BIO

Urodzony 3 stycznia 1906 w Tarnowie w środowisku inteligencji; syn Ludwika Brandstaettera i Marii z domu Brandstaetter, wnuk prozaika hebrajskiego Marka Dawida Brandstaettera. Uczęszczał do Gimnazjum im. K. Brodzińskiego w Tarnowie. Od 1924 studiował filozofię i filologię polską pod kierunkiem profesorów Stanisława Windakiewicza i Tadeusza Lehra-Spławińskiego na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. W tym czasie rozpoczął twórczość literacką, debiutując wierszem pt. Elegia (z powodu śmierci Sergiusza Jesienina) opublikowanym w 1926 w „Kurierze Literacko-Naukowym” (nr 8). W tymże roku ogłosił w „Nowej Reformie” wiersz pt. Piłsudski (nr 64); w dzienniku tym następnie (do 1928), a także w „Głosie Prawdy” (1926-29), „Gazecie Polskiej” (1929-32) i innych pismach publikował wiersze i artykuły. Od 1929-31 przebywał w Paryżu, prowadząc studia nad działalnością społeczno-polityczną Adama Mickiewicza. Po powrocie do kraju zamieszkał w Warszawie i zajął się pracą literacką i publicystyczną, drukując utwory i artykuły historycznoliterackie m.in. w „Miesięczniku Żydowskim” (1931-34) i „Kurierze Literacko-Naukowym” (1932-35). W 1932 uzyskał tytuł doktora filozofii na podstawie pracy pt. Adam Mickiewicz jako krytyk literatury polskiej w okresie wileńsko-kowieńskim. W 1935 odbył podróż do Grecji i Turcji. Po wybuchu II wojny światowej we wrześniu 1939 udał się do Wilna, a stamtąd w połowie 1940 przez Moskwę, Baku, Iran, Irak, Transjordanię i Egipt dotarł jako uchodźca do Palestyny. Został zatrudniony w nasłuchu radiowym w Polskiej Agencji Telegraficznej w Jerozolimie. Tu w 1941 debiutował jako dramatopisarz sztuką Kupiec warszawski , wystawioną w przekładzie hebrajskim. W 1941-46 napisał pięć dramatów, nigdy nie wystawianych na scenie. W 1946 wyjechał do Egiptu, a stamtąd do Rzymu. Tu ożenił się z Reginą Wiktorówną, sekretarką ambasadora polskiego w Rzymie, prof. Stanisława Kota. W 1947-48 pełnił funkcję attaché kulturalnego w Rzymie, organizując m.in. uroczyste obchody w 1948 setnej rocznicy założenia Legionu Mickiewicza. Po powrocie do kraju w 1948 zamieszkał w Poznaniu i został kierownikiem literackim najpierw Teatru Polskiego (którego dyrektorem był wówczas Wilam Horzyca), a następnie Opery im. S. Moniuszki. W tym czasie (1948-49) był wiceprezesem Oddziału Poznańskiego Związku Zawodowego Literatów Polskich (później członek Związku Literatów Polskich (ZLP; do rozwiązania Związku w 1983). W 1950 przeniósł się do Zakopanego. W 1950-58 był przewodniczącym Rady Kultury przy Miejskiej Radzie Narodowej w Zakopanem. W 1950 został członkiem Polskiego PEN Clubu. Kontynuując twórczość literacką, publikował utwory poetyckie, dramatyczne i przekłady m.in. w czasopismach „Teatr” (1951-56) i „Życie Literackie” (1952-58). W 1957 otrzymał godność honorowego obywatela Zakopanego. Za całokształt twórczości literackiej otrzymał w 1958 nagrodę im. W. Pietrzaka. W tymże roku został członkiem utworzonego przy Oddziale Warszawskim ZLP Klubu Pisarzy „Krąg”. W 1960 powrócił do Poznania. Współpracował z czasopismami katolickimi: „Kierunki” (1958-61, później z przerwami do 1977), „Przewodnik Katolicki” (1964-71), „W Drodze” (od 1973 z przerwami). Był członkiem korespondentem francuskiej Académie Rhodanienne des Lettres (od 1956), członkiem honorowym Académie des Poétes de Rhodanie we Francji (od 1968), członkiem zarządu Polskiego PEN Clubu (od 1970). W 1980 został wybrany przewodniczącym Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Poznańskiego Czerwca 1956 roku. W latach osiemdziesiątych publikował wiersze, fragmenty prozy i przekłady z języków obcych w „Niedzieli” (1981-82), „Gościu Niedzielnym” (1982) i „Tygodniku Powszechnym” (w 1982-87 z przerwami). Otrzymał wiele nagród literackich: nagrodę Fundacji A. Jurzykowskiego w Nowym Jorku za całokształt twórczości oraz przekłady dzieł Szekspira (1970), nagrodę Polskiego PEN Clubu za wybitne osiągnięcia w dziedzinie przekładu (1973), Nagrodę Literacką m. Poznania (1974), nagrodę Ministra Kultury i Sztuki (1978), Nagrodę im. J. Kasprowicza (1981), Nagrodę im. Błogosławionego Brata Alberta (1985), Nagrodę im. M. Sępa-Szarzyńskiego (1986) oraz Nagrodę im. Herdera (1987). W 1987 odmówił przyjęcia Nagrody m. Poznania (w proteście przeciwko jednoczesnemu uhonorowaniu aktywnego członka nowego ZLP o odmiennych poglądach i postawie politycznej). Odznaczony Krzyżem Kawalerskim (1955) oraz Krzyżem Oficerskim (1976) Orderu Odrodzenia Polski, Odznaką Honorową m. Poznania, Odznaką „Zasłużony Działacz Kultury” (1981). Zmarł 28 września 1987 w Poznaniu; pochowany tamże na Cmentarzu Komunalnym na Miłostowie.
W 2002 powołano w Poznaniu Stowarzyszenie im. R. Brandstaettera.

Twórczość

1. Jarzma. [Wiersze]. Warszawa, Kraków: Gebethner i Wolff [1928], 37 s.

2. Droga pod górę. [Wiersze]. Warszawa, Kraków: Gebethner i Wolff 1931, 18 s.

3. Legion Żydowski Adama Mickiewicza. (Dzieje i dokumenty). Miesięcznik Żydowski 1932 nr 1 s. 20-45, nr 2 s. 112-132, nr 3 s. 225-248; odb. Warszawa 1932.

4. Węzły i miecze. [Wiersze]. Warszawa: F. Hoesick [1932], 22 s.

5. Królestwo trzeciej świątyni. [Wiersze]. Warszawa: 1934 [antydatowane 1933], 46 s.

6. Jerozolima światła i mroku. Poemat. Warszawa: W Drodze 1935, 13 s.

7. Zmowa eunuchów. [Zbiór pamfletów].Warszawa: Ch. Brzoza 1936, 138 s.

8. Kupiec warszawski. [Utwór dramatyczny]. Powst. Jerozolima 1940/1941.

Przekłady

hebrajski

[Przeł.] M. Indelnanna. Prapremiera: Tel-Aviv, Teatr Habimah 1941.

9. Victory. [Sztuka w 5 odsłonach]. Powst. Jerozolima 1941/1942.

Przekłady

niemiecki

Victory. [Przeł.] M. Schreiber. Powst. 1942. Maszynopis, 36 s. [dostępny w Bibliotece Ossolineum we Wrocławiu].

