Print

BIO

Urodzony 25 stycznia 1912 w Wiesbaden; syn Henryka Brandysa, bankowca i kupca, i Eugenii z domu Landau; starszy brat Kazimierza Brandysa, prozaika. Dzieciństwo spędził w Łodzi, tam też w 1930 ukończył Gimnazjum Zgromadzenia Kupców m. Łodzi. Studiował prawo i ekonomię na Uniwersytecie Warszawskim, (UW); w 1935 uzyskał magisterium. Następnie był aplikantem w sądzie, a od 1937 pracował jako pomocnik buchaltera w fabryce w Woli Krzysztoporskiej pod Piotrkowem. Brał udział w kampanii wrześniowej, walcząc w grupie operacyjnej „Polesie”, w które dowodził plutonem konnym karabinów maszynowych. Został odznaczony Krzyżem Walecznych. Wzięty do niewoli niemieckiej przebywał w Oflagu II c w Woldenbergu (Dobiegniew); był tu związany z kółkiem spółdzielców , utworzonym przez oficerów o zapatrywaniach lewicowych. Po wyzwoleniu obozu uczestniczył w kwietniu i maju 1945 w operacji berlińskiej jako korespondent frontowy gazety wojskowej „Zwyciężymy”. Debiutował reportażem Na Berlin wydrukowanym w „Rzeczypospolitej” (1945 nr 115). Wstąpił do Polskiej Partii Robotniczej (później członek Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej do 1966). Po zakończeniu wojny mieszkał w 1945-48 w Gdyni i zajmował się pracą dziennikarską oraz publicystyczną. Początkowo był redaktorem naczelnym wydawnictw prasowych Marynarki Wojennej, redagował w 1946-47 miesięcznik, potem dwutygodnik „Marynarz Polski”. Pełnił funkcję zastępcy redaktora naczelnego „Dziennika Bałtyckiego” (publikował tu codzienny krótki felieton podpisywany: bem) i współredaktora miesięcznika społeczno-kulturalnego „Wiatr od Morza” (1946-47); drukował także reportaże w „Rejsach” i „Odrodzeniu” (tu w 1946 cykl: Listy z Wybrzeża ). W listopadzie 1948 wyjechał do Włoch jako korespondent specjalny Agencji Prasowo-Informacyjnej. W maju 1949 wrócił do kraju i zamieszkał w Warszawie. Współpracował z dziennikami „Echo Krakowa”, „Express Poznański” i „Express Wieczorny”, ogłaszając reportaże, felietony i recenzje (do 1951). Od 1950 należał do Związku Literatów Polskich (ZLP). W 1950-54 był członkiem kolegium redakcyjnego, a od 1957 do maja 1958 kierownikiem działu reportażu w „Nowej Kulturze”, publikował na jej łamach do 1968. W 1952-69 współpracował z tygodnikiem „Świat” (od 1958 kierownik działu reportażu; tu m. in. w 1958 cykl Z notatnika , a w 1968 Co z tą Walewską ). Wielokrotnie podróżował, m. in.: w 1951 do Czechosłowacji, w 1952 do Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, w 1953 do Albanii, w 1955 był korespondentem „Życia Warszawy” w Jugosławii. Prowadził seminarium reportażowe na Wydziale Dziennikarstwa UW. Był członkiem Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich. Współpracował z radiem. W 1955 ożenił się z Haliną Mikołajską, aktorką. W latach sześćdziesiątych zaczął pisać opowieści historyczne. Od 1972 był członkiem Polskiego PEN Clubu (od 1988 członkiem Zarządu). W 1974 otrzymał Nagrodę Państwową I stopnia, w 1975 nagrodę Fundacji A. Jurzykowskiego w Nowym Jorku. W 1976 podpisał Memoriał 101 , wyrażający protest przeciwko projektowanym zmianom w Konstytucji Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Od tego czasu objęty był zakazem druku. Związany z opozycją demokratyczną, działał w niezależnym Towarzystwie Kursów Naukowych. Od 1980 do rozwiązania Związku w 1983 był członkiem Zarządu Głównego ZLP. W 1982 został wyróżniony nagrodą literacką paryskiej „Kultury” im. Z. Hertza. W 1989 wszedł w skład komitetu założycielskiego Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, a następnie został członkiem Stowarzyszenia. W 1992 otrzymał nagrodę tygodnika „Polityka”. Odznaczony Krzyżem Oficerskim (1954) oraz Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski (1997). Zmarł 20 listopada 1998 w Warszawie; pochowany na Cmentarzu leśnym w Laskach pod Warszawą.

