BIO

Urodzony 13 listopada 1899 w Warszawie; syn Leona Brucza, urzędnika, i Henryki z Pińczowskich. Do gimnazjum uczęszczał w Warszawie. Po maturze i odbyciu służby wojskowej (1918-1921, w czasie wojny polsko-bolszewickiej był na froncie) rozpoczął studia na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. Debiutował w 1922 wierszem Weronika, opublikowanym w „Kurierze Polskim” (nr 268); za właściwy debiut uważał wiersze Ty w Londynie i Dynamo – maszyna zamieszczone w „Skamandrze” ( nr 29/30). Należał do grupy literackiej Nowa Sztuka; współpracował z „Almanachem Nowej Sztuki F.24” (1924-25). W związku z ostrą krytyką spowodowaną popełnieniem plagiatu w 1925 wyjechał do Paryża, gdzie pracował m. in. w polskiej i francuskiej prasie (ostatni wiersz Stacje opublikował w 1929 w „L`Art Contemporain”). Po powrocie w 1931 do Warszawy kontynuował pracę literacką i dziennikarską. W 1933 został członkiem Związku Literatów Polskich (ZLP). Artykuły i felietony ogłaszał w dziennikach: „Czas”, „Express Poranny”, „Kurier Polski” oraz m.in. w „Wiadomościach Literackich” (1938-39). W okresie okupacji niemieckiej utrzymywał się z drobnego handlu i prac rzemieślniczych. Od kwietnia 1942 był więziony w niemieckim obozie pracy pod Mińskiem Białoruskim, skąd w lipcu 1944 uciekł do Wilna. Po zajęciu Wilna przez wojska radzieckie pracował w redakcji dziennika „Prawda Wileńska” jako sekretarz odpowiedzialny. W grudniu 1944 wyjechał do Lublina, gdzie wstąpił do Wojska Polskiego. W 1945-1947 był kierownikiem działu kulturalnego tygodnika „Polska Zbrojna”; w piśmie tym publikował artykuły i recenzje teatralne. Współpracował z tygodnikiem „Kuźnica” (1946-49, tu także przekłady z literatury francuskiej). Po zdemobilizowaniu w czerwcu 1947 pracował do 1949 w Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik”, kierując działem przekładów z francuskiego. W 1949-64 był kierownikiem literackim kolejno w Teatrze Wojska Polskiego i w Teatrze im. S. Jaracza w Łodzi. Współpracował (1949-50) jako recenzent teatralny z Rozgłośnią Łódzką Polskiego Radia . Brał czynny udział w działalności Oddziału Łódzkiego Związku Zawodowego Literatów Polskich (od 1949 Związek Literatów Polskich, ZLP; 1945-50 członek zarządu, 1951-52 – prezes). W 1955-57 był zastępcą redaktora naczelnego dwutygodnika „Kronika”, wydawanego przez ZLP (tu też liczne artykuły i recenzje teatralne). W 1964 otrzymał Odznakę Honorową m. Łodzi. Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1973). Zmarł 8 stycznia 1978 w Łodzi.

Twórczość

1. Bitwa. [Wiersze]. Warszawa 1925, 31 s. Biblioteka Nowej Sztuki. Przedruk zob. poz. , .

2. Wybór wierszy. Wybór i posłowie: W. Woźniak. Ostrołęka: 1977, 14 s.

Wydane z funduszu Wydziału Kultury i Sztuki Urzędu Wojewódzkiego w Ostrołęce. Druk bibliofilski 299 egzemplarzy. Zawiera wiersze z poz. .

3. Wybór poezji. Wybór i wstęp: W. Woźniak. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1987, 101 s.

Zawiera wiersze z poz. oraz rozproszone w czasopismach.