10. Chirurg i Golem. [Jednoaktówka]. Powst. Jerozolima 1942.

Przekłady

niemiecki

Der Chirurg und der Golem. [Przeł.] M. Schreiber. Powst. ok. 1942. Maszynopis, 16 s. [dostępny w Bibliotece Ossolineum we Wrocławiu].

11. Ludzie nocy. [Dramat w 3 aktach]. Powst. Jerozolima 1942/1943.

Przekłady

niemiecki

Menschen der Nacht. [Przeł.] M. Schreiber. Powst. ok. 1943. Maszynopis, 34 s. [dostępny w Bibliotece Ossolineum we Wrocławiu].

12. Doktor Semmelweis. [Dramat w 2 aktach]. Powst. Jerozolima 1943.

Przekłady

niemiecki

Doktor Semmelweis. [Przeł.] M. Schreiber. Powst. po 1943. Maszynopis, 56 s. [dostępny w Bibliotece Ossolineum we Wrocławiu].

13. Powrót syna marnotrawnego. Dramat w 3 aktach. Powst. Jerozolima 1944. Prapremiera: Kraków, Teatr Stary 1947. Wyd. Warszawa: Wiedza 1948, 263 s. Wyd. 2 Warszawa: Czytelnik 1956. Przedruk zob. poz. , .

Pierwotny tytuł: Rembrandt.

Przekłady

angielski

[Przeł.] E. S. Wujastyk, D. Fuller. Maszynopis w Bibliotece Ossolineum.

niemiecki

[Przeł.] G. Leber-Hangenau. Maszynopis w Bibliotece Ossolineum.

słowacki

1967.

14. Noce narodowe. Dramat w 3 aktach. Powst. Rzym 1946-1948. Druk „Dziennik Literacki” 1948 nr 26-37. Prapremiera: Radom, Teatr im. S. Żeromskiego 1949. Przedruk zob. poz. , .

Dramat o A. Mickiewiczu i A. Towiańskim. Pierwotny tytuł: Królestwo Boże. Druga redakcja dramatu powstała w Zakopanem w 1953.

15. Oedipus. [Jednoaktówka]. Powst. Rzym 1946.

Inf.: T. Naganowski: Brandstaetter w Ossolineum. „Ze Skarbca kultury1981 z. 18.

16. R. Brandstaetter, J. Warnecki: Listy 1947-1969. Wybór, oprac. i wstęp: M. Kuraś. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk 1999, 221 s.

17. Kroniki Asyżu. [Wrażenia z podróży]. Wrocław: Książnica- Atlas 1948, 93 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Poznań: Pallotinum 1957; wyd. 3 Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1959; wyd. 4 tamże 1956. Przedruk zob. poz. .

Przekłady

czeski

wyd. łącznie z przekł. Dwie muzy [poz. ] pt. Umbrijskié kroniky. [Przeł.] J. Simonides. Praha 1967, wyd. 2 tamże 1968.

niemiecki

Der Weg nach Assisi. [Przeł.] G. Hagenau. Graz 1959.

rosyjski

Assizskie chroniki. [Przeł.] I. Baranov. Moskva 1999.

18. Przemysław II. Ballada dramatyczna w 3 aktach. Prapremiera: Poznań, Teatr Polski 1948. Wyd. Poznań: Merkuriusz [1949], 49 s.

Adaptacje

operowe

Muzyka: H. Swolkień. Prapremiera: Bydgoszcz, Opera 1986.

19. Ludzie z martwej winnicy. Dramat [w 4 aktach]. Powst. 1950. Druk fragmentów „Dziennik Literacki” 1950 nr 13. Druk całości zob. poz. . Prapremiera: Rzeszów, Teatr Ziemi Rzeszowskiej 1956. Przedruk zob. poz. , .

Przekłady

czeski

Wystawienie: Praga 1958.

niemiecki

Die Leute vom toten Weinberg. [Przeł.] G. Hagenau. München 1973.

Adaptacje

telewizyjne

Adaptacja i reżyseria: A. Strokowski. Telewizja Polska 1974.

20. Upadek kamiennego domu. Dramat w 3 aktach. Powst. 1950. Druk „Dialog” 1957 nr 12 s. 5-24. Prapremiera: teatralna: Kraków, Teatr im. J. Słowackiego 1958; telewizyjna: Telewizja Polska 1973. Przedruk zob. poz. .

Pierwotny tytuł: Przechodzień w kamiennym domu.

Przekłady

francuski

Wystawienie: 1960; [Przeł.] L. Rey. Maszynopis w Bibliotece Ossolineum.

niemiecki

Wystawienie: 1961.
[Przeł]. G. Leber-Hangenau. Maszynopis w Bibliotece Ossolineum we Wrocławiu.
Das steinere Haus. [Przeł.] G. Hagenau. W: Das Wunder im Theater. 3 Dramen. Köln 1961.

słowacki

1959.

Adaptacje

radiowe

Upadek. Adaptacja: B. Prządka. Polskie Radio 2002.

21. Bunt żaków. Widowisko operowe w 4 aktach. Libretto do opery: R. Brandstaetter. Muzyka: T. Szeligowski. Prapremiera: Wrocław, Opera 1951. Wyd. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1951, 87 s., nuty.

Nagrody

Państwowa Nagroda Artystyczna I stopnia w 1951.

Przekłady

niemiecki

Die Scholaren von Krakau. Dresden: Staatsoper 1952.

22. Król i aktor. Sceny dramatyczne. Prapremiera: Kraków, Teatr im. J. Słowackiego 1952. Wyd. [Warszawa:] Państwowy Instytut Wydawniczy 1952, 113 s. Przedruk zob. poz. , .

Dramat o W. Bogusławskim.

Przekłady

francuski

Wystawienie: 1972.
[Przeł.] L. Rey. Maszynopis w Bibliotece Ossolineum we Wrocławiu.

Adaptacje

telewizyjne

Reżyseria: W. Krasnowiecki. Telewizja Polska 1968.
Adaptacja: I. Gogolewski. Telewizja Polska 1974.

23. Kopernik. [Dramat w 3 aktach]. Prapremiera: Toruń, Teatr Ziemi Pomorskiej 1953. Druk zob. poz. .

Przekłady

francuski

[Przeł.] L. Rey. Maszynopis w Bibliotece Ossolineum we Wrocławiu.

Adaptacje

telewizyjne

Telewizja Polska 1973.

24. Znaki wolności. Dramat w 4 aktach z prologiem. Prapremiera: Wrocław, Teatr Dramatyczny 1953. Wyd. Warszawa: Czytelnik 1953, 98 s. Przedruk zob. poz. .

Dramat wystawiany też pt. Bonaparte i Sułkowski. Łódź, Teatr im. S. Jaracza 1953.

Adaptacje

telewizyjne

Telewizja Polska 1969.

25. Marchołt. Komedia sowizdrzalska w ośmiu sprawach. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1954, 111 s. Prapremiera: Warszawa, Teatr Ludowy 1955. Wyd. 2. Uwagi wstępne i oprac. inscenizacyjno-reżyserskie: K. Herz. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1959. Przedruk zob. poz. .

Opracowanie muzyczne: Marchołt. Suita na motywach polskich z XVI-XVIII w. Partytura. Muzyka: A. Hundziak. Słowa: R. Brandstaetter. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1968, 28 s., [16] k. Wyd. 2 tamże 1977.

Przekłady

angielski

1975.

czeski

Markolt. [Przeł.] K. Bednář, J. Simonides. Praha 1960.

słowacki

1960.

26. Noce narodowe. Dramaty wybrane. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1954, 518 s.

Zawartość

Ludzie z martwej winnicy [poz. ]; Król i aktor [poz. ]; Znaki wolności [poz. ]; Kopernik [poz. ]; Noce narodowe [poz. ].