Twórczość

1. Spotkania włoskie. [Reportaże]. Warszawa: Czytelnik 1949, 169 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1953, wyd. 2 [!] poprawione i uzupełnione przypisy 1953.

Nagrody

Nagroda Państwowa III stopnia w 1950.

Przekłady

czeski

Italská sétkaní. [Przeł.] V. Dvořačková. Praha 1951.

niemiecki

Begenungen in Italien. [Przeł.] R. Pabel. Dresden 1953.

rosyjski

Ital'janske vstreči. [Przeł.:] M. Ignatova, V. Arcimovič. Moskva 1950.

węgierski

Olaszorszagi talakozasok. [Przeł.] F. Kemeny. Budapest 1951.

2. Nowa Huta. [Reportaże]. [Warszawa:] Zarząd Główny Związku Młodzieży Polskiej 1950, 15 s.

3. Początek opowieści. [Warszawa:] Państwowy Instytut Wydawniczy 1951, 351 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1951, wyd. 3 1952, wyd. 4 1953, wyd. 5 1955.

Dotyczy Nowej Huty.

Przekłady

albański

Fillimi i tregimit. Tiranë 1954.

bułgarski

Načaloto na povestta. [Przeł.] G. Gerčev. Sofija 1952.

chiński

Ku-szy-te k'ai-szy. [Przeł. z rosyjskiego] Fang t'u-żen. Pekin 1954.

czeski

Přibǎh zacine. [Przeł.] V. Dvořačkova. Praha 1953.

rosyjski

Načalo povestvovanija. [Przeł.:] V. E. Arcimovič i V. Rakovskaja, Moskva 1952.

rumuński

Inceptul epppei. [Przeł.] J. Georgian. [Bukureşti] 1953.

węgierski

Az elbeszélés Kezdete. [Przeł.] E. Sebök. [Budapeszt] 1952.

Adaptacje

teatralne

pt. Stefa: Wystawienie: łącznie z G. Ribemont-Dessaignes: Niemy kanarek pt. SUR-SOC: Łódź, Teatr Studyjny '83 im. J. Tuwima 1987.

Wyd. osobne fragmentów:.

pt. Piotr i Maria. Warszawa: Czytelnik 1951, 115 s.

pt. Sprawa Tyrackiego. Warszawa: Iskry 1952, 15 s.

z podtytułem: Fragmenty. Moskva: Izdatielstwo Literatura na Inostrannych Jazykach 1955, 94 s.

4. Dom odzyskanego dzieciństwa. [Opowieść reportażowa]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1953, 231 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1954, wyd. 3 1954, wyd. 4 1955, wyd. 5 1956, wyd. 6 1957.

Nagrody

Państwowa Nagroda III stopnia w 1953.

Przekłady

bułgarski

Dom vàzvàrnatoko detstvo. [Przeł.] R. Pečikova. Sofija 1954.

chiński

Chaoxian haizi zai Bolan. [Przeł.] Li Ye yi. Szanghaj 1955.

wietnamski

Thieu niêt trieu tiên ö Ba-lan. Ha-noi 1964.

Wyd. osobne fragmentów pt. Koreańczycy z Gołotczyzny. Przedmowa: M. Bielecki. Warszawa: Czytelnik 1954, 145 s.

5. Wyprawa do Arteku. Notatki z podróży do ZSRR. Warszawa: Nasza Księgarnia 1953, 155 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1954, wyd. 3 1955; Wilnius: Państwowe Wydawnictwo Literatury Pięknej [1955].

