1894 w Krakowie; syn Jakuba Hermana Brummera, właściciela zakładu krawieckiego, i Bronisławy z Rothirschów. Do szkół uczęszczał w Krakowie. Debiutował w 1912 poematem dramatycznym pt. Taniec Salomy wystawionym w Krakowie przez Szkołę Dramatyczną Kazimierza Gabryelskiego, a jako krytyk w 1913 szkicem teoretycznym w formie dialogu pt. Granice indywidualności reżysera i aktora, opublikowanym w „Teatrze” (z. 1, 2). W 1913/14 studiował historię literatury i historię sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim. Po wybuchu I wojny światowej zaciągnął się do Legionów i został żołnierzem Drugiej Brygady, a następnie służył w Wojsku Polskim w stopniu kapitana (odznaczony Krzyżem Walecznych). Po wojnie przeniósł się do Warszawy, gdzie pracował w Wojskowym Instytucie Naukowo-Wydawniczym, a później jako kustosz w Archiwum Wojskowym (do 1939). Był dziennikarzem pism wojskowych: redagował „Wiarusa” (1918-21; artykuły podpisane Brummer), pełnił funkcję sekretarza w „Bellonie” (1919-21), współorganizował „Żołnierza Polskiego” (1921-24). Wespół z Arturem Oppmanem i Marianem Porwitem redagował Biblioteczkę Żołnierza Polskiego (1925-1938). Równocześnie zajmował się krytyką literacką i teatralną. Współpracował z „Życiem Teatru” (1920 redaktor; 1923-27 współredaktor ze Stanisławem Miłaszewskim), w którym ogłaszał m. in. najświeższe wyniki polskich i zagranicznych badań teatralnych, interesował się szczególnie niemieckim kręgiem językowym. Prowadził dział recenzji teatralnych w „Tygodniu Polskim” (1920, 1922-23), „Przeglądzie Współczesnym” (1923 cykl recenzji Z teatrów warszawskich) i w „Dniu Polskim” (1924-34), redagował serię Biblioteka Dramatyczna. Zainicjował utworzenie Polskiego Instytutu Teatrologicznego (1925), a następnie kierował nim do 1927. Należał do Związku Artystów Scen Polskich, był członkiem (od 1926), a potem przewodniczącym (od 1927) powołanej przy tym związku Sekcji Pedagogicznej, należał do Polskiego PEN Clubu. We wrześniu 1927 wraz z Wilamem Horzycą zorganizował Teatr Praski, w którym pracował jako kierownik literacki i dyrektor do lutego 1928, a potem powrócił do działalności krytycznej i naukowej. Był profesorem Wyższej Szkoły Dziennikarskiej. Ogłaszał sprawozdania teatralne w „Gazecie Porannej” (1928-30) i w „Przeglądzie Wieczornym” (1929-30), współpracował z „Kurierem Porannym” (1929-34; m. in. w 1931-34 cykl artykułów Przed i za kurtyną), publikował m. in. w „Literaturze i Sztuce” (1929) i w „Scenie Polskiej” (1937-38; tu m. in. recenzje z niemieckiej literatury teatrologicznej). Interesował się filmem, badał jego związki ze sztuką teatru. Popularyzował literaturę naukową na ten temat m. in. na łamach „Wiadomości Filmowych” (stały recenzent w 1937-38). Po wybuchu II wojny światowej, we wrześniu 1939 przedostał się do Rumunii i przebywał w obozie dla internowanych oficerów; zorganizował tu (wraz z Ottonem Laskowskim) wydawanie „Wiarusa na Obczyźnie”. Następnie dotarł do Francji, gdzie wstąpił do 3 Dywizji Piechoty. Po ewakuacji do Wielkiej Brytanii był oficerem oświatowym w I Korpusie w Szkocji. Przyczynił się do zorganizowania „Poradnika dla Pracowników Świetlic Żołnierskich” w Perth. Ogłosił kilka artykułów w „Polsce Walczącej” (1940-41 podpisany: Wiktor Bronarski, W.B.). Zmarł nagle 21 listopada 1941 w East Moncrieff; pochowany na Wellshil Cemetery w Perth.

Twórczość

1. Taniec Salomy. Dramat w 1 odsłonie. Prapremiera: Kraków, Szkoła Dramatyczna K. Gabryelskiego 1912. Wystawienie nast.: Kraków, Teatr im. J. Słowackiego 1913.