27. Wojna żaków z panami. [Komedia w 4 aktach]. Warszawa: Iskry 1954, 180 s.

28. Dramat księżycowy. Sztuka w 2 aktach. Prapremiera: Katowice, Teatr Śląski im. S. Wyspiańskiego 1956. Wyd. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1956, 79 s. Przedruk zob. poz. .

Przekłady

niemiecki

[Przeł.] G. Leber-Hangenau. Maszynopis w Bibliotece Ossolineum we Wrocławiu.

29. Król Stanisław August. Dramat w 3 aktach. Warszawa: Czytelnik 1956, 67 s.

30. Milczenie. Dramat w 3 aktach. Dialog 1956 nr 6 s. 3-28. Prapremiera: Sopot, Teatr Wybrzeże 1956. Wyd. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1957, 94 s. Przedruk zob. poz. .

W 1957 utwór wyróżniony na międzynarodowym konkursie dramatopisarskim w Bregencji (Austria).

Przekłady

angielski

Wystawienie: 1959.

francuski

Wystawienie: 1959.

niderlandzki

Het zwijgen. [Przeł.] W. Kubbenga. Oudenbosch 1962.

niemiecki

Das Schweigen. [Przeł.] G. Hagenau. W: Das Wunder im Theater. 3 Dramen. Köln 1961.

rosyjski

łącznie z przekł. Dzień gniewu [poz. ] pt. Den' gneva; Molčanie. [Przeł.] I. Baranov. Moskva 2002.

słowacki

Wystawienie: 1965.

szwedzki

Wystawienie: 1959.

31. Odys płaczący. Dramat w 1 akcie. Od A do Z 1956 nr 11 s. 1-3. Prapremiera: telewizyjna: Telewizja Polska 1960; teatralna: Kraków, Wyższa Szkoła Teatralna 1965. Przedruk zob. poz. , , .

Nagrody

Utwór nagrodzony przez Komitet do Spraw Radia i Telewizji Stowarzyszenia Autorów „ZAiKS” w 1963.

Przekłady

angielski

[Przeł.] E. Tarska. Maszynopis w Bibliotece Ossolineum we Wrocławiu.

francuski

[Przeł.] L. Rey. Maszynopis w Bibliotece Ossolineum we Wrocławiu.

niemiecki

Wystawienie: 1960.

norweski

Wystawienie: 1963.

słowacki

Wystawienie: 1959.

Adaptacje

radiowe

Wystawienie jako oratorium: Polskie Radio 1974.
Adaptacja i reżyseria: M. Dzięgielewska. Polskie Radio 1987.

32. Faust zwyciężony. [Wiersze]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1958, 131 s.

Przekłady

czeski

Poraženy Faust. [Przeł.] J. Simonides. Praha 1969.

francuski

Faust vaincu et autres poems. [Przeł.] L. Rey. Paris 1974.

33. Teatr Świętego Franciszka. (Misterium współczesne w 3 aktach). Powst. przed. 1958. Druk zob. poz. . Prapremiera: Adelajda (Australia), Teatr Polski 1973.

Przekłady

francuski

[Przeł.] V. M. de Langeron. Maszynopis w Bibliotece Ossolineum we Wrocławiu.

niemiecki

Wystawienie: Innsbruck (Austria) 1960.
Das Wunder im Theater. [Przeł.] G. Hagenau. W: Das Wunder im Theater. 3 Dramen. Köln 1961.

34. Teatr Świętego Franciszka oraz inne dramaty. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1958, 369 s.

Zawartość

Teatr Świętego Franciszka [poz. ]; Upadek kamiennego domu [poz. ]; Ludzie z martwej winnicy [poz. ]; Dramat księżycowy [poz. ]; Odys płaczący [poz. ].

35. Medea. Tragedia [w 1 akcie]. Dialog 1959 nr 4 s. 5-40. Przedruk zob. poz. , .

Przekłady

niemiecki

[Przeł.] G. Leber-Hangenau. Maszynopis w Bibliotece Ossolineum we Wrocłąwiu.

36. Pieśń o moim Chrystusie. [Wiersze]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1960, 194 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 i 3 łącznie z: Hymny Maryjne zob. poz. , wyd. 4 1969, wyd. 5 1974, wyd. 6 1976; wyd. 8 [!] Poznań: Księgarnia Św. Wojciecha 1988, tamże: wyd. 2 [właśc. 8] 1997, 1998.

Przekłady

francuski

Je chante mon Christ. [Przeł.] Ch. Rottenberg. Paris 1983.

niemiecki

Das Lied von meinem Christus. [Przeł.] G. Hangenau. Wien [1961].
Marienhymnen. Leipzig 1988.

37. Cisza. Tragedia. Powst. przed 1961. Druk zob. poz. .

Adaptacje

radiowe

Adaptacja i reżyseria: M. Dzięgielewska. Polskie Radio 1986.

38. Ślepa ulica. [Dramat w 10 odsłonach]. Powst. 1961. Wyd. pt. Nie będziesz zabijał. Dramat w 10 odsłonach. [Wstęp: R. Zajączkowski]. Kielce: Jedność 2005, 197 s.

Pierwotny tytuł: Nie będziesz zabijał. Maszynopis, 41 s. Biblioteka Ossolineum we Wrocławiu.

39. Śmierć na wybrzeżu Artemidy. Dramaty. Poezje. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1961, 255 s.

Zawartość

Dramaty: Medea [poz. ]; Cisza [poz. ]; Śmierć na wybrzeżu Artemidy [poz. ]; Odys płaczący [poz. ]. – Poezje: Modlitwa rzymska.

40. Śmierć na wybrzeżu Artemidy. Tragedia. Dialog 1961 nr 9 s. 5-43. Prapremiera: Białystok, Teatr Jednego Aktora „Rapsod 1965. Przedruk zob. poz. .

Przekłady

esperanto

[Przeł.] L. Piotrowski. Maszynopis w Bibliotece Ossolineum we Wrocławiu. Wystawienie: Budapeszt, Światowy Kongres Esperantystów 1966.

francuski

[Przeł.] L. Rey. Maszynopis w Bibliotece Ossolineum we Wrocławiu.

41. Dzień gniewu. [Utwór dramatyczny w 3 aktach]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1962, 133 s. Wyd. 2 zmienione z podtytułem: Misterium dramatyczne w 3 aktach, tamże 1971. Prapremiera: Los Angeles, Teatr Polski 1982; premiera krajowa: Kraków, Teatr Ludowy 1988.

Przekłady

angielski

Wystawienie: 1971.
[Przeł.] H. C. Stewens. Maszynopis w Bibliotece Ossolineum we Wrocławiu.

esperanto

[Przeł.] J. Kasiński. Maszynopis w Bibliotece Ossolineum we Wrocławiu.

francuski

[Przeł.] L. Rey. Maszynopis w Bibliotece Ossolineum we Wrocławiu.

niemiecki

Wystawienie: 1962.
[Przekł.] G. Leber-Hangenau. Maszynopis w Bibliotece Ossolineum we Wrocławiu.
[Przeł.] F. T. Csokor. Maszynopis w Bibliotece Ossolineum we Wrocławiu.
Wystawienie: Wiedeń i Bregencja (Austria) 1965.

rosyjski

łącznie z przekł. Milczenie [poz. ] pt. Den' gneva; Molčanie. [Przeł.] I. Baranov. Moskva 2002.