6. Wiewiórczak. [Opowiadanie]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1955, 35 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1956, [wyd. 3] 1968. Przedruk zob. poz. ↑.

Adaptacje

telewizyjne

pt. Wiórek: Adaptacja: W. Nowak. Telewizja Polska 1998.

7. Wyprawa do oflagu. [Wspomnienia]. „Świat” 1954 nr 50-52, 1955 nr 1, 3, 5-8. Wyd. osobne Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1955, 152 s.

8. Honorowy łobuz. [Opowiadania dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1957, 151 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1975, wyd. 3 1984, wyd. 4 1989.

Zawartość

Chłopiec z pociągu: Navigare necesse est...; Eksperyment naukowy; Śmierć don Juana; Wiewiórczak [poz. ↑]; Honorowy łobuz; W Nałęczowie.

Adaptacje

filmowe

opowiadania Chłopiec z pociągu pt. Ludzie z pociągu zob. poz. ↑.

telewizyjne

opowiadania Pół godziny na stacji: Scenariusz: L. Woźnicka. Telewizja Polska 1960.
opowiadania Honorowy łobuz: K. Lindenbergh. Telewizja Polska 1966.

9. Od Kairu do Addis Abeby. [Reportaże z podróży]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1957, 217 s.

10. O królach i kapuście. [Reportaże]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1959, 212 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Warszawa: Iskry 1964, wyd. 3 tamże 1977.

Dotyczy historii i teraźniejszości kilku polskich miast i miasteczek.

11. Ludzie z pociągu. Scenariusz filmowy. [Współautorka:] L. Woźnicka. Ekranizacja 1960.

Adaptacja opowiadania Chłopiec z pociągu [poz. ↑].

12. Nieznany książę Poniatowski. [Opowieść biograficzna]. Warszawa: Iskry 1960, 267 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1964, wyd. 3 1967, wyd. 4 1970, wyd. 5 1973, [wyd. 6] 1988; [wyd. 7] Kraków: Wydawnictwo Literackie 1996.

Dotyczy Stanisława Poniatowskiego.

Przekłady

rosyjski

Plemânnik korolâ. Wyd. łącznie z poz. ↑, ↑ w: M. Brandys: Istoričeskie povesti. [Przeł.] Ju. Abyzov. Moskva 1974, wyd. nast.: Tallin 1975; Alma-Ata 1975; pt. Plemânnik korolâ; Ad"ûtant Bonaparta; Mariâ Valevskaâ. Kiev 1991, wyd. nast. Moskva 1993.

13. Śladami Stasia i Nel. [Opowieść reportażowa dla młodzieży z podróży po Egipcie i Sudanie]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1961, 205 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1963, wyd. 3 1964, wyd. 4 1966, wyd. 5 1969.

Nagrody

Nagroda w plebiscycie „Orle pióro” zorganizowanym przez wydawnictwo Nasza Księgarnia, „Świat Młodych” i „Płomyk” w 1965.

wyd. łącznie z poz. ↑ pt. Śladami Stasia i Nel; Z panem Biegankiem w Abisynii. Warszawa: Nasza Księgarnia 1971, 414 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1974; [wyd. 8] London: Puls 1993; Warszawa: Świat Książki 1995.

See Studies Zobacz szczegóły pozycji

14. Tarpany. Scenariusz filmowy. [Współautorzy:] S. Kowalewski, K. Kutz. Ekranizacja 1962.

15. Z panem Biegankiem w Abisynii. [Opowieść reportażowa dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1962, 215 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1964, wyd. 3 1966, wyd. 4 1969.

Przekłady

rosyjski

S panom Beganekom po Efiopii. [Przeł.] D.Š. Gal'perina. Moskva 1976.

wyd. łącznie z poz. ↑ pt. Śladami Stasia i Nel; Z panem Biegankiem w Abisynii. Warszawa: Nasza Księgarnia 1971, 414 s.Wyd. nast.: wyd. 2 1974; [wyd. 8] London: Puls 1993; Warszawa: Świat Książki 1995.