Przekłady

1. M. Gorki: Jegor Bułyczow i inni. Sceny dramatyczne. Przeł.: S. Brucz i S.R. Dobrowolski. Wystawienie: Katowice, Teatr Śląski im. S. Wyspiańskiego 1947. Wyd. [Warszawa:] Państwowy Instytut Wydawniczy 1951, 126 s. Przedruk w M. Gorki: Wybór dzieł. T. 4. Dramaty. Tamże 1954; Pisma. T. 4. Utwory dramatyczne. Tamże 1955; Pisma. T. 10. Utwory dramatyczne 1908-1935. Tamże 1956, – w: Antologia dramatu rosyjskiego. T. 2. Warszawa: Czytelnik 1954; Teatr radziecki. T. 1. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1967.
2. R. Vailland: Dziwna zabawa. Powieść. [Warszawa:] Czytelnik 1948, 258 s. Wyd. 2. Przedmowa: M. Żóławski. Tamże 1966.
3. R. Garaudy: Źródła francuskie socjalizmu naukowego. Przeł. S. Brucz. Warszawa: Czytelnik 1950, 328 s.
4. G.W. Plechanow: Listy bez adresu. W tegoż: O literaturze i sztuce. Warszawa: Książka i Wiedza 1950, s. 1-159. Wyd. 2 tamże 1956.
5. P. Tillard: Żołnierze wolnej Francji. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1950, 186 s. Wyd. 2 tamże 1952.
6. M. Gorki: Letnicy. Dramat w 4 aktach. [Warszawa:] Państwowy Instytut Wydawniczy 1951, 222 s. Przedruk w M. Gorki: Wybór dzieł. T. 4. Dramaty. Tamże 1954.
7. O. Matjuszina: Pieśń o życiu. Powieść. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1951, 167 s.
8. R. Vailland: Pułkownik Forster przyznaje się do winy. Sztuka w 4 aktach. Wystawienie: Łódź, Teatr im. S. Jaracza 1953.
9. Y. Farge: Proste słowo. Opowiadania. Posłowie: D. Horodyński. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1954, 109 s.
10. M. Magnien: W kraju 600 milionów. Przeł.: S. Brucz, E. Międzyrzecka, J. Guranowski. Warszawa: Książka i Wiedza 1954, 361 s.
11. Niemcy. Przeł.: S. Brucz, I. Olecka, J. Boniecki. Warszawa: Książka i Wiedza 1954, 201 s.
Przekład hasła: Germaniâ z: Bolszaâ sowietskaâ enciklopedija. T. 11. Wyd. 2 Moskwa 1952.
12. M. Gorki: Somow i inni; Jegor Bułyczow i inni. W: M. Gorki: Pisma. T. 10. Utwory dramatyczne 1908-1935. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1956, s. 147-363. Por. poz. .
13. A. Dumas, ojciec: Hrabina de Charny. Cz. 1. Ucieczka. T. 1 -2. Przeł.: S. Brucz, C. Mondral. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1958, 235 + 273 s.
14. A. Dumas, syn: Dama Kameliowa. [Powieść]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1960, 237 s. Wyd.nast.: tamże: wyd. 2 1969, wyd. 3 1975, wyd. 4 1979, wyd. 5 1987; wyd. nast.: Warszawa: Elipsa 1990; Warszawa: Comfort 1992.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1953.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 1. Warszawa 1963.

Ogólne

Artykuły

S. Napierski: Zapoznany poeta – Stanisław Brucz. Epoka 1927 nr 333.
A. K. Waśkiewicz: Stanisław Brucz. Odgłosy 1974 nr 41.
J. Poradecki: Stanisław Brucz. Odgłosy 1976 nr 21.
A. Ważyk: Sprawa Stanisława Brucza. Literatura 1978 nr 9.
A. K. Waśkiewicz: Stanisław Brucz – zapomniany poeta nowej sztuki. Miesięcznik Literacki 1980 nr 7. Przedruk w tegoż: W kręgu futuryzmu i awangardy. Wrocław 2003.

Wybór poezji

J. Koprowski: Wiersze Brucza. Kierunki 1987 nr 49.
A. Międzyrzecki: Felieton poetycki. Twórczość 1988 nr 7.