2. Polski podoficer. Cz. 1. Warszawa: Wydawnictwo Księgarni Wojskowej Ministerstwa Spraw Wojskowych 1920, 41 s.

Wojskowy podręcznik szkoleniowy.

3. Podoficerowie funkcyjni. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy 1921. Biblioteczka Podoficera T. 9: Sierżant Szef, 32 s.; T. 10: Drużynowy, 32 s.

Wojskowe podręczniki szkoleniowe.

4. Uwagi o inscenizacji. [Zbiór artykułów]. Warszawa: Stowarzyszenie Pracowników Księgarń 1923, 80 s.

Zawartość

Wstęp. – Dramat – dzieckiem sztuki teatru; Zadania inscenizacji; Indywidualność inscenizatora; Uwzględnienie wrażeń wzrokowych w budynku teatralnym; Tworzenie obrazu scenicznego; Iluzja teatralna; Dekoracja teatralna; Kostium teatralny; Rola muzyki w teatrze. – Zakończenie.

5. Scena i widownia. [Zbiór artykułów i szkiców]. Warszawa: Nakład „Życie Teatru 1925, 202 s.

Zawartość

Od autora. – Publiczność teatralna; Poezja, muzyka czy teatr; Zagadnienie zespołu teatralnego; Autor i teatr; Efekt teatralny; Krytyka i aktor; Twórczość aktorska; Propaganda artystyczna; Projekt reorganizacji Teatru Narodowego w r. 1814; O kolejność scen w „Dziadach”; Wydawnictwa dramatów; Teatr rewolucyjny; O świecie ułudy scenicznej.

6. Z dziejów „Cudu mniemanego” Wojciecha Bogusławskiego. [Rozprawa]. Życie Teatru 1925 nr 19-22. Wyd. osobne uzupełnione Warszawa: Druk W. Maślankiewicz i F. Jabczyński 1925, 34 s.

7. Służba narodowa Wojciecha Bogusławskiego. [Zarys monograficzny]. Warszawa: F. Hoesick 1929, 242 s.

Zawartość

Wstęp. – „Powrót posła” J. U. Niemcewicza; „Dowód wdzięczności narodu” W. Bogusławskiego; „Szlachcic mieszczaninem” Wybickiego; „Kazimierz Wielki” Niemcewicza; „Henryk VI na łowach” Bogusławskiego; „Krakowiacy i górale” Bogusławskiego; „Yzkahar” Bogusławskiego; W „pruskiej” Warszawie; „Andromeda” Osińskiego; Okolicznościowe sztuki Dmuszewskiego; „Wanda” Łubieńskiej; Rok 1808; Rok 1809; Rok 1810; „Dziedzic tronu rzymskiego” A. Żółkowskiego; 1812-1913; Metamorfozy „Krakowiaków i górali”. – Zakończenie.

8. Teatr Wyspiańskiego. [Rozprawa]. Warszawa: F. Hoesick 1933, 80 s.

9. Niedomagania polskiej teatrologii. Przegląd Współczesny 1935 t. 53 s. 357-376, t. 54 s. 44-56; odb. Warszawa 1935.

10. Dwie inscenizacje „Dziadów. Warszawa: F. Hoesick 1937, 72 s.

Studium krytyczno-analityczne; dot.Dziadów.” A. Mickiewicza w inscenizacji S. Wyspiańskiego (1901) i L. Schillera, (1934).

11. Meiningeńczycy. [Monografia teatralna]. Lwów: Państwowe Wydawnictwo Książek Szkolnych 1938, 55 s.

Zawartość

Wstęp. – Teatr niemiecki przed wystąpieniem Meiningeńczyków; Aktor i zespół; Statysta – aktorem; Prawda historyczna; Poczucie teatralności; Znaczenie Meiningeńczyków.

12. Tradycja i styl w teatrze. (Pisma krytyczno-teatralne). Przedmowa, wybór tekstów i komentarz: E. Udalska. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1986, 592 s., [16] s. tab.