See Studies Zobacz szczegóły pozycji

16. Oficer największych nadziei. [Opowieść biograficzna o Józefie Sułkowskim]. Warszawa: Iskry 1964, 220 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1965; wyd. 3 Warszawa: Czytelnik 1966; wyd. 4 Warszawa: Iskry 1969, wyd. 5 tamże 1986.

Przekłady

rosyjski

Ad"ûtant Bonaparta. Wyd. łącznie z poz. ↑, ↑ w: M. Brandys: Istoričeskie povesti. [Przeł.] Ju. Abyzov. Moskva 1974, wyd. nast.: Tallin 1975; Alma-Ata 1975; pt. Plemânnik korolâ; Ad"ûtant Bonaparta; Mariâ Valevskaâ. Kiev 1991, wyd. nast. Moskva 1993.

Adaptacje

radiowe

Napoleon i Polacy. Adaptacja także na motywach książek „Kozietulski i inni” [poz. ↑], „Kłopoty z panią Walewską” [poz. ↑]: K. Sznerr. Polskie Radio 1972.

17. Kozietulski i inni. [Opowieść biograficzna]. T. 1-2. Warszawa: Iskry 1967, 291 + 322 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1968, wyd. 3 przejrzane i uzupełnione 1971 [właśc.] 1972, wyd. 4 1974, wyd. 5 1982; [wyd. 6] Warszawa: Świat Książki 1997.

Dotyczy Jana Hipolita Kozietulskiego.

Nagrody

Nagroda Ministra Obrony Narodowej w 1967.

Przekłady

węgierski

Napoleon es a legyelek. [Przeł.] I. Kovács. Budapest 1978.

Adaptacje

radiowe

Napoleon i Polacy. Adaptacja także na motywach książek „Oficer największych nadziei” [poz. ↑], „Kłopoty z panią Walewską” [poz. ↑]: K. Sznerr. Polskie Radio 1972.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

18. Kłopoty z panią Walewską. [Opowieść biograficzna]. Warszawa: Iskry 1969, 239 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1971; wyd. 3 Warszawa: Czytelnik 1974; wyd. 4 Warszawa: Iskry 1981; wyd. 2 [właśc. 5] Kraków: Studio 90 1995.

Przekłady

czeski

Trampoty s paní Walewskou. [Przeł.] A. Balajková. Praha 1975.

niemiecki

Maria Walewska, Napoleons grosse Liebe. [Przeł.] K. Staemmler. Frankfurt am Main 1971, wyd. nast.: tamże 1973; Frankfurt am Main, Leipzig 1996.

rosyjski

Mariâ Valevskaâ. Wyd. łącznie z poz. ↑, ↑ w: M. Brandys: Istoričeskie povesti. [Przeł.] Ju. Abyzov. Moskva 1974, wyd. nast.: Tallin 1975; Alma-Ata 1975; pt. Plemânnik korolâ; Ad"ûtant Bonaparta; Mariâ Valevskaâ. Kiev 1991, wyd. nast. Moskva 1993.

rumuński

Contesa Walewska şi Napoleon. [Przeł.] I. Tiba, N. Barbu. Iasi 1973.

Adaptacje

radiowe

Napoleon i Polacy. Adaptacja także na motywach książek „Oficer największych nadziei” [poz. ↑], „Kozietulski i inni” [poz. ↑]: K. Sznerr. Polskie Radio 1972.

19. Dziennik. Warszawa: Iskry 1972-1978.

1972. 1996, 184 s. Wyd. 2 tamże 1997.

1976-1977. 1996, 364 s. Wyd. 2 tamże 1997.

1978. 1997, 208 s.

See Studies Zobacz szczegóły pozycji

20. Koniec świata szwoleżerów. [Cykl opowieści biograficznych]. Warszawa: Iskry 1972-1979.

Nagrody

Nagroda Radia Wolna Europa za najlepszą książkę roku wydaną w kraju za r. 1973, w 1980 nagroda literacka PEN Clubu im. M. Lepeckiego oraz redakcji pisma „Puls”, Londyn.

Cz. 1. Czcigodni weterani. 1972, 373 s. Wyd. 2 tamże 1975.