42. Hymny Maryjne. Powst. przed 1963. Wyd. 1 i 2 łącznie z: Pieśń o moim Chrystusie zob. poz. . Wyd. 3 Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1969, 70 s.; tamże wyd. 4 1974, wyd. 5 1976, wyd. [!] 1988. Przedruk zob. poz. .

Przekłady

niemiecki

Marienhymnen. Leipzig 1988.

43. Pieśni. Pieśń o moim Chrystusie. Hymny Maryjne. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1963, 231 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1965, wyd. [!] 1988. Zob. poz. , .

44. Zmierzch demonów. Komedia nie-ludzka w 4 aktach. Dialog 1964 nr 3 s. 5-61. Prapremiera: Bydgoszcz, Teatr Polski 1965.

Przekłady

czeski

Soumrak démonů. [Przeł.] E. Sojka. Praha 1964.

francuski

[Przeł.] L. Rey. Maszynopis w Bibliotece Ossolineum we Wrocławiu.

niemiecki

[Przeł.] G. Leber-Hangenau. Maszynopis w Bibliotece Ossolineum we Wrocławiu.

45. Dwie muzy. [Wiersze]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1965, 318 s.

Nagrody

Nagroda Academié Rhodanienne des Lettres, wespół z tłumaczką, L. Rey, w 1966.

Przekłady

czeski

wyd. łącznie z przekł. Kroniki Assyżu [poz. ] pt. Umbrijskié kroniky. [Przeł.] J. Simonides. Praha 1967, wyd. 2 tamże 1968.

francuski

Deux muses. [Przeł.] L. Rey. Lyon [1966].

46. Jezus z Nazaretu. Powieść. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1967-1973.

Przekłady

niemiecki

Jesus von Nasareth. [Przeł.] Ch. Eckert. Berlin 1982.

włoski

Gesu di Nazareth. [Przeł.] B. Verdiani. Casale Montefarro 1992, wyd. 2 tamże 1993.

Adaptacje

radiowe

Adaptacja: P. Basiński. Polskie Radio [w odcinkach] 1993.

T. 1. Czas milczenia. 1967, 370 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1968, wyd. 3 1972, wyd. 4 1975, wyd. 5 1979, wyd. 6 1982, wyd. 7 1987.

T. 2. Czas wody żywej. 1969, 351 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1970, wyd. 3 1974, wyd. 4 1975, wyd. 5 1979, wyd. 6 1982, wyd. 7 1987.

Adaptacje

teatralne

Adaptacja: J. Lodek. Wystawienie: Lublin, Teatr Akademicki Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 1971.

T. 3. Czas chleba i światła. 1971, 294 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1973, wyd. 3 1975, wyd. 4 1979, wyd. 5 1982, wyd. 6 1987.

T. 4.: Pełnia czasu. 1973, 401 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1974, wyd. 3 1975, wyd. 4 1979, wyd. 5 1982, wyd. 6 1987.

Nagrody

Nagroda im. W. Pietrzaka w 1974.

Wyd. łączne: T. 1-2 [wyd. 8] i t. 3-4 [wyd. 7] Poznań: W drodze 1993. Przedruk zob. (Dzieła zebrane [poz. ]). Kraków: „M” 2004.

47. Ja jestem Żyd z „Wesela. [Opowiadanie]. Tygodnik Powszechny 1972 nr 52/53 s. 6-7. Wyd. osobne Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1981, 41 s. + [19] s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1983; wyd. 2 [właśc. 4] Kraków: Baran i Suszyński 1993, tamże 1995. Przedruk zob. poz. .

Dot. postaci z dramatu S. Wyspiańskiego: H. Singera i jego córki Pepki.
Wyd. osobne zawiera również 5 scen z „Wesela” S. Wyspiańskiego. Wydanie z 1993 zawiera ponadto: J. Dużyk: Brandstaetter i „Wesele”; J. Baran: Plotka i prawda o Racheli; Z listów Józefy Singerówny do Jadwigi i Lucjana Rydlów; Ze wspomnień Heleny z Rydlów Rydlowej.

Adaptacje

teatralne

Wystawienie: Warszawa, Teatr na Targówku 1985.
Adaptacja: T. Malak. Premiera: Kraków, Stary Teatr 1993.
Monodram według Romana Brandstaettera. Adaptacja i wykonanie: J. Waleryś. Premiera: Legnica, Teatr Dramatyczny 1994.

radiowe

Adaptacja i reżyseria: M. Dzięgielewska. Polskie Radio 1983.

telewizyjne

Adaptacja i reżyseria: T. Malak. Telewizja Polska 1993.

48. Krąg biblijny. (Teksty Pisma Świętego w przekł. własnym autora). Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1975, 166 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1977, wyd. 3 1986, wyd. 7 [właśc. 5] 1994, wyd. 6 1999. Przedruk zob. poz. .

Pierwsze miejsce w plebiscycie Radia Wolna Europa na najlepszą książkę roku 1975 wydaną w kraju.

Zawartość

Krąg biblijny; Testament mojego dziadka; O potrzebie znajomości Pisma Świętego; Tęsknota za Pismem Świętym; Księga rodzinna; Żywa Księga; Ur Chaldejczyków; Dziadek opowiada Biblię; Kto napisał Biblię?; Święty elementarz; Biblia jak człowiek; Rozważny sposób uczenia się Ksiąg Bożych; Cierniowa korona; Czy zając może zabić Pana Boga? Niecierpliwe poszukiwania; Wieczór pod lampą gazową; Kiedy przeczytałem po raz pierwszy Nowy Testament?; Dziadek mówi o sztuce czytania Biblii; Bazylika konania; Wstąpienie w człowieka; Widzenie kości; Jak czytałem Pismo Święte w Jerozolimie?; Noc biblijna; Powrót syna marnotrawnego (przekł. z greckiego); Na wzgórzu Pincio; Droga do Damaszku (przekł. z greckiego); Jak czytałem Ewangelię w Assyżu?; Emaus w Zebrzydowicach; Życiorys własny Boga; Mój przyjaciel odkrywa Pismo Święte; Jak Wyspiański czytał Pismo Święte?; Spożycie Świętej Księgi (przekł. z hebrajskiego); Czytanie Pisma Świętego z ołówkiem w ręce; Czytanie Pisma Świętego jako modlitwa; Różne sposoby przeżywania Pisma Świętego; Serce biblijnego kręgu; JEST, czyli historia jednego przekładu; Prolog Ewangelii Św. Jana (przekł. z greckiego).

Przekłady

niemiecki

Die Bibel auf dem Tisch. [Przeł.] K. Wolff. Leipzig 1980.
Die Bibel im Gepäck. [Przeł.] K. Wolff. Graz, Wien, Köln 1983, wyd. nast.: wyd. 2 pt. Die Bibel auf dem Tisch. Leipzig 1983; pt. Das Buch der Lebenden. Brockhaus 1988.

ukraiński

Bìblìjne kolo. [Przeł.] N. Popać. Kiïv 2003.

49. Inne kwiatki Świętego Franciszka z Assyżu. [Miniatury literackie]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1976, 274 s. Przedruk zob. poz. .

Zawartość

Zawiera 138 drobnych utworów prozą.

Przekłady

niemiecki

Blumen aus dem Garten des Heiligen Franz. [Przeł.] K. Wolff. Leipzig 1981, wyd. 2 tamże 1983.
Assisi war ein neuer Anfang. Von der Freunde und dem Leben des Heiligen Franz. [Przeł.] K. Wolff. Graz, Wien, Köln 1982, wyd. 2 tamże 1983.