Zawartość

I. Rozważania teoretyczne: Granice indywidualności reżysera i aktora [fragment szkicu: Indywidualność inscenizatora, poz. ]; O recenzji teatralnej; Uwagi o inscenizacji [fragmenty kilku szkiców z poz. ]; Twórczość aktorska [poz. ]; Dekoracja teatralna. – II. Teatry warszawskie między wojnami: Teatr Reduta; Teatr im. Bogusławskiego; Teatr Narodowy; Teatr Polski; Teatr Mały; Teatr Ateneum; Bilanse sezonów; Jubileusze aktorów [dot.: L. Solski, A. Zelwerowicz, J. Chmieliński, J. Leszczyński, K. Adwentowicz]. – III. Spojrzenie wstecz: Projekt reorganizacji Teatru Narodowego w roku 1814 [poz. ]; Z dziejów „Cudu mniemanego” Wojciecha Bogusławskiego; Józefa Ledóchowska; Budżet teatralny Wojciecha Bogusławskiego w 1801 roku; Z dziejów powstania drugiego teatru w Warszawie przed stu laty; Pierwsza kontrola rządowa gospodarki teatralnej w Warszawie; „Kollektyw” teatralny w Warszawie 1825-1827; Pierwsze przedstawienie „Niemej z Portici” Aubera w Warszawie; Teatr Wyspiańskiego [poz. ]; Teatr w Rydzynie; Wojciech Bogusławski – artysta teatru. – IV. Projekty i postulaty: O kulturę teatralną; Walka z szablonem; Zagadnienie zespołu teatralnego [poz. ]; O teatr popularny; Program Teatru Narodowego; Treść i forma w teatrze; Polski styl gry scenicznej.

Adaptacje

Noc letnia. Opera w 3 aktach. Muzyka: E. Młynarski. Tekst według H. Frieda. W przekł. T. Godeckiego. Streścił W. Brumer. Warszawa: F. Syrewicz 1924, 14 s.
J. Słowacki: Lilla Weneda. Inscenizacja: W. Brumer. Wystawienie: Warszawa, Teatr Praski 1927.
Przygody pana Scroodge. Wg „Opowieści wigilijnej” K. Dickensa. [Sztuka]. Wystawienie: Warszawa, T. Praski 1928; wersja II adaptacji pt. Opowieść wigilijna. Sztuka w 4 aktach. [Współautor:] W. Radulski. Wystawienie: Kraków, Teatr im. J. Słowackiego 1936/37.
Księżna Łowicka. Scenariusz filmowy. Wg powieści W. Gąsiorowskiego. Ekranizacja 1932.

Omówienia i recenzje

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 1. Warszawa 1963.
S. Legeżyński: Nekrologia. W: Literatura polska na obczyźnie 1940-1960. T. 2. Londyn 1965.
Słownik biograficzny teatru polskiego. [T. 1]. Warszawa 1973.
E. Udalska: Wiktor Stanisław Brumer. W: Słownik polskich krytyków teatralnych. T. 1. Warszawa 1994.

Ogólne

Artykuły

E. Świerczewski: Życie teatru. Echo Warszawy 1925 nr 260.
H. Sulerzycki; [J. Szyszko-Bohusz] A. Doddies. Polska Walcząca”, Londyn 1941 nr 50.
T. Terlecki: Wiktor Brumer. Wiadomości Polskie”, Londyn 1942 nr 5; przedruk w: Straty kultury polskiej 1939-1944. T. 2. Glasgow 1945; T. Terlecki: Rzeczy teatralne. Warszawa 1984.
E. Udalska: Wiktor Brumer – krytyk i badacz teatru. Sprawozdania z Czynności i Posiedzeń Łódzkiego Towarzystwa Naukowego 1974 z. 4.
E. Udalska: Wiktor Brumer o związkach teatru i filmu. Acta Universitas Lodziensis. Folia Litteraria 1981 z. 2.
J. Godlewska: Wiktor Brumer – krytyk. Twórczość 1986 nr 12.

Służba narodowa Wojciecha Bogusławskiego

L. Simon. „Pamiętnik Literacki1930 s.711-15.

Niedomagania polskiej teatrologii

M. Rulikowski. „Scena Polska1938 nr 1.

Dwie inscenizacje „Dziadów”

B. Korzeniewski: Dwa studia o Leonie Schillerze. Scena Polska 1937 nr 1/4.

Tradycja i styl w teatrze

Z. Greń: Sztywne okładki. Teatr zamknięty. Życie Literackie 1987 nr 2.
T. Kubikowski: Brumer: styl, kultura, przeszłość. Dialog 1987 nr 6.