Cz. 2. Niespokojne lata. 1972, 553 s. Wyd. 2 tamże 1976.

Cz. 3. Rewolucja w Warszawie. 1974, 350 s.

Cz. 4. Zmęczeni bohaterowie. 1976, 480 s.

Cz. 5. Nieboska komedia. [1]. Odejścia i powroty. 1978, 359 s. [2]. Ogień i popiół. 1979, 334 s.

Wyd. łączne całości T. 1-3 Warszawa: Polska Oficyna Wydawnicza „BGW” 1992, 517 + 477 + 383 s.

See Studies Zobacz szczegóły pozycji

21. Najdziwniejsze z miast. [Opowiadanie o Warszawie]. Warszawa: Ruch 1972, 44 s.

22. Poland. [Szkic o Polsce]. [Fotografie:] W. Prazuch. New York: Doubleday 1974, 156 s.

23. Moje przygody z historią. [Szkice]. Londyn: Puls 1981, 137 s. Wyd. nast.: Warszawa: Niezależna Oficyna Wydawnicza NOWA* 1981, wyd. 2 poprawione tamże 1981*; [Kraków:] Wydawnictwo Wiek* [1983]; wyd. 2 [!] Londyn; Puls 1985; Warszawa: Iskry 1990; Warszawa: LTW 2003.

Zawartość

Jak stałem się pisarzem historycznym; Królestwo Białorusi; Strażnik Królewskiego Grobu; Od dzwonka do dzwonka.

Wyd. osobne Od dzwonka do dzwonka. Lublin: Nauczycielska Oficyna Solidarności NOS* 1988, 82 s; [Toruń:] to* [1987], 59 s.

See Studies Zobacz szczegóły pozycji

24. Twardy człowiek. [Opowiadanie]. Warszawa: Oficyna WE [Wydawnictwo Enklawa]* 1982, 20 s. Wyd. nast.: [Warszawa:] Oficyna Wydawnicza Pokolenie* 1983; Warszawa: Wydawnictwo CDN* 1983; Kraków: Obserwator Wojenny* 1984; Warszawa: Wydawnictwo Myśl* 1986.

Wyd. łączne z poz. ↑ pt. Z dwóch stron drzwi; Twardy człowiek. Lublin: Informator Reg[ionu] Środk[owo] Wschodniego Niezależnych Samorządnych Związków Zawodowych „Solidarność”* 1984, 98 s. Wyd. nast.: Łódź: Fakt 1988; Lublin: Nauczycielska Oficyna „Solidarność” NOS* 1989.

Wydanie z 1984 i 1989 zawiera także opowiadanie Małpeczka [poz. ↑].

25. Z dwóch stron drzwi. [Szkic]. Warszawa: NOWA 1982*, 53 s. Wyd. nast.: wyd. 2 [Warszawa:] Oficyna WE [Wydawnictwo Enklawa 1983]*; Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Pokolenie”* 1985; Warszawa: Kontekst* 1988.

Wyd. łączne z poz. ↑ pt. Z dwóch stron drzwi; Twardy człowiek. Lublin: Informator Reg[ionu] Środk[owo] Wschodniego Niezależnych Samorządnych Związków Zawodowych „Solidarność”* 1984, 98 s. Wyd. nast.: Łódź: Fakt 1988; Lublin: Nauczycielska Oficyna „Solidarność” NOS* 1989.

Wydanie z 1984 i 1989 zawiera także opowiadanie Małpeczka [poz. ↑].

26. Małpeczka. [Opowiadanie]. „Kultura”, Paryż 1983 nr 12 s. 25-39. Wyd. osobne Warszawa: Wydawnictwo Słowo* [19]83, 19 s. Wyd. nast.: [Poznań]: Niezależna Inicjatywa Wydawnicza Errata* [19]84. Przedruk zob. poz. ↑, ↑.

27. Strażnik Królewskiego Grobu. [Szkice]. Warszawa: Iskry 1984, 168 s.

Zawartość

Królestwo Białorusi [poz. ↑]; Strażnik Królewskiego Grobu [poz. ↑]; Generał Powalał.