50. Bardzo krótkie opowieści. [Miniatury literackie]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1978, 121 s. Wyd. 2 pt. Bardzo krótkie i nieco dłuższe opowieści. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1984, 273 s. Przedruk zob. poz. .

Zawiera 164 drobne utwory prozą. W wydaniu 2 zamieszczono 268 miniatur.

Przekłady

czeski

Stručnǎ a podle abecedy. [Przekł. zbiorowy]. Brno 1998.

francuski

[Przeł.] L. Rey. Maszynopis w Bibliotece Ossolineum we Wrocławiu.

niemiecki

Sehr kurze Geschichten. [Przeł.] K. Wolff. Leipzig 1982, wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1983; Ostfildern 1984.

51. Pokutnik z Osjaku. Oratorium. W Drodze 1978 nr 9 s. 9-31. Wyd. osobne Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1979, 58 s.

Dot. Bolesława Śmiałego.

Przekłady

niemiecki

Der büsser Boleslaw. Bürgschaft vor Gott. [Przeł.] O. J. Tauschinski. Wien 1981.

52. Józef Sułkowski. [Dramat w 4 aktach z prologiem]. Powst. przed 1979. Druk zob. poz. .

53. Powrót syna marnotrawnego i inne dramaty. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1979, 429 s.

Zawartość

Powrót syna marnotrawnego [poz. ]; Król i aktor [poz. ]; Józef Sułkowski [poz. ]; Noce narodowe [poz. ]; Marchołt [poz. ].

54. Poezje. Wiersze liryczne, poematy i hymny. Wstęp: Z. Lichniak. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1980, 511 s. (Dzieła wybrane).

55. Krąg biblijny i franciszkański. [Teksty Pisma Świętego w przekł. własnym autora.]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1981, 401 s. [Wyd. 2] ze wstępem A. Świderkówny. (Dzieła zebrane [poz. ]). Kraków: „M” 2004.

Zawartość

Kroniki Assyżu [poz. ]; Inne kwiatki świętego Franciszka z Assyżu [poz. ]; Krąg biblijny [poz. ].

56. Krajobrazy włoskie. [Wiersze i proza]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1982, 138 s.

Wybór tekstów z tomów: Poezje [poz. ]; Kroniki Assyżu [poz. ]; Inne kwiatki świętego Franciszka z Assyżu [poz. ]; Bardzo krótkie opowieści [poz. ].

57. Prorok Jonasz. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1983, 98 s.

Przekłady

czeski

Proti sve voli. [Przeł.] E.J. Havltǎek. Brno 1995.

niemiecki

Der Prophet, der Fisch und die Stadt. [Przeł.] K. Wolff. Lepizig 1983, wyd. 2 tamże 1987.

58. Księga modlitw. [Wiersze]. Poznań: W Drodze 1985, 102 s. Wyd. nast.: wyd. 2 poszerzone pt. Księga modlitw dawnych i nowych tamże 1987; wyd. 3 Poznań: W drodze 1996; pt. Księga modlitw. (Dzieła zebrane [poz. ]). Kraków: „M” 2003.

59. Dramaty. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1986, 607 s. (Dzieła wybrane).

Zawartość

Powrót syna marnotrawnego [poz. ]; Ludzie z martwej winnicy [poz. ]; Śmierć na wybrzeżu Artemidy [poz. ]; Medea [poz. ]; Odys płaczący [poz. ]; Milczenie [poz. ]; Dzień gniewu [poz. ].

60. Patriarchowie. [Opowiadania]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1986, 105 s.

Zawartość

Dęby patriarchy Izaaka; Walka Jakuba z Bogiem.

Przekłady

czeski

Patriarchove. [Przeł.] E.J. Havltǎek. Brno 1996.

niemiecki

Die Eichen des Patriarchen. [Przeł.] K. Wolff. Leipzig 1989.

61. Pieśń o życiu i śmierci Chopina. [Wiersze]. Poznań: W Drodze 1987, 94 s.

Przekłady

czeski

Ptseň o živote a smrti Fryderyka Chopina. [Przeł.] E.J. Havliček. Brno 2001.

ukraiński

Pesn' o žizni i smerti Šopena. [Przeł.] V. Ivčenko. Har'kov 2005.

Adaptacje

radiowe

Reżyseria: R. Bobrowska. Polskie Radio 1989.

62. Hamlet i łabędź. Wybór wierszy. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1988, 127 s.

Wybór dokonany przez autora z tomów: Faust zwyciężony [poz. ], Dwie muzy [poz. ], Poezje [poz. ].

63. Przypadki mojego życia. [Wiersze i proza]. Poznań: W Drodze 1988, 316 s. Wyd. 2 tamże 1992.

Zawartość

Bardzo krótkie i nieco dłuższe opowieści [poz. ]; Ja jestem Żyd z „Wesela” [poz. ]; wiersze „W Hamburgu” i „Pieśń o śmierci Jana XXIII” z tomu Poezje [poz. ] oraz 66 utworów nowych – wierszem i prozą.

64. Moja podróż sentymentalna i inne opowiadania. Poznań: W drodze 1994, 244 s.

65. Niech będą błogosławione wszystkie drogi. [Wiersze]. Wybór i posłowie: Z. Lichniak. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1998, 164 s.

66. Dzieła zebrane. Kraków: M 2003.

Zawartość

Zawiera poz. 45, 54, 57, 67 oraz Przekłady poz. 10, 18.

67. Wiersze i poematy. (Dzieła zebrane [poz. ]). Kraków: M 2003, 433 s.

Utwory niepublikowane, niedatowane

Wybory utworów literackich w przekładach

• Das Wunder im Theater. 3 Dramen. [Przeł.] G. Hagenau. Köln 1961.

Przekłady

1. W. Shakespeare: Hamlet, królewicz duński. Tragedia w 5 aktach. Wyd. popularne. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1952, 227 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1953, wyd. 3 1957. Wystawienie: Białystok, Teatr Dramatyczny im. A.Węgierki 1983.
2. W. Shakespeare: Król Ryszard III. Tragedia w 5 aktach. Wyd. popularne. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1952, 232 s. Wystawienie: Grudziądz, Teatr Ziemi Pomorskiej 1975.

Adaptacje

telewizyjne

Reżyseria: F. Falk. Telewizja Polska 1989.
3. W. Shakespeare: Kupiec wenecki. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1953, 155 s. Wystawienie: Bielsko-Biała, Teatr Polski 1970.
4. W. Shakespeare: Antoniusz i Kleopatra. Tragedia w 5 aktach. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1958, 227 s. Wystawienie: Warszawa, Teatr Polski 1976.
5. Pieśń nad pieśniami. Życie i Myśl 1959 nr 7/8 s. 24-35. Wyd. osobne z podtytułem: Poemat biblijny. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1988, 51 s. Przedruk zob. poz. , , .
6. F.T. Csokor: Mene tekel... Dramat w 3 aktach. Dialog 1962 nr 5 s. 27-48.
7. W. Shakespeare: Król Henryk IV. Cz. 1. Kronika dramatyczna w 5 aktach. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1962, 182 s.
8. Słowo nad słowami. Antologia poezji Starego Przymierza. Wybór i przekł.: R. Brandstaetter. Przedmowa: D. Rops, M.Peter. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha 1964, XVIII, 328 s. Przedruk zob. poz. .
9. Ö.Horváth: Sąd ostateczny. Sztuka w 7 obrazach. Dialog 1965 nr 2 s. 38-64.
10. Psałterz. Przedmowa: T. Merton. Poznań: Pallotinum 1968, 383 s. Wyd. nast.: wyd. 2. Układ Psalmów według porządku Nowego Brewiarza Rzymskiego. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1970, tamże: wyd. 3 1971, wyd. 4 1974; Warszawa: Novum 1989; [wyd. 7] (Dzieła zebrane [Twórczość poz. 66]). Kraków: „M” 2003; Poznań: Stowarzyszenie im. R. Brandstaettera, Pallotinum 2003. Przedruk zob. poz. .

Adaptacje

teatralne

Psalmy Dawida. Reżyseria i wykonanie: O. Łukaszewicz. Wystawienie: Białystok, Teatr Dramatyczny im. A. Węgierki, Scena Propozycji 1986.
11. Cztery poematy biblijne. Wyd. 2 zmienione i poszerzone. Przeł. i wstępem poprzedził R. Brandstaetter. Posłowie: S. Stefanek. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1972, 210 s. Wyd. 3 tamże 1973. Przedruk zob. poz. .
Wydanie 1 w antologii „Słowo nad słowamipoz. 8.

Zawartość

Kaznodzieja; Hiob; Treny Jeremiasza; Pieśń nad pieśniami [poz. ].

Adaptacje

teatralne

Hiob. Na podstawie „Czterech poematów biblijnych”. Wystawienie: Gdańsk, Teatr Małych Form 1974.
12. Pisma Świętego Jana Ewangelisty: Ewangelia; Listy; Apokalipsa. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1978, 235 s.
13. Ewangelia według Świętego Marka. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1980, 104 s.
14. Ewangelia według Świętego Łukasza. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1982, 172 s.
15. Przekłady biblijne z języka hebrajskiego. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX". (Dzieła wybrane) 1983-1984.

[Cz.] 1. Psałterz. Wstęp: T. Merton. 1983, 286 s. Zob. poz. .

[Cz.] 2. Cztery poematy. 1984, 167 s. Zob. poz. .

16. Święty Łukasz Ewangelista: Dzieje apostolskie. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1984, 151 s.
17. Ewangelia według Świętego Mateusza. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1986, 156 s.
18. Księgi Nowego Przymierza. Przekłady biblijne z języka greckiego. (Dzieła zebrane [Twórczość poz. 66]). Kraków: M 2004, 1018 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1957, 1964, 1976.

Wywiady

Będzie drugie Qumran. [Rozm.] T. Krzemień. W: T. Krzemień: Rozmowy. Poznań 1986.
Śpiewać będę Panu...”… [Rozm.] M. Jańczak. Drogowskazy 1988 nr 2 [rozmowa przeprowadzona w 1986; zgodnie z wolą R. Brandstaettera odtworzona na antenie Poznańskiej Rozgłośni Polskiego Radia w październiku 1987 po jego śmierci].
Rozmowy z Romanem Brandstaetterem. [Rozm.] R. Brzezińska: Moja podróż sentymentalna. Cz. 1. Życie i Myśl 1989 nr 7/8; Do Italii... Cz. 2. „Życie i Myśl” 1990 nr 3/4; Cz. 3. Droga pod górę. „Życie i Myśl” 1990 nr 11/12 [nieautoryzowany zapis spisanych z taśmy magnetofonowej rozmów z R. Brandstaetterem na kilka miesięcy przed jego śmiercią].

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 1. Warszawa 1963.
J. Mańkowski: Roman Brandstaetter. Kronika miasta Poznań 1976 nr 3.
Słownik badaczy literatury polskiej. T. 2. Łódź 1998 (B. Bogołębska).
Bibliografia twórczości Romana Brandstaettera. W: Świat Biblii Romana Brandstaettera. Szczecin 1999.
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (L. Eustachiewicz).

Ogólne

Książki

J. Góra: Gość wiecznego domu: o Romanie Brandstaetterze. Poznań: W Drodze 1990, 108 s.
P. Bystrzycki: Szabasy z Brandstaetterem. Poznań: Krajowa Agencja Wydawnicza 1995, 298 s., wyd. 2 poprawione i rozszerzone Zwierzyniec, Rzeszów: Obywatelskie Stowarzyszenie „Ostoja” 2002, 293 s.
J. Góra: Był jak przechodzień do domu Ojca. W dziesiątą rocznicę śmierci Romana Brandstaettera. Poznań: W Drodze 1997, 152 s.
W. Smaszcz: Tarnów – domowa ojczyzna Romana Brandstaettera. Tarnów: Wojewódzka Biblioteka Publiczna 1997, 85 s.
A. Mierzyńska: Tombak czy złoto. Poznań: bamm 1998, 151 s. [biografia R. Brandstaettera].
D. Kulesza: Tragedia ukrzyżowania. Dramaty chrześcijańskie Romana Brandstaettera i Jerzego Zawieyskiego. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku 1999, 202 s.
Świat Biblii Romana Brandstaettera. Ogólnopolska Interdyscyplinarna Sesja Naukowa 2-22 października 1999 r. w Auli im. Jana Lubrańskiego Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. Red.: J.K. Pytel i in. Szczecin: „Ottonianum” 1999, 357 s. [zawiera m.in.: J. Góra: Trzy życia i trzy śmierci Rabbiego Romana Brandstaettera z Tarnowa, z Galilei; A.W. Mikołajczak: Między Jeruzalem a Romą. Świat znaków i znaczeń Romana Brandstaettera; W. Chrostowski: Romana Brandstaettera czytanie i objaśnianie Biblii; K. Bednarski: Wątki biblijne w wybranych dramatach Romana Brandstaettera; S. Włodarczyk: Przenikanie się tradycji obydwu Testamentów w powieści „Jezus z Nazaretu” Romana Brandstaettera; R. Stachowski: Psychologia osób w „Jezusie z Nazaretu” Romana Brandstaettera; M. Wolniewicz: Przekład Jakuba Wujka a Romana Brandstaettera; J. Chmiel: Biblia – ojczyzna Romana Brandstaettera. Esej hermeneutyczny; A. Świderkówna: „Lectio divina” Romana Brandstaettera; P. Kochaniewicz: Komunikat naukowy. Do świata Biblii Romana Brandstaettera kuchennymi drzwiami; B. Burdziej: Brandstaetter: „Skonaj, o Jeruzalem, w mej piersi”.– Wspomnienia o Romanie Brandstaetterze].
Nie zapomnimy. Świadkowie życia i czytelnicy o Romanie Brandstaetterze. Red.: J.K. Pytel. Poznań: Stowarzyszenie im. R. Brandstaettera, Pallotinum 2002, 261 s . [zawiera wspomnienia, których autorami są bibliści, pisarze, dziennikarze i publicyści, badacze literatury i tłumacze; m.in.: H. Muszyński, M. Wolniewicz, J.K.Pytel, P. Bystrzycki, S. Sterna-Wachowiak, R. Brzezińska, J. Grzegorczyk].
A. Mazan-Mazurkiewicz: Inspiracje biblijne w utworach Romana Brandstaettera. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2003, 256 s.
A. Seul: Biblia w powieści Romana Brandstaettera „Jezus z Nazaretu. Zielona Góra: Wydawnictwo Uniwersytetu Zielonogórskiego 2004, 297 s.
A. Rzymska: Kamienny most. Tradycja judaistyczna w twórczości Romana Brandstaettera. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego 2005, 333 s.

Artykuły

B. Mamoń: Świat poezji teatralnej czyli o dramatach Romana Brandstaettera. Tygodnik Powszechny 1954 nr 44.
W. Studencki: Roman Brandstaetter – poeta teatru. Perspektywy 1956 nr 19.
K. Borończyk: Twórczość Romana Brandstaettera. Biuletyn Informacyjny Pax 1958 nr 7/8.
[J. Dziuba] J. Dz.: Poezja i moralność. Życie i Myśl 1959 nr 11/12.
E. Wysińska: O dramaturgii Brandstaettera. Dialog 1964 nr 7.
E. Wysińska: Roman Brandstaetter. Tygodnik Kulturalny 1965 nr 29.
S. Stabryła: Mit grecki w dramatach Romana Brandstaettera. Meander 1968 nr 10.
T. Krzemień: Jak żyć, by przeżyć godnie... Kierunki 1972 nr 28.
T. Kudliński: Sylwetki dramaturgów. Roman Brandstaetter. Scena 1972 nr 4.
J. Szczawiński: Paradoks o autorze. Teatr 1972 nr 18.
Z. Dolecki: Prozą – wierszem lub dialogiem... Kierunki 1973 nr 51/52.
P. Kępińska: Modlitwa Romana Brandstaettera. W Drodze 1976 nr 9.
S. Stabryła: Inspiracje antyczne w liryce Romana Brandstaettera. Meander 1976 nr 5/6.
S. Gąssowski: Współcześni dramatopisarze polscy 1945-1975. Warszawa 1979.
J. Szczypka: Roman Brandstaetter. Zeszyty Naukowe Pax 1979 nr 2.
Z. Ziółkowski: Księgi natchnione. Wrocławski Tygodnik Katolików 1979 nr 14.
Z. Jasińska: Inspiracja i wyraz religijny w twórczości Romana Brandstaettera. W Drodze 1981 nr 2.
T. Naganowski: Brandstaetteriana w Bibliotece Kórnickiej PAN. Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej 1981 z. 18.
J. Banak: Najnowsze polskie przekłady biblijne. (Biblia Brandstaettera) „Tygodnik Powszechny1982 nr 5.
J. Godlewska: Brandstaettera dramaty wędrowania. Dialog 1983 nr 11.
Z. Kozarynowa: Brandstaetter – chrześcijanin – Żyd – Polak. „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn dod. „Tydzień Polski1983 nr 47.
B. Kozera: Katolicyzm jako program poezji Romana Brandstaettera. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu. Filologia Polska 1983 nr 22.
S. Stabryła: Hellada i Roma w Polsce Ludowej. Kraków 1983, passim.
Z. Greń: Brandstaetter. W tegoż: Teatr zamknięty. Kraków, Wrocław 1984.
Cz. Ryszka: Romana Brandstaettera wyznanie wiary w Biblię. W tegoż: Milczący obecny i inne szkice o pisarzach katolickich. Katowice 1984.
S. Jurkowski: Czym jesteś, słowo...?” „Kultura Oświata Nauka 1985 nr 1/2.
T. Naganowski: Brandstaetter nieznany. Przegląd Powszechny 1985 nr 23.
R. Brzezińska: Brandstaettera droga pod górę. Kierunki 1986 nr 1.
P. Bystrzycki: Siedem światów Romana Brandstaettera. W Drodze 1986 nr 1/2.
Z. Ciesielski: Początki powojennego zainteresowania polską dramaturgią (1959-1962). W tegoż: Od Fredry do Różewicza. Gdańsk 1986 [dot. R. Brandstaettera i A.M. Swinarskiego].
J. Grzegorczyk: ... i nad prawem Jego rozmyśla. W Drodze 1986 nr 1/2.
J. Grzegorczyk: Optymistyczny pesymista czyli mini-traktat o smutkach, radościach i niekonsekwencji. W Drodze 1986 nr 1/2.
T. Naganowski: Brandstaetter w Ossolineum. Ze Skarbca Kultury 1986 z. 41.
A. Rogalski: W sferze sacrum. Życie i Myśl 1986 nr 5/6.
J. Sochoń: Człowiek Księgi. 80-lecie urodzin Romana Brandstaettera. Przegląd Katolicki 1986 nr 25.
W osiemdziesiątą rocznicę urodzin Romana Brandstaettera. Życie i Myśl 1986 nr 5/6.
M. Adamczyk: Rozważania nad poezją Romana Brandstaettera. Życie i Myśl 1987 nr 3/4.
J. Giebułtowicz: Psalmista. Przegląd Katolicki 1987 nr 46.
G. Górnicki: Raj nieodzyskany. Życie Literackie 1987 nr 43.
Z. Greń: Znak i wolności. Życie Literackie 1987 nr 44.
S. Jurkowski: Wieczne są obroty Boga. Kierunki 1987 nr 42.
I. Maślińska: Moralista nieobecny w teatrze. Ład 1987 nr 20.
A. Rogalski. Roman Brandstaetter. Nurt 1987 nr 12.
T. Żychiewicz: Rabbi Roman Brandstaetter. Tygodnik Powszechny 1987 nr 41.
T. Kubikowski: Brandstaetter czyli ład. Dialog 1988 nr 3.
E. Naganowski: Romano. Tygodnik Powszechny 1988 nr 40.
A. Siemianowski: Pan Roman. Więź 1988 nr 1.
W Drodze 1988 nr 3/4 [numer poświęcony pamięci R. Brandstaettera; zawiera studia i artykułu autorów: M. Babraj, J. Góra, J. Grzegorczyk, D. Morisson, J. K. Pytel, J. Stroba].
J. W. Podgórski: Brandstaetter. Nowe Książki 1988 nr 12.
E. Zdanowicz: Dwa światy Brandstaettera. Tygodnik Polski 1988 nr 8.
J. Dużyk: Fascynacje włoskie Romana Brandstaettera. „Kierunki1989 nr 2.
D. Kulesza: O tragizmie. Na przykładzie dramatów Romana Brandstaettera i Jerzego Zawieyskiego. Zeszyty Naukowe. Humanistyka. Filologia Polska. Uniwersytet Warszawski. Filia w Białymstoku 1989 t. 13.
J. Grzegorczyk: Nie bój się bezsilności.... O św. Franciszku Romana Brandstaettera. W Drodze 1991 nr 6.
Z. Jasińska: Religijne wątki w dramaturgii Romana Brandstaettera. W: Dramat i teatr religijny w Polsce. Lublin 1991.
S. Sterna-Wachowiak: Smak Dobrej Księgi. O twórczości Romana Brandstaettera. Kresy 1991 nr 8.
K. Ogiolda: Postaci i tradycje Żydów w prozie Romana Brandstaettera. W: Dawność kulturowa w literaturach słowiańskich drugiej połowy XX wieku. Opole 1993.
J. Wachowski: Dramat – mit – tradycja. Poznań 1993, passim.
U. Dzika: Erotyka w tekście sakralnym. Polskie tłumaczenia liryki biblijnej. (Psalm 45 a Pieśń nad pieśniami). W: Topika erotyczna w przekładzie. Katowice 1994 [dot. też Cz. Miłosza].
W. Gutowski: Sytuacja podmiotu w polskiej poezji religijnej lat ostatnich. W tegoż: Wśród szyfrów transcendencji. Toruń 1994 [dot. też A. Kamieńskiej i J. Twardowskiego].
L. Marciniak: Motywy starotestamentowe w liryce Romana Brandstaettera; R. Strzelecki: „Dzień gniewu” Romana Brandstaettera. Próba interpretacji dramatu. W: W stronę współczesności. Rzeszów 1996.
P. Bystrzycki: Roman Brandstaetter. W dziesięciolecie śmierci. Życie i Myśl 1997 nr 3.
J. Grzegorczyk: Jesteś tym, kim będziesz jutro. W Drodze 1997 nr 9.
E. Bugaj: Roman Brandstaetter. Cz. 1-2. PAL Przegląd Artystyczno–Literacki 1998 nr 7/8, 1999 nr 1/2.
A. Seul: Niewiasta cienia. O poznawczych funkcjach metafory Romana Brandstaettera. Przegląd Powszechny 1998 nr 5.
P. Śliwiński: Proza śmierci. Przegląd Powszechny 1998 nr 11.
P. Łuszczykiewicz: Eros i agape. O miłości w poezji Romana Brandstaettera. W tegoż: Pociąg do Poznania. Poznań 2000.
P. Kochaniewicz: Roman Brandstaetter. Jezus odnaleziony w kulturze. Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 2001 nr 1/2.
A. Mazan-Mazurkiewicz: Biblijne motywy i idee w twórczości Romana Brandstaettera. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica 2002 z. 5.
A. Seul: Teologia w literaturze pięknej. Przemienienie Jezusa według Romana Brandstaettera. Kieleckie Studia Teologiczne 2002 t. 1 cz. 2.
J. Szczepaniak: O metodzie nowego odczytania twórczości Romana Brandstaettera. Kształcenie Językowe 2002 t. 3.
J. Witek: Praca Romana Brandstaettera nad tekstem poetyckim. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego. Seria Filologiczna. Historia Literatury 2002 z. 1.
E. Bednarczyk: Ofiara jako chrześcijański sposób bycia. Studium na podstawie twórczości Romana Brandstaettera. Orbis Linguarum 2003 vol. 23.
D.K. Sikorski: Bóg egzystencjalnym horyzontem tożsamości na wybranych przykładach twórczości Romana Brandstaettera do 1939 r. „Studia Bobolanum2003 z. 2.
D. Kulesza: Franciszkański Brandstaetter. Jak święty Franciszek objawił Romanowi Brandstaetterowi wzór powojennej sztuki, a przynajmniej powojennego teatru. W: Dzieło świętego Franciszka z Asyżu. Warszawa 2004.
W. Chrostowski: Elementy interpretacji żydowskiej w Romana Brandstaettera chrześcijańskiej lekturze Biblii; A. Rzymska: Dramat „Ślepa ulica” Romana Brandstaettera, czyli polskie dylematy moralne; A. Seul: Światło Eucharystii – Roman Brandstaetter. W: Z cienia niepamięci do światła. Poznań 2006.
A. Pankiewicz: Hymn do mojej Madonny. Spotkania w poetyckich modlitwach Romana Brandstaettera. W: Intymność wyrażona. Katowice 2006.
T. Wilkoń: Podróż ku wyspom szczęśliwym. Roman Brandstaetter. W tejże: Nimfy oko błękitne. Katowice 2006.
R. Zajączkowski: Etos pisarza. O twórczości Romana Brandstaettera. „Nowy Dziennik”, Nowy Jork dod. Przegląd Polski 2006 nr z 20 I.

Kupiec warszawski

E. Frister: Kupiec warszawski” – debiut dramaturgiczny Romana Brandstaettera. W: Żydzi w lustrze dramatu, teatru i krytyki teatralnej. Katowice 2004.

Powrót syna marnotrawnego

K. Ogiolda: Motywy biblijne w dramatach Romana Brandstaettera („Powrót syna marnotrawnego”, „Dzień gniewu”). Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Opolskiego. Filologia Polska 1995 z. 35.

Król i aktor

A. Zahorski: Stanisław August w polskiej literaturze dramatycznej. Rocznik Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza 1984 [dot. też: Król Stanisław August].

Król Stanisław August

A. Zahorski: Stanisław August w polskiej literaturze dramatycznej. Rocznik Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza 1984 [dot. też: Król i aktor].

Ślepa ulica

A. Rzymska: Dramat „Ślepa ulica” Romana Brandstaettera, czyli polskie dylematy moralne. W: Z cienia niepamięci do światła. Poznań 2006.

Dzień gniewu

K. Ogiolda: Motywy biblijne w dramatach Romana Brandstaettera („Powrót syna marnotrawnego”, „Dzień gniewu”). Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Opolskiego. Filologia Polska 1995 z. 35.

Hymny Maryjne

M. Łojek: Hymny Maryjne” Romana Brandstaettera. W: Matka Boska w życiu i twórczości wielkich Polaków. Warszawa 1995.

Jezus z Nazaretu

B. Kruszewska: Ewangelia Chrystusowa a światopogląd Izraelitów. Novum 1978 nr 10.
T. Swat: Jezus z Nazaretu” w świetle korespondencji Romana Brandstaettera. Kierunki 1988 nr 6.
J. Dużyk. „Ruch Literacki1994 z. 1/2.
P. Wuczkowski: Romana Brandstaettera ikona Chrystusa. Tygodnik Powszechny 1996 nr 8.
P. Wuczkowski: Uciekający biograf Jezusa. O „Jezusie z Nazaretu” Romana Brandstaettera. Znak 1996 nr 3.
Cz. Ryszka: Jezus z Nazaretu” Romana Brandstaettera. Homo Dei 1997 nr 4.
S. Włodarczyk: Przenikanie się tradycji obydwu Testamentów w powieści „Jezus z Nazaretu” Romana Brandstaettera; R. Stachowski: Psychologia osób w „Jezusie z Nazaretu” Romana Brandstaettera. W: Świat Biblii Romana Brandstaettera. Ogólnopolska Interdyscyplinarna Sesja Naukowa 2-22 października 1999 r. w Auli im. Jana Lubrańskiego Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. Red.: J.K. Pytel i in. Szczecin: „Ottonianum” 1999.
D. Bawoł: O teologii „Jezusa z Nazaretu” Romana Brandstaettera. Łódzkie Studia Teologiczne 2001 t. 10.
R. Zajączkowski: Człowiek trudnego szczęścia. Św. Józef w powieści Romana Brandstaettera „Jezus z Nazaretu”. Kaliskie Studia Teologiczne 2002 t. 1.
M. Jasińska-Wojtkowska: Powieść o Jezusie i Jego środowisku. Romana Brandstaettera „Jezus z Nazaretu”. W tejże: Horyzonty literackiego sacrum. Lublin 2003.
A. Seul: Powołanie świętego Jana Chrzciciela według Romana Brandstaettera. Polonistyka 2003 nr 3.

Krąg biblijny

S. Sarnicka: W kręgu biblijnych znaków. „Ostatnia wieczerza” Romana Brandstaettera i jego „Krąg biblijny”. Warsztaty Polonistyczne 1997 nr 2.

Inne kwiatki Świętego Franciszka z Assyżu

L. Knast-Dondajewska: Inne kwiatki świętego Franciszka z Assyżu” Romana Brandstaettera wobec średniowiecznego pierwowzoru. Życie i Myśl 1988 nr 12.

Przypadki mojego życia

J. Dużyk: Przypadki życia Romana Brandstaettera. Kierunki 1989 nr 33.
A. Marzec: Wielkość małych form. W tejże: Co jest w człowieku. Łódź 1993.
K. Ogiolda: Między anegdotą a esejem. O „Przypadkach mojego życia” Romana Brandstaettera. Zeszyty Naukowe. Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Powstańców Śląskich w Opolu. Filologia Polska 1993 z. 33.

Psałterz

H. Sławińska. „Życie i Myśl1972 nr 1.

Ewangelia według Świętego Marka

S. Haręzga. „Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego1982 z. 1.