28. Generał Arbuz. [Opowieść biograficzna]. Warszawa: Iskry 1989, 317 s.

Dotyczy gen. Józefa Zajączka.

Nagrody

Nagroda Kulturalna „Solidarności” przyznana przez Komitet Kultury Niezależnej za r. 1989.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

29. Moje przygody z wojskiem. [Szkice]. Londyn: Puls 1992, 216 s.

Zawartość

Powstańcza czapka; Ani mru-mru; Podchorążówka; Ojczyzna; Kanar; Ostatnia Bitwa; W Prenzlau; Duch i materia; Wyjście z niewoli; Zupa z brukwi; Włochy – Piastów; Berlińska wiosna; Popłoch w Berlinie; Spotkanie w Bernau.

Wyd. osobne szkicu Ojczyzna. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 2000, 46 s.

30. Jasienica i inni. [Szkice historyczne]. Warszawa: Iskry 1995, 151 s.

See Studies Zobacz szczegóły pozycji

Adaptacje

• J. Swift: Podróże Guliwera. Oprac.: M. Brandys, J. Bocheński. Warszawa: Nasza Księgarnia 1961, 250 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1967, wyd. 3 1970, wyd. 4 1972, wyd. 5 1981; [wyd. 6] Poznań: Podsiedlik-Raniowski i Spółka 1997.

Wyd. skrócone dla młodzieży: [T.] 1-2. Szczecin: Krajowa Agencja Wydawnicza 1982, 79 + 46 s.

Prace redakcyjne

1. Spotkania z Polską. Zbiór opowiadań i reportaży. Oprac.: M. Brandys, S. Aleksandrzak. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1968, 459 s. Wyd. 2 zmienione tamże 1970.

Omówienia i recenzje

• Ankieta dla IBL PAN 1953, 1966, 1976.

Wywiady

• Sens historii. Rozmowa z Marianem Brandysem. W: Z. Taranienko: Rozmowy z pisarzami. Warszawa 1986.
• Tragedia lewicujących liberałów. Rozmowa z Marianem Brandysem. W: J. Trznadel: Hańba domowa. Paryż 1986, wyd. nast. Warszawa 1986*, Warszawa 1987*, przekł. franc.: Tragedie des libéraux gauchisants. W: La Honte. [Przeł.] l M. Rodowicz-Heninger. Paris 1992.
• Między Dzielną a Główną. Rozm. M. Zagańczyk. „Teatr” 1991 nr 11-12.
• Zobaczyć czas przeszły. Rozm. W. Wiśniewski. W: W. Wiśniewski: Lekcje polskiego. Warszawa 1993.
• Historia? – bawi i przestrasza... Rozm.: A. Bernat, M. Łukaszewicz. „Nowe Książki” 1995 nr 7.
• Historia barwna i historia blaknąca. Rozm. M. Łukaszewicz. „Literatura” 1998 nr 11.
• Na grypę najlepszy jest Prus. [Rozm.] B. Łopieńska. W: B. Łopieńska: Książki i ludzie. Warszawa 1998.

Słowniki i bibliografie

• L. Jur'eva: Marian Brandys. W: Pisateli stran narodnoj demokratii. Moskva 1955.
• Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 1. Warszawa 1963.
• Literatura Polska po 1939. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 1989.
• Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (J. Wojnowski).

Ogólne

Książki

• W. Piotrowski: „W pustyni i w puszczy” Henryka Sienkiewicza. (Analiza wartości literackich, poznawczych i wychowawczych powieści w konfrontacji z „Listami z Afryki” Henryka Sienkiewicza i reportażem Mariana Brandysa „Śladami Stasia i Nel”). Koszalin: Instytut Kształcenia Nauczycieli Oddział Doskonalenia Nauczycieli] 1984, 59 s.
• I. Hofman: Dwugłos o Peerelu: Dzienniki Stefana Kisielewskiego i Mariana Brandysa. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 2000, 337 s.

Artykuły

• Z. Żabicki: Fakty i literatura. W tegoż: Tradycja, styl, obyczaj. Warszawa 1963.
• A. Hamerliński: Marian Brandys. „Tygodnik Kulturalny” 1965 nr 30.
• A. Zahorski: Biografie historyczne Mariana Brandysa. „Mówią wieki” 1968 nr 4.
• J. Maciejewski: Marian Brandys. Reporter historii. „Literatura” 1974 nr 26.
• P. Kuncewicz: Agonia i nadzieja (Literatura polska 1918-1980): Wariacje kulturalne. „Przegląd Tygodniowy” 1985 nr 41.
• T. Łubieński: Koniec świata szwoleżerów. W tegoż: Bohaterowie naszych czasów. Londyn 1986.
• J. Szczęsna, A. Bikont: Pan Marian od szwoleżerów. „Gazeta Wyborcza” dod. „Magazyn” 1994 nr 51.
• R. Kapuściński: W zwadzie z Historią. „Gazeta Wyborcza” 1997 nr 21.
• M. Kosman: Stanisław Wasylewski, Paweł Jasienica i Marian Brandys – triumf eseistyki historycznej w Polsce. „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania i Bankowości w Poznaniu” 1998 nr 2.
• A. Michnik: Szkice z polskiego piekła. „Gazeta Wyborcza” 1999/2000 nr 305.
• A. Strońska: Nie lubię takich znaków. „Kultura”, Paryż 1999 nr 1/2.
• J. Pieszczachowicz: Lekcja Mariana Brandysa. W tegoż: Smutek międzyepoki. Kraków 2000.
• R. Matuszewski: Mariana Brandysa przygody z historią. W tegoż: Zapiski świadka epoki. Warszawa 2004.

Śladami Stasia i Nel. [Opowieść reportażowa dla młodzieży z podróży po Egipcie i Sudanie]

• M.J. Olszewska: Afrykańskie peregrynacje Mariana Brandysa śladami Stasia i Nel. „Guliwer” 1994 nr 3 [dot. też: Z panem Biegankiem w Abisynii].
Go back to position Wróć do pozycji

Z panem Biegankiem w Abisynii

• M.J. Olszewska: Afrykańskie peregrynacje Mariana Brandysa śladami Stasia i Nel. „Guliwer” 1994 nr 3 [dot. też: Śladami Stasia i Nel].
Go back to position Wróć do pozycji

Kozietulski i inni

• E. Konończuk: „Kozietulski i inni” Mariana Brandysa – cykl reportaży historycznych. W: Cykl literacki w Polsce. Białystok 2001.
Go back to position Wróć do pozycji

Dziennik

• A. Michnik: Odrzuca cnotę. „Gazeta Wyborcza” 1996 nr 83 [dot.: Dziennik 1976-1977].
• E. Morawiec: KOR i inni. „Nowe Książki” 1996 nr 7 [dot.: Dziennik 1976-1977].
• T. Stańczyk, K. Masłoń. „Rzeczpospolita” 1996 nr 254 [dot.: Dziennik 1972].
• H. Zaworska: „Taka potwora”; Wspaniałe ciężkie czasy. W tejże: Szczerość aż do bólu. Warszawa 1998.
Go back to position Wróć do pozycji

Koniec świata szwoleżerów

• A. Krzemiński: Szkoła elit. „Polityka” 1979 nr 52/53.
• M. Janion: Co „śni się nam pod mogiłami”. „Więź” 1980 nr 9, przedruk w tejże: Czas formy otwartej. Warszawa 1984.
Go back to position Wróć do pozycji

Moje przygody z historią

• H. Zaworska: Po niewłaściwej stronie drzwi. W tejże: Lustra Polaków. Łódź 1994.
Go back to position Wróć do pozycji

Generał Arbuz

• R. Matuszewski: Życiorys nie na miarę Plutarcha. W tegoż: Olśnienia i świadectwa. Warszawa 1995.
Go back to position Wróć do pozycji

Jasienica i inni

• K. Masłoń: Dziś tylko cokolwiek dalej. „Rzeczpospolita” 1995 nr 161.
Go back to position Wróć do pozycji
Print
LICENCE_